Ísafold - 14.06.1927, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Jón Kjar.tansson
Yaltýr Stefánsson
Sími 500.
ISAFOLD
Árgangnrinn
kostar 5 krónur.
Gjalddagi 1. júlí.
AfgreiSsla og
innheimta
í Austurstræti 8.
Sími 500.
DAGBLAÐ:MORGUNBLAÐIÐ
S2. árg. 27. tbl.
J
ÞHdjudaglnn 14. júni 1927.
ísafoldarprentsmitija h.f.
Tfirráð alþýðnnnar
A „Yfirráðin til alþýðunnar' ‘
lirópar Hallbjörn í Alþýðublaðinu,
og slær um sig með stóryrðum.
.„Yfirráðin til alþýðunnar“ taka
þeir Alþýðublaðsmenn upp hver
■eftir öðrum.
En hvar eru yfirráðin, með leyfi
að spyrja ? Eru þau ekki hjá þingi
■og stjórn. Og hver ræður því
hvaða menn eig-a sæti á þingi?
Hver ræður landsstjórn?
Eru þingmenn ekki kösnir með
-almennum kosningarjetti ? Er það
rjettindamissir þeirra, sem þigg-ja
■af sveit, sem þeir Alþýðublaðs-
menn eiga við ? Hvað er meint með
orðinu alþýða? Er þar ekki átt
við alþjóð manna? Eða er aðeins
átt við eignalausa menn?
Felst ekki eftir orðanna hljóð-
an í þessu krafa um aukið frelsi?
Eða er mc-ð þessu átt við, að
breyta til, setja valdið í landinu
kosningarjettinn í hendur fárra
manna ?
Þetta þurfa kjósendur að fá að
vita, fá greinileg svör. Því það
ver sannarlega erfitt, að sjá hvað
vakir fyrir þeim Alþýðublaðsmönn
um, eða öllu heldur, það er aug-
Ijóst, að innan Alþýðuflokksins
•eru andstæður miklar einmitt í
bessu m,"Ii.
Sumir lofa og prísa umbætur á
þu' græðisgrundvelli eins og kunn-
ugt er.
Hvað meina slíkir menn með
upphrópunum sínum um yfirráð-
:in til alþýðunnar. þeir vilja að
•ómagar fái kosningarjett. þeir
vilja m. ö. o. að rjetturinn verði
sem víðtækastur. í þessu er sam-
:ræmi.
Alt öðru máli er að gegua uin
tkommúnistana.í munni þeirra hef-
ir hin umrædda upphrópun alt
aðra merkingu. Um leið og þeir
heimta valdið í hendur „alþýöu“
•er þeir kalla svo- heimta þeir
írelsisskerðingu fyrir mikinn liluta
þjóðarinnar.
Nú alveg nýlega endar löng
.■grein í Alþýðublaðinu með þess-
um orðum: „Stjórnmálamennirnir
rússneskn hafa fyr sýnt. að þeir
æru afburðamenn að hyggindurn
”Og stjórnkænsku' ‘
Þarf eigi frekar að fjölyrða um, I
að greinarhöfundur lítur til Rússa
holsa eins og hinnar miklu fyrir-
myndar.
En þar er ekki frelsinu fyrtr
oð fara. Þar er hinn ríkjandi
flokkur V10 hluti þjóðarinnar. —
Níutíu menn af hverjum hundrað
liafa engan rjett lengnr, eru kúg-
aðir og undirokaðir.
Þeir menn, sem aöhyllast kenn-
ingar kommúnista heimta valdið
olt í hendúr hinna eignalausu. en
mikill meiri hluti ]rjóðarinnar,
ullir sem reynst hafa, menn til að
hjarga sjer upp á eigin spýtur, ’
eiga eftir hinni rússnesku fyrir-,
mynd, að verða rjettlausir og alls-
lausir.
Enn ganga þeir saman í fylk-
ingu hinir hægfara jafnaðarmenn,
er bvggja vilja á) þingræðisgrund-
vellinum, og hafa sem víðtækast-
an kosningarjettinn, og kornmún-
istarnir, er stefna að því, að þræða
brautir „afburðamannamia“ !!
rússnesltu.
Yfirráðin eru lijá alþýðunni, —
í höndum alþjóðar með hinum al-
menna kosningarjetti. Jafnaðar-
menn hafa ekki haft nema tvö
þingsæti. Og það eru einmitt yfir-
ráð alþýðunnar, — kjósendur, al-
menningur, alþýðan sjálf, sem
spornar við því, að jafnaðarmenu
fái völdin í landinu.
.Vefarinn mikli‘
frá Hrifln.
í Tímanum 4. júní s. 1. er löng
kjallaragrein eftir J. J„ er heitir
„Dómur reynslunnar". Þykist Jón-
as þar vera að bera saman af-
skifti Ihaldsflokksins og Fram-
sóknar af helstu þjóðmálum síð-
ustu árin. Er þar svo lipurlega
öllu snúið við, a,ð Jónas hefir auð-
sjáanlega vandað sig. Ósannindi
greinarinnar eru svo mörg og
margvísleg, að um þau mættÍKrita
margfalt lengra mál en hjer verð-
ur gert í afskamtaðri lengd blaða-
greinar.
I liinum mikla ósannindavef,
eru sannleikskornin eins og gler-
hrot á haug. Með nákvæmri rann-
sókn er hægt. að finna fáein, en
í fljótu bragði sjást þau ekki.
Greinin er sem sorphaugur einn,
eftir eldhúsverk Tímam. á þingi,
samboðið öndvegi' forsprakkanum
að stíga upp í, þegar hann eins
og eit.t algengt, fjaðurdýr galar á
hjörð sína.
I il hægðarauka skal efni suift
hjer í töluliði, þó hjer verði eigi
rakin nema 14 atriði úr grein
Jónasar.
1. Um fjármálin er Jónas stutt
orður. Þorir ekki að fara langt rit
í þá sálma, segir þó alt verið hafa
á rjettri braut á dögum Tíma-
stjórnarinnar, þegar eyðslan Óa,
geng’ið hrapaði, dýrtíðin ætlaði alt
að sliga og ríkissjóður sökk dýpra
og dýpra í skuldafen.
Tímamönnum til gamans er
rjett, að bregða upp ofurlítilli lif-
andi mynd af ástandinu undir
stjórn Tímamanna, meðan i'jár-
hagsörðugleikarnir juliust stöðugt
a. Fje var tekið úr sjóðum til dag-
legra útgjalda ríkissjóðs heimild-
arlaust, t. d. Landhelgissjóðnum
um 600 þús. kr. b. Lánað fje hjá
sparisj. út um land og jafnvel
prívatmönnum, t. d. til vegagerð-
ar. c. Stórlá.n löngu fallin í gjald-
daga, en eklcert greitt, t. d. í
Landsbankanum og víðar. d. Skuld
in við Landsbankann orðin svo
milcil, að hann taldi sig þess vegna
í nokkurri hættu með að geta stað
ið í skilum og stutt atvinnuveg-
ina. e. Ósamningsbundnar skulöir
yfir 5 milj., sem liægt var að
heimta á hverri stundu. f. Skuldir
Fyrir nokkru kom Doumergue forseti Frakklands í heimsólm til Bretakonnngs og var mælt
að sú för væri ger til þess, að síyrkja vináttu milli þjóðanna, en hún var allmjög farin að ltólna
upp á síðkastið. Forsetanum var náttúrlega tekið með kostum og kvnjum. Hjer á myndinni má sjá
þá Georg konung og forsetann í skrautvagni konungs, þá er þeir aka frá skipi heim til Buckiag-
liam-hallar.
ríkissjóðs hækkuðu stöðugt, voru
orðnar um 22 milj. með þáver-
andi gengi, um 18 milj. með nú-
verandi gengi. g. Eftir áramótm
1924,vai-Ia hægt að horga st.-rfs-
mönnum ríkisius. Ástand ríkis-
sjóðs eins og hjá óreiðumö i.miih.
li. Stjórnin úrræðalaus, vissi
livorki upp nje niður. Magnús
Jónsson sag’ði í fjárhagsræðu sinni
á þingi 1923, að á árinu 1922 væri
mikill tekjuafgangur, en þá varð
um 3 milj. kr. tekjuhalli. i. Byrj-
að á vegagerðum og ýmsum verk-
legum frambvæmdum vorið 1923,
en varð að hætta á miðju sumri.
Klemens uppgötvaði þá fvrst, að
fjeð Arar ekki til, j. Klemens taldi
í fjármálaræðu sinni 1924, að tap
ríkissjóðs væri einhverssf’.ðar
milli 5 og 8 milj. En varð yfir .11
milj. Er þá nóg komið í bili.
2. J. J. segir Framsóknarme.m
liafa beitt sjer fyrir innflntnings-
höftum. Sannleikurinn: — T.u a-
stjórn aðgerðarlaus í málinu. —-
íhaldsflobkurinn tekur málið upp
til þess að verslunarjöfnuður við
útlönd verði hagstæður.
3. J. ,1. talar urn bjargræði stein-
olíuverslunarinnar. — Sjer nú á
livort bjargræði það hefir ve'»-ið,
þegar hjer koma olíugeymar í <"* 11 -
um landsf jórðungum og olían keii
ur heint frá olíulöndum. Ef J. J.
liefði vit á, ætti hann sem minst
um að tala. Stórfeld verðlækkun
sýnileg, einmitt vegna þess, að
einkasalan sálaðist.
4. Um áburðarflutningsfrum-
varp Tr. Þ. talar J. J. eins og vér-
ið hafi hjargráð fyrir bændur. ITio
sanna er, að lögin hefðu komið
íbúum nokkurra kaupstaða að
verulegum not.um og öðrum elcki,
og þótti ekki ástæða til, að gefa
eimnitt þeim gjafir, er sitja r.ð
bestum markaðinum. Þetta veir,
; J. J.
| 5. Um kælisltipsmálið talar J. 4.
eins og álfur út úr hól. Framsókn
1 lieimtaði ríkissjóðsskip, sem eigi
yrði önnur not, af, en til kjötflutn-
j inga, og’ sýnilegui- gífurleg r
rekstrarhalli. íhaldsmenn fl til-
■ stvrk Eimskipaf jelagsins til að
| koma Brúarfossi upp, sem er kæli-
skip, farþegaskip og nothæft til
| allra flutninga. Enn veit J. J. iiið
! sanna.
6. Þá verður J. J. það á, að
minnast á hið nafntogaða af-
sprengi sitt „Byggingar- og land-
námásjóðs“-frv. Frumvarp hans
bygt á erlendum athugunum. Sann
að, að tekjur sjóðsins yrðu í skýj-
unum. F'Iokksmaður J. J. og aðrir
kiirpa málinu á skynsamlegau
grundvöll. Fær það síðan fylgi
íhaldsmanna. Sannað, að með
fálmi sínu liefir J. J. ekk; gert
annað en tefja málið.
7. Strandferðaskipið Esja á eft-
ir ummælum J. J. að verða einsk.
| lárviðarsveigur á enni Framsóknar
iKlemens keypti skipið, kostar hatt.
I upp í miljón. Menn undrast hvern-
ig liægt er að koma svo miklu fje
fvrir í svo lítið skip. Rekstrarhalli
200 þús. árlega.
J. J. hælist um að Framsókn
heimti annað skip, aðra fúlgu í
rekstrarhít strandferðaskipa. En
íhaldsmenn hafa hallast að því,
að hagkvæmara sje að vegagerð,
símalagningar og brúargerðir
stöðvist eltki í landinu.
8. Hugur Framsóknarforsprakk-
anna í samgöngumálum lýsir sjer
vel í afskiftum þeirra af járn-
brautarmálinú á þingi. Tryggvi
greiðir atkvæði á móti því. Jónas
talar á móti því, en heyldst á síð-
ustu stundu og þorir eklci annað
en greiða atkvæði með. Talar »ú
um „járnbraut á sjónum“ t.il þess
að gera framkomu þeirra fjelaga
sem hlægilegasta.
9. Eitt samgöngumálið. sem J. J.
talar um, er „Bröttubrekkuvegur
inn“. Ákveðið var að flýta vega-
lagningu milli Norðurlands og Sr.ð
urlands. Yegurinn í Dali tefur þær
framkvæmdir. Má lengi um það
deila, hvaða vegir eigi að sitja i
fyrirrúmi, meðan samgöngur á
Jandi eru eigi lengra komnar en
nú er. Hver sveit otar sínum tota,
og er ekkert afrek, þó flokkar
geti flýtt framkvæmdum á einuin
stað og tafið með ]iví aðrar vega-
lagningar.
10. Um spítalamálin skrifar J.
J. langt mál. Hefðu margir í haus
sporum þagað um þau, meíiai
mönnum er í fersku minni afskifli
Tímamanna af Landsspítalanum.
er þeir vildu knýja sem fastast á
framkvæmdir fyrir 2 árum cn
heimta nú að hætti í miðju kafi
og gluggalaus vegg'jatóftin fái aó
hrörna niður nokkur ár, eins og
rúst á fjármálaferli Framsóknar.
11. Um Akureyrarskólann talar
J. J. Mætti um það (mál margf
rita honurn og öðrum til fróðleiks.
Kunnugum mönnum hlandast ekki
hugur um,- að hrask Framsóknar
er mentaskólamáli Norðlendinga
til ills eins. Reykjavíkurskólinn er
spriuiginn fyrir of mikla aðsókn.
56 stúdentsefni, um 80 gagnfra-ð-
ingar ofbjóða húsrúmi. Eins og nú
horfir við, gæti það hlátt áfram
orðið sparnaður að því, að hafa
tvo fullgilda skóla, annan hjer og
hinn nyrðra. 1 beinni óþökk allva,
sem unhá Mentaskóla Norðlend-
inga, er fitjað upp á prófrjúti o.
þvíuml. Norðlendingar þurfa skóla
er stendur þeim sunnlenska jafn-