Ísafold - 16.05.1927, Blaðsíða 2

2
ISAF0L®
fiið einstaka tækifæri
Vikan sem leið.
.!
Það mun varla ]íða sa dagur, að^ Hagstæð vorveðrátta um land
Tryggvi Þórhallsson (eða sjera alt, að því er Veðurstofan segir,
Tryggvi eins og Jónas kallar hægviðri og fremur hlýtt. Nætur-
hann — sennilega eini maðurinn, frost mun liafa verið eina nótt til
sem man að staðaldri eftir því, dala á Norðurlandi, aðfaranótt
að Tr. Þ. eitt sinn var í hempu), mánudags. Hjer í Rvík kaldast 2°
noti ekki eitthvert tækifæri, til hiti, annars minstur hiti á sólar-
þess að lýsa hinni frábæru um- hring 5—6°, og heitast að degi til
liyggju 'sinni fyrir landbúnaði vor J3°_
um. — Forsprakki svonefnds _______
„bænda1‘-flokks, ritstj. svonefnds frá útgerðinni ekkert mark-
„bænda“-blaðs, og formaður Bún- vert. Togarar veiða vel ennþá, all-
aðarfjelags Islands. — Nærri má flestir. Sala á fiski dauf. Skippd.
geta að áhuginn er ekki lítill, a.'af stórfiski í nál. 100 kr.Labrador
m. k. á yfirborðinu. jfiskur í tiltölulega skárra verði,
En þegar litið er til verltanna, um 70 kr. skpd.
kemur hinn raunalegi sfcmleikur -------
í Ijós. Þo ferill þessa „bænda“-; Fjárlögin voru samþykt í Neðri
foringja sje ekki rakin nema rjett deild á miðvikudaginn óbreytt frá
yfir síðustu missirin, er ástandið því Sem Efri deild gekk frá þeim.
óglæsilegt. ! Tekjuhalli sama sem enginn, á
A þingi segir hann aldrei orð 3. þús. kr.
af viti um landbúnað; skilur ekki En gert er ráð fyrir hálfri 11.
frekar en eldabuska í Yestmanna- mílj. útgjöldum.Er vert að staldra
eyjum, livað landbúnaði er fyrir við þá tölu. Sú spurning vaknar.
bestu; vill sporna við að fje kom- Getur þjóðin til írambúðar risið
ist inn í landið, og bændur geti undir svo miklu? — Ógreitt
komið undir sig fótiun með rækt- er um að kippa úr útgjöldunum
un; prjedikar í blaði sínu, að góð þegar 9 miljónir af 10y2 milj. eru
áburðarhirðing eigi ekkert skylt ákveðnar með lögum. Með iy2
við ræktun; sýnir í verki, að hann' 1T1ilj kr. lækkun án breytingar á
þekki ekki uppgefna og horaða öðrum lögum eru allar verklegar
skepnu frá sællegri og feitri; flæm j framkvæmdir þurkaðar út.
ir Sig. Sigurðsson frá Búnaðar-j Eigi er ólíklegt að reynslan
fjelagi íslands, og notar ts^kifærið sýni, að grípa þurfi til þess að
til þess að reka hann frá, meðan ]ækka einhverja lögboðna liði
Sigurður er fjarverandi; gerir fjárlaganna, því eins og gefur
hverja vitleysuna áí fætur annari' ag skilja verður að halda verlc-
í formannsstöðu eftir að hann er legum framkvæmdum í horfinu.
búinn að reka Sigurð; reynir á I —------
búnaðarþingi að klappa höfðinu j , .
.* „ . , c,. *. Þegar þessi timi er kommn, eru
við stem og uthýsa Sigurði fra 0
, . , ,,, „ . 1 * u< u' iþingmenn, sem von er til, orðnir
fjelagmu, þratt fyrir það þó bun- r &
- .... , . , 1U , þreyttir á fundasetum og umræð-
aðarsambond og þingfulltruar r J „
, . ,. c,- * , „ I um, eftir 7o fundi og suma langa,
lieimti Sigurð 1 stoðuna affur; ’ .
. inismunandi „uppbyggdega . —
segir 1 blaði sinu að nu riki fnður, , . :
. Verður með an hverju tilfmnan-
mnan fjelagsms, þo hið rjetta sje,' , . , .
....... , legra, live þmgstorf sækjast, semt,
að þar sje hver liondm upp a 0 ’
móti annari og formaðurinn ráði
ekki við neitt — síst af öllu við
sína eigin heimsku og fljótfærni.
Þrátt fyrir þetta litla æfisögu- (
brot hins ólánssama manns, heldur
hann áfram að hanga í formanns-
Aðalfundur Kaiipfjelaga-sam-
bandsins var settur á mánudag,
og hefir staðið alla vikuna. Fjöldi
fulltrjia hafa mætt þar, og ráðið
ráðum sínum, undir handleiðslu
Hriflu-Jónasar eins og að vanda
lætur.
Er nú éftir að vita, hvort Sabi-
bands-menn sjá sjer fært, að halda
sömu leynd vfir fjárhag og reikn-
ingum f.jelaganna og Sambands-
ins, eins og verið hefir að undan-
förnu. Það er næsta undarleg ráða
breytni, að flagga ár eftir ár með
dásemdum þessa fjelagsskapar,
heimta að bændur landsins (sem
lítt eru aflögu færir), leggi í hann
fje sitt og lánstraust, kalla fje-
la gsskapinn , ,sj ál fsbj argarviðleitni
bænda“, en heimta jafnframt, að
sú viðleitni sje gerð blindandi —
en svo er meðan dregin er hula
yfir fjárhagsástand fjelagsskápar-
ins.
um bann gegn verkföllum o. því-
uml. var samþykt við 2. umr. í
breska þinginu. Verði frv. það að
lögum, er verkfallsvopnið gersam-
lega slegið úr hendi verkalýðsfje-
laganna. Lögin eru allströng, og
frjálslyndi flókl curínn þeim óvin-
veittur, telja m. a. að þessar að-
gerðir stjórnarinnar bræði saman
þann misbrest á samlynfli, sem
gert liefir vart við sig í Englandi
milli sosíal-demokrata og komm-
xinista. Kommúnistar vildu liefja
allsherjarverlcfall er frv. lcom
fram. En því sintu sósíal-demo-
kratar engu.
í Noregi eru nýlega samþykt
lög um skyldu-gerðardóma í lcaup-
gjalclsmalum, og síðan komin sætt
á í deilum þeim, sem uppi voru,
og búist, var við að leiða kynni til
víðtækra verkfalla. Viðbúið, að
Irv. það um sama efni, er lengi
hefir verið á. döfinni í Danmörku,
komi nú til meðferðar. Er senni-
legt, að bændastjórn Dana taki
málið til alvarlegrar meðferðar.
Skemtileg viðleitni er vöknuð
meðal nokkurra ungra manna hjer
í bænum, að gangast fyrir því, að
telcnir verði hjer upp fornmanna-
búningar karla. Hjeldu þeir fund
á sunnudaginn var. Er hjer um
að ræða virðingu fyrir fornurn
háttum og menningu, og andúð
gegn einveldi tískunnar. Gæti hjer
farjð saman hollur bfmingur og
liagnýting meiri en hingað til á
íslenskum dúkum, til fata. Ættu
hinar íslensku klæðaverlcsmiðjur
að gefa þessu máli sem nálcvæm-
astan gaum, og greiða fyrir því
eftir föngum.
Frá Kína hafa komið þær fregnir í
síðustu viku, að búast megi við
því, að Hankow-stjórnin gefist al-
veg upp. Er þá fallið aðalvigi
Rússa-bolsa í Kína. En klofningur
sá, sem va rð með Sunnanmönnurn
í fyrra mánuði, er liershöfðingi
þeirra og herlið að mestu, snjerist
gegn kommúnistum, virðist, hafa
gert það að verlcum, að framsólcn
þeirra sje nú þorrin, því samkv.
síðustu símfregnum, vinnur Norð-
urlierinn nú á.
og verk það, sem þingið aflcastar,
í raun og veru er dýrt. Með liverj-
um þingmanni, sem jafnaðarmenn
fá inn í þingið, lengist þingtím-
inn að mun, því störf þeirra í
þinginu eru fyrst og fremst í því
fólgin, að koma með alslconar til-
lögur, sem engin von er um að
stöðu Búnaðarfjelags Islands. —
Hefir hann þó á Alþingi gengið , ,. . . , . ,.it
. nai samþykki, en „taka sig ut
svo langt að halda þvi fram, ao . r ;
, • , fynr augum „hattvirtra kjosenda.
ha.nn væn „fulltrui Framsoknar- • ’______
flokksins* ‘ í Búnaðarfjelagi ís-j
lands, m. ö. o., að Búnaðarfjelag Hvalalögin eru meðal þema
íslands væri ekki lengur búnaðar-! Þingmála, sem mestu umtah liafa
fjelag í orðsins venjulegu merk- ^ldið innan þingsins upp á sið-
ingu, heldur pólitísk stofnun, þar kastið. Frv., sem lcunnugt er, þess
sem flokksfylgi á að ráða starfs- efnis> að le-vfa hJer hvalaveiðar að
manna vali. Mönnumútífrá mun þylcja
Fyrir alþjóð hefir þessi óláns- ^lilegt, eins og nú horfir við, að
maður sannað, að hann hafi enga leyfð sjeu Þau ntispjot, sem fær
þekkingu, enga getu til að ráða ern að memalausu, til atvmnu-
fram úr vandamálum landbúnaðar reksturs, og þeim sjeu hoimi a ai
__ og ekki einu sinni vit á að að- hvalveiðar, er telja að a þcim
hyllast ráð sjer betri manna. ií?efi orðið atvinnubætur. Bábiljan
Hann talar daglega um um- ™ það, að hvalir auki annan
hyggju sína fvrir landbúnaði - veiðiskap, relci t. d. sild upp að
landinu o. þvíuml. getur varla átt
marga fylgismenn lengur.
vilja sinn að gera atvmnuvegi
þessum gagn.
Reynslan hefir sýnt, að hann j
getur landbúnaði ekkert gagn Hæt.t við, að samskólamálið
unnið — nema aðeins með einu verði svæft í nefnd í Efri deild.
einasta mcti — með því að leggja Er það illa tarið, að svo gott mál
niður formenskuna í Búnaðarfje- og vel undirbúið verði tafið að
lagi íslands — og það sem fyrst.1 óþörfu. Þörfin fyrir góða slcóla,
Ef hann gerði þetta, sýndi hann til að undirbúa menn undir þátt-
í eitt einasta sinn, að umtal lians töku í atvinnulífinu er ákaflega
um búnaðaráhuga er ekkert yfir- brýn. Nú stefnir hugur hinna upp-
borðshjal. vaxandi manna flestra inn á hina
í þessu eina verki gæti hann ófrjóu braut embættismensku. —
*ýnt raunverulega umhyggju fyrir Háskólinn troðfullur af Iækna- og
búnaðarframförum landsins. Iögfræðingaefnum, en mannfæð til
Grípur Tryggvi Þórhallsson forystu í mörgum atvinnugreinum.
þetta einstaka tækifæri? " ------
í hinu svonefnda „Óðinsmáli“
liefir lítið gerst markvert. Gísli
Jónsson hefir stefnt Magnúsi
Magnússyni. Þeir mættu fyrir
sáttanefnd á þriðjudag og sættust
elcki.
Björn BI. Jónsson hefir ritað
eina stóryrða-polluna1 til, í Alþbl.
Er hún eigi svaraverð frekar en
annað, sem sá maður skrifar. —
Kemsf hann helst að þeirri niður-
stöðu, að Hjeðinn hafi staðið sig
eins og hetja í málinu; liann hafi
sem sje viðhaft hin alræmdu um-
mæli á þingi, með það fyrir aug-
um, að hann gæti' fengið tæki-
færi til þess að jeta þau ofaní sig
aftur. B. Bl. J. virðist álíta að
Hjeðinn hafi hreinustu matarást
á Gróusögum og þvættingi.
Erlent.
Óefnilega iýtur út með fiugferðir
vfir þvert Atlantshaf. — Ætluðu
margir flugmenn að þreyta lang-
flug þetta í sumar. Þrír fluggarp-
ar þessir hafa meiðst og slasast
við æfingar; þar á meðal Byrd
pólfari. í vikunni sem Ieið lagði
einn upp, Dungesser og ætlaði
vestur yfir, en hefir elcki lcomið
fram, og er talinn af.
Allar tilraúnir til þess að koma
flugferðum á yfir þvert Atlands-
haf, eru mjög athýglisverðar fyr-
ir okkur íslendinga. — Mistakist
þetta í næstu framtíð, svo sem
útlit er fyrir nú, gæti það e. t. v.
lcoinið til mála, að reynt yrði, að
leggja flugleiðina milli Norður-
Evrópu og Ameríku um Island,
eins og sum flugfjelög, t. d. Luft-
Hansa hefir látið í veðri vaka.
Mikið er aðhafst í verkfalls-
málum um þessar mundir íneða.l
nágrannaþjóðanna. Frv. til laga
Fjárhagsráðstefnan í Genf, er
| byrjaði á miðvikudaginn í fyrri
viku, stóð yfir alla vilcuna sem
leið. Hefir ráðstefna þessi verið
nefnd „fyrsta heimsþing fjár-
málamannanna/‘
Með ári hverju aulcast viðskift-
in milli þjóðanna, atvinnuvegir og
afkoma liverrar þjóðar fyrir sig
er hað viðskiftum og gengi ann-
ara. Undirrót deilumálanna liggur
nú orðið oftast nær á sviði at-
vinnulífs og fjármála. Þjóðerni og
þjóðarmetnaður lýtur nú í lægra
haldi.
Samvinna á sviði atvinnumála
er öruggasti grundvöllur til frið-
ar. — Almenn fjárlcreppa gerir
vart við sig um heim allan. —
Stafar hún fyrst og fremst frá
styrjöldinni. En elclci er nóg að
kenna ófriðnum um. Greiða þarf
flækju heimsviðskiftanna og ráða
bót á vandræðunum. Sumstaðar
liggja náttúruauðæfi ónotuð
vegna fjeleysis, sumstaðar flýgur
framleiðsla fram úr eftirspurn,
sumstaðar vantar vinnuafl. Ann-
arstaðar er atvinnuleysi og engir
útvegir. En tollmúrar, flutninga-
höft og alskonar böncl og ófrelst
trufla eðlilega framrás, nauðsyn-
lega framþróun.
í glöggri grein, sem hinn þýski
blaðamaður Georg Gretor skrifaði
hjer í blaðið í vetur, sýndi hann
fram á hvernig Bandaríkjamenn
nytu sín betur en aðrar þjóðir
vegna þess hve viðskiftasvið
þeirra er milcið innanlands; og
livernig Miðevrópa gæti með sam-
vinnu á fjármála- og viðskifta-
sviði slcapað sjer lílca aðstöðu.
En framtíðartakmarkið er að
gera alt starfandi^ mannkyn að
einni vjðskiftaheild. Hætt við að
| þessum fyrsta Genf-fundi sækist
skamt á þeirri leið. Nerna menn
huggi sig við máltælcið: Hálfnað
er verk þá hafið er.
Ftöfliitnmgsbann
og púlitík.
Enginn vafi er á því, að ágætir
bannmenn eru til í öllum stjórn-
málaflokkum. Jafnvíst er hitt, ; j í
öllum floklcum eru einnig til ha ð-
vítugir andbanningar.
Þetta er ofur eðlilegt, því að-
banrimáliS er elcki og hefir aldrei
veriö mál neins ákveðins stjórn-
málaflolcks. Það er Goodtemplara-
reglan sem hefir unnið að fram-
gangi þessa máls, eni í Reglunni eru
menn úr öllum stjórnmálaflokkum.
Það er því von, aö mörgum góð-
um bann- og bindindismanni gremj-
ist, er hann sjer hvernig málgagn.
Reglunniar, Templar, fer að rátii
sínu nú í seinni tíð, þegar það rajð-
iv bannmálið. Það virðist útilolcaiv
að blaSið geti skrifað svo um þetta
rnál, að það eklci blandi því í flolcka
pólitík. Núverandi Stórtemplar
•.irðist- elcki slcilja, aö hann getur
elclci unnið Reglunni meira ógagn?
en hann gerir með því að' skrifa
uin áhugamál Reglunnar á þann
hátt sem hann gerir í blaði hennar..
Enn meiri gremju vekur þó það>
hjá góðum templurum, þegar menn
utan Reglunnar eru með brigslyrði
í garð ágætra bannmanna, eins og
oft á sjer staö, þegar verið er að
r. ða eða rita um samningana viö
iSpánverja. Nú er það vitanlegt öll-
um, að margir af ágætustu bann-
mönnum þjóðarinnar viðurlcenna
að það varð að láta undan lcröfum
Spánverja. Að öðrum kosti varð
sjávarútvegur vor að leggjast £
rústir.
Það hefir stundum orðið hlut-
skifti íhaldsmanna á Alþingi, aö
koma í veg fyrir að samþyktar
j •'ðu þar heimskulegar tillögur er
snerta Spánarsamningana. Þetta
hafa anclstæðingar Ihaldsmanna
reynt að nota sem pólitískt vopra,
rnóti þeim. En þessir stiinu menn,
sem hæst láta, koma þing eftir þing
og heimta stórfje úr ríkissjóði tií
þess að verðlauna drykkjumann.
sem margsinnis liefir verið vikið'
iV’ opinberri stöðu vegna óreglut
Er það af umhyggju fyrir bann-
inu, eða flokksmanninum, sem þess-
ir menn láta svona ? Svari því sann
ir bannmenn.
Pjetur Ottesen alþm. er einn á-
kveðnasti bann- og bindindismaður
sem á sæti á Alþingi. En liann er
llialdsmaður Sjera Jón Guðnason
alþm. er ekki bannmaður og ekki'
helclur bindindismaður. En liann er
1 ramsólcnarmaður. Stórtempar er
flokjcsbróðir sjera Jons, en anu-
stæðingur Pjeturs. Stórtemplar-
dregur þess vegna P. Ott. í þann
dilk, sein í eru menn, er liann álítu.r
að alt vilji gera til þess að eyði-
leggja bannið og alla bindindis-
.starfsemi í landiuu. En sjera Jón-
lætur Stórtemplar í dillc með beim,
,,sem alt vilja gera til þess að út-
i'ýma áfengisbölinu1 ‘.
Hvað segja sannir bannmenn unr
sdlca fra.mkomu hjá Stórtemplarf
(tremst þeim ekki slíkt hátterni?
Sjera Jón hefir náttúrlega orðið
upp með sjer af lofi Stórtemplars.
Hann notaði því tælcifærið enn á
ný nýlega á Alþingi, og lcastaði ó-
rölcstuddum aðdróttunum til stjórn-
arinnar og ílialdsmanua. P. Ottesen
svaraði. Sagði hann, að sannir
hanumenn skvldu vel, að það hefði
ekki verið af fúsum vilja eða af'
1 ngun í áfengi, að menn liefðiv