Tíminn - 18.03.1983, Page 12

20
mmm
FOSTUDAGUR 18. MARS 1983
heimilistíminn
umsjón: B.St. og K.L.
■ Bjamveig Bjarnadóttir er löngu
landsþekkt. Hún hefur látið margvís-
leg málefni til sín taka og ritað um þau
greinar í blöð, sem eftir hefur verið
tekið. Þá var hún frumkvöðull og
aðalhvatamaður að stofnun Ásgríms-
safns, sem hún veitti forstöðu í 20 ár
með mikilli prýði.
Bjarnveig á tvo syni, sem báðir eru
búsettir erlendis. Síðarí maður hennar
var Snorri Sigfússon, fyrrv. námsstjóri.
Hann lést 1978.
Bjamveig, sem alltaf hefur verið
ákaflega starfsöm og dugleg kona,
varð fyrir því áfalli fyrír rúmum 2 árum
að missa skyndilega mátt hægra megin
og mál. Þetta áfall varð til þess að
gerbreyta lífi hennar. Hún segir okkur
frá endurhæfmgu þeirri, sem hún hlaut
á Grensásdeild Borgarspítalans, og
daglegu lífl sínu nú.
Fann þá koma yfir
mig svima
' Það verður að segjast eins og er, að
daglegt líf mitt breyttist á 1-2 mín. 11.
nóv. 1980. Mig langar því að hafa
nokkurn formála að þessum pistli, en
segi frá lífi mínu í dag í lok hans.
Þennan dag var ég að vinna við
jólakortadreifingu Ásgrímssafns og
var ég að því á heimili mínu í herbergi
uppi á lofti. Var ég að burðast með
níðþunga kortapakka, gekk fram á
stigapall og fann þá koma yfir mig
■ Bjarnveig Bjarnadóttir á heimili sínu. í baksýn er málverk eftir Þorvald Skúlason og veggteppi, sem móðir
Bjarnveigar, Guðlaug Hannesdóttir, ættuð úr Árnessýslu, saumaði, þegar hún var áttræð að aldrí. (Tímamynd GE)
bækur, en ég held mjög mikið upp á
frönsku impressionistana. Mér hefur
áskotnast talsvert af bókum með
myndum þeirra, t.d. Monet, Renoir,
Gauguin, Degas, Cézanne, Van Gogh
o.fl. Þessar bækur ætla ég að afhenda
ungum vini mínum, Páli Guðmunds-
syni frá Húsafelli. Nú hefur hann lokið
námi við Handíða og myndlistaskól-
ann og ég hef trú á honum sem góðum
málara. Hann veitti mér mikið öryggi,
þegar eiginmaður minn Snorri Sigfús-
son andaðist 1978, en þá flutti Páll
hingað í húsið og var mér til trausts og
halds.
Síðan kemur kvöldmaturinn, sem er
mjög fábrotinn, aðallega ávextir. Þá er
komið að fréttum útvarps og
sjónvarps. Margt þykir mér gott í
þessum fjölmiðlum, en líka margt,
sem ekki er áhugavert fyrir mig, og þá
loka ég fyrir.
Ýmislegt fæ ég aðstoð við, t.d.
kemur kona einu sinni í viku frá
borginni og baðar mig, er það ómetan-
leg hjálp. Skömmu eftir að ég kom
heim flutti indæl ung stúlka í íbúð á
jarðhæðinni í húsi mínu og ræstir hún
fyrir mig einu sinni í viku og aðstoðar
mig á ýmsan hátt.
Ekki má gleyma
dásamlegu vinunum
Þetta er hin almenna dagskrá hjá
VORKENNT
— heldur þakkað skapara mínum ffyrir þá heilsu
sem ég er búin að fá”
svima. Hugsaði ég með mér, að best
væri að hypja sig niður stigann til þess
að ég gæti náð í símann, ef ske kynni
að ég væri að verða eitthvað lasin, ég
var alein í húsinu þá stundina. Þessi
stigi er afar brattur og tröppurnar með
málmskinnum.
Húsið mitt er gamalt timburhús,
byggt upp úr aldamótum. Þegar ég
lenti niðri í forstofunni, þar sem síminn
er, þá finn ég að ég get ekki risið upp.
Þá dró ég símann niður á gólfið og
hringdi í vinkonu mína í næsta húsi.
Þegar hún svarar, uppgötva ég að ég
hef misst málið. Það sem varð mér til
bjargar, var að vinkona mín, sem
hefur gestaheimili á sumrin, aðallega
fyrir útlendinga, hélt, þegar hún heyrði
í mér, að útlendingirr væri að reyna að
gera sig skiljanlegan á íslensku, lagði
tólið ekki á en hlustaði eftir illskiljan-
legu umli í símanum og skildi eftir
langa mæðu: „Veiga veik.“ Hún kom
út til mín á stundinni og pantaði
sjúkrabíl, sem flutti mig á Borgar-
spítalann. Við rannsókn kom það í
ljós, að hægri handleggur var algjör-
lega lamaður, hægri hótur örlítið og
talmálið alveg horfið. Eftir fárra daga •
legu á Borgarspítalanum, var ég flutt á
Grénsásdeiídina. Dvölin þar varð mér
mikil lífsreynsla, sem opnaði augu
mín, en þarna birtist mér alveg nýr
heimur, sem ég hafði gott af að
kynnast.
Þetta áfall mitt kom í rauninni á
besta tíma fyrir mig, úr því svona
þurfti að fara. Ég var búin að ganga vel
frá öllu í safninu, hafði tilkynnt mennta-
málaráðuneytinu að ég myndi hætta
um áramótin og ákveðið að Björg Þor-
steinsdóttir listamaður yrði eftirmaður
minn. Ég var sátt við að hætta starfi
mínu við safnið, hafði unnið þar frá
byrjun, eða í 20 ár.
„Kraftaverkaherbergið“
Fyrstu dagana á Grensásdeild var ég
ansi vesæl, en ég var svo heppin að
vera í herbergi með afbragðskonu,
Lilju Jónsdóttur frá Flateyri. Hún
hafði skyndilega lamast illa í júlímán-
uði sama ár og ég, og var strax flutt á
Borgarspítalann. Þar lá hún nokkrar
vikur mjög veik og síðast flutt á
Grensás í september. Þegar ég kom
þangað í nóv. var hún algjörlega
bundin hjólastól. Við stöppuðum stál-
inu hvor í aðra, aldrei vol eða víl. Hún
var afar tillitssamur herbergisfélagi,
fann að ég átti erfitt með mál. Lilja er
mjög trúuð koma, og hafði hún ætíð
Biblíuna hjá sér á náttborðinu. Eitt
skipti er hún opnaði hana, blasti við
henni frásögnin af því er Kristur vakti
Lasarus upp frá dauðum, en skömmu
áður var búið að gefa henni skyn, að
hún yrði ef til vill bundin hjólastól til
æviloka. Nú var hún sannfærð um að
hún næði heilsu.
Þannig fór með hana, að um svipað
leyti og ég var hún útskrifuðáf stofnun-
inni. Fór hún þaðan með einn staf til
stuðnings.
Skömmu áður en við kvöddum
þennan góða stað ákváðum við að
skíra herbergið okkar „Kraftaverkaher-
bergið“
Grensásdeíldin eins og
heimili
Þegar ég fór að átta mig á hvað gerst
hafði, sá ég að Grensásdeildin er ekki
beint sjúkrahús, heldur hcimili fyrir
þann fjölda, sem þar var til lækninga.
Þarna var fólk víðs vegar af landinu
og þar ríkti góður andi. Það sýndi
hvert öðru umburðarlyndi og þeir,
sem betur voru á sig komnir, hjálpuðu
hinum.
Hvað snerti starfsfólkið, þá hafði
það allt þann eiginleika að vera vin-
gjarnlegt við sjúklingana og sýna þeim
umhyggju. Og ég álít, að sú stétt í
þjóðfélagi okkar, sem sýnir mesta
þolinmæði, séu iðjuþjálfarnir.
Lækningin fólst í því, í sambandi við
mig, að fyrsta morguninn fór ég í
taltímá. Talkennarinn þarna er ákaf-
lega uppörvandi, þolinmóður og elsku-
legur. Byrjunarkennslan fólst í því að
ég fékk myndaspjöld og átti ég að
nefna hlutina á þeim. Loksins kom að
því að hætt var að nota spjöldin og
ákvað kennarinn, að nú skyldi hefjast
samræðuþáttur og töluðum við aðal-
lega um ferðalög.
Svo var það að afloknum þessum
tíma, að ég fór inn í aðalæfingasalinn.
Þar var margt um manninn, sem hjálp-
arþurfi var. Prýðilegur iðjuþjálfi, ung
norsk stúlka, tók mig að sér. Með
hjálp hennar fór ég smátt og smátt að
fá örlítinn mátt í handlegginn. Að
þessari þjálfun lokinni fór ég inn í
næsta sal, þar sem annar ágætur iðju-
þjálfi tók til við höndina. Loks færðist
smálíf í hana. Og að því kom, að upp
rann sá dagur, að ég var útskrifuð af
deildinni eftir 5 mánaða dvöl þar. Nú
varð ég að hjálpa mér sjálf.
Morgungesturinn minn
íg vakna ætíð snemma, er komin
fram í eldhús kl. 8. Þegar ég er búin að
kveikja Ijós þar, heyri ég venjulega í
morgungestinum mínum, þrusk við
útidyrnar. Þá fer ég fram og opna
hurðina og segi: „Góðan daginn, vertu
velkomin Dúlla mín.“ Mér er svarað
með hlýju mjálmi.
Kisan Dúlla hefur „prívatherbergi"
(þvottahús) í kjallaranum í næsta húsi
og sér þaðan gluggann mjnn. Konan,
sem á hana, fer eldsnemma í vinnu og
opnar þá þvottahúsgluggann um leið.
Dúlla er fallegur köttur og skynsamur,
hún veitir mér mikla ánægju með
morgunheimsóknum sínum. Hún er
einstakur köttur að því leyti, að henni
þykir afar gott að.fara í bað, það fær
hún einu sinni í viku.
Meðan ég borða morgunmatinn
minn snýst kisa í kringum mig og fer
svo á stjá á heimilinu mínu og hefur
einna mest gaman af að sitja við glugga
upp á lofti og horfa á það sem gerist
utan dyra.
Næsti þáttur er að klæða mig og
snyrta, og síðan er gönguferð á hverj-
um morgni, þegar veður leyfir.
Þá er komið að matseldinni. Ég er
viss um að það hefur hjálpað mér
mikið að ég elda mér ætíð hollan og
góðan mat. Ég legg ávallt fallega á
borð fyrir mig eina, en ég borða heita
máltíð um hádegið.
Svo kemur að miðdagslúrnum fram
að kaffi. Síðan fer ég eitthvað að
dunda í heimilmu, en ég hef erft frá
móður minni þann dásamlega eigin-
leika að geta unað mér ein með sjálfri
mér og ég er aldrei iðjulaus. Ég dunda
við að flokka ýmsa pappíra og bækur,
t.d. núna er ég að taka saman málverka-
mér, en ég má ekki gleyma að taka
fram, að ég á marga dásamlega vini,
sem heimsækja mig, bjóða mér heim
og á listsýningar, tónleika og í leikhús.
Einnig hef ég farið fjórum sinnum til
útlanda að heimsækja syni mína síðan
ég útskrifaðist af Grensásdeild.
Annar þeirra býr í Lundúnum,
kvæntur enskri konu og á tvö börn.
Hann er flugstjóri hjá bresku félagi.
Ég fór til þeirra um síðustu jól. Sú ferð
var ákaflega ánægjuleg og giftudrjúg
fyrir mig. Sonur minn keypti 100 ára
gamalt hús (frá Viktoríutímanum),
eitt af þessum trjónuhúsum, þar sem
venjan var að hafa eldhús og borðstofu
í kjallara og svefnherbergin uppi. Mitt
herbergi var á efstu hæðinni og gekk
ég oft á dag 32 tröppur, og 40 þegar ég
fór út að ganga. Ennþá þjáðist ég af
dálitlum dofa í tánum á hægri fætinum
og hafði leitað til Ásgeirs Ellertssonar,
yfirlæknis við Grensásdeildina til að
spyrja, hvernig helst væri hægt að ráða
bót á því. „Ganga, ganga, ganga,“
svaraði Ásgeir að bragði. „Það eykur
líkamsþrótt.“ Þetta gekk eftir, því að
þetta stigaráp mitt um jólin læknaði
mig algerlega af þessum óþægindum!
Að lokum þetta. Ég reyndi að
hjálpa mér sjálf eins og ég mögulega
gat í veikindum mínum og geri ætíð
sömu æfingarnar og ég lærði á Grensás
3 svar á dag. Ég hef aldrei vorkennt
mér, heldur þakkað skapara mínum
fyrir þá heilsu sem ég er búin að fá,
en ég hef alla tíð fram að þessu áfalli
verið heilsuhraust og haft mikla vinnu-
gleði.
Dagur í lífi Bjarnveigar Bjarnadóttur