Tíminn - 08.04.1983, Page 9

FÖSTUDAGUR 8. APRÍL 1983
á vettvangi dagsins
Haraldur Ölafsson:
HVAÐ TEKUR VK>?
■ Kosningabaráttan er að komast á
lokastig. Ekki verður sagt með sanni, að
hún hafi einkennzt af glæsilegum mál-
flutningi eða tilþrifum. Samt sem áður
eru þessar kosningar eins og aliar kosn-
ingar í lyðræðisríki þýðingarmiklar, og
áríðandi að allir, sem rétt hafa á að velja
fulltrúa á alþingi, komi á kjörstað og
neyti kosningaréttarins. Margtuggin er
sú staðhæfing, að þjóð sitji uppi með þá
ríkisstjórn, sem hún áskilið. Viðverðum
að gera okkur Ijóst, að um leið og við
kjósum þingmann erum við einnig að
kjósa ríkisstjórn. Stjórnin, sem tekur
við af þessari, verður mynduð á grund-
velli kosningaúrslitanna. Jafnvel þótt
viðræður fari fram fyrir kosningar um
hugsanlegt stjórnarsamstarf, þá geta
kjósendur kollvarpað öllum slíkum fyrir-
ætlunum með því að kjósa öðru vísi en
flestir bjuggusts við. Venjulega er það
sá flokkur, sem mest vinnur á sem hefur
stjórnarforystu eftir kosningar. Ekki er
þetta þó algild regla og ýmsar undan-
tekningar frá henni. Kosningasigur Sjálf-
stæðisflokksins 1974 gerði óhjákvæmi-
legt annað en flokkurinn fengi forsætis-
ráðherraembættið. Hins vegar æxlaðist
það svo eftir ósigur Framsóknarflokksins
1978, að honum var falin forysta í
ríkisstjórn.
Sögulegar
sættir og „þjóð-
frelsismálin”
Ég er oft spurður að því, bæði á
vinnustaðafundum og annars staðar,
hvers konar stjórn verði mynduð eftir
aprílkosningarnar. Þessu verður ekki
svarað fyrr en að kosningum loknum. Ég
tel, að úrslit kosninganna muni algerlega
ráða því hvaða flokkar taka sig saman
um að stjórna landinu. Auðvitað er
flokkum misjafnlega gefið um að vinna
með einstökum öðrum flokkum, en
stundum brýtur nauðsyn lög og ótrúleg-
ustu stjórnarmynstur verða til. Enn sem
komið er hafa alþýðuflokksmenn einnir,
eða a.m.k. sumir þeirra borið fram þá
bæn til sjálfstæðismanna, að fá að mynda
með þeim viðreisnarstjórn. Viðreisnar-
stjórnin sáluga hafði nær því gengið að
Alþýðuflokknum dauðum, og einhvern
veginn skilur maður ekki þessa þrá, að
vekja upp draug og senda hann á sjálfan
sig.
Enginn vafi leikur á því, að innan
Sjálfstæðisflokksins eru öfl, sem líta
hýru auga til samstarfs við Alþýðu-
bandalagið. Hugmyndin um hinar
„sögulegu sættir", þ.e. að vekja upp
nýsköpunarstjórnina, á sér ýmsa for-
mælendur þar í flokki. Það sem einkum
hefur komið í veg fyrir að sá draugur
væri vakinn upp, er mismunandi afstaða-
til Keflavíkurstöðvarinnar. Nú ætti hún
ekki lengur að standa í veginum. Al-
þýðubandalagið hefur verið í ríkisstjórn
í átta ár síðan 1971, án þess að hrófla við
nokkrum sköpuðum hlut í Keflavík.
Þjóðviljinn hefur fengið að birta hat-
ursáróður um Bandaríkin dag eftir dag
og tekizt, sem betur fer, að gera lesendur
sína algerlega ónæma fyrir honum. Og
þótt Kúbu sé oft að góðu getið í því
blaði, þá eru ekki einu sinni hörðustu
mussukommar svo skyni skroppnir að
láta sér detta í hug, að hið fagra land
framtíðarinnar geti risið á grundvelli
haturs og heilaþvottar á þessari sólskins-
eyju.
Alþýðubandalaginu hefur tekizt að
verða að viðundri í því, sem það kallar
„þjóðfrelsismálin". Eftir að hafa reynt að
einoka eðlileg viðbrögð íslenzku þjóðar-
innar gegn erlendum herstöðvum í land-
inu og saka aðra flokka, og alla, sem
ekki hafa viljað taka undir hvers kyns
uppákomur flokksins á undanförnum
áratugum, um landráð og svik við ís-
lenzka menningu, þá er útkoman sú, að
rétt um hundrað manns koma að boði
„herstöðvaandstæðinga" niður að al-
þingishúsi hinn 30. marz sl. til að mót-
mæla erlendum herstöðvum. Ömurlegra
dæmi um gjaldþrot Alþýðubandalagsins
í utanríkismálum er ekki hægt að hugsa
sér. Þessi flokkur virðist hafa valið sér
það hlutskipti að segja alltaf nei, án
tillits til þjóðarhagsmuna hverju sinni.
Hann hélt mótmælafund þegar
fullnaðarsigur vannst í landhelgisdeilunni
með Oslóarsamningnum. Og þegar
Ólafur Jóhannesson gerði einhvern
bezta samning, sent íslendingar hafa
gert við aðra þjóð unt langan aldur, Jan
Mayen-samninginn við Norðmenn,
reyndu nokkrir Alþýðubandalagsmenn
að slá sig til riddara á því að segja nei.
Þá gripu þó. skynsamir menn innan
flokksins í taumana, og farið var að öllu
með gát, þótt flestir þingmenn flokksins
létu undan miklum þrýstingi og greiddu
atkvæði gegn samningnum.
Það liggur í augum uppi, að hvað
málefni varðar þá geta sjálfstæðismenn
og alþýðubandalagsmcnn myndað ný-
sköpunarstjórn, en hins vegar er trúlegt,
að kjósendur flokkanna séu ekki ýkja
hrifnir af þess konar samstarfi. En hvcr
veit nema við sitjum uppi með stjórn,
þar sem annar aðilinn sér um ríkisfor-
sjána í félags- og tryggingaráðuneytun-
um, en hinn fær að raskazt mcð mennta-
málin eftir langa fjarveru, og svo auðvit-
að utanríkismálin.
Stefnumálin
ráða
En auðvitað eru þetta vangaveltur
einar. Auðvitað ráða úrslit kosninganna
stjómarmynstrinu. Það er afar ólíklegt að
auðvelt reynist að mynda stjórn eftir
aprílkosningarnar ef aðrar kosningar
eiga að vera um mitt sumar. Ríkisstjórn
Gunnars Thoroddsens getur setið sem
bráðabirgðastjórn fram yfir síðari kosn-
ingarnar, þótt ekki sé það góður kostur.
En ólíklegt þykir mér, að nokkrir tlokk-
ar bindi sig milli kosninganna. Þá er
sennilegast, að annað hvort sitji Gunnar
áfram, eða þá, að einhver flokkurinn
fórni sér og myndi minnihlutastjórn, cr
sitji aðeins í nokkrar vikur.
' Sú spurning,sem við framsóknarmenn
verðumað svara er sú, hvaða stjórnar-
mynstur við teljum æskilegast að kosn-
ingum loknum. Við höfum á undanförn-
unt árum unnið með öllum flokkum,
sem átt hafa fulltrúa á þingi. Stjórnar-
samstarfið við sjálfstæðismenn 1974-78
varð flokknum ekki hagstætt, enda þótt
margt hafi vel tekizt þá. Framsóknar-
menn og sjálfstæðismenn eru miklir
andstæðingar í stjórnmálum. Mörgpólit-
ísk grundvallaratriði valda því. En þessir
stærstu flokkar landsins hafa þó hvað eftir
annað unnið saman og sýnt meiri ábyrgð-
artilfinningu en hinir minni flokkar, sem
stundum hugsa fremur um kjósendafylgi
en þjóðarhag.
Framsóknarmenn munu á þessu ári,
eins og áður, meta á hvern hátt þeir geti
bezt unnið að sínum stefnumálum og
hafna stjórnarsamstarfi eða taka þátt í
því á þeim grundvelli.
Við munum ekki hvika frá þeirri
stefnu, að barizt skuli gegn verðbólgunni
af fullum krafti; að komið verði á
jafnvægi í peningamálum og gengismál-
um; að jafnrétti allra manna verði tryggt,
og þeir sem þurfandi eru fái aðstoð; að
fjölskyldan verði efld og viðurkennt hið
mikilvæga hlutverk hennar í sambandi
við uppeldi þjóðarinnar; að atvinnu-
vegirnir beri sig og þannig verði komið í
veg fyrir atvinnuleysi; að friðarviðleitni
verði eitt meginhlutverk okkar í utanrík-
ismálum; að menntastofnanir þjóðarinn-
ar verði efldar og stuðlað að blómlegu
menmngarlífi; að nauðsynlcgar stjórn-
kerfisbrcytingar verði gerðar til að auka
eftirlitshlutverk alþingis.
Við viljum gott þjóðfélag í góðu landi,
þar sem samvinna helzt í hendur við
einkaframtak, og öryggi og ábyrgð fara
saman.
5. Össur Guðbjartsson
3. Magnús Reýnir Guðmundsson
4. Magdalena Sigurðardóttir
1. Steingrímur Hermannsson
2. Ólafur Þ. Þórðarson
FRAMBOÐSLISTI FRAMSÓKN-
ARMANNA Á VESTFJÖRÐUM
■ Framboðslisti framsóknarmanna á
Vestfjörðum var að fullu frágenginn á
aukakjördæmisþingi á ísafirði hinn 4.
mars s.l. Varðandi efstu sæti listans var
farið eftir úrslitum skoðanakönnunar
sem fram fór í kjördæminu nema hvað
6. Karl Loftsson
7. Magnús Björnsson
1. Steingrímur Hermannsson, ráð-
herra, Garðabæ.
2. Ólafur Þ. Þórðarson, alþingismað-
ur, Kópavogi.
3. Magnús Reynir Guðmundsson,
bæjarritari ísafirði
8. Benedikt Kristjánsson
Gunnlaugur Finnsson fyrrverandi al-
þingismaður, óskaði eftir að taka ekki
sæti á listanum, en hann hlaut 3. sætið í
skoðanakönnuninni.
Framboðslistinn er þannig skipaður:
9. Sigurgeir Magnússon
10. Guðmundur Ingi Kristjánsson
4. Magdalena Sigurðardóttir, hús-
móðir, ísafirði.
5. Össur Guðbjartsson, bóndi, Lága-
núpi.
6. Karl Loftsson, Hólmavík.
7. Magnús Björnsson, Bíldudal.
8. Benedikt Kristjánsson, Bolungar-
vík.
9. Sigurgeir Magnússon, Patreksfirði
10. Guðmundur Ingi Kristjánsson,
Kirkjubóli.