Tíminn - 27.01.1981, Blaðsíða 7

Þriöjudagur 27. janúar 1981
7
Það mundi stuðla að
eðlilegra mannlífi
Menn stynja undan sköttun-
um. Þegar skattaframtöl koma
á dagskrá eftir áramótin, hefj-
ast endalausar umræöur um
skattamál. A vinnustööum og i
heimahiísum eru málin rædd
upp aftur og aftur.
Þessar maraþonumræöur um
skattamálin ná þó aöeins til
beinu skattanna. Varla heyrist
minnst á aöra skattlagningu. Þó
eru beinu skattarnir litiö brot af
þvi sem fólk veröur aö greiöa til
samneyslunnar.
Þessi
vítahringur
Hvernig skyldi nú standa á
þessum mikla áhuga og
áhyggjum sem almenningur
hefur af beinu sköttunum?
Astæöan er aö sjálfsögöu fyrst
og fremst þaö fyrirkomulag
sem er á innheimtunni. Þetta
innheimtufyrirkomulag beinna
skatta er llka algjörlega óviöun-
andi.
Þetta fyrirkomulag felst I þvi
aö rfkisvaldið er aö þvinga lán
upp á fólk. í mörgum tilfellum
lán sem fólk kærir sig ekki um,
en einnig kærkomin lán sem
sumir geta notaö sér I verö-
bólguþjóöfélaginu.
Þetta innheimtufyrirkomulag
gerir það að verkum aö mikil
spenna myndast hjá einstak-
lingunum. Þeir sem hafa góðar
tekjur verða að hafa sömu tekj-
ur áfram eða hærri aö raungildi.
Þetta þyöir það meðal annars
að þeir sem unniö hafa mikla
aukavinnu veröa aö halda þvi
áfram. Þessi vitahringur virðist
órjúfanlegur.
Ef eitthvað
fer úrskeiðis
Fleira kemur þarna viö sögu.
Það er ekki einungis aö menn
séu þvingaöir til aö halda áfram
vinnuþrælkun vegna þessa kerf-
is, heldur verða menn fyrir
miklum skakkaföllum ef eitt-
hvaö fer Urskeiöis.
Ekki mega menn veröa veik-
ir. Ef fólk lendir I langvarandi
veikindum eöa fatlast til aö
mynda, þá gerir þetta fyrir-
komulag þaö aö verkum aö fjár-
mál þeirra einstaklinga sem
hlut eiga aö máli, hrynja I rUst.
Auðvitaö eru tæknilegir og
efnahagslegir örðugleikar á þvi
aö breyta fyrirkomulagi inn-
heimtunnar. Þó er þaö furðulegt
að rlkisvaldið skuli ekki hafa
breytt þessu fyrir löngu. Rlkis-
valdið tapar nefnilega á þessu
innheimtufyrirkomulagi. 1
verðbólguþjóðfélagi tapar rikiö
alltaf á þvf I heildina aö skattar
séu greiddir eftirá. Jafnvel þó
fyrirframgreiösla setji nokkuö
undir þann leka hjá þeim sem
vinna ekki i sveiflukenndum at-
vinnurekstri.
Jafnvel þús
undir manna
Þaö er ýmislegt sem bendir til
þess aö verulegar breytingar
séu aö veröa i islensku þjóölifi.
Kannski taka þessar breytingar
langan tíma, en ekki er annað
sjáanlegt en aö almenningur og
raunar stjórnvöld einnig, hafi
gert sér grein fyrir þvi aö litil
þjóö gengur ekki endalaust i
loftinu. Tími jafnvægis gæti
veriö framundan. Fólk er að
komast niður á jöröina og þá
verða stjórnvöld að koma til
móts viö fólkiö. Staögreiösla
skatta er eitt af þvi sem yki á
jafnvægi I þjóöfélaginu.
Ég er ekki einn þeirra sem vill
láta afnema tekjuskattinn. Eng-
inn sem nokkra nasasjón hefur
af þeim óleystu félagslegu verk-
efnum sem blða, vill draga Ur
samneyslunni. Ég efast til aö
mynda um, svo eitt dæmi sé tek-
ið, aö allir viti það aö hundruö
eöa jafnvel þUsundir manna eru
frá vinnu eingöngu vegna þess
aö heilbrigöiskerfiö getur ekki
sinnt þeim vegna skorts á ytri
aöstööu. Fyrir utan hina fjár-
hagslegu hlið málsins eru þarna
á feröinni ómældar þjáningar
margra þessara einstaklinga.
Út úr skúma-
skotunum
Skattaálagningin fyrir tekjur
1980 er kveikjan aö þessari
örstuttu grein. Menn stynja
undan sköttunum. Hinsvegar
láta menn sér nægja aö fá Utrás
I umræöum og nöldri.
Eitt af þvi sem fylgir þvi
þjóöfélagsformi, sem við bUum
viö, lýöræðisfyrirkomulaginu,
er aö hinn almenni borgari get-
urhaft áhrif á gang mála innan
þessa ramma. Bæöi einstak-
lingar og samtök einstaklinga
geta auðveldlega haft áhrif á
skattamálin eins og önnur
málefni. En til þess aö svo megi
verða þurfa menn aö koma Ut Ur
skUmaskotunum og vinna á vit-
rænan hátt.
Ég held aö þaö yrði öllum fyr-
ir bestu þegar upp væri staðið,
aö breyta þessum þætti i
þjóöfélaginu. Staögreiösla
skatta myndi skapa þjóöfélag
sem ekki væri hlaðið eins mikilli
spennu og viö bUum viö núna og
það myndi stuöla aö eölilegra
mannllfi.
Flaututónleikar
Manúelu Wiesler
Þótt undarlegt megi virðast,
hafa ekki allir hljóöfæraleikar-
ar áhuga á tónlist. Ég þekki
meira að segja konsertpianista,
einn af hinum „stóru”, sem
ferðast um heiminn spilandi
Beethoven og Liszt, en hefur i
rauninni mest gaman af jazzi.
Hann li'tur á hljóðfæraleik sem
tæknihlut — vel spilað en tækni-
lega fullkomiö, illa spilað er
tæknilega ófullkomiö, og skv.
hans kokkabók er Oscar Peter-
son jafnmesti pianisti veraldar.
Enda má svosem segja, að
snillingarnir miklu, sem ferðast
borg Ur borg, þurfi aö vera æöi
skapandi til aö finnast þeir
alltaf vera aö gera eitthvaö
ferskt og nýtt Ur sama pró-
gramminu: Kunningi minn,
sem hlustaöi á Emil Gilels
spila hér tvær Beethoven-
sónötur, um árið, fór skömmu
síðar til Finnlands, og þá vildi
svo til, aö Gilels var með tón-
leika þar, sem hann að sjálf-
sögðu hlustaöi á. Þá lék Gilels
sónöturnar tvær. Og um svipaö
leyti frétti hann frá syni sinum,
sem hafði farið á Gilels tónleika
I London, og dóttur, sem hafði
heyrt snillinginn i Kaliforniu, og
alltaf var það sama efnisskráin.
Svo kom Ut plata meö sónötun-
um tveimur.
Manuela Wiesler.
Þessi saga þarf þó ekki að
sýna, að Emil Gilels sé vélrænn
píanisti, og vel má vera, aö
tónleikar hans séu
mjögmismundandi frákvöldi til
kvölds. Við höfum séö ótal
myndir eftir Kjarval frá Þing-
völlum,.og ótal myndir eftir As-
grlm Ur HUsafellsskógi, en allt
eru þetta mismunandi myndir
— tUlkun listamannsins á hug-
hrifum sínum i náttúrunni. Og
Guömunda Andrésdóttir,
fyrrum teiknikennari minn, hélt
áfram að „rannsaka hringinn”
ár eftir ár, og gerir vonandi
enn, og er hann þó þaö
geómetriska form,sem maður
heföi haldiö aö óathuguðu máli
að væri hvað klappaöast og
klárast. En á þessum sviöum
fara ekki saman sjónarmið
sérfræðinga og leikmanna.
Sérfræöingar lita á hljóðfæra-
leik sem Iþrótt, eins og að ofan
var lýst, en leikmenn fara á
tónleika til að hrlfast af tónlist-
inni, e.t.v. á óskilgreinanlegan
hátt. Þegar við heyrum
afburöa-listamenn eins og Man-
úelu Wiesler leika, finnum viö
það djUp sem er staðfest milli
hins venjulega gutls, sem flest-
allur tónlistarflutningur er, og
þess yfirburða listforms, sem
tónlistin er I rauninni.
NUtlma málfræðingar hafa
haldið fram þeirri tilgátu, að
einhvers konar málfræöikerfi sé
innbyggt I mannsheilann,
þannig að börn læri að tala
mikíu hraöar og réttar en þau
ættu i rauninni að geta gert,
miöað við þá tilsögn sem þau fá.
Ogallirgetalærtaðtala, og að
TÓNLIST
Sigurður
Steinþórsson
stílsetja ofurlitið, en þó er djUp
staöfest milli t.d. venjulegrar
tónlistargagnrýni I Tlmanum og
ritgeröar eftir Gljúfrasteins-
bónda. En hvaö er þó sá munur
á ritsnilld okkar Kiljans miöað
við muninn á tónlistarhæfileik-
um mlnum og Mózarts? Allir,
sem á annað borö hafa heyrn,
hafa eitthvert tóneyra, en
sumir, og þeir alls ekki fáir, eru
„músikalskir”: þeir læra á
hvaða hljóöfæri sem er
vandræöalaust, og skilja alla
tónlist æðra skilningi. Þeir
múslkölsku menn, sem ekki
nenna aö leggja á sig þá enda-
lausu vinnu, sem þaö kostar
aö .veröa „vivtúósi” gerast
dágóöir amatörar, „hygge-
pianister” á skemmtistööum,
popparar, og vinsælir menn i
„partýum”. Enþeirfáu, sem
nenna aö leggja nótt viö dag til
aö ná fullkomnun,veröa hinir
sönnu snillingar. Ég tel að
ManUela Wiesler sé ein þessara
snillinga, sem hefur fullkomiö
vald bæöi á hljóöfæri sinu og á
máli tónlistarinnar. Þaö mál er
eins og hugsanaflutningur I
vísindafabUlum — kannski eins
og söngur hvalanna eöa stærð-
fræöi— innihaldán orða. Þegar
ManUela leikur á flautu sina, er
hUn að leggja eitthvað til mál-
anna, hUn er að skapa tónlist.
A fjóröu tónleikum Tónlistar-
félagsins léku ManUela Wiesler
(flauta) og Claus-Christian
Schuster (pianó) fjögur verk,
Sónötu óp. 167 eftir Reinecke,
Sónötu eftir Martinu, Diverti-
mento eftir Busoni, og tilbrigöi
yfir „Trockne Blumen” eftir
Schubert. Schuster er Vínarbúi,
fæddur 1952. Mér fundust þessir
tónleikar afbragösgóðir og
meðal hins fínasta sem hér
heyrist.
25.1. Siguröur Steinþórsson
Pétur Pétursson þulur:
Tímalaus ritstjóri beiðir upp
Fráfarandi ritstjóri Tlmans,
Jón Sigurösson, sendir starfs-
stétt þula tóninn I forystugrein
blaösins s.l. laugardag. Þaö er
ekki seinna vænna. Hann mun
á förum Ur heföarsessi rit-
stjórnar. Svona eru vegirnir
órannsakanlegir. Persneska
skáldið Omar Khayam segir i
ljóði sínu (Þýðing MA.). „Sjá
tíminn það er fugl, sem flýgur
hratt, hann flý'gur máske úr
augsýn þér i kvöld”. Allt er
breytingum undirorpiö. NU er
það ritstjóri Tlmans sem flýgur
úr augsýn lesenda blaösins, ein-
hvern næstu daga. Þaö eru ekki
allir sem hafa Uthald Þórarins.
Haraldur A. Sigurösson sagöi að
hann væri fæddur fyrir Tlmann.
JS, ritstjóri bregður þulum
um „kjafthátt”, án þess aö
nefna dæmi eða rökstyöja þaö.
Hann kýs aö tala I hálfkveönum
visum. NU er kreppa I land-
bUnaöi og kvótakerfi rlkjandi.
Bændur skera af heyjum óarð-
bæra gripi. JS hefir lengi
jórtraö á bás Timans. NU er
hann Tlmalaus. Þaö þóttu nú
ekki vænlegir gripir I mlnu ung-
dæmi.
JS veröur aö sætta sig við aö
falla fyrir Darwinskenningunni
um náttúrlegt Urval hinna hæf-
ustu. Þar á hann ekki við þuli aö
sakast.
Athugasemd
ritstjóra
Orö forystugreinar
Tlmans s.l. laugardag, sem
Pétur Pétursson þulur tekur
til sín, eru þessi:
„Langsamlega mest gengur
aö vlsu á þegar Alþýðu-
bandalagiö er utan rikis-
stjórnar, og veröur
kjaftháttur Þjóöviljans þá
þvi llkastur sem vinsæll Ut-
varpsþulur sé oröinn leiö-
arahöfundur blaðsins.”