Ísafold - 06.12.1920, Síða 2

2
ÍSAFOLD
aa í heilu lagi á skip út og settir í
kœiirúmin, og lnngað koma þeir eftir
fimm vikna sjóferð, og þá óskemdir.
Slíkt hið sama ætti að gera við íslenzka
kjötið, og það myndi seljast bæði fljótt
og vel.
Canada og ísland gætu þannig haft
gagnskifti ;á hveiti og kindakjöti, og
þó að gengismunur sé ærið mikill á
krónunni og dollarnum, þá mundi það
jafna sig upp, ef verzlunin yrði álíka
mikil á báða bóga.
það getur meir en vel verið, að bæði
löndin hafi ýmsar af'urðir, sem þau
gæti selt hvort öðru og haft hag af.
Vér erum ekki svo verzlunarfróðir, að
vér getum þar um dæmt. En þótt verzl-
unin væri að eins fólgin i þessum tveim
ur aðalafurðum, sem vér höfum minst
á þá ætti það að vera nægilegt til þess,
að koma föstum og varanlegum við-
skiftum á milli landanna.

„Tíminn'1 er alt aí' að hampa þvi,
að hann sé bændablað, og er því
fróðlegt að athuga, hversn margir
bændur á þingi fylgja honum, því
að af því má óhikað ráða fylgi hans
úti um land, þar sem þingmenn
verða »ð skoðast ímynd kjósend-
anna- Þessir bændur eiga nú sæti
á þingi:
Þorleifur Jónsson, 'Pétur Ottesen,
Pétur Þórðarson, Hákori) Kristó-
fersson, Þórarinn Jónsson, Guð-
niundur Ólafeson, Jón Sigurðsson,
Stefán Stefánsson, Einar Arnason,
Björn Hallsson, Sigurjón Friðjóns-
son, Hjörtur Snorrason.
Af þessum 12 bændum eru aðeins
4 flokkmenn „Tímans“ eða Fram-
sóknarflokksins, sem sé Þorleifur
Jónsson, Guðm. Ólafsson, Jón Sig-
urðsson og Einar Arnason. Það er
því að eins þriðjungur þingbænda,
sem fyllir þann flokk, en hinir
bændurnir eru í Heimastjómar- og
Sjálfstæðjsffokknum, 4 í hvorum,
eða jafnmargir og í Framsóknar-
flokknum. Af þessú ’leiðir það, að
ef leggja á bændatöluna til grund-
vallar, hafa allir þessir flokkar
sama rétt til að teljast bændaflokk-
ar. „Tíminn“ siglir því hér eins og
oftar undir fölsku flaggi, skreytir
sig með fjöðrum, sem hann á ekki
'Og ’hefir ekki heldur fengið að láni.
Hiann er ekki eins ráðvandur og
krákutetrið, sem fékk þó skraut-
f jaðrimar að láni. Að þessu er þann
veg farið, sem að 'framan er sagt,
sést enn betur, ef athugað er hverr-
'ar stéttar menn það eru, sem fylla
„Framsóknarflokkinn“ að öðru
leyti. En það eru: 1 fyrv. ráðherra
og fyrv. bóndi (Sig. Jónsson), 1
barnakennari og sjávarútvegsmað-
ui' (Þorsteinn Metúsalem) og 1 um-
boðsmaður og sjávarútvegsmaður
(Sv. Ölafsson). í einhvers konar
sambandi við flokkinn em 4 menn
(útibússtjóri, læknir, málfærslu-
maður og sjávarútvegsmaður). —
Bændur í flokkum eru því í miklum
minni hluta og væri því fróðlegt
að vita hvaðan Maðinu kemur heim
ild til að þykjast vera málgagn
bænda öðrum blöðum fremur. Sjálf-
•stæðisflokkurinn getur talið sig
bændaflokk með meira rétti, því að
í honum er meiri Mutinn (4 af 7)
bændur, og Heimastjómarflokkur-
inn hefir einnig meiri rétt tii að
teljast umboðshafi bænda en Fram-
sóknarflokkurinn, því að auk hinna
nefndu 4 bænda fylla þann flokk 2
af hinurn merkustu uppgjafa bænd-
um þessa lands (Pétur Jónsson og
Guðjón Guðlaugsson).
Af þessu sóst þá, að málgögn
Heimastjórnarflokksins og Sjálf-
stæðlsflokksins (ef nokkur væru)
hafa meiri rétt til þess >að kalla sig
bændablöð en Tíminn, sem þykist
vera má'lgagn Framsióknarflokkis-
íjis, þótt reyndar örfáir úr flokkn-
u m vilji viðurkenna pólitisku randa
fluguna og mjólkurkaupmanninn í
Laufási, sem málsvara sína.
En fyrir munn hvaða. bænda tal-
ar þá blaðsneypan?
Spvt' sá, sem ekki veit.
fpá löndiim uestanhals.
Frú Stefanía Guðxmmdsdóttir
leikkona er nú komin vestur til
Winnipeg og hefir verið tekið þar
með kostum og kynjum. Er hún
byrjuð að leika, og fyrsta hlutverk-
ið, sem hún hefir sýnt sig í þar
vestra, er Úlrikka í Kinnarhvols-
systrum. Segist „Lögbergi“ svo frá
leik hennar:
„.... leikur frú Stefanía Guð-
mundsdóttir svo aðdáanlega vel, að
vér höfum sjaldan séð hlutverk bet-
ur af hendi leyst á nokkru leiksviði.
Málrómurinn, framburðurinn, hver
hreyfing hennar er svo skýr og nátt
úrleg og samræmið í leik hennar
svo gott, að á honum virðist ekki
nokkur bláþráður. Sumstaðar er
leikur frúarinnar svo tilkomumik-
ill, eins og t. d. þar sem hún kallar
fra.m bergkonunginn, að hún ná-
lega dáleiðir áhorfendurna.* ‘
Bjarni Bjömsson leikur bergkon-
unginn og fær mikið lof. Börn frú
Stefaníu, Óskar og Anna leika einn-
ig í þessu ieikriti.
Áformað er að leikflokkurinn
ferðist um bygðir íslendinga vestan
hafs í vetur. *
Mannslát.
Látinn er á síðastliðnu sumri
bóndinn Ámi P. Jónsson í Spanish
Frok, Utah, liðlega fertugur að
aldri, fæddur 8. september 1879 í
Vestmannaeyjum. Banamein lians
var berklaveiki.
Slri
yfir frumvörp, sem konungur sam-
þykti í ríkisráði hinn 15. nóv. þ.
á., að leggja megi fyrir Alþingi það
sem koma á saman hinn 15. febr.
næsta ár.
1. Frumv- til laga um tekjuskatt
og eignarskatt.
2. Frv. til laga um fasteignaskatt.
3. Frv. til laga um aukatekjur
ríklssjóðs.
4. Frv. til laga um stimpilgjald.
5. Frv. til laga um erfðafjárskatt.
6. Frv. til laga um útflutings-
gjald af síld.
7. Frv. til laga um vörutoll.
8. Frv. til laga um breytingu á
1. gr. tolllaga nr. 54, 11. júlí 1911.
9. Frv. til laga um lestagjald af
skipum.
10. Frv. til laga um hreppskila-
þing.
11. Frv til laga um verðlag.
12. Frv. til laga um breyting á
þeim tíma, er mauntalsþing skulu
háð.
13. Frv. til laga um einkasölu á
tóbaki og áfengi.
14. Frv. til laga um lífeyrissjóð
embættismanna og ekkna þeirra.
15. Frv. til vatnalaga.
16. Frv. til laga um vatnsorkusér-
leyfi.
17. Frv. til laga um hlutafélög.
18. Frv. til laga um skipulag
kauptúna og sjávarþorpa-
19. Frv. til laga um heimild fyrir
ríkisstjórnina að leyfa Islands-
bank-a að gefa út alt að 12 milj.
kr. í seðlum, án aukningar á málm-
forðatryggingu þeirri, sem hann nú
hefir.
20. Frv. til laga um viðauka við
lög 8. marz 1920, um heimild fyrir
landstjómina til að takmarka eða
banna innflutning á óþörfum vam-
ingi.
21. Frv. til laga um heimild fyrir
ríkisstjórnina til að taka í sínar
hendur alla sölu á hrossum til út-
landa, svo dg útflutning þeirra.
22. Frv. til laga um breyting á
lögum nr. 54, 30. júlí 1909, um
stofnun vátryggingarfélaga 'fyrir
fiskiskip.
23. Frv. til laga um beyting á 77.
og 78. gr. fátækralaga 10. nóv.
1905.
24. Frv. til laga um stofnun og
slit hjúskapar.
25. Frv. til laga um afstöðu for-
eldra til skilgetinna barna.
26. Frv. til laga um afstöðu for-
eldra til óskilgetinna barna.
27. Frv. til laga um breyting á
lögum nr. 36, 26. okt. 1917, um
stofnun aiþýðuskóla á Eiðum og
afhending Eiðaeignar til landssjóðs
28. Frv. til laga um afnám laga
nr. 12, frá 18. sept. 1891, um að ís-
lenzk lög' verði eftirleiðis að eins
gefin út á íslenzku.
29. Frv. til laga um einkasölu á
lyf jum.
Fjárlagafrumv. og íjáravikalaga-
frumv. eru að sögn eigi tilbúin og
sjálfsagt má vænta einhverra fleiri
frv., þar sem enn þá er nokkuð
langt til þings.
Síðastliðið sumar birtist í Morgun-
blaðinu og Tímanum skilagrein Kötlu-
•samskotanna ásamt þakklæti til gef-
endanna frá sýslumanni Skaftfellinga
„í umboði sýslunefndar Yestur-Skafta-
fellssýsln“, — jafnframt birtist at-
hugasemd frá Sláturfélagi Suðurlands.
Oss undirrituðum sýslunefndarmönn
um er kunnugt um að athugasemd Slát-
urfélagsins er í alla staði rétt, og lýsum
því hér með yfir, fyrir vora hönd, að
umboð það, er vér gáfum oddvita sýslu
nefndar á síðasta sýslufundi, til að
þakka gefendum, náði ekki til þess að
honum væri heimilt að gera tilraun til
að ófrægja þann gefandann, er varð
annar sá fyrsti til að bjarga Skaftfell-
ingum úr eldsneyð. Oss er ekki kunn-
ugt um að nokkur Skaftfellingur annar
en sýslumaðurinn, telji hjálpina sem
landsstjórnin og Sláturfélagið veittu
Skaftfellingum, með sendingu björgun-
arskipsins Geir með salt og tunnur að
Skaftárósi, einskisverða. þvert á moti
vita Skaftfellingar það vel, að fjár-
framlag það, er tii þess gekk, var svo
miklu dýrmætara en nokkrar krónur
eftir á, að slíkt verður ekki með tölum
talið, því enginn veit nú hve mikil neyð
hefði orðið í sýslunni, ef salt og tunnur
hefðu ekki komið á þann stað, og á
þeim tíma.
í nóvember 1920.
Lárus Helgason.
Bjarnfr. Jóh. Ingimundsson.
Flestum mun kunnugt, og þó í öllu
falli sýslunefndarmönnum, að í raun
Og veru varð sending björgunarskips-
ins' Geir að Skaftárósi allri; sýslunni
í heild til bjargar, Sýnilegt er það, ið
eg, sem þá var í Vík við forstöðu slát-
urhússins, og hafði þá mjög takmark-
aðar liirgðir af tunnum og salti, hefði
að sjálfsögðu ekki getað tekið á móti
öllu því fé, er vesturhluti sýslunnav
þurfti að farga umfram það er áður
var ráðgert, ef ekkert hefði komist af
tunnum og salti að Skaftárósi, helduv
hefði eg orðið að geyma nokkuð af tunn
um og salti í Yík, í þeirri von að mönn-
um úr eystri hluta sýslunnar tækist
að brjótast með eitthvað af fé sínu til
Víkur, þegar mestu gos-ólætin voru af-
istaðin, og það því fremur, sem margir
iþar voru ekki búnir að reka neitt til
slátrunarhússins þegar Katla kom. pó
slíkt hefði ekki verið árennilegt, þar
sem þá befði verið kominn vetur og
allra veðra von, var samt sjálfsagt að
leggja á það fremsta að koma einhverju
af fénu á markað þótt seint væri, held-
ur en að láta ekkert verða úr því, eða
minna en ekki neitt. pað fór best á >því
sem varð, að vestri hluti sýslunnar
ra>ki til Víkur og notaði þær tunnur
og salt er þar var, en eystri hlutinn
notaði tunnurnar og saltið er „Geir“
fór með að Skaftárósi og kastaði þar
í sjóinn, sem var eina ráðið til þess að
nokkuð kæmist þar á land. Sem betur
fór hepnaðist þetta, svo isem kúnnugt
er, iþannig að mestan hlutann rak strax
á land, og eiga hlutaðeigendur alt ann-
að skilið en vanþakklæti fyrir þá
drengilegu hjálp. Enda er mér kunnugt
um að fleiri sýslunefndarmenn eru odd
vita alt annað en þakklátir fyrir at-
hugasemd þá, er hann setti við gjöf
Sláturfélags Suðurlands; en af hvaða
ástæðu þeir hliðra sér hjá að láta þá
skoðun sína koma fram opinberlega,
vita iþeir best sjálfir.
Lárus Helgason.
Kúgaðui' með tárum. Eftir
* C. Haddon Chambers.
Það eru hrellingar hjónabands-
inSjSem Leikfélagið hefir lagt stund
á <að sýna bæjarbúum á þessu ári.
Það byrjaði með hinum nýja harma
leik Kambans um konuna síljúg-
andi, og nú er nýtt hjónaband til
meðferðar, í þessum ensba leik, sem
verið er að sýna, og þar er ^onan
sígrátandi. Annars eru þessj tvö
leikrit sitt af hvoru sauðahúsi.
Efni þessa enska leiks er í stuttu
máli þetta: Clement Parbury rit-
hofundur og kona, hans hafa verið
gift í fimm ár. En á heimilinu hefir
að eins einn vilji verið ráðandi, sem
só konunnar. Þegar hjónunum hef-
ir sýnst á sinn veg hvoru, hefir jafn
an farið svo, að maðurinn hefir orð-
ið að láta undan. Konan hefir haft
það óbrigðu'la vopn til þess að koma
sínu fram, að fara ált af að skæla,
ef maðurinn befir viljað hafa ein-
hverja skoðun, sem henni var ekki
að skapi, og tár konunnar hafa alt
iaf riðið baggamnninn — maðurinn
ekki staðist þau og látið undan.
Hann e'r því engan veginn öfunds-
verður af tilverunni og hjónabands
sælan ekki reidd í þverpokum. -
Á heimilinu er ung stúlka, Hya-
eintha Woodward, og er hún skrif-
ari mannsins. Hún er' saklaus ein-
stæðingur og umkomulaus, þrett-
ánda barn foreldra sinna. Frú Par-
bury fær þá skoðun, að stúlkan sé
eð draga sig eftir húsbóndanum,
og er sú ástæða til, að hún sér stúlk
nna kyssa mynd af honum. Verður
hun hamslaus af afbrýðissemi og
krefst þess, að stúlkan verði tafar-
laust látiu fara hurt af heimilinu,
en vill þó ekki. segja manni sínum
ástæður fyrir kröfunni. En maður-
inn vill engan veginn láta svipta
sig aðstoð stúlkunnar og tár kon-
unnar verða árangurslaus. Ilún
hleypur á burt heim til föður síns,
og horfir nú liið versta við. En
æskuvinur húsbóndans, Georg Cunu
ing, sem kemur í heimsókn á heim-
ilið um sama leyti, verður til þess
ao bjarga málinu. Hann verður ást-
fanginn af stúlkunni og þau trú-
lofast. Og þá fær gráturinn aftur
frið í hjarta sitt og tekur manninn
í sátt og augu hennar opnast fyrir
því, að hún hafi verið um of ráð-
rík við manninn sinn.
Efnið er ekki viðamikið, almenn-
ur þáttur úr daglegia lífinu, en öllu
er vel fyrir komið og samtölin
skemtileg, þó ýmislegt hljóti að
liafa farið forgörðum í þýðingunni,
því íslenzkan getur ekki endur-
speglað orðaleiki þá og útúrsnún-
inga, sem enskir höfundar leggja
svo mikla alúð við í leikjum af
þessu tagi. Gerir þessi leikur all-
miklar kröfur til leiks og til þess
að heildaráhrifin verðj góð, verða
tallir leikendur að vera góðir og
samleikurinn eðlilegur.Virtist nokk
urt los á leiknum fyrsta kvöldið,
eins og nokkúð hefði skort á æfing-
ar.Frúna leikur frú Guðrún Indriða
dóttir, og var leikur hennar ágæt-
ur í alla stáði, svo ekki varð betra
kosið. Manninn lék Ragnar E. Kvar
an, skrifarann frú Soffía G. Kvar-
an, en vin mannsins Ágúst Kvaran.
Stefán Runólfsson leikur gamlan
þjón á heimilinu og Friðfinnur
Guðjónsson föður frúarinnar, gtaml
an ofursta.
Áhorfendur hafa skemt sér vel
undanfarin leikkvöld og á leikur-
inn skilið að aðsókn verði góð.
Herra ritstjóri!
Þótt eg sé ekki kominn til íslands
til þess að deila á menn, mun nauni-
ast nokkur hafa láð mér 'að eg fann
mig knúðan til að konia með dálitla
athugaseind í tilefni af árás, sem
gerð 'bafði verið á kirkju þá, sem eg
þjóna og tel mér sæmd að þjóna.
Þegar menn svo hafa lesið grein
þá, er hér fer á eftir, munn menn
vissulega enn síður lá mér, 'að mér-
hefir fundist eg knúður til að koma'
fram með hana.
Mig langar til að bregða birtn
á nokkur einkennileg atriði í frá-
sögu hr. Kvarans, um afstöðu
Lambeth-fundarin.s til spíritism-
ans.
Hr. Kvaran vitnar í nefndarálit
það, er kjörin nefnd 37 biskupa
lagði fyrir fundinn. Hr. Kvaran til-
færir nokkrar málsgreinar, þar sem
géfið er í skyn, að verið geti, að
vér kunnum að vera á þröskuldi
nýrra vísinda, og að aldrei gætu
biskuparnir ætlað sér þá dul, að
sétja takmörk þeim ráðum, sem
guð kynni að geta notað, til þess
áð fá mamtitm til að géra sér grein
fyrir andlegu lífi. Lesendur Morg-
unhlaðsins rekur að sjálfeögðn
minni til þessarar tilvitnunar, sem
grein hr. K. flutti bæði á ensku og
íslenzku.