Ísafold - 05.04.1927, Blaðsíða 3

I S A F 0 L ©
I
Fiskiðnaður og útgerðin.
Nýjar verkunaraðferðir opna nýjar markaðsleiðir.
Viðtal við uppfyndingamanninn Heckel
STÆRRl TOGARAR.
Pyi'ii' nokkrum dögum var sýnd verði notaðir, engu verði fleygt fyr-
ii.ier í bænum hin nýja þýska flatn- ir borð, ekkert liggi á verstöðvun-
ingsvjel, er vakiö hefirnukiö umtal. um, í flæðarmáli eða annarsstaöar,
Höfundur vjelarinnar sjálfur, Hee- af fiskúrgangi, sem grotni niður til
icel að nafni, er lijer staddur og óþrifa, og komi engum að gagni.
sýndi vjelina. Hann er meðeigandi
í vjelsmiðju einni, sem hefir aðset- ■
ur sitt í Lýbíku á Þýskalandi. Vjel- j
smiðja þessi vinnur að því að gera Til ]>ess að geta komið þessu í
vmsar vjelar, til notkunar við fisk- kring, Jnirfa togararnir að vera
verltun. Er flatningsvjelin ein af stærri, en þeir eru nú. Koma þarf
'þeim, sem nýlega liafa hlaupið þar fyrir í þeim ými.skonar vjeliun, til
vf stokkunum. bræðslu o. fl. og þar þnrfa að
“Isafold” hefir liitt Heckel að vera frysti eða kælirúm.
máli, og spurt hanfn um ýmislegt Enn erum við ekki komnir að
ROÐ-VJELIN.
Pisliskemdirnar stafa fyrst og
fremst frá bakteríum þeim, sem
liafa aðsetur sitt í roöinu og inn
við beinin. Til ])ess a.ð bægt sje
að geyma fiskinn svo liann missi
ekkert af eiginleikum hins glænýja
fiskjar, þarf að taka af honum
roöið og úr honum beinin.
Það er ekki hægt að taka roðiö
af fiskinum með meiri nákvæmni
en vjel okkar vinnur það verk.
— En er hægt að gera nokkuð
við fiskroðið ’
— Okkur fanst ótækt að geta
fastri niðurstöðu með það, hvernig
togarar þessir eiga að vera bygðir,
en þó vona jeg, að byrjað verði
að byggja einn slíkan togara í
‘'viðvíkjandi hinum nýju vjelnm.
VJELSMIÐJA FISKIÐNAÐAR.
— Ilugmynd okkar, segir Heckel,
•ím' sú, að gera fullkomið kerfi vjela, Þýskalandi á næstunni.
sem vinnur úr allskonar fiski ýms- Fjöldi útgerðannann'a, verkfræð
ar þær vörnr, sem fullboðlegar eru inga, vísindamanna og fiskimanna
sem ^ afurðir. eru með í ráðum til þess að á-
Eins og kunnugt er, hafa nú um kveða þessa framtíðargerð togar-
langt skeið veriö notaðar alskonar anna.
vinjmvjelar í öllum sláturhúsum
11111 víða veröld, til þess að vinna EINHÆF VERKUNAR AÐFERÐ.
.ými.slegt úr k.jöti.
En vinnuvjelai; við fiskverkun 1 ^oregi og hjer, á iitgerð-
tekjuafgangur áætlaður kr. 103091,67, um fiteðum erlendis (en sþ. var
en eftir t.ill. fjvn. var hann krónur að veita lionum 2000 kr. styrk .
7513,67. — p. J. skýrði frá því, að 2500 kr. til Einars Ó. Sveinssonar
þaS væri einlægur ásetningur fjvn. aS til aö lúka námi í norrænum fræð-
afgreiða tekjuhallalaus fjárlög, og um við Hafnarháskóla, 700 kr. til
skoraði á þingmenn að stuðla að því Eggerts Magnússónar til dýralækn-
að þetta mætti takast. j ihga. 500 kr. styrkur til Kvenrjett-
Eftir að framsögum. hafði- lokið iudafjelags íslands, 1500 kr. til
ræðu sinni mælti fjármálaráðh. nokk- j^ns Eyjólfssonar til sölutilrauna
ur orð, og þakkaði þann góða ásetn-1 erien<ijs a sö'ltuðum og reyktum
ing nefndarinnav að vilja afgi-eiða | j.„uðmaíraj 2000 kr. til Guðm. Guð-
tekjuhallalaus fjárlög. Hinsvegar, jöússonar til lokanáms í húsagerð-
bentu ýmsar brtt. nefndarinnar í þá ',1r]ist (pn sþ a8 veita ]10num 1500
átt, að þessari hollu stefnu væri ékki kr_ styrk)> 20000 kr. eftirgjöf á
fvlgt út í æsar. Ráðh. tók sem dæmi
okki gert. sjer einhvern ,,mat ur ]eg.gja niðnr fje til sendiherrans ]
•eða fisldðnað hafa verið næsta
•ófullkomnar.
Til þess að koma fótum undir
'verksmiðju vora, þurfum við að
kynnast fiskiveiðum mn allan, heim.
'Við þurfum að rannsaka veiðiað- le"a 1 Wós’
ferðir. nuverandi verkunaraðferð-
ir í ölliun fisldveiðalöndum. Því
verksmiðja vor í Lybilcu þarf að
fá markaði um allan lieim.
__ Fólk á víða. erfitt með að
dkilja hve mikil vinna og erfiði
iþarf tíl aö gera þessar vinhuvjeiar.
in erfitt uppdráttar. Menn kvarta
undan því, að markaður sje of
þröngur. Marka.ðurinn. fyrir salt-
fislíinn er mjög takmarkaður.
rcvnslan hefir leitt það tilfinnan-
viðlagasjóðsláni Patrekshrepps, 3000
þá till. frá meirihluta nefndarinnar, I ... .
1 ’ j til -sjukrasamlags Reykjavikur til
, , • , iað vinna. að því að koma á sam-
þvi. Það hefir tekist ettir mikið j Kaupmannahöfn, kr. 45000.00. petta1 .... .. .,. .
,,.v. _ v., , , , , * 1 . . .. ihandi milli allra sjukrasamlaga i
ertiði. Roðið er m. «.. notað í stao hlvti nefndin að sjá að væn omogu-', .. , ...
, , , , , ■„ , ' ■ , 'landmu og stofna ny samlog, 900
leðurs í stolasetur, i bifreiðasætum, iegt með ollu, þar sem þessi f íarhæð ■ , ,, , , T r
, , ... , „ . ,. , kr. hældcun a styrk til Pals J. Av-
x kventoskur (raptuðrur), i lcven- stæði þarna samkv. fyrirskipun í
skó, í bókband og margt fleira. öðrum lvgum (1. nr. 10, 27. júní 1921,
— En hvernig er svo fiskurinn nm sendiherra í Khöfn). Pessi sparn-
tilreiddur, þegar bxxið er að taka aðartill. nefndarinnar gæti því engan
roðið af bonum ? veginn staðist, því fjeð yrði að greiða
— Fiskurinn er skorinn eftir hvað sem urn till. nefndarinnar yrði.
„kúnstarinnar regluxn” eins og liús- pá taldi ráðherra váfasamt hvort till-
mæðurnar vilja hafa hann beinlaus- þessi gætí staðist skv. stjórnarskránni,
ann. Síðan er Iiúið snyrtilega xxm því svo kynni að mega líta á, að hjer íei'1,s Þorlákssonar, 700 kr. liækk
fiskstykkin í pergament og þaxx væri farið fram á að breyta alm.
kæld, og send þannig á markaðs- lögum með ákvæðxxm í fjárlögum. —
stað. ' Beindi hann því til forseta, að þetta
dal,1500 kr. til Guðnxxmdar Krist-
jánssonar til sönglistarnáms, 800
kr. náxxis og utanfararstyrkur til
Asgeirs Bjarixþórssonar málara.
8000 ki*. til handa Jóni Helgasyni
til þess að gera, raforkustöð með
vindmagni, 200 kr. hækkun til
un til Hans Hannessonar pósts.
200 kr. hækkun til Sigurfljóðar
Einai’sdóttur, 200 kr. hæltkun tii
Þar kemur
frystiaðferð Ottesens yrði athugað áður en gengið vrði til, Steinunnar Siguröardóttur, og alt
í góðar þarfir. Þá aðferð á að nota atkvæða.
að 20 þxís. ki*. lán lianda Böðvari
sem kunmxgt er við frystihxisið
mikla hjerna á hafnarbakkanum.
FRAMTÍÐIN.
Af orðxxm Heckels verður það
lxelst í’áðið, að þegar lijer á landi
verður hægt að taka roðið af
Urnr. um þennan kafla var lokið á Laugavatni til þess að byggja
upp hús á jörðinni og 20000 kr. lán
handa Borgarneshreppi til endxir-
bvggingar raforkustöðvar.
um kl. 10 á föstudagskvöld, og var
þá gengið til atkvæða.
Forseti vísaði till. meirihluta fjvn.
xun niðnrfellingu á fje til sendiherr-
ans frá, því hún færi í bág við lög.
— Við atkv.gr. fór það svo, að
En útgerðin lijer og í Noregi er ^ frysta hann eíSa kæla eftir bestu
altof einlxæf meðan lögð er áhersla agferðxxm, flytja hann ]>annig til
Þetta voru alt brtt. frá éinst. þm.
Af brtt. þeirn er sþ. voru má
allar brtt. frá fjvn. voru samþ., og nefna 2000 kr. til þess að gi’eiða
fxsbinxuUi, skera hann niðxxr í stvkki, emlfr till. frá Jak. M., er heimilaði kostnað við heímsókriir erlendra vís -
það eitt, að framleiða saltfisk.
NYR
MARKAÐUR
FENGTNN.
AUÐ-
reiddan til Miðevrópu, hafa um-
búðiniar svo vandaðar áð lxægt
verði að matreiða hann senx glæ-
nýjan suður í Sviss eða Vínardorg,
r 1 þá opnist markaðúr fyrir fiskinn
Markaðui’inn fyrir nýjan fisk er
ákaflega mikill — og jeg vil segja JlueSan, sem verður eklri einasta til 300 kr.
nijög auðfenginn — sje fiskurinn
stjórniniii að láta fella niður vexri1 indamanna er halda fyrirlestra við -
og afborganir af viðlagasjóðsláni Jóns Iláskólann 1000 kr. hækkun (úr
Kristjánssonar læknis fvrir árin 1924 3000 í 4000) til Wkólans á Staðav-
—1926; tiil. frá B. L. um 1000 kr. | felli, 1500 kr. til Sigríðar P. Blön-
skaðabætur til Jóns Kristjánss. veit- dal, Mjóanesi til husmæðrafræðslu
ingamaiins á Ak., vegna sóttvamar-' 0500 kr. utanfararstyrkur til Friö-
ráðstafana 1924; til ferju á Hrosshyl finns Guðjónssonar prentara, 3500-
kr. til styrktarsjóðs verkamanna-
FLATNINGSVJ ELIN.
Lengi vel t. d. gátum við ekki 1. flokks vara.
;gert flatningsvjelina fidlkomnari Tökum til dæmis.
■en svo, að við þurftum aö flokka f Englandi boi’ðar hver nxaðxxr
fislvinn í 3 flokka, áður en hann að meðaltali 35 kg. af fiski á ái’i.
var settxxr í vjelina; smáfisk, miö- En í allri Miðevrópu er fiskneysl-
lungsfisk og stórfisk. En þetta var an á ári að meðaltali á nxann ekki a au* 0 cs jöl 1
-svo mikil fyrirhöfn, að notin af nema 5—7 kg., og það er xnest síld.
'vjelinni urðu ekki eins mikil og Ilvcmig á því stendur, að svo
:aiuiars. lítifS er rxotað af fiski í Mibevrópu, i
Þangað til vorum við að,, að ska.l jeg láta ósagt. En geta xná
þess, að erfitt er fýi’ir menn að
koma með 1. flokks fisk í togxmxm,
'lét.tis fyrir saltfiskmarkaðinn,
heldur svo rúmur, að liann getur voru
gleypt allan fisk sem veiðist hjer, aftur. Meðal till. þeirra er voru feld- j gtefánssvni
eg víðar. "r, var stærst till. frá sjútvn., 75 þfis. | ^. vinnustofu hjer { Reykjavík.
Hugsum okkur að fiskneyslan í kr. til byggingar þriggja radio-vita á
Miðevrópu aukist um 5 kg. á rnann Austur- Suðxir- og Vesturlandi.
\llar aðrar brtt. frá einstökum þrn. 0„. sjómannafjelaganna í Reykjavík.
alt að 10 þús. kr. lán handa Jóni
málara til að reisa
Það fiskát gæfi markað fvrir Seinni kafli fjárl. var til 2. Hxmr.
400,000 torm á, ári, eða 2,500,000 laugardaginn og mánud. og fór þá
]skpd., en það er nál. 10 falt á viö fram atkvæðagreiðsla um frv. og
’við gátum gert vjelina svo full-
komna, að nú getxxr hxxn flatt allar
•stærðii’ fiskjar í einni lotxi. Maður t.d. lxjeðan, til þýskra hafnai’bæja.
getur sett 30 centimetra langan Þegar fiskurinn kemur þangað er
fisk í vjelina og næst 110 centim.
langann. Vjelin er nú svo fullkom-
in, að skurðai’hnífur liennar mát-
hann þetta 6—14 daga gamall.
Enda er það svo þegar inn á
mtginlandið kemúr, að þar þekkist
fiskútflutnixig Islendinga undanfar-
in ár.
I Noregi setja þeir nxx mikið af
saltfiski sínum x ' fiskimjölsvei’k-
Af till. fjvn. er samþ. voru xná ‘
nefna 6000 ltr. t.il miðstöðvar
Blönduóssskóla, 7000 kr. til IJng-
mennaskóla á ísafirði, 5000 kr. til
kvenfjelagsins „Ósk“ í ísafirði.
11000 kr. byggixígarstyrkur til
húsmæði’adeildar við alþýðuskóla
=ast til, eftii' fiskstærðinni í hvert ekki glænýr fisknr.
sinn og fislmr er látinn í vjelina. j Til þess að fá almenning í Mið-
I 7 ái’ höfvxm við xxnnið að því j eyrópu til að borða meiri fisk en
«ð' endui’bæta þessa vjel. Jeg liefi nú tíðkast, þarf fiskurinn að kom-
fai’ið með hana hvað eftir annað ast { hendur hxi.smæðrainia í engu
si verstöðvamar, safinað þar veynslu lakara ásigkomulagi en glænýr
og snxxið síðan heim til þess að fiskur upp úr sjónuxn.
vinna að endui’botunuim. J Takist það, eykst markaðurinn
Auk flatningsvjclai’innar Iiöfunx ^ fljótt, því gæta ber þess, að við
við gert vjel til þess að taka í’oðið sem viljum auka fisbneyslunla lxöf-
■af t'isknxiun, Oo- aði’a svonefnda ..um læknavísindili og heilsufneöina
lxinar ýmsu till. Kendi þar mik
sparnaðaranda og vorxx þm. ekki j pinjeyinga, 300 krónur tíl
smeikir við að skera ymsar fjar- Færeyjafjelagsins „Grímur Kam-
veitingar, svo sem ýmsa styrki, nið- ban“. 5000 kr. liækkun til Fiski-
smiðjnrnar, til aðjfém úrJxomxm nr viö trog. Meða.I þeirx-a brtt. er fjelagsii,s. 5400 kr. til að dýpka
feldar voru, voru þessir styrkir: Snepilrásina á Stokkseyri( enduv-
1200 kr. námsstyrkur til Valgarðs yeiting), alt að 6000 kr. til Mjólk-
Thoroddsens, 2000 kr. lokastyrkur ,urf jelagsins Mjöll, alt að 3000 kr
mjöl,
Ixann.
svo þeiv fái eitthvað fvrir

„iilé“~vjel, til þess að taka beinin á okkav bandi.
ur fiskinum, og skera hann síðan
í liæfileg stykki fyvir matreiðsluna.
ekkert má FARA for-
GÖRÐUM.
Eitt af stefmimálum okkax’, er
Það er nú alment viðurkend stað
,1’eynd, að fiskur er t. d. sjerlega
lxoll fæða, einkum fyrir bönx og
unglinga, og fyrir alla er hann
liollari eu kjöú
Með nýjum vinnuvjelum, sem
Fjárlögin.
Onmxr umr. .fjárlagaxina liófst í NJ.
á föstud. Var þá rædcmr fyrri hlut-
inn' 1.—13. gr. Hefir áður verið skýrfc
frá helstu brtt. sem fjvn. gerði á
fjárlfrv. st.iói’ixarinnar, en auk þess-
til Sigurkarls Stefánssonar til há-!
skólanáms erlendis, 2000 kr. til
Kristjáns Einarssonai’ til að nema
rafmagnsfraíði í Þýskalandi, 3000
ki*. ferðastyrkur til Ríkarðs Jóns-
sonar til að kynnast þjóölegri hxxs-
gagnalist í Noregi og Svíþjóð, 2250
kr. styi’kur handa Þorst. M. Jóns-
syni til þess að gefa út bókasafnið
„Lýðmentun“, 700 kr. hækkun til
Hljónxsveitar Reykjavíkur, 1200 kr.
styi’kur til Þórarins Jónssonar tón-
listarnema í Bei’lín, 2500 kr. styx’k-
ur til Freyunóðs Jóhannssonar til
að sjá útgerðinni fyrir svo fnll- nota verður við verlcunina, er lxægt nfi
ara brtt. lágu fyrir margar brtt. frá
einstökunx þingmönnum.
Fi’amsögumaður þessa Iiluta var
pórarlnn Jónsson. Áðxxr en hann aö fullkoinna sig í leiktjaldamálun.
byrjaði á að lýsa brtt. nefndarinnar 1800 kr. til Ilallgríms Bachmanns
fór hann nokkrum almennum orðum Jonssonar til að lcynna sjer ljosa-
um fjárl.frv. og útlitið eins og þa« útbúnað og Ijósbreytingakerfi í
vævi.
'i •
Komnum og margbrotnum tækjum, að vinna stórfelt markaðssvið í lækkunartill. nefndarinnar næmu
^ið ekkert af sjófanginu spHlist, Miðevx’ópu fyriv fisk sem t. d. er kr. 143030,00, en hækkunnrtilh
;allir pai’tax* fisksins sem veiðast, veiddur lxjer við land. ; 188608,00. Eftir stjórnarfrv.
Hann skýrði frá því, að leikliúsiinx erlendis. 2000 kr stvrk-
alls ur til Einars E. Markan söngvara,
kr. 2500 kr. styrkur til Sigui’ðar Sluila-
var sonar til franxhaldsnáms í íslexxsk-
til að gera Laxfoss laxgengan.
2000 kr. til flugnáms, 10000 kr.
styrkur til Stokkseyrarhrepps ixt
af bi’unanum í vetur. Flestar aðv-
ar brtt. nefndarinnar voru og sam-
þyktar. en aðeins örfáar feldar.
Togari' tekinn enn. Fvrir stuttxx koni
„Óðinn“ enn með togara til Vest-
mannaeyja, er hann hafði tekið að
veiðum í landhelgi. Togaxúnn er
þýskur og var haim dæmdur í 1250Ú
kr. sekf' og afli og veiðarfæri upn-
tækt. Skipstjóri áfrýjaði iil hæsta-
í’jettai’.