Tíminn - 02.01.1926, Blaðsíða 3

TlMINN
S
Einn kemur öðrum meiri, og ein skilvindan
kemur annari betri. Hámarki sínu hefur skil-
vinduiðnaðurinn náð með Lacta og Milka skil-
vindunum.
Með fullum heiðri ber Lacta skilvindan
viðurnefni sitt „konungur allrá skilviuda“.
Á ótrúlegan hátt hafa þessar skilvindur
komist í notkun um gervallan heim á tiltölu-
lega skömmum tíma, en því veldur þeirra
trausta en þó einfalda gerð og jafnframt
hið lága verð.
Þessar skilvindur einnig Strokkar og
Smjörhnoðarar eru ávalt fyrirliggjandi
hjá okkur undirrituðum sem höfum
einkasölu þeirra hér á landi
Símar 517 og 1517 Sínmefni: Mjólk Pósthólf 717
Útbod.
Samkvæmt ályktun bæjarstjórnar Hafnarfjarðarkaupstaðar á fundi
8. þ. m., vegna fyrirhugaðs barnaskólahúss, er núverandi barnaskóla-
húsbygging ásamt lóðarréttindum, en með eða án leikfimishúss barna-
skólans, boðin út til kaups.
Yæntanlegir kaupendur sendi skrifleg tilboð í eign þessa, til
bæjarstjóra, fyrir lok janúarmánaðar næstkomandi, í lokuðu umslagi,
hvar í sé tilgreint kaupverð eða söluverð og greiðsluskilmálar í aðal-
dráttum.
Bæjarstjórinn í Hafnarfirði hinn 23. desember 1925.
Magnús Jónsson.
Gaddavírinn
„Samband“
er sterkur og tiltölulega langódýrastur.
Kaupfélögin annast um pantanir.
„The oldest hath bome most,
we that are young,
shall never see so much, nor
live so long“.
J. J.
-----o----
Ný aðíerð til að rata á sjó.
Sum hin erlendu veiöiskip, er
koma nærri landi, einkum franskir
togarar haí'a í seinni tíð fengið
sér merkilegt áhald til að rata
eftir þótt þoka sé, það fjarri
landi og geti ekki komið við venju-
legum sjómælingum. Sennilegt er
að íslenskum skipum væri mikiö
gagn að þessum nýja vegvísi.
Til að skip geti ratað eftir
þessum vegvísi þarf að styðjast
við tvær loítskeytastöðvar í landi.
Skipstjórinn þarf að þekkja ná-
kvæmlega hnattstöðu þeirra og
íjarlægöina á milh þeirra. Stöðv-
arnar senda loftskeyti th skips-
ins og vegvísirinn nemur steínu
þeirra. Eftir stærð þess þríhyrn-
ings, sem myndast milii loft-
skeytastöðvanna tveggja og skips-
ins, getur skipstjóri vitað ná-
' kvæmlega hvar hann er staddur,
þótt náttmyrkur sé, þoka og
dimmviðri. Síðan er stýrt sam-
kvæmt þessum mælingum. Ein-
hverar umleitanir mimu vera hjá
útgerðarmönnum að fá sér þessi
tæki. Væri vel farið, ef gagn yrði
að þeim hér. Nógir eru samt erfið-
leikar sæfarenda hér við land.
A.
Árni Fálsson bókavörðui- ritar
eftirtektaiverða grein nýlega.
Earast svo orð meðal annars:
„Á sviði íslenskra stjórnmála
virðist alt verða dauflegra og
eyðhegra ár frá ári .... sömu
mennimir gefast upp við sömu
málin ár eftir ár — hreyfa þeim
ekki, eða ganga frá þeim óút-
kljáðum — sömu hrókaræður eru
fluttar af sama tólfkóngaviti,
sömu vindhöggin slegin, sömu hít-
amar fyltar o. s. frv.“. — Eiga
þessi vandlætingarorð vitanlega
við aha stjórnmálamenn og flokka,
en fyrst og fremst við þann
stjórnmálaflokk sem með völdin
fer. pau eru rituð c. tveimur
árum eftir að Ihaldið hefir sest
til valda á Islandi, og farið þann
tíma með landsstjóm og þing-
vald. Er Tíminn þessari ádehu
öldungis sammála, en vekur á
henni sjerstaka athygh, af því að
hún er rituð af Ihaldsmanni, og
henni er sérstáklega stefnt á
Ihaldsmenn. Og enn herðir Á P.
á ádeilunni. Hann segir: „þjóðin
hefir þegar goldið mikið afhroð
fyrir það, hve gálaus hún hefir
oft verið í vah þeirra manna, sem
hún hefir falið að fara með um-
boð fyrir sína hönd“. Hverjir hafa
lengstaf undanfarið farið með hið
æðsta umboð þjóðarinnar og fara
enn með það ? Fyrst og fremst
eru það þeir Jón Magnússon og
Magnús Guðmundsson og þvínæst
Jón þorláksson. Er Tíminn Á. P.
algerlega sammála um að þjóðin
hefir mikið „afhroð goldið“ fyrir
það „gáleysi“ að fela þessum
mönnum hið æðsta umboð. — En
eftir þennan inngang Á. P. í grein-
inni verður sú niðurst.aða hans dá-
lítið einkennileg, að úr eigi að
bæta með því að senda enn nýjan
íhaldsmann á þing. — Um annað
atriði í greininni er Tíminn Á. P.
algerlega ósammála. Verður hann
vart skilinn öðruvísi, en að í þing-
mannasætin eigi að skipa menn í
beinu hlutfalli við útfluttar vör-
ur i krónutali. í fyrsta lagi eru
útfluttu vörurnar, eins og alhr
vita sem um hugsa, mjög skakkur
mælikvai'ði á framleiðslu atvinnu-
veganna. Og í annan stað var
öðrum betur trúandi til en slíkum
mentamanni sem Á. P. er; að nota
svona „materialistiskan“ mæli-
kvarða.
„Salei-nisstýll*. Kr. A. ritar um
það að ýmsir ungir rithöfundar
íslenskir temji sér „salernisstýl“,
„stráksskap og ruddahátt“ í orð-
bragði á prenti. Nefnir sem dæmi
ungan mann sem ritað hefir ósköp-
in öll í blað það, sem Kr. A. er
talinn stýra, en aðrir bera ábyrgð
á. Hefir Kr. A. birt þessar „sal-
ernisstýls“-greinar með mestu
ánægju, enda hafa þær að mjög
miklu leyti verið illyrði um bænda-
stéttina. — Að því leýti má Kr.
A. vera „salernisstýlnum“ kunn-
ugastur. En hann gleymir einum
ungum manni, sem ritar „salem-
isstýl“. Sá heitir Kristján Al-
bertson. Og af engum leggur óþef-
inn eins stækan um landið gjör-
valt.
Frá úílöndum.
Um líkt leyti og Locarno-
samningurinn var undirritaður í
London átti að ganga endanlega
frá landamærum mhli friríkisins
Irlands og Ulsters. Lá frumvarp
fyrir um það bæði i enska og
írska þinginu. I enska þinginu
gekk alt vel, en um hitt er alt
öðru máli að gegna. Við fyrstu
umræðu var frumvarpið að vísu
samþykt með 55 atkv. gegn 26.
En það vantaði um 47 þingmenn
á fund og þeir hafa aldrei sótt
þingfund. það eru lýðveldissinn •
arnir og foringi þeirra er de
Valera, þeir vilja ekki sækja
þingið, því að til þess að geta
það, verða þeir að sverja Eng-
landskonungi hollustueið, en það
vilja þeir ekki gera. Nú geisist
de Valera gegn landamærasamn-
ingnum, og komi hann inn í þing-
ið með ílokk sinn, er samningur-
inn fallinn með miklum meirihluta
atkvæða. Um það eru fregnir
ókomnar enn.
— Ensku blöðin taka mjög
óstint upp umtaiið á Frakklandi
um njósnirnar í lofthernum. Vilja
kenna hinni frönsku konu um alt,
en sýkna Englendingana.
— Undanfarin ár, en einkum
upp á síðkastið hafa orðið mjög
tíð slys á neðansjávarbátum. Um
miðjan f. m. mistu Englendingar
einn stærsta neðansjávarbát sinn,
með 68 mönnum. Um hkt leyti
varð sprenging í frönskum neðan-
sjávarbáti og týndu margir hfi
af áhöfninni. Fyrir fáum mánuð-
um mistu Bandaríkin stóran neð-
ansjávarbát, nálega með öllum
mönnunum og í fyrra sökk ensk-
Sjó- og bruna
vátryggíngar.
Símar:
Sjótrygging .... 542
Brunatrygging . . . 254
Framkvæmdarstjóri . 309
Vátryggið
hjá
íslensku
félagi.
ur bátur slíkur með allri áhöfn.
Hafa þessi slys gefið þeim
röddum byr undir báða vængi,
sem heimta að neðansjávarbátar
og hernaður sé algerlega bannað-
ur. það styrkir enn þessar raddir
að ekki er hægt að gera ráð fyrir
að neðansjávarbátarnir verði
nokkurntíma, fremur en nú, til
nokkurs nothæfir, nema í hemaði.
Á afvopnunarfundinum í Was-
hington kom þetta mjög il tals og
var einkum stutt af Englending-
um. En það náði ekki fram að
ganga og það er ekki sennilegt að
það nái nokkurntíma fram að
ganga. Neðansjávarbáturinn er
fyrst og fremst vopn þess aðilans
sem er minnimáttar á sjónum.
þar ræður England lögum og lof-
um og þarf að tryggja sigling-
amar til sín, þessvegna vill það
banna neðansjávarbátana. Frakk-
land mótmælti og því fylgdu öll
smærri ríkin.
— Stóriðjuhöldamir frönsku
hafa boðið að lána ríkinu 10
miljarða franka, en heimta á
móti ýmsar skattaívilnanir. Hef-
ar þetta fengið misjafnar undir-
tektir sem líklegt er.
---o--
Strand. Enn strandaði skip, 14.
f. m. á Meðallandsfjöru eystra.
Skipverjar björguðust, en skip-
ínu verður vafalaust ekki bjargað.
þegar th þings kom var Ámi með
gott hjarta, en atvinnulaus.
Ihaldsflokkurinn mun hafa boðið
honum atvinnu, við ritstjórn þess
af dilkum Mbl. sem á sérstak-
lega að falsa og véla bændur.
Einn af nánustu flokksbræðrum
stjórnarinnar hefir nýlega lýst
því í einu íhaldsblaðinu að maður
hafi verið rekinn þar frá atvinnu.
th að rýma fyrir Árna. Stjómin
vhdi mikið th vinna. Hún mátti
ekkert atkvæði missa til að geta
hangið. En er til kom neitaði
Ámi þessu boði. Hann yfirvann
freistinguna. Vopnfirðingar höfðu
að því leyti skilið Áma rétt, að
hann vildi ekki gera sér að at-
vinnu að stýra blaði, sem beinlínis
var gefið út th að svíkja og
sundra bændastéttinni. Ámi sat
hjá um stund, en í hans stað
fékst maður, sem ekki var of
vandur að virðingu sinni til að setj
ast í stól Magnúsar Magnússon-
ar. —
Nú varð stjórnin að láta Árna
hafa eitthvað því hann var of
góður til að vilja svíkja bændur
í trygðum. Gunnar Egilson var
gerður „legáti“ á Spáni. Við frá-
för hans varð laust sæti í stjóm
Brunabótafélags Islands. par sótti
um Björn þórðarson hæstaréttar-
ritari, einn af skylduræknustu og
ötulustu opinberum starfsmönnum
sem nú eru í þjónustu landsins,
og svo Árni: Og Áma var veitt
embættið. Ekki af því hann sé
reglusamari eða duglegri en
Björn, heldur af því Ámi var at-
vinnulaus þingmaður, sem stjóm-
in þarf að Ufa á. Enginn maður
á Islandi, sem hefði sjálfur átt
Brunabótafélag íslands, ekki einu
sinni Magnús Guðmundsson myndi
hafa tekið Árna fram yfir Bjöm
þórðarson. Hér var ekki verið að
hugsa um heill landsins, heldur
um möguleika stjórnarinnai' til
að sitja.
Árni Jónsson er maður með af-
brigðum drykkhneigður, og hafði
síst af öllu temprað þann ávana í
sumar eftir að hann varð forstjóri
Brunabótafélagsins. Allir, sem
þekkja manninn, vita að hann ræð-
ur oft alls ekki við þessa ástríðu
tímunum saman. Að senda mann
sem svo er gerður, sem fulltrúa
þjóðarinnar th að semja um
vandasamt mál við stjóm Banda-
ríkjanna, er að leika sér að heiðri
þjóðarinnar og að leika sér að
örlögum þess manns sem í freist-
ing þessa er settur,
En Magnús Guðmundsson Lugs-
aði um hvorugt. Hann vill hjálpa
þessum stuðningsmanni til að lifa,
til að hafa peninga af almannafé
fyrir eitthvað. I staðinn á svo
þingmaðurinn að greiða atkvæði
eins og stjómin vill um heiðar-
leikann í Krossanesi, um steinolíu,
tóbak, um herinn, um að gefa
togaraíélögunum í Rvík 600 þús.
eftir af skatti á einu ári o. s. frv.
Magn. Guðmundssyni kemur nú
í koll glópska hans. Hann hefir ýtt
einum af stuðningsmönnum sínum
út í ólán, sem er alveg óvenjulegt,
Hann hefir stofnað til þeirrar
svívirðingar allri þjóðinni til
handa, sem ekkert fordæmi mun
vera að í sögu milliríkjaskift-
anna. Og hann hefir sýnt að
landsstjórnin leikur sér með fé
almennings, og stórmál þjóðar-
innar, eftir því sem best hentar
setufrekju hennar. Árna er veitt
brunabótin, þó að annar honum
miklu hæfari sæki um, af því að
hann er nauðsynlegt atkvæði.
Árni er sendur til Ameríku fyrir
bændastétt landsins, og fenginn í
hendur digur sjóður. Og maðurinn
er svo fjarri því að vera fær th
þessa starfs, eða hafa áhuga á
því, að hann villist til annars
lands, legst þar í eymd og
volæði og kemur svo heim. Magn-
ús Guðmundsson er staddur í
sömu borg og hneikslið gerist.
Ef honum hefði verið ant um
ullarmálið, hefði hann tafarlaust,
sent annan mann til að reka er-
indið, þegar hinn fyrsti var fah-
inn í valinn. Nei, Magnús sinn-
ir því ekki, heldur kemur heim og
lætur eins og aldrei hafi þurft að
senda nokkurn mann til að reka
erindi bænda fyrir vestan haf.
Landsstjórnin stendur hér al-
gerlega afhjúpuð. Hún er ber að
því að látast gera kostnaðarsam-
ar ráðstafanir fyrir almennings
heill. En í rauninni eru það grimu-
klæddar tilraunir til að koma fé
úr landssjóði í vasa stuðnings-
manna sinna, fyrir verk sem ekki
þarf að vinna að dómi landsstjóm-
arinnar.
Árni í Múla er tvískiftur. Hann
er vinsæll af þeim sem umgangast
hann undir venjulegum daglegum
kringumstæðum. En hann hefir
skaplesti, sem gera hann ófæran
til að vera þjóðarfulltrúa. Og nú
hefir stjómin skipað honum
á svo hálan ís, að hann hlaut að
falla. Sæmd þingsins og þjóðarinn-
ar krefst þess að hann leggi nú
niður þingumboð sitt þegar í stað.
Og geri hann það ekki er það
af því að íhaldsflokkurinn íslenski
kann ekki þær siðar£glur í opin-
beru lífi, sem gilda meðal ment-
aðra þjóða.
En Árna sjálfum vil eg, þótt
andstæðingur sé, gefa það ráð að
freísta að gera gott úr því, sem
stjómin hefir illa gert. Honum
hefir verið veitt embætti, af því
að hann var þingmaður, þó að
annar færari maður væri í boði.
En Ámi getur bætt úr því enn,
ef hann lætur ólán sitt og Is-
lands alls, sem gerst hefir í sendi-
herramáli þessu, verða sér víti
til varnaðar, ef hann steinhættir
að neyta áfengis og byrjar af al-
vöru að nota sína meðfæddu hæfi-
leika til að gegna skrífstofustörf-
um í Brunabótafélagi Islands. þó
að stjórnin hafi veitt honum starf
það af óviðeigandi hvötum, þá
getur hann gert ranglæti yfirboð-
ara sinna viðunandi með því að
hverfa frá stjórnmálastarfinu, þar
sem hann hefir enga hæfileika til
að starfa, og að daglegri reglu-
bundinni vinnu, þar sem betri
þættir eðlis hans geta notið sín.
En sú stjórn sem hefir leikið
þennan leik, þarf varla að von-
ast eftir að þjóðin virði hana
meira, en stjórnin verðleggur
sæmd landsins erlendis.
J. J.
----o-----