Ísafold - 29.11.1927, Blaðsíða 2

2
fsAFOtn
"vík, til þess að rannsaka alidýra-
•sjúkdóma landsins.
Værum við þess megnugir, að
íkoma hjer á sjálfstæðum vísinda-
rannsóknum
Með elgin oiðum. íhanna í Genf. Er þetta lítið sýn- leikur meðal unga fólksins og stóð
! isliorn:
sú skemtun óslitin til kl. 6 að
Skýrsla 23íófessois S Zagorsk* )A eilcnmannastjettin 1 Russlandi morgni sunnudags, hins 30. okt.
formanns rússnesku deildarinnar lltir Vlð sult og seyru, og á við Þótti gullbrúðkaup þetta, er
^æii ]>að vitanlega - alþjóðaskrifstofunni fyrir hag niiklu eifiðaii lcjör að búa en gerð vera mun toJksflesti manntagnað-
gott og blessað. Eh hver heilvita : x ---- • • - -•
maður sjer, að skamt hrökkva
tvenn dýralæknalaun til þess, elcld
síst þegar stoðunum er kipt und-
verkamanna í Genf.
an stofnuninni með því að leggja
dýralæknana í einelti — útrýma
•þeim.
Ef ,,jafnaðarmenn“ vorir liefðu
vit á því, töluðu þeir sem fæst um
ástandið í Rússlandi. Það er í
raun og veru Rússland, sem vofir
ist á undaii ófriðnum mikla. Kaup ur, sem um langan aldur hefir
það, sem goldið er fyrir andlega til verið boðið af einum hjónum
vinnu er svo lágt, að það nær hjer í Skaftafellssýslu, fara hið
engri átt. Tryggingarfje það, sem besta fram, og lýsa hinu hlýja
verkamönnum er greitt, ef þeir hugarþeli, sem menn alment bera
fatlast frá vinnu (soeial insur- t.il hinna góðu, gömlu lijóna, og
ances), er aðeins þriðjungur þess,
sem þarf til lífsviðurhalds. At-
vinnuleysi er nú meira en nokkru
sinni fyr. Mikill meiri hluti bænda
ræktarseihi þeirra beggja, til lýðs
og lands.
Ingibjörg líona Einars er fædd
á Giljum 8. jan. 1851; ólst húh
Enn segir Tryggvi: DæraJæknar ^lir höf?Si jafnaðarstefnunnar eins
-á Austurlandi og Vesturlandi gera °S blóðugt Damóklesarsverð. Hún
■ekkert gagn. Nægir að hafa 1 hefir sprottið upp af hugsjónum __________
lækni í Norður- og Austuramti og °S ritum ýmsra fræðimanna og lifír yig hin ótrúlegustu bágindi., upp hjá foreidrum sínum, til þess
annan í Suður- og Vesturamti -— mannvina, sem lögðu íiiðiu f\ iir jjagSmnn;r iðnaðarstofnana og er hún giftist Einari.
meir og Einar Hjaltason er fæddur í
meir á með hverjum degi. Sovjet- Skammadal í Mýrdal 6. nóv. 1852.
stjórnin tekur smámsaman alt það Fimm ára að aldri fluttist hann
aftur af verkamönnunum, sem með foreldrum sínum að Suður-
'Og báða búsetta í kaupstað, svo s-íer’ Vlð skrifborðið, hvcrsu bæta verkamanna þejrra) rekast
að bændur eigi sem erfiðast að mættl ur ýmsum yandamálum
vitja þeirra. Slíkt minnir mann á þjóðfjelagsins. Kenningin er að
•stjórnarráðstafanir. frá þeim tíma niörgu leyti álitleg á pappírnum,
er stjórnin sat í Khöfn — og 0é> kynni að reynast vel, ef menn-
var eigi sjerlega kunnug búnaðar- 'rnir vœru eins góðir og þeir ættu Þag
háttum landsmanna. : að vera, enda liefir hún unnið
En þetta er í raun og veru eðli- tyte1 marBra 8óðra manna> auk
legt. Tr. Þórhallsson hinn „tví- fjöldans, sem notar hana til þess,
breiði“, er jafn ókunnugur land- að skara el(1 að slnnl köku. \ irð-
þeir liöfðu náð í við byltinguna. j Götum og ólst þar upp hjá þeim,
búnaði vorum eins og hinir er-
lendu valdsmenn voru á sínum
•tíma. ,
Eitt dæmi er við hendina.
Dýralæknir á Austurlandi er reynsla var fengin fyrir því,
er að rísa í Rússlandi ískyggi- til þess er hann byrjaði búskap á
leg hatursalda og verkamennirnir, Giljum 24 ára gamall vorið 1876/
sem sjá sjer engrar afkomu auð-| en* kvæntist ári síðar og settist þá
öð, spyrja hvort þeir geti nú leng- í bú tengdaföður síns, sem lát-j
, , . , ‘ur stutt stjórnarfar, sem hefir fje-‘ ist hafði á þeim misserum. Byrj-!
íngarverð v« þess!^tilraun^hug- gpiIt og sun(]rag verkalýðn. agi Binar við lítil efni> sem þó'
‘um og öllum hans málum, meira j jukust smám saman fyrir dugiíað
en nokkur önnur stjórn í heimin-j og hagsýni þeiri'a hjóna. ]
um hefir gert, jafnvel þær verstu
harðstjórnir er sögur fara af.“
sjónamanna, til þess að bæta heim-
inn,. en mikið var þó ekki upp úr
henni leggjandi, meðan engin
Á Giljum bjuggu þau í sex ár,
úþarfur, segir Tr. Þ. Yið stofnum bversu hún gæfist í raun og fram-, “YannÍglarast þá róssneska’pró-,an
’ ” * "*• * 1 dal vonð 1882. Þar tok Emart.il,
ábúðar tvo jarðarskika og gerði
rannsóknastöð í Reykjavík í stað- kvæmd. Hvað eftir annað hafa fessornum orð) og hann er eflaust ]
jafnaðarmenn komist að stjórn í
Einn versti vágestur sauðfjár- iöndiimun, en hvergi liafa þeir
ræktarinnar er lungnaormaveikin, þorað að framkvæma kenningar ^__^________
eins og flestir vita, þó sennilega smar, þegar á hólminn var komið, Russfe des SoViets).
sje hiim „tvígildi“ eigi í þeirra — nema í Rússlandi. Þar hafa
öllum hnútum kunnugri en nokk-
ur íslendingur.
(La Question Ouviére dans la
, þeir reynt það afdráttarlaust, og
Jón Páisson dýralæknir á Reyð- bókstaflega með oddi og egg. (
arfirði hefir undanfarin ár gert Rússnesku foringjarnir liafa auð-j
tilraunir með nýtt lungnaormalyf. sjáanlega trúað kenningum sínum, _
Lyf þetta hefir reynst ágætlega. elcki efast um að þa r gæfust \el git<. hjeldu iiatíðlegt laugardaginn
Bændur í nálægum sveitum eru 1 framkvæmdmm, og ekki hikað
komnir vel á veg með það að yf- vlð að leggja alt 1 sölurnar, til
irvinna veiki þessa. ! þess að koma upp fulllcomnu jafn-
Gnllbrúðkanp
29. okt. þ. á. í Vík í Mýrdal, þau
hjón, Einar Hjaltason frá Kerl-
ingardal og Ingibjörg Sigurðar-
að einni jörð, sem hann bætti.mjög
að húsum, túnum og girðingum,'
þau 3 ár sem liann dvaldi þar.
Þaðan fluttu þau hjón að Norður
Hvammi í sömu sveit, vorið 1885,
sem var jörð niðurnídd að flestu;
bjó Einar þar aðeins 2 ár og barj
jörðin þess glöggar menjar við (
brottför hans þaðan, að þar hefðu
iðnar og framtakssamar hendur
verið að verki.
Frá Norður-Hvammi fluttu þau
Jón Pálsson dýralæknir skrifaði aðarmannarílo. Að þessu Jeyti eru dóttir_ Gefín saman { hjónaband' hjón að Stóru-Heiði. Var sú jörð
nálcvæma lýsingu á veikinni, lyf- þeir margfalt virðingarverðari en af sjera Brynjólfi Jónssyni, presti 1 eyði, þegar þau komu þangað.
inu, lækningaaðferðinni í ísafoldj allir hinir, sem ha a nota en fíl Jteynisþinga) þriðjudaginn 15.; Eigi liðu þó mörg ár, áður en jörð
sumarið 1926, og bændur eru nú ingarnar til þess að teyma sauð- 1877. Veraa annríkis í Vík 1 sú, sem verið hafði um langt. skeið
^ a w. . _ J „1 —« V./wra lr/\ w\ n f.4 C11 rtlí
teknir að nota þessa aðferð víðs-, svartan almúgann, og komast sjálf-
vegar um land í Húnavatnssýslu, ir til vegs og valda, en trúa þeim ohtgher
Dalasýslu og þó aðallega eystra. | ekki betur en svo, að þeir leggja
Vorið 1927 sendi Tryggvi mann þær á hylluna, ef þeir ná stjórn-
til Bretlands, í þeim erindum, að artaumunum.
rannsaka lækningaaðferðir við| j>ag Rggur í augum uppi, að
frestuðu þau hátíðarhaldinu til 29.
Gullbrúðkaupsveisluna, er fram
fór í leikfimissal barnaskólans í
Vík, sátu 150 yngri og eldri boðs-
gestir þeirra hjóna. Samsætið
í megnustu óhirðu og niðurníðslu,'
hafði, í höndum þeirra hjóna, náð
hinu forna áliti sínu í augum al-1
mennings, sem ein hin besta jorð;
í sveitinni.
Leysti Einar þar af hendi stór-
feldar jarðabætur, sem þó var
Árið 1892 Jijófst fastaverslun
í Vík. Hafði áður verið verslaðí
þar, að eins að vorinu til, frá því
veiki þessari. Þá hafði hann rnssneska byltingin hefir feilcna hófst kl. 7^ e. m., með ríkulegum
enga hugmynd um lækningatil- þýðingn fyrir allar þjóðir, og einn veitingum matar og drykkar í fremur fútítt um bændur á beim
raunir Jóns Pálssonar. Og enn nn ig oss f Rússlandi hefir verið gerð f0rnum stíl, þó í nýtískusniði um ,irum hjer ; jjýrdal
fyrir skömmu, var hvorki Tr. Þ. stórfengleg og ægileg tiJraun, til framreiðslu og borðsiðu, en án alls'
æða Metusalem Stefánssyni kunn- þess að skapa nýja jörð og nýjan áfengis.
ngt um rannsóknir og tilraunir, himirl) húa til nýtt og betra mann- Yfir borðum flutti sýslumaður,
Pálssonar!! , . fielag eftir ráðnm Karls MarX’ Gísli Sveinsson, snjallla ræðu fyr- ££ v'íkurbændur Halldór umKm’
En raðherrann i tveimur reifu - Þar má þá , fyrsta s.nni sja, ir minni gullbrúðhjónanna og flutti Jónsson og Þorsteinn hreppstjóri
um lætur það ooð ut ganga til hversu þessar marg umtöluðu þe;m ; ræðulok, ávarp boðsgesta,! T/- , -, g ,.]vt ■„ - tii
bænda, að dýralæknir á Reyðar- kennnigar reynast í lífinu. Og sem, meðal annars, gaf þeim til yikur fyrsfír manna 1884
firði sje óþarfur, eigi að útstrik- ekki getur hjá því farið, að eitt- kynna að boðsgestir hefðu stofn-
ast; maðurinn sem kominn er vel j^vað reynist nýtilegt af öllum að til sjóðs, í tilefni af gullbrúð-
á veg með að gera bændur lands-, þeim nýmælum, sem komið hafa kaupi þeirra, sem þegar væri orð-.
ins færa um að ráða fullkomlega fram j öllu rótinu. Það er eins og ;nn rúmar 800 krónur og skyldi ’ fastan fot» °K böfðu starfað noltk-
prjedikað hefði verið um langan sá sjóður bera nöfn þeirra hjóna. I ur ár’ bvöttu þeir Víkurbændur
aldur fyrir fátækum fiskimönnum, Eftir ræðu sýslumanns, sem hinn . °s verslunarstjón Brydesverslun-
að óþrjótandi uppgripa fiskimið besti rómur var að ger, flutti ar’ ®inar Hjaltasoní 111 þess> að
væri á einhverjum Hala, langt úti barnakennari Eiríkur E. Sverris- fl^tia ti! ^ilíUr setíast að a
í hafi, þangað til allir væru farair son gullbrúðhjónunum kvæði, sem
að trúa því. Rússar voru þeir einu hann hafði ort til þeirra.
sem áræddu að leggja út á djúpið Þegar máltíð var lokið flutti
log reyna að fiska á þessu undra- sólcnarprestur gullbrúðhjónanna
Þegar verslun þeirra og Brydes
stórkaupmanns voru lcomnar þar á
við lungnaormaveikina.
En skrifurunum fjölgar í stjórn
•arráðinu.
Utan af landi.
Keflavík, F.B. 24. nóv.
Víkursandi, þar sem þeir höfðu.
bygt verslunarhús sín.
Að þeir hvöttu Einar til þessa,
framar öðrum, kom bæði af því,
■nu aem
Heilsufar gott. iti aeinu | miði, og auðvitað eru þar miklar fagra ræðu, andlegs efnis, um leið ihve hann var slcjótur til viðbragðs
frjettir fyrir þá, sem í landi sitja, 0g hann skírði tvö meybörn, annað sem formaðnr — en sá kostur
hvort miðið er fult af fiski, eða j sonardóttur gullbrúðhjónanna, en lcemur sjer einkar vel í Vík við
ef til vill hugarburður einn. j hitt dótturdóttur-dóttur þeirra, hið uppskipun fyrir opnu Atlantshafi
hátur verið með þorskanet og
aflað dável, einn daginn, fyrir
nokkru, 450 fiska, í gær 200. Á
línu veiðist ekkert.
Kristneshælið. Þar er altaf að
fjölga sjúklingum, Voru í gær
Það eru nú 10 ár síðan Rússar j fyrsta barn í þriðja lið, frá þeim
lögðu út í þessa svaðilför, og vissu-! að telja. Við lok þeirrar athafnar,
og ekki síður hinn, hversu þau hjón
voru kunn að greiðvikni og gest-
lega vita fróðir menn hvað fiskast hóf Magnús Finnbogason, bóndi í risni við hvern, sem að garði bar.
hefir, þó ekki sje hlaupið að því Reynisdal, að tala og rakti hann
Þótt þeir Víkurbændur, Halldór
að vita um það með sanni. Það allítarlega sögu þeirra hjóna um og Þorsteinn, sem voru hinir gest
komnir þangað 45. Hælið mun nú er t. d. erfitt að vefengja skýrslu liðin 50 ár. Var þá sest að kaffi-j risnustu, hýstu svo að segja dag-
vera tekið til starfa að fullu.
prófessors S. Zagorski, formanns drykkju að nýju. Síðan voru borð | lega f jölda manna, gátu þeir eng
rússnesku deildarinnar í Alþjóða- upp tekin og sungin ýms ættjarð-!an veginn, þegar fram í sótti, full-
skrifstofunni fyrir hag verka- arkvæði. Að því búnu bófst dans- nægt öHum þeim mörgu, um greiða
og gistingu, sem þá sóttu til Vílc-
ur í verslunarerindum.
Þótt Einar byggi blómabúi á
Stóru-Heiði, var þó jörðin „prests-
jörð.“ Átti hann þess vegna á
hættu, að verða sviftur ábúð á
henni, þegar minst varði. Vildu
og prestar honum engu launa um-
bætur þær, sem hann hafði gert
þar á liðnum árum.
Þetta varð til þess, að þau hjón
fluttn á Víkursand, vorið 1896,
frá Stóru-Heiði, eftir níu ára far-
sælan búslcap þar. Bygði Einar
sjer, þegar samsumars, íbúðarhps
úr timbri á Víkursandi og bjóð
þar í samfleytt 17 ár.
Urðu þau hjón þannig fyrstu
landuemar á Víkursandi (Víkur-
kauptúni) og hús þeirra, sem bygt
var sumarið 1896, fyrsta manna
hýbýli þar, auk verslunarhúsanna.
Fóru margir síðar að dæmum
Einars, einkum handvérksmenn og
þeir, sem lítt voru til búskapar
hneigðir í sveit, og ýmist fluttu
sig til Víkur, eða settust þar að
á annan hátt. Stækkaði þorpið
smám saman og telur nú rúma 50
húsráðendur og hátt á þriðja
hundrað íbiia.
Einar vandist snemma risnu og
hjálpfýsi á heimili foreldra sinna,
og hafa þeir mannlcostir einkent
æfistarf þeirra hjóna, hans og
Ingibjargar. Einlcum þó, eftir það,
að þau fluttu til Víkur, og var
það álit gullbrúðkaupsgesta þeirra
sem best þektu til, að fleiri hefðu
árlega, þau 17 ár sem Einar dva?S*
í Vík, þegið gistingu, mat og ■
drykJc og annan greiða af þeim
hjónum, án endurgjaldskröfu, en
þar voru staddir í boði þeirra.
FJuttu þó margir gestrisnir menn
til Víkúr sém liýst liafa árlega
fjÖldamanna, aulc Vílcurbænda sem
fyr er getið.
Vorið 1913 fluttu þau hjón alfarin
úr Vílc og að Kerlingardal. Var
þeim áður lialdið samsæti og þökk-
uð drengilega framlcoma þeirra
fyr og síðar.’
Var Ingibjörg þá mjög farin að
heilsu, eftir 20 örðug búskaparár
í sveit og 17 ára þrotlaust erfiði
í Vílc, við afgreiðslu gésta og önn-
ur störf á heimili þeirra hjóna.
Einar Hjaltason var svo heppinn
að lifa það tímabil, sem mesta
Viðreisn hefir borið í skauti sínu,
til handa hjeraði hans. Hjer gefst
livorki rúm nje tími til að minnast
hinna ýmsu greina þeirrar yið-
reisnar, en nægja mun að geta
þess, að alstaðar þar stóð Einar
manna fremstur í flokki, ýmist
til sóknar eða varnar, og svo er
enn, þrátt, fyrir háan aldur og
breytta starfsháttu þjóðarinnar.
Einar hefir alla tíð verið liinn
mesti túnræJctar og sauðfjárvinur.
Á að verja sjóði þeim, sem áður
er getið, og sem bera skal nöfn
þeirra hjóna, til verðlauna lianda
þeim mönnum í fæðingar- og
starfshreppi Einars, sem slcara
fram úr, um túnrækt og góða með-
ferð á sauðfje.
Ymsum opinberum störfum héf-
ir Einar gegnt og leyst þau af
hendi með röggsemi og einbeitni,
og í hvívetna livatt, yngri sem.
eldri, til reglusemi, dáða og dreng-
skapar.
Börn þeirra hjóna, sem til ald-
urs komust, eru þessi:
Sigurbjörg, fæcld á Giljum 25.
nóv. 1878 gift Magnúsi pósti Ein-
arssyni í Vík; eiga fimm dætur á
lífi. — Svanhildur, fædd á Fossi
5. okt. 1885, gift Bjarna kaupfjel.-