Ísafold - 05.10.1925, Blaðsíða 1

MTSTJÓBAB:
Jón Kjartansson.
Valtýr Stefánsson.
Sími 498.
Anglýsingaaími
700.
ISAFO
Árgangnrinn
kostar 5 krónur.
Gjalddagi 1. júlí.
Afgreiðsla og
innbeimta
í Austurstræti 8
Sími 500.
DAGBLAÐ MORGUNBLAÐIÐ.
50. Apg. 47. tbl.
Mánudagínn 5. oktöbep 1925.
ísafoldarprentsmiðja h.f.
BRJEFKAFLAR
til Jónasar frá Hriflu.
Reykjavík, 22./9. 1925.
Herra skólastjóri!
Mig hefir lengi langað til að
Iiripa þjer nokkrar línur, en ekk-
ert hefir getað orðið úr því, þareð
Bajer hefir verið ókunnugt um
hvar þú hefir alið manninn, og
jeg hefi ekki komið mjer fyrir
með að senda brjefið til Tímans
eða í Sambandið, því þeir eru
sagðir helst til góðir brjef-jjhirð1-
ingamenn“ á kotunum þeim, öllu
til skila haldið, hvort þeim sje
trúandi fyrir þó ekki sje nema
hóglát og meinlaus orðsending.
En nú ertu kominn heim, sem
betur fer, og horfir yfir ríki þitt,
og alla þess dýrð.
Því er nú ver, að þú getur sagt
eins og í vísunni stendur: „Hjer
var alt með öðrum svip, — fyrir
ári um þetta leyti“ ; þá vissir þú
ekki betur, en þú hefðir alla þræði
í hendi þjer, gætir stjórnað bænda
versluninni upp á þína vísu, kjáð
framan í Bolsa og Jafnaðarmenn
um helgar, um leið og þú ógnaðir
íhaldsstjórninni með síldarhausum
úr Krossanesi.
Nú ertu búinn að vera svo lengi
i burtu, að það er engu lSkara, en
flestir sjeu langt komnir að
gleyma þjer. En til þess að þú
getir áttað þig ögn á „spursmál-
unum“ og náð þjer á strik, þá
þarft þú að fá að vita það helsta,
sem gerst hefir síðan þú fórst að
heiman. — Vonandi tekst þjer á
þann hátt, að ná þjer á rekspöl
innan skams, því hvernig yrði
upplitið á Tímanum, ef golan færi
úr þjer Jónas minn, og þú skildir
Tryggva einan eftir, með sitt feit-
lfetraða pólitíska „dúll“, eins og
Kiljan myndi komast að orði.
Þá er fyrst til að taka, þegar
Kokkrir blaðamenn gerðust hjer
svo ósvífnir, að blaka ögn til þín,
feftir að þú fórst. Þá var Tryggvi
þjer dyggur sem oftar. Hann
sýndi fram á, eftir því sem hann
best gat, að það væri eitthvað
annað, að hnjóða í menn í víð-
icsnum blöðnm, ellegar hafa þína
aðferð, að ferðast um landið, og
balda fundi, til þess að rægja og
baktala menn, sem hvergi eru
nærri. Tryggva fanst það ódæm-
dm næst, að lofa þjer ekki að vera
óáreittum við iðju þína. Þetta
væri hvort sem er þinn starfi, að
bfera Gróusögur um sveitir lands-
úis, og óhróður á menn, sem sök-
hni fjarlægðar geta eigi borið
bönd fyrir höfuð sjer. Tryggva
fanst það óhæfa — og Hallgrím-
11 c vinur þinn bóka-„vörður“ var
a sama máli, að þú værir svo til
kostaður af opinberu fje, til þess
peðra híði þínu um náungann á
,r‘feðal manna, og það værí þvl
^nrt, ef þú mættir ekki hafa frið
tþ þess.
Þessi var skoðun Tryggva og
v»Úti jeg þess, að þú hafir stung-
Amundsen ekki af baki dottinn.
Myndin er af loftfari því, se m Roald Amundsen hefir keypt
inni til hægri situr Amundsen í farrými loftfarsins og horfir út
sjer að glugga niður á pólinn á sumri komanda.
Hajm er búinn að kaupa loft-
skip, sem hann ætlar að sigla yfir
Pólhafið á sumri komanda.
í fyrra mánuði skýrði Riiser-
Larsen liðsforingi frá því í loft-
farafjelaginn norska, að Roald
Amundsen væri búinn að festa
kaup á loftskipi til næsta pólflugs.
Þeir Riiser-Larsen og hann voru
þá nýkomnir snnnan frá Ítalíu.
Þar keypti Amundsen loftfarið.
Riiser-Larsen var önnur hönd
Amundsen í hrakningum þeirra í
vor, eins og kunnugt er, og ætlar
hann að vera honum til aðstoðar
f: amvegis.
Loftfarið keypti Amucdsen af
ítölsku stjórninni, og skrifaði
Mussolini sjálfur undir kaupsamn
inginn.
Belgur loftfarsins tekur 18500
ten. metra. í því eru þrír mótorar
með 250 hestöfl hver. Það getur
farið 115 kílómetra á klukkustund
en venjuleg ferð þess er 80 km.
Þátttakendur í hinni fyrirhugnðu
ferð
verða fyrst og fremst þeir fjelag-
ar Amundsens sem voru í sumar.
Stjórnandi loftfarsins verður Itali
einn, Mobile að nafni. Hefir hann
stýrt loftförum þar syðra í mörg
ár. Veðurfræðingur, loftskeyta-
maður og blaðamaður verða með
í förinni, allir norskir, og tveir
vjelamenn ítalskir. Alls er búist
við að í förinni verði 16 manns.
Faranguriim
verður vitanlega hafður sem minst
ur. Alls getur loftfar þetta borið
9,4 tonn. 6,1 tonn af bensíni verð-
ur tekið til fararinnar. Áætlað
er að farþegar vegi 1600 kg. 500
kg. þarf af „ballest“. Þá eru eft-
ir 1200 kg. fyrir farangur alls-
konar. Með þessum bensínforða
á að vera hægt að sigla 6Ö00 km.
En leiðin frá Kings Bay á Sval-
barða og til Alaska er aðeins
3400 km.
. þitt, Jónas minn. Frá Sambandima
; hefir þú viðurværið. Hjer er vandi
úr vöndu að ráða. Líkl. verður þú
að gerast stýfingarmaður, and-
stæðingum þínum til aimæltrar á-
nægju.
„Sjaldan er ein báran stök“,
segir máltækið, og eins reynist
hjer. í sama mund og Tryggvi
byrjaði á gengismálinu varð heyr-
um kunnugt um brjefið frá
Klaustri. Ef þig langar til að s}á
það, þá getur.þú sjeð mynd af því
í Morgunblaðinu og Jsafold.
Þar fór Tryggvi alveg rjett að
ráði sínu. Hann steinþagði. Og
hann þegir enn og hefir béðið
komu þinnar.
j Nú verður þú að taka þínar á-
kvarðanir, og er jeg í engum efa
um, að þjer takist það bæði fljótt
og vel. Þú getur til dæmis sagt
eitthvað á þessa leið:
Eins og kunnugt er, hefi jeg
Jónas Jónsson frá HrifLu, feng-
ist við uppeldismál um nokkurt
Tilratmaferðir skeið. Mjer hefir verið fenginn
fara á loftfarinu í vetur. —- skóli i hendur, og blað, sem hænR
Byrjað verður um jólaleytið að um er þröngvað til að borga vfm
reyna loftfarið í nágrenni við leið og þeir borga nauðsynjavöiw
Róm. Reynist það eigi eins vel og sína í kaupfjelögum landsins. t
af er látið, verður ekkert úr kaup blaðið hefi jeg ritað það, sem mjfer
unum. En reynist alt traust og hefir sýnst, það sem j e g héfi
trygt á að sigla því frá ítalíu til talið sannast og rjettast, ellegar
Englands, en þar á að bíða eftir , öllu heldur eins og jeg hefi viljað
hagstæðu veðri. Næsti áfangi á!væri sannast og rjettast. Þrá-
að verða til Kingsbay á Sval- faldlega hefir það komið fyrir, að
barða. Til öryggis á að útbúa stöð jþetta sem jeg hefi viljað vera láta
handa loftfarinu í Þrándheimi, ef j sem jeS úcfi skrifað í blaðið,
það kynni að lenda í óveðri á leið hefir veri6 mJög frábrugðið þehn
af ítölsku stjórninni. Á mynd-
um gluggann. Svona ætlar hann
inni frá Englandi. En menn von-
ast eftir því, að viðkoma þurö
þar engin að verða.
Frá Svalbarða
er ætlast til að farið verði í ein-
um áfanga norður yfir heims'kaut
til Alaska og helst alla leið til
Nome á Alaska. Ef eigi tekst að
sigla loftfarinu alla leið þangað,
þá er ráðgert að stíga niður á
land, þar sem það þykir aðgengi-
legt, og fara síðan fótgangandi
til Nome.
ið henni að honum, áður en þú
fórst. —
En það var svo margt, sem þú
ekki stakst að honum áður en þú
fórst — því miður — og því er
nú komið sem komið er.
Hvernig áttir þú að segja hon-
um frá því, hvernig hann ætti að
tska í gengismálið. Mál það var
sama og ekki á dagskrá, þegar
þú fórst.
Hvernig átti Tryggvi að vita
um það, hvað best kæmi sjer í
pólitíkinni í því máli? Og hvern
átti hann að spyrja? Til hvers er
að spyrja Jón Árnason? Hvað veit
hann?
Það einasta sem Tryggvi gat
gert, það var að fara að ráðum
kjós anda síns úr Strandasýslu,
sem skrifaði í Alþýðublaðið í vet-
ur — og fylgja Ólafi Friðriks-
syni. Hann mátti þó vita sem er,
að hann er gamall fylgismaður
þinn —• og slyngur fjármálamaður
er Ólafur, þó enginn sje hann bú-
maður, nema þetta litla sem hann
hefir fengist við hrafna- og máfa-
rækt. En þar hefir borið á gamla
búskaparlaginu — þessu sem mað-
ur ekki nefnir, þegar fjenaðurinn
tíuir tölunni.
Jæja, sleppum nú því. Tryggvi
tók sig til og' samdi sig að siðum
Ólafs og þverneitaði allri gengis-
hækkun.
Já, það er von þú sjert hissa.
Tryggvi hefði þó átt að vera bú-
inn að læra svo mikið af þjer, og
hefði átt að taka ögn tillit til alls
bumhusláttar þíns um dýrtíð og
óáran, vegna gengislækkunar, að
hann hefði átt að geta hugsað sjer
að þetta kæmi þjer ekki vel. En
hans afsöknn er þessi. Hann er á
sama streng og Ólafur Friðriks-
son.
Ja, hvað átt þú nú að gera. Lík-
lega verður þú að taka undir í
stýfingarsöngnum, þó þjer kunni
að falla það illa fyrst í stað. Það
er dkki svo sjaldan, sem þú hefir
úthelt bræði þinni yfir gjaldþrot
og uppgjöf skulda. Þú, þessi siða-
meistari viðskiftalífsins, hefir
margsinnis bent á, hvernig sanð-
frómur almúginn verður að líða
fyrir uppgjöf skulda þeirra, sem
syndugir eru. Á meðan þú ert í
burtu hleypur Tryggvi í lið með
þeim skuldugu, og þeim, er „vilja
gefast upp“.
Nú hefði verið liklegt, að þú
gerðist hinn „staffýrugasti“ og
berðir í borðið, og segðir Tryggva
hafa misskilið „situationina". En
þá er Jón Árnason, þó aldrei
hann hafi verið aðspurður — og
skuldirnar. Vera kann að ,stýfing‘
og uppgjöf falli Sambandinu best.
Og h,vernig stendur þá í bælið
raunverulega sannleika. Af þessu
er sprottið hið landskunna nafn
„Tímasannleilkur", sem allir kann
ast við.
En þegar menn tóku upp á því,
að fara að senda mönnum blöð,
#em sðgðu það rjett sem rjett var
og rangt sem rangt var og þver-
brntu við mína stefnu að snúa öllu
við eftir mínum geðþótta, þá voru
engin önnur ráð fyrir mig, en
segja við lærisveina mína og fylg-
ismenn: Þið leyfið ekki þessuin
blöðum að koma inn á heimilin.
Þið brjefhirðingamenn sem fylgið
mjer, þið vitið hvað þið eigið að
gera. Og þið kæru lærisveinar
mínir víðsvegar um sveitir, þið
vitið líka hvað til ykkar friðar
heyrir.
Þegar svo einn góðan veðurdag,
að blaðið Vörður, sem er íhalds-
biað, og sem jeg þoli ekki að
nefna á nafn eða nefnt sje í mín-
um húsum, fær uppsagnar-
brjef með 16 mannanöfnum, þá
má ekki ásaka þá fyrir það. Þeg-
ar það vitnast að 15 manns af
þessum 16, hafa alls ek)ki skrif-
að nöfn sín, þá þýðir ekkert að
fárast unt það. Því hvað hefi jeg
ekki kent mönnum. Hvað hefi jeg
ekki brýnt fyrir lærisveinum mín-
um og fylgismönnum. Á að á-
saka þá fyrir það, sem jeg kenni
þeim? Það væri skrítinn dóms-
málaráðherra, sem kæmist að
þeirri niðurstðð*.
Ekki qc að efast hreinskilni^