Ísafold - 30.05.1927, Síða 2

Ísafold - 30.05.1927, Síða 2
I 8 A W Q & » A f Hvað sameinar þá? í>egar litið er yfir liina marglitu lijörð stjórnarandstæðinganna verður sú spurning efst í liuga manns: Hvað sameinar þá ? Hvað kemur til að menn með svo ólíkum lífsskoðunum treysta sjer til þess að vinna saman í landsmálum, með ólíku skapferli, ólíkum skoð- unum, og í raun og veru fullkom- lega andstæðum lífsstefnum. Hvernig geta þeir sameinast t.iL kosningaundirbúnings, kommúnist- ar eins og Olafur Priðriksson, bændur eins og Ingólfur í Pjósa- tungu, sósíalistar eins og Jón Baldvinsson, sem rjettir flatann lófann eftir erlendu fje í kosn- ingasjóð, og sjálfstæðismenn, liverju nafni sem nefnast. Þar eru hæglætismenn eins og Sveinn í Firði, innan um ofstopamenn eins og Jónas, gætnir bændur innan um eyðsluklær, Klemens Jónsson og Hallbjörn Halldórsson o. s. frv, o. s. frv, alt í einum ósamkynja hrærigraut. Hvað sameinar þessa menn ? Ekki sameiginlegar skoðanir í landsmálum, ekki sameiginleg sannfæring, um hvernig leysa eigi vandamál þjóðar vorrar. Eitt einasta atriði er þessum mönnum þyngra á metunum — sameiginleg valdafýkn, sameigin- leg von um einhverskonar lilut- deild í stjórn landsins, sameigin- leg metorðagirnd fyrir sig og flokk sinn. Það eitt er þessum mönnum sameiginlegt, þó sprottið sje af mismunandi tilfinningum og mis- munandi hvötum að vilja lúta svo lágt, að ákalla menn sjer óskylda á öllum sviðum, til þess að styðja sig til valda í þessu landi, styðja sig til lilutdeildar í ósamkynja stjórnaróskapnaði. Þjóðin á að skera úr því við næstu kosningar, hvort liún telur heppilegra að hjer sje einlit sam- hent stjórn, sem metur þjóðar- Ireill framar floklcslieill, eða sam- breyskingsstjórn ólíkra manna, er hugsa fyrst og fremst um hags- muni flolcka sinna og floldcsbrota. Er ekki nóg komið? Það vakti sem von er almenna undrun, þegar það sást af ræðu Magnúsar Jónssonar er birtist hjer í blaðinu nýlega, að skuldir rík- isverslananna hefðu við síðustu áramót numið hátt á aðra miljón lcróna. Þar af voru yfir 900 þús. Icrónur, sem steinolíuverslunin átti útistandandi. Hvaða vit er í slíkri ráðsmenslcu að lialda. Hann fær olíuna að láni gegn loforði um greiðslu í and- virði aflans sem veiðist. Nú getur svo farið, að fiskveiðin bregðist algerlega á einhverjum stað. — Hvernig fer þá? Er hægt að búast við því, að útvegurinn geti staðcð í slcilum og greitt þá olíu, sern hann fær að láni? Það má telja það nolckurnveginn víst, að hann gæti eklci staðið í skilum. — Og hvernig færi þá? Bæta þyrfti noldcrum miljónum við iitistand- andi skuldir steinolíuverslunarinn- ar, og eftir hæfilegan tíma mætti strylca þessar skuldir út. — Þær væru tapaðar með öllu. Þegar svo væri komið hrykki slcamt vara- sjóður steinolíuverslunari-nnar. f á væri ekki annað fyrir hendi, en að rílcið hlypi' undir baggann. í raun og veru er það gersam- lega óforsvaranlegt af ríkinu, að vera að reka jafn áhættusnma verslun og steinolíuverslunin er. Eitt einasta fiskileysisár getur balcað ríkinu fleiri miljón kr. tap. Hjer verður ekki að þessu sinni farið neitt út í rekstur þessarar verslunar hin síðustu ár. t jVIætti þó óefað margt um hana segja. Einkum virðist það vera mjög at- hugavert hversu talcmarkalaust og óforsvaranlega liefir verið lánað til sumra manna. Eru þeir eigi fáir, sem verslunin lcemur til að tapa á svo tugum jafnvel hundr- uðum þús. króna skiftir. Það er vissulega tími til kominn fyrir rílcið að fara að leggja þess- ar ónauðsynlegu ríkisverslanir niður og gera upp reitarnar. Rílc- ið verður að liætta að versla með steinolíu. Ahættan, sem þeirri versl un fylgir, er of mikil til þess að ríkið megi þar noklcuð lcoma ná- lægt. Tóbaksverslunin er nú úr sög- unni, sem betur fer. Hún á mikl- ar slculdir útistandandi ennþá. Ur því sem lcomið er, er ekki annað að gera en snúa sjer af alefli að því að innheimta þessar slculdir, svo og skuldir steinolíuverslunar- innar og gömlu Landsverslunar- skuldirnar. Þegar búið er að inn- lieimta það sem innheimt verður og semja um hitt, er best að molda þessi verslunarfyrirtæki með öllu, og sjá urn að þau lcomi aklrei í dagsins ljós framar. Áfengisversl- unin væri þá eina ríkisverslunin sem eftir væri. Verður að ganga ríkt eftir við hana, að hún ekki láni vörur, nema sem allra minst, enda ætti það að vera óþarft að vera að lána úr þeirri verslun. Hvert stefnir? » Nú er svo lcomið, að jafnvel Tímamenn sjálfir treysta sjer eklci Framsókn og jafnaðarmenn vinni saman að þvi a.ð skipa í nefndir. Það er álitinn svo sjálfsagður hlutur, að enginn tekur til þess lengur. Þó er það vissulega tals- vert eftirtektarvert, sem átti sjer stað í vetur, að Framsókn sencli tvo liarðsnúna sósialista í fjár- hagsnefnd efri deildar, þar sem voru þeir Jónas frá Hriflu og Jón Baldvinsson. Einhverntíma hefði það þótt tíðincli, að floklcur, sem telur sig bændafloklc, slculi senda eyðslusömustu menn þingsins í fjárhagsúefnd. En Jónas segir til verlca og vildi nú liafa þetta þann- ig- -- Framsókn lcaus Jón Baldvinsson til þess að talca sæti í ráðgjafar- nefndinni. Jón Balcl. hjálpaði til að senda Jónas í þessa kömu nefn i í fvrra. Undarlegt er það, Iivað Jónas sælcist eftir Jóni Bald. ~'í allar nefndir og trfínaðarstöður f. li. Framsókn. Jón Bald. og Hjeðinn sendu Jónas í bankaráð Landsbankans. Næst þegar lcosið verður í það, er það hlutskifti Jónasar að lcoma Jóni Bald. í þessa stöðu, svo sam- herjarnir geti einnig unnið þar saman. Þannig er það á öllum sviðum, að það er stefna sósialista sem er sú ráðandi stefna hjá sambancls- floklcunum, Framsólcn og jafnað- armönnum. Hvarvetna þolca þeir bænclum og þeirra hagsmunum aftur fyrii- hagsmuni sósialistanna. Eftirtelctarverður var eltinga- leikurinn með styrkinn til Bygg- ingarfjelags Reykjavíkur á þing- inu í vetur. Hjeðinn bað fyrst um 5 þús. kr., og krafðist einlcis úr bæjarsjóði Reylcjavíkur á móti; enda var bæjarstjórn búin að þver talca fyrir að veita þessu fjelagi nokkurn styrlc. Framsólcn gerir flokkssamþykt um að knýja frani þenna styrlc. Svo langt er gengið, að Framsóknarmenn í fjárveit- inganefnd Ncl. gengu á balc sam- þylcta í nefndinni til þess að geta hjálpað Hjeðni. Þeir fengu styrlc- inn samþylctan í Nd., en íhalds- menn í Ecl. felclu hann burtu. í Ed. ljet J. Bald. sjer elclci nægja þessar 5 þús. lcr., heldur heimtaði 40 þús. kr. handa þessu vandræða fjelagi. Enginn minsti vafi er á því, að þessar 40 þús. lcr. hefðu verið samþyktar, ef sambanclslið- ið hefði verið í meiri hluta í tleild- inni. Þær hefðu verið látnar ganga út vfir fjárframlög til brúarsmíða. Hagsmunir bændanna hefðu orðið að þoka fvrir hagsmunum sósia- lista í þessu sem öðru. Þingferill þessara manna sýnir glögt hvað þeir ætla sjer. Þeir ætla sjer að ná yfirráðunum í sín- ar hendur, hvar sem þeir geta komið því við. Annað árið lcjósa sem þessari? Hvaða vit er í því, að láffii rllcið vera að relca mjög áhættusama verslun, til þess eins að þóknast örfáum sálum, sem vilja fá atvinnu við þessi fyrir- tæki? Tölur þær, sem nefndar hafa verið, ættu að nægja til þess að opna augu almennings fyrir þeirri alvarlegu hættu, sem getur af því stafað fyrir ríkissjóð, að vera að reka áhættusama verslun, eins og steinolíuverslunin er. Það er vita- skuld ill mögulegt að reka slíka verslun, án þess að lána eitthvað. En undir eins og búið er að lána þessa vöru þá á ríkissjóður það á hættu að tapa stórfje. Vjelbáta- útvegurinn þarf langmest af olíu lengur að neita sambandinu við .jafnaðarmenn. Þeir sjá, að það er elclci til nokkurs hlutar að neita sambandinu framar, því að sanrí- anirnar allar tala svo skýrt á móti fullyrðingum þeirra. í raun og veru er ekki þörf á því, að vera að nefna einstölc dæmi, sem sanna það alveg ótví- ^ rætt að samband þetta á sjer stað. Dæmin eru orðin svo mýmörg og þekt um land alt. j Greinilega kemur þetta* sam- |band í Ijós altaf þegar þing kem- ur saman. Þá er það eitt af fyrstu I verkunum að skipa þingmönnurn niður í hinar starfandi föstu nefnd ir þingsins. Nú orðið eru menn al- veg hættir að undrast það þótt þeir grimuklæddan sósialista úr Tímaflokknum til þess að gegna einhverri mikilsvarðandi trúnað- arstöðu, en hitt árið senda þeir þangað mann úr floklci sósialista. Tilgangurinn er arrðsær. Hvað ætla bændur lengi að horfa á aðfarir þessara manna? Ætla þeir að stuðla að því, að sambandsflokkamir komist í nreiri hluta eftir næstu kosningar? Geri þeir það, þá eru þeir með því að talca stjórnartaumana úr höndunr núv. stjórnar og afhenda þá í hendur sósialistaflokkanna. Getur það verið vilji þeirra að svo fari? Bænclur! Gáið að hvað er rð gerast! Jóhannes Jósefsson og frú 'lconru liingað með „Islandi“ um miðjan mánuðinn, ásanrt dætrura ^sínum tveimur, Heklu og Sögu. Ætla þau að dvelja hjer á landi eitfc- hvað frarn eftir sumrinu. Arcosmálið í Englandi. Enska stjórnin segir upp ensk-rússnesku verslunarsamn ingunum, kallar heim sendisveit Breta í Rússlandi, og rekur á brott sendisveit Rússa í Bretlandi. 'Arcosbyggingin höfuðaðsetur rússneskra hermálanjósnara: og byltingamanna í Englandi. Khöfn, FB. 25. maí. Símað er frá London, að forsæt- isráðherrann, Stanley Baldwin,' liafi tilkynt í þinginu, að stjórn Bretlands hafi álcveðið, að segja upp ensk-rússneska verslunarsamn- ingnum, kalla heim sendisveit Bretlands í Rússlandi og relca á brott úr Bretlandi sendisveit Rússa og sömuleiðis verslunar- sendisveitina rússneslcu, vegna þess, að það hafi sannast af slcjöl- um þeim, sem fundust, þegar lms- ] raánsólcnin fór fram í Arcosbygg-- ingunni, að erindrekar rússnesku stjórnarinnar í byggingu þessarí„ höfðu á hendi yfirstjórn á lier- málanjósnum í Englandi og und- irróðri byltingar gagnvart Eng- landi. Ennfremur sagði forsætisráð- lierrann, að rússneslca stjórnin hefði brotið verslunarsamninginn. því í honum liefði Rússar heitie því, að starfa eigi að neinum und irróðri í breskum löndum. Vikan sem leið. Víða að af landinu berast nú fregnir um vanhöld á skepnum, vegna bráðónýtra lieyja, eftir ó-[ þurkasumarið í fyrrasumar. Tvent dettur manni í hug við þær fregn- ir. Það getur ekki liðið á löngu, uns bændur landsins þreytast á I því fyrir alvöru, að „láta rosannj ráða“ því, hvort þeir uppskera eftir heyslcapinn fullgott fóður, ellegar þeir fái ekki annað en ígildi sinuruddans, sem útigangs- skepnur standa á yfir veturinn. Það er ómögulegt að afsaka sig með þeklcingarleysi, þegar til er 40 ára reynsla, og leiðbeiningar hafa verið skrifaðar um hina ein- földu votheysverkun fyrir tugum ára og fram á þennan dag. Ann- ars er að gæta í þessu sambancli. Almenningur skilur nú, að kyn- bætur búfjár geta því aðeins lcom- ist í lag, að fóðrunin lcomist í viðunanlegt horf. Hralcið útliey er ekkert fóður fyrir kynbættan bu- stofn. Rælctun búfjár og ræktun jarðar verður að fylgjast að. — Marlcið er þetta. Allur heyskapur á ræktuðu landi — og votheystóft- ir fyrir eins mikinn hluta hey- fangs og fóðrun frekast leyfir. Togararnir afla milcið heldur vel. Þeir eru sumir enn austur á Hvalbalc. Þar var hlje á veiði f þrjá daga, og fóru þá nokkrir þeirra, er þar voru, norður um land og norður á Hoi’nbanlca. Þar eru nolckrir nú og enn aðrir unclau ísafjarðardjúpi. Vestur á Halamiði er enginn, að því er slcrifstofa út- gerðarmanna sagði Mbl. í gær. fs liamlar livergi þar vestra- Var ísinn aðeins 20 mílur undan Horni um daginn, en lónaði síð- an frá. Fiskþurlcur hefir gengið- vel þessa vilcu. Sala á stórfislci lítil sem engin, Ekkert er enn farið að heyrast um þátttöku síldveiða, svo ábyggi- legt sje, að sögn Fislcifjelagsins, nje um verðlag á síld til sölu fvrir fram. f nýútkomnu búnaðarriti er gerð ítarleg grein fyrir áburðar- tilraunum og öðrum jarðræktar- tilraunum Búnaðarfjelags íslands.. Er ætlandi að bændur fylgi til- raunum þessum með athygli. Gerðar hafa verið m.a. samanburð- artilraunir allra þeirra tegunda af köfnunarefnisáhurði, er til landsins liafa flust. Tilraunir

x

Ísafold

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.