Ísafold - 27.02.1928, Blaðsíða 4

ÍSAP0 L D
Skaftfellskt brjef.
Gamlársdag 1927.
Kæra Isafold!
nægir aðeins til Jjósa. — Fyrir
aiistan Mýrdalssand eru nú marg-
!ir bæirT sem raforlcu hafa og á
þessu ári hefir Bjarni Runólfsson
reist þar rafmagnsstöðvar á þrem-
Alllangt er síðan mjer kom í ur bæjum.
hug, að senda þjer nokkra'r línur. | Hjer í sýslu eru tveir bílar, er
En til þessa dags hefir það þó’annar fyrir austan Mýrdalssand,
dregist. sökum annríkis. En til en hinn í Mýrdalnum og var hann
þess að framkvæma nú áform mitt, keyptur í sumar, af bónda ein'um
ætla jeg að verja þessum síðustu þar. Hefir sá bíll ve'rið allmikið
stundum ársins, til að skrifa þjer notaður til flutmnga um sveitina
lauslega, um helstu tíðindi, sem og einnig til keyrslu á vörum í
gerst hafa hjer í Vestur-Skafta- Vík. En lítið er akstursrúm bíls-
fellssýslu á árinu sem nú er að ins og veldur því Hafursá aðal-
kveðja. lega, því yfir hana kömast bílar
Tíðflrfar n fl ékkÍ °g leÍkllr mönmim nn mjög
^ f c , , hugur á, að vatnsfall það verði
Siðastiiðmn vetur var fra ars- brúað og önnúr smávötn undir
byrjun, emn sá besti og blíðasti Eyjafjöllum, sem lrindra ferðir
sem menn rauna. A beitarjörðum bíla hjeðan úr sýslu, vestur að
var sauðfje nálega alstaðar slept' Seljalandsmúla.
af gjöf á þorra. Býrjaði jörð að: Teija má að' fremur hafi verið
groa i lok gotí og um miojan ein- <jauft yfir verklegum framkvæmd-
manuð var víða kominn nægur ný- um á árinu> hjer í sýslu, en frem-
græðmgur fytrir sauðfje. Var þá ur mun því iráða fátækt bænda> en
oft svo bhtt sem best á vori. En ódugnaður. Jarðabætur munu þó
skommu fynr sumarmál kólnaði í hafa verið líkar og undanfarin ár
lofti og gerði norðanátt með hörðu 0g hafa nokkrir bændur by-t miö
frostl og snjókomu nokkurri. Stóð gáð áburðarhús úr steinsteypu -
kuidakast það uns tvær vikur voru Fer hirðing áburðar mjög batn-
af sumri og var eitt liið harðasta andi-hjá bændum, en einkum
sem menn muna hjdr um þann Mýrdalnum. Er það fullvíst að
tíma árs og gerði mikið tjón. Hey jarðræktarlögin hafa reynst bænd-
eyddust mjög þann tima, því um hinn mesti bjargvættur í beim
hyern skepnu var gefið, sem til þætti Mskaparins, að hirða áburð-
naðist, nygræðingurmn folnaði að inn og bvggja yfir hann,
mestu og fjenaður misti mjög
hold. Um 10. maí breittist tíðin
aftur til batnaðar og gerði ágæta
tíð, hæga sunnan átt og sumar
Verslun o. fl
Sögulegt má telja, að á þessu
blíðu. Pjenaðarhöld urðu ágæt ýári var okkur Skaftfellingum send
sýslunni allri. Var sumarið óvenju' sending ein frá Reykjavík. Var
blítt og þu'rkasamt, grasvöxtur Þa® maður með holdi og blóði og
næstum í meðallagi og heyskapar-,nefmst Svafa'r Guðmundsson versl
tíð hin ákjósanlegasta, sjerstak- unarfulltrúi Sís. Tók hann sjer
lega óvenju góð í Mýrdalnum. — bólfestu í Vík undir þaki kaup-
Haustið var yndislega blítt og fjelagsins. Hafði hann ekki verið
laust við allar stór-rigningar, sem Þar_ lengi, uns hann virtist hafa
hjer eru svo mjög algengar, síðari tekið við öllum ráðum í kaupfje-
hluta sumars. Var uppskera úr lagsbúðinni. Mun hann hafa rann-
matjurtagörðum í besta lagi, en,saka<5 fjárhag kaupfjelagsins all
ka'rtöflusýki gerði mikið tjón ú'raakilega. og jafnframt tók liann
mörgum bæjum í Austur-Mýrdaln- aö heimta inn skuldir hjá fjelags-
mönnum. iHefir skuldheimta sú
mælst misjafnlega fyrir, en á það
skal hjer engan dóm leggja. En
hitt e'r nú öllum ljóst, að kaupfje-
lag okkar er komið undir eftirlit
og vald annara, en sinnar eigin
stjórnar og fjelagsmanna og er
það mjög andstætt metnaði og
vilja margra Skaftfellinga. Hefir
blaðið Tíminn lengi varað okkur
bændur við Reykjavíkurvaldinu
og lýst því, hve voðalegt sje fyr-
i'r sveitirnar, að lenda í klóm þess,
én svo undarlega vill nú til, að
Reykjavíkurvald það, sem nú hef-
ir lagt yfir okkur bramminn, kem-
ur beina leið úr herbúðum sjálfs
Tímans. Er það stjórn kaupfje-
lagsins og ráðandi menn þess, sem
eiga heiðurinn(!) fyrir að hafa
stýrt fjelaginu í þessa náðar-arina.
Meðal annars sem gerst hefir í
'fjelaginu, síðan sendingin kom frá
Reykjavíkurvaldinu, er að kaup-
fjelagsstjórinn var látinn hætta
við starf sitt og var honum komið
á mála norður í Siglufirði og lát-
inn selja þar Spánar-vín.
Mun jeg nú láta staða'r numið
og óska þjer ísafold mín alls góðs
á komandi ári.
Skaftfellingur.
um.
Slátrað var í Vík i naustinu
sem næst 19000 sauðfjár og tókst
óvenju vel að flytja kjötið burtu,
en það er oft miklum erfiðleikum
háð, því í Vík er höfn engin og
naumast hægt að íta báti á flot,
nema þegar best og blíðast er. Vet-
urinn gekk í garð bjartur og blíð-
rir, en var all úrkomusamur á jóla-
föstu og mun sauðfje víða hafa
verið farið að rýrna um jól. Voru
ær þá teknar í hús á öllum gjafa-
jörðum í Mýrdal og er víða þar
venjulegt að gefa ám fulla gjöf,
frá jólum til sumars. Er fjáreign
á slíkum jörðum að vísu all kostn-
aðarsöm, en tryggari mun hún
vera, en á beitarjörðunum, eink-
um í harðindum. Fyrir austan
‘Mýrdalssand voru lömb óvíða tek
in í hús fyr en um jól, enda er
þar víða sauðland gott.
Teljum við Skaftfellingar árið
1927, eitt hið mesta, hvað veðráttu
snertir, sem komið hefi'r nú um
langt skeið.
Framfarir.
Til tíðinda má telja, að nú fyrir
skömmu hefir Þorsteinn Einarsson
bóndi bygt rafmagnstöð á bújörð
sinni Höfðabrekku. Er vjelin knúð
af vatnsafli og veitir hún næga
orku til Ijósa, suðu og hita fyrir
heimilið. Stendur stöðin fyrir neð-
an Höfðabrekkufjall, en bæjarlæk-
urinn er leiddur í pípum ofan fjall
ið og er fallhæðin 80 m. Bærinn
stendur uppi á fjallinu og er raf-
magnið leitt frá stöðinni upp f jalls
hlíðina. Það dr snillingurinn þjóð-
kunni, Bjarni Runólfsson, sem
bvgt hefir stöðina og sjeð um verk
ið frá byrjun. Var hann aðeins
röskar þrjár vikur áð setja nið-
ur vjelina og ganga frá pípum og
öllum leiðslum. Hafði Bjarni áður
smíðað túrbínuna og &r hún talin
hið mesta dvergsmíði. Er hann alt
í senn, ákaflega hraðvirkur og
hugvitsmaður og hinn mesti völ-
undur. Þorsteinn Einarsson situr
nú yfir þeirri sæmd, að vera fyrst-
rir bænda í Mýrdal, að raflýsa
heimili sitt. Kauptúnið í Vík hef-
ir raforku, en svo Iitla, að hún
Brú í háska í Borgarfirði.
Boirgarnesi, FB 22. febr.
Á síðastliðnu sumri voru bygðar
þrjár brýr yfir Bjarnardalsá í
Norðurárdal, fyrir neðan Dals-
mynni. Fyrir nokkru fór að bera
a því, að farið var að grafast
undan einum brúarstöplinum. Var
dyttað að þessu eftir föngum, bor-
if að grjót og stöpullinn treystur.
í snjónum um daginn lagði mikinn
skafl undir brúna og stíflaðist áin
þarna. Er vatnsmagnið jókst, teif
hún með sjer bráðabirgðarhleðsl-
una við stöpulinn og gróf svo á-
fram undan stöplinum. Brúin mun
standa enn, en hefir sigið mikið
niður.
Mikið rok um helgina. í dag
gckk á með þrumum og eldingum
um kl. 5. ,
Ofviðri á Vestfjöjrðum.
ísafirði 23. febr. FB.
Ofviðri í fyrrdag. Fauk þá hlaða
ó Ósi í Bolungarvík á sjó út með
öllum heyforða bóndans, kringum
áttatíu hestum. Mótorbátur brotn-
aði og sökk við öldubrjótinn í Bol
ungarvílr.
Afli góður í verstöðvunum hjer
þegar gefur.
Akureyri 21. febr. FB.
Bæjarstjórastaðan hjer hafði
verið auglýst laus. Umsóknarfrest-
ur var útrunninn í gær. Tveir um-
sækjendur, þeir sömu og síðast,
Jón Sveinsson bæjarstjóri og Jón
Steingrímsson bæjarfógetafulltrúi.
Ákveðið var á bæjarstjórnarfundi
í dag, að kjósa bæjarstjóra á næsta
reglulegum fundi 6. mars.
í gær var afspyrnu suð-vestan
rok og þeyr, meiri og minni skemd
ir á mannvirkjum. Hey fuku og
raenn meiddust lítillega. Vatna-
vextir miklir.
Nýjnng, sem vert er að gefa ganm.
Ha'rmonium með „Transpositeur“ eru þannig gerð, að auðvelt
r að hækka lög eða lækka eftir vild, án þess að skrifa þau um. Er
að gert með einu einasta handtaki og er öllum auðskilið.
„Transpositeur' ‘ er ómetanlegur kostur. Þegar á að syngja með"
Lljóðfærinu, má altaf leika lögín við þeirra hæfi er syngja, að því.
er hæðina snertiri
„Transposietur“ kemur jafnt að notum hvort sem hljóðfæri hef-
r margar raddir eða fáar.
„Transposietur“ í 3—5 radda hljóðfæri kostar 90—150 ísl. Iqr.
í enga kirkju eða skóla ætti hjer eftir að kaupa harmonium án
„Transposietur“.
Hið ágæta firma „M. Hofberg Hof-Harmonium-Fabrik“ sendir
mjer eitt þessara hljóðfæ*ra innan skamms. Jeg leyfi mjer að benda
óknanefndum og skólanefndum á, að gefa gaum að þessari nýjung.
Mjer vitanlega útvegar enginn hjer sambærileg’ hljóðfæri (har-
monium, piano, flygel) á lægra verði en jeg.
Elias Bjaraasovip
Sólvallagötu 5. — Reykjavík.
Dánarfregn. Nýlátinn er Halldór
Bjarnason bóndi í Gröf í Miklaholts-
hreppi, 55 ára að aldri, mesti dugn-
aðar- og atorkumaður. — Lífhimnu-
bólga varð honum að bana. Halldór
sál. var bróðir Guðmundar klæðskera
hjer í bænum.
Guðmundur Guðmundsson frá Reyk-
Dýrafirði (8 kw., 4,5 m. fall, 11500
kr.), Mfdakoti í Fljótshlíð (15,5 kw.
32 m. fall, 10000 kr.), Skálavík við
ísafjarðardjúp (5.5 kw., 90 m. fall,
12000 kr.), Háamúla (Árkvörn og
Eyvindarmúli) í Fljótshlíð (24 kw. 98
m" fall, 17000 kr.). Árið 1926 höfðu
bræðurnir Ormsson sett upp stöðvar
Tr. p. gáfu þá ástæðu, að „Freyr' ‘
hefði að ástæðulausu deilt á stjórn
Búnaðarfjelagsins. Útgefendur ,Freys‘
munn halda áfram útgáfu blaðsins,
þrátt fyrir þessa undarlegu framkomu
stjórnar Búnaðarfjelagsins.
Jón porsteinsson sóknarprestur í
á' Kaldú ' í Önundarfirði (5,5 kw.,' 20 Möðruvallakkustursprestakam í Eyja
m. fall, 7000 kr.) og 'á Ósi við Akra- Ifjarðarprófastsdæmi, hefir venð veitt,.
nes (3 kw., 7 m. fall, 4500 kr.) _;s«mkvæmt eigm beiðni, lausn frá
Segja þeir Ormsbræður að áhugi bænda|l,restskaP fra næstu fardögum.
sje mjög að vakna fyrir því að komaj ,
upp rafmagnsstöðvum; berast þeun Timmn rifjar það upp síðast, að
hvaðanæfa fyrirspurnir um stöðvar. I barm hafi spurt Morgunbl. að því,-
ísafold fekk góðfúslega þær! bjort þeir Jón Þoriáksson og
upplýsingar, um stærð stöðvanna, stað- ! Magnus Guðmundsson liafi fengið
háttu og verð, sem tilgreint er hjer að, storkrossa . Dannebrogsorðu, og
ofan, hjá þeim OrmSbræðrum, en af lætur borginmannlega yfir, að ef
þessum upplýsingrum geta bændur tals- ktbk gefi ekki upplýsingar . um
vert áttað sig á kostnaðarhlið málsins j þeUa merkilega mál!, þá muni rit-
Hið tilgreinda verð er verð stöðvanna, stjorinn leita fyrir sjer annarstað-
þegar þær eru að fullu uppsettar. — ar- þ’þ Motgunbl. verði að láta sjer-
Verðið fer vitaskuld eftir stærð stöðv- Það !ynda. að Tíminn noti frjettir
anna og staðháttum.
þess ár eftir ár, þá hafa ritstjórar
þessa blaðs eigi gengið í neina
Guðmundur Finnbogason dr. phil. frjettamensku hjá hinu lítt virðu-
var meðal farþega á Brúarfossi. — ]ega stjórnarblaði, og munu eigi
Hann hefir lofað að segja blaðinu hirða um, að fara eftir vísbending-
ítarlegar en áður hefir verið gert, frá um Tímans með frjettasöfnun, ekki
því hvað á daga hans hefir drifið í. síst þegar ekki et um merkilegra
utanförinni og frá ýmsu fleiru munjmál að ræða en hjer. Því satt að
hann segja — meðal annars því, hverj-[segja telur Morgunbl. það með
ar undirtektir friðartillögur hans hafa öllu ómerkilegt, hverskonar kross-
fengið hjá stórþjóðunum — en fyrir ar eru hengdir á menn, og getur
þær tillögur er dr. Guðmundur nú að fyllilega fallist á orð Pjeturs heit-
verða frægur maður.
Bæjarbruni. Nýlega hafði brunn
ið til kaldra kola bæjarhúsin á Skjal-
holti hefir verið skipaður aðalf jehirð-, þingsstöðumjí Vopnafirði eystra; mann
ir Landsbankans. Hann hefir gengt
?ví starfi undanfarin tvö ár.
Frjettir.
Vestm.eyjum 21. febr. FB.
Óðinn kom inn með fjóra þýska
togara á laugardag, var einn
þeirra frá Bremerhavn, „Ernst
Kuhling“. Var hann sýknaður. —
Illviðri svo mikil síðustu daga,
að oftast hefir verið ófært út í
skipin og hefir það tafið rannsókn.
Prjónanáanskeið stendur nú yfir hjá
Haraldi Ámasyni. Fyrir námskeiðinu
stendur frú Valgerður Gísladóttir frá
Mosfelli; hefir hún áður stýrt þess-
um námskeiðum Haralds og 'hefir þátt
taka verið mikil.
Earl Hanson, hinn ungi ameríski
verkfræðingur er hjer var í sumar,
hefir %ýlega skrifað ítarlega ritgerð
um ísland í „Geopraphieal Review“.
Hann hefir og ritað allmargar grein-
ar um ísland. og hefir í huga að rita
íleiri ritgerðir í amerísk tímarit um
nútíma- og framfcíðarmál Islands. p.
1. mars ætlar hann að halda fyrir-
lestur í verkfræðingafjelagi. Hann
tjón mun eigi hafa orðið, en annars
eru fregnir óljósar sem enn hafa bor-
ist af brunanum.
Afli á línuveiðurum. Pjetursey og
Kakali, sem gerðir eru út frá Hafn-
arfirði, munu þegar hafa fengið um
400 skpd. hvor og Eljan 350 skpd.
Fróði, Sigríður og Namdal, sem gerð
eru út hjeðan, hafa fengið rúml. 300
skpd. hvert.
ins frá Gautlöndum, er liann sagði
við einhvern kunningja sinn, seni
fann að því, að Pjetrir tæki á
móti einliverjum krossinum: „Mjer
fanst þetta svo ómerkilegt, að það
tæki því ekki að neita því,“ sagðl
Pjetur. Fáir íslendingar munn
gera sjer nokkra rellu út af því,
livort þeir eða aðrir fá krossa,
stórkrossa eða annað dinglum-
dangl. En sje ritstjóri Tímans f
þeim fámenna hóp, ræður Mbl.
honum að vinna sjálfum að slíkri
skýrslusöfnun.
Aðalfundur Dýravemdunarfj el-
„Freyr“, 1.-2. h. þ. á„ er nýkom- && var haldinn/ g?tu;
inn út. Flytur hann að vanda margar da?skvold’ ^>etta : Mmst
fróðlegar greinar um landbúnaðarmál latinna flelaEa: smr_ „alkr
o. fl. Fyrsta greinin eru Minningar-
orð um Ólaf heitinn Finnsson í Fells-
enda, eftir Sig. Sig. bmstj., þá kemur:
„Yfirlit yfir búnað vorn í aldarfjórð-
ung“ eftir Sig. Sig.; „Sauðfjárrækt“, 1
býst við að koma hingað aftur til cttn’ -t- H- P-5 „Verklegt búfræði-
landsins í sumar nám“, eftir Pálma Einarsson; „Brenm
steinskalkböð til útrýmingar fjár-
Landhelgissektir. í Vestmannaeyj- kláða“, eftir Ásgeir p. Ólafsson, dýra
um voru nýl. kveðnir upp dóma'r yf
ir þýsku skipstjórunum. Fjekk An-
læknir. Margar fleiri fróðleiksgreinar
eru í þessu hefti; þurfa bændur nauð-
tonia Wetting 16000 króna sekt. Hann synlega að halda „Frey“, svo mikinn
hefir verið sektaður áður. Hann á-
frýjar ekki. Bösch frá Bremerhafea
jekk 12500 kr. og áfrýjar ekki. Otto
Kuhling fjekk 12500 kr. og áfrýjar.
Afli og veiðarfæn allra upptækt gert.
fróðleik og margvíslegar leiðbeiningar
um búnaðarmál flytur hann.
,,Freyr“ og Búnaðarfjelagið. Bún-
aðarblaðið „Freyr“ hefir um nokkurt
árabil fengið 500 kr. styrk á ári hjá
reikningar fjelagsins og samþykt-
ir. Skýrt frá framkvæmdum fje-
lagsins á árinu sem leið og kosin
stjórn. Stjórn og varastjórn öll
endurkosin nema formaður fjelags
ins, sj. Ölafur Ölafsson béiddist
undan endurkosningu. Var kosinn
formaður, Baldur Sveinsson blaða-
maðúr. Síðast rædd ýms mál og
uppástungur, er snerta hag fjelags
ins í framtíðinni.
Yfir Atlandshaf ætlar Svíi einn
dr. ÁVadell að nafni að fljúga í
sumar, og leggja leið sína frá Nor-
egi um ísland og Grænland til
Labrador.
Bifreiðaskoðunarmenn fyrir Reykja
Rafmagnsstöðvar á sveitabæjum. — Búnaðarfjelagi Islands. Var sótt um.vík, Gullbringu- og Kjýsarsýslu o;
Hjeraðslæknirinn var í fyrrdag Bræðurnir Ormsson (Eiríkur og Jón) styrk þenna ennþá, en stjórn Bfj. ísl. Hafnarfjarðarkaupstað, Árnessýslu og
sóttur til sjtiklinga í útlendum j hafa síðastliðið ár sett upp 6 raf- synjaði styrksins. Formaður Bfj., Tr.! Rangárvallasýslu, hafa nýlega verið
towara 0" komst ekki í land aft ma£nssto®var a þessum b.æjuni; Stóru- pórhullsson atvinnumálaráðherra, gaf
° , . 'Mástungu í Gnúpverjahreppi (stærð að því er „Freyr“ segir þá ástæðu
ur, en komst um borð 1 Ö«mn Og kwSnetto> £aI1> ^erð 9500), fyrir synjuninni fyrir sitt leyti, að
var veðurieptur þar í solarhring. jjamragörðum undir Eyjafjöllum (5,5 hann teldi búnaðarblað með öllu ó-
Algerð landlega í fjóra daga. 'kw., 20 m. fall, 5500 kr.), Meðaldal í þarft á landi voru!! Meðstjórnendur
skipaðir þeir Jón Ólafsson og Zop-
honias Baldvinsson bifreiðastjórar
hjer í Reykjavík. Jafnframt hafa þeir
verið skipaðir prófdómarar við bif-
reiðastjórapróf í sömu umdæmum.