Ísafold - 29.03.1927, Blaðsíða 2

2
í S A F 0 L ©
að lækka stórum, ef ekki verði nefnd, eru einu lánin, sem stjórnin
gerðar sjerstakar ráSstafanir. Bend- Jtefir tekið eða œtlar sjcr að taka.
ir bankastjórnin á, a5 innlendur Ekkert af þessuni lánum er eyðslu-
markaður fyrir slík brjef sje mjög lán. Öil eru þau til þess aö lcaupa
takmarkaður, og verði bann einn ^ fyrir bankavaxtabrjef. Allar full-
látinn taka við brjefunum fram- yrðingar „Tímans“ um miljóna
vegis, þá geti verðfall brjefanna eyðslulán, eru því vísvitandi oej
orðið svo mikrö, að veSdeildarlán' raJcalaus ósannindi.
stöðvist að fullu og öllu. — Fer | í sambandi við frásögnina um
Landsbankastjórnin því fram á við þessi lán, fljettar „Tíminn“ mik-
ríkisstjómina, að hún fái heimild inn lygavef um heimild þá, sem
þingsins til þess að taka alt að 3 stjórnin fer fram á að fá til þess
milj. kr. lán erlemdis, til þess að að ábjTrgjast bráðabirgðareilmings-
kaupa fyrir bankavaxtabrjef. ilán, sem Landsbankinn ætlar að
í þessu sambandi veröur einnig taka í Ameríku. Ilefir áður veriS
að skýra frá því, að -Jarðræktar- skýrt frá þessari ábyrgðarheimild
brjef Eæktunarsjóðs hafa selst lijer í blaðinu, og er því óþarft aö
mjög dræmt upp á síðkastið. Er endurtaka hjer. Einungis skal end-
svo komið, að stjórn líæktunarsjóðs urtekið, að þetta lán cr ríkis-
hefir orðið að stöðva lán til húsa- j stjórninni og ríkissjóði að öllu
byggingu í sveitum, til J)ess aö reyna leyti óviðkomandi. Stjórn Lands-
að halda brjefunum í nafnverði. bankans tekúr lánið og ráðstafar
Býst stjóm Ræktunarsjóðs einnig því ein, án nokkurrar íhlutunar
við, að hiini verði að draga úr öðr- J af hálfu ríkisstjórnarinnar. Lán
ura lánum úr sjóðnuin, ef engar þetta er bráðabirgðalán, sem Lands-
ráðstafanir verði gerðar til að selja bankinn vill tryggja sjer nú, til
brjefin. jþess að atvinnuvegir landsmanna
Þegar nii svo var komið, að við- <yeti starfað óhindrað áfram, hvað
búið er að veðdeildarlán stöövist SPm fyrir kann að koma. Það er
og Ræktunarsjóðslán minki mjög, J-,ö öllu leyti óvíst hvað mikið af
í ekkert verður gert til þess að selja láninu Landsbankinn notar; meira
vaxtabrjefin, þá sneri ríkisstjórnin að seg.ja er óvíst hvort bankinn
sjer til fjárhagsn'efndar neðri deild-Jnotar nokkuð af láninu. Það er
ar Alþingis, og óskaði eftir, að ^oinungis til öryggis, að stjórn
hún flytti frumvarp, er heimilaði ^ Landsbankans vill liafa aðgang að
stjórninni að taka alt að 4% milj. þessu láni, ef á þarf að halda
kr. lán erlendis. Er ætlast til, að ]ianc|a atvinnuvegunum. itíkisstjórn
3 milj. kr. gangi til þe.ss að kaupa jn fer ekki fram á annað, en að
fyrir veðdeildiarbrjef og 1% milj. J Alþingi verði við bón Landsbanka-
til þess að kaupa fyrir Jarðræktar- 'stjómarinnar um það, að ábvrgjast
brjef. íþetta 1 án. Slík ábyrgð liefir ætíð
Fjárliagsnefnd sá nauðsyn þessa verið látin í tje undanfarið þegar
og varð við tilmælum stjórnarinnar Landsbankinn á í hlut, vegna þess
og flutti þetta frv. í Tímagreininni ag Jmnn er þjóðbanlci — eign ríkis-
3árnbrautarmáliö
og sjerleyfi „Titans“
var samþykt í neðri deild
26. þ.m. með 19 atkv. gegn 9.
Nýr doktor.
26. þ.m. varði' Björn þórðarson hæsta-
rjettarritari doktorsritgerð sína um
„Refsivist í íslandi frá 1761—1925.“
i Eftir langa og oft liarða baráttu,
fór það loks svo, 26. þ. m., að Nd.
samþylcti járnbrautarmálið og sjer-
leyfi lianda ,,Titan“ til þess að
virkja Urriðafoss í Þjórsá. Stjórn-
arfrv. var samþ. nærri óbreytt, ein-
ungis smávægilegar breytingar vom
gerðar á því. En allar tillögur, sem!
fram komu og beinlínis miðuðu |
að því að spilla framgangi málsins,
voru feldar. Frv. sjálft var síðan '
i
samþ. út úr deildinni með 19 atkv.!
gegn 9 (á móti voru: B. Sv., Árni
Jónsspn Bernharð Stefánsson, IIjel>
inn Valdimarsson, Jak. Möller, Ól-
afur Thors, Pjetur Ottesen, Tr.
ÞórhalLsson og Þórarinn Jonsson).'
Þeir, sem trú hafa á því, að
járnbraut austur í sýslur verði
lyftistöng fyrir íslenskan landbún-
búnað, munu fagna því, að mál
þetta er komið þetta vel á veg.
Þegúr verið er að ræða um járn-
braut austur á Suðurlandsundir-
lendi, fyrirtæki, sem kostar margar
miljónir króna, þá dugir ekki að
liafa á móti því, að erlent fje verði
hjá „gamla“ Geir, er styrkti hann
til náms og kom honum svo vel til
manns, sem kunnugt er orðið.
! Geir rektor varð stúdent úr Latínu-
skólanum árið 1878, en embættisprófi
j í málfræði og sögu lauk hann við há-
j skólann í Kaupmannahöfn árið 1883
og gerðist þá itm haustið kennari við
lærða skólann, og var honum veitt
þar kennaraembætti 2 árum síðar. —
Hefir hann því gegnt kenslu þar í 44
ár, aðallega í latínu, frakknesku og
ensku, en rektor skóla.ns hefir hann
verið í 14 ár, því að liaustið 1913 var
hann settur til þess að gegna því em-
bætti við fráfall Steingríms Thor-
steinsson, og hafði hann þá verið yf-
irkennari í 8 ár. Rektorsembættið var
honum veitt 3. júlí 1914.
Auk alls þess annríkis, er kenslunni
er samfara, hefir Geir rektor afkast-
að miklu og þörfu verki, þar sem er
samning 3. orðabóka, ensk-íslenskrar,
íslensk-enskrar, og forníslenskrar með
enskum þýðingum. Kenslubók heftr
Ritgerð Björns pórðnrsonnr um jhann og samið í ensku og hafa allar
Björn pórðarson.
Refsivist á Islandi er fyrsta ritgerðin þessar bækur þótt hinnar bestu og
er lagadeild háskólans hefir samþ. handhægustu.
að varin megi verða til doktorsnafn- Hinn 6. des. 1884 kvæntist Geir
bótar. rektor Bryndísi Sigurðardóttur, kaup-
Athöfnin fór fram í lestrarsai manns í Flatey, hinni ágætustu konu,
Landsl)ókasafnsins., og hófst kl. 1 0g eignuðust þau hjón mörg börn. F.r
h. J Geir verkfræðingur eitt þeirra. Frú
pví næst skýrði Björn pórðarson Bryndís ljetst 4. des. 1924.
doktorsefni frá efni bókarinnar í fám: Geir rektor er maður érn eftir aldri
notað til þess að koma upp fvrir- * .................
- ___ orðum. jog einkum þo, ef miðar er við öll þau
pá talaði próf Ólafur Lárusson. — lýjandi störf, er haun hefir int af
hanu ^ höndum. Myndi mörgum liafa verið
frá hinum rjettarsögulega kafla bók- haldið veglegt samsæti fyrir minni
arinnar, og rakti það, sem hann hafði ^ verðleika; úr því varð þó ekki hon-
við kafla þann að athuga. . um til handa, og bar tvent til þess:
Doktorsefni svaraði, og skýrði frá, J fyrst og fremst hið alkunna yfirlætis-
að hann teldi aðfinslur próf Ól. Lár- ]eysi rektors, er hólst kýs að vinna
tækinu og starfrækja. það. Slík mót
bára er aðeins yfirklór, gerð til H<;nn talaöiÁ iy klst skýrði
þess að fella málið. •
Það er með öllu óhugsandi, að
við fáum járnbraut austur, án þess
að erlent fje komi þar nálægt. Jafn
vel þótt sú leið yrði farin, að láta
ríkið ráðast í þetta fyrirtæld, yrði
urssonar á rökum bygðar.
eldd komist hjá því að nota til þess Næstur talaði Magnús Jónssou pró-
er sagt, að einn úr fjhn. flytji frv., ins. Stjórn Tímafl. og allar stjórn- erlent fje, íslendingar eru ekki svo fessor um síðari hluta bókarinnar.
en það er ósatt eins og alt annaö.jr hafa talið þetta alveg sjálfsagt.
í þeirri grein. Öll nefndin flytur Á móti þessari ábyrgðarlieimild
verk sín í kyrþey, og svo það, að und-
anfarna daga hefir hann verið las-
inn og fylgir tæpast fötum enn. En
ríldr, að þeir hafi einir ráð á svo Talaði hann einnig um það, hvert áiit hlýjar óskir bárust honum frá öll-
4'i’umvarpið.
Verði þetta frv. að lögum og fái.með því megnu vantrausti á stjórn
ríkisstjórnin hagkvæmt lán í þessu ^ Landsbankans, sem á að ráðstafa
skyni, fer ckki eyrir af því láni þessu lánsfje og standa skil á því.
til ríkissjóðs. Lánið á alt að fara^En þetta er þó það minsta. Fengju
í vaxtabrjefakaup, sumpart handa, Tímamenn vilja sinn í þessu rnáli,
veðdeildinni og sumpart handa gaati svo farið, að þeir stefndu at-
Ræktunarsjóði. Hjer er því ekki ^vinnuvegum vorum í rústir. Ef til
verið að ræða um lán sem tekið sje vill er það þetta, sern þeir eru af
til eyðslu. Ríkissjóður fœr ekki keppa að með framferði sínu.
eyri og borgar ekki eyri af lán-1 - .--------
inu. Lán þessi miða beinlínis að, Umrædd grein í „Tímanum“,
því að auka athafnalíf í landinu. l„Skuldakóngurinn“, er rúmur dálk-
Er því æði rnikill mnnur á þessum J nr að lengd. En eigi minnpmst
lánum og eyðslulánum fyrverandi vjer að hafa nokkru sinni sjeð lyga-
stjórnar. Jog blekkingavef jafn samtvinnað-
Tryggvi Þórhallsson ritstjóri er an og þarna í þessari stuttu grein.
endurskoðandi Landsbankans. — Og þegar þar við bætist, að það er
íann segir í blaði sínu, að af lánum ósannsöglasta blað landsins, sem
þeim, sem til þessa hafi verið veitt greinina flytur, hlýtur blaðið að
úr hinum nýju veðdeildarflokkum,! verðskulda nýtt Iieiti, sem sýni
hafi 95% farið til kaupstaðanna, Ijóst þá aðferS, sem blaðið temur
en einungis 5% til sveitanna. Hvað sjer þegar það flytur fregnir af
hæft er í þessu skal ósagt látið,' opinberum málum. Og til þess að
en Landsbankastjórnin liefir sagt, beitið gefi sem rjettasta lýsing af
að hún afgreiddi lánbeiðnirnar í innihaldinu, ætti það að vera:
þeirri röð, sem þær ltoma. En sje Lygaloupur. En af því að þeir
þetta rjett, sem endurskoðandi eru aðallega tveir, sem blaðið
bankans segir, þá leiðir af því, að skrifa, og ekki er alveg víst livor
bœndur landsins eiga enn efth að Hafí meir til saka unnið, er r.jett
fá fullnœgt sinni lánsþörf. Sje það ag sá prestvígði ákveði hvor skuli
mörgu nemöndum sínum,
mildu fje sem þarf til þess að hans væri á því, hvernig Háskólinn' nBa hinum
í berst „Tíminn“ nú. Lýsir lxann koma á stað þesskonar fyrirtæki. skyldi fylgja í viðurkenningu dokt-1 fjær og næi.; fr;i samkennurum sín-
Aftur a móti er ekki lið því að orsritgerðar. jum og öllum þeim, er einhver kynni
'úast, að við fáum útlenda menn pví næst skýrði doktorsefni ítar- höfðu af honum haft, því að vinsælla
1 il ])es,s að leggja fram fje í þetta legar frá hvað fyrir sjer hefði vak-1
ætlun Tr. Þ., að synja um láns- öðlast „stærri
heimild nú til vaxtabrjefalcaupa, arinnar.
yrði afleiðingin sú, að bœndur ann-
■oðhvort fengju engin lán, ellegar
lá,n með mgrgfalt verri kjörum en
Jcaupstaðirnir Jiafa fengið undan-
neiming
nafnbót-
um það, hvort nokkuð verði úr
framkvæmdum, hjá fjelaginu. enda
þótt það fái sjerleyfiö. En flestir
munu vona, að fir framkvæmdum
verði.
Það er beint vantraust á fram-
tíð þessa lands, og þá sjerstaklega
á komandi kynslóð, að bafa á móti
erlendu fjármagni til járnbrautar-
lagningar af ótta við það, að þá
Fiiinu erlendir menn gerast bjer of
nppvöðslusamir. Islendingar munu
áreiðanlega jafn færir að ráða sjálf
ir sínum málum eftir sem áður
þótt frarokvæmdir verði á þessura
grundvelli.
—■—<m»-----------
Fiskveiðar nyrðra. Til Grímseyjar
fór skip frá Siglufirði fyrir skömmú,
en fiskaði sára lítið. Grímseyings.r
segja þó, að mikill fiskur hafi venð
við eyjuna að undanförnu, en óvenju-
lega mikil. selganga hafi fælt hann
burtu. .— í fyrra var óvenju mikil
Sjðtnys afmæli
—■—^m»
fyrirtæld, án þess ]iað sje í sam- ið með samning bókarinnar, og hvatti ’ reklor gelnr ekki
bandi við virkjun fossa og starf- lögfræðinga til þess að skrifa fræð-j
rækslu stóriðju. Því hefir stjórnin andi greinar um lögfræðisleg efni.
valið þessa leið, og henni hefir tek- Væri sjerstök ástæða til þess síðan
ist að fá mjög hagfeldan samnings ísland væri orðið sjálfstætt ríki að
grundvöll til þess að byggja á. gefa þeim málum meiri gaum en áður.
Menn geta baft skiftar skoða.nir
aiami og meira Ijúfmenni en Geir
Ásigling.
Sex menn drukna og einn
bíður bana af kulda.
Geir Zoéga, rektor.
22. þ.m. seinni partinn kom færeysk
skúta til Vestmannaeyja, og flntti
mikla harmafregn.
Skipið kom með 15 menn af anu
ari færeyskri skútú, sem Florents hjet,
frá pórshöfn.
Stóð svo á því, nð færeyskt skij>
sigldi á Florents og laskaði það
svo, að skipshöfn þóttist sjá fyrii.',
að skijúð mundi sökkva inna’i
skamms. Gaf skipstjóri á „Florents“,
skipi því, er á hana sigldi, merki um
það, að hann níundi þurfa hjálpar
við. En því var enginn gaumur gef-
inn af skipinu, og sigldi það burt.
| Skipstjóri á „Florents“ sá það stra::,
| að hún mundi sökkva innan stundar.
[Fóru þá skipsmenn að fara í bátana.
| Komust 16 í skipsbátinn, en G.fóru
I i ljettbátinn. Og mun skipið hafa
! sokkið örstuttu eftir að þeir vovu
!
> komnir í hátana.
I gær varð Geir Zoega rektor
I
Oðinn tekur togara. Aðfaranótt 25.
farið. Þannig er þá hngur Tr. P. 'þm# tók ()^nn togara hjá Eldey, er var
til bænclanna í þessu velferðarmáli að vei^um { landhelgi. Er h<,nn þý*5k-
þeirra! Skyldi hann ekki vera svip-J^^ heitir Max . Warhurg. Skip-.
fcður a öðrum sviðum? “ | stjórinn var dæmdur í 15 þús kr.
. , . _ sekt. (ítrekað brot.) og nfli og- veið-
ÁBYRGfflARHEIMILDIN. arfæri upptækt.
Lán . þau, sem nú hafa verið -------
fiskganga við Grímsey. Sóttu þangað sjötugur. Hann er fæddur 28.
bátar og skip, bæði frá Eyjafirði og 1857 á Bræðraparti á Akranesi.
Húsavík. foi'eldrar hans Tómas
\ f litla bátnum fara engar sögur.
mars Sáu þeir á hinum bátnum lítið eða
I
Vortt ekkert til hans eftir að þeir skildu
hið sökkvandi skip. Álíta þeir
tíy hann muni
Hrognkelsaveiði er nú allgóð á Eyja kona hans Sigríður Kaprasíusdóttír. hafa íaskast svo strax/við skipshlið-
firði, bæði utarlega og innarlega á En árið. 1862 misti hann föður sinn, ina, áð -hanri liafi sokkið stuttu síðar.
firðinuin; mikið af rauðmaganum ir 5 árá gamall, og tók þá föðurbróðir Aðfnranótt 22., hitli 16 inanna bát-
flutt til Akureyrar og selt þar. hans hann að sjer og ólst hann upp inn færeyska skijiið „Velfarét“, scra
Jóhannesson ^ við
Zoega, bróðir Geirs kaupmanns, og 15, sem af komust,
Sigríður