Tíminn - 05.08.1987, Qupperneq 8

8 Tíminn
Miðvikudagur 5. ágúst 1987
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinnog
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar:
Aöstoöarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
Indriði G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
NíelsÁrni Lund
OddurÓlafsson
Birgir Guðmundsson
EggertSkúlason
SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Síöumúli 15, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
18300. Kvöldsimar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686306,
iþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot: Tæknideild
Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f. Kvöldsímar: 686387 (tæknideild)
og 686306 (ritstjórn).
Verð í lausasölu 55.- kr. og 65.- kr. um helgar. Áskrift 550.-
Mikilvægi utanríkismála
Steingrímur Hermannsson hefur nú tekið við
embætti utanríkisráðherra og eru miklar vonir
bundnar við störf hans í því embætti. Á það er vert
að minna, að sú mikilvæga breyting hefur orðið á
utanríkisráðuneytinu að nú fer það ráðuneyti með
utanríkisviðskiptamál, sem áður heyrðu undir
viðskiptaráðuneytið. Pessi breyting hefur það í för
með sér að utanríkisráðuneytið verður framvegis
miklu virkara og umsvifameira en áður í öllu sem
varðar viðskipta- og verslunarhagsmuni þjóðarinn-
ar og markaðsmálin.
Það kemur í hlut Steingríms Hermannssonar að
móta þessa nýju starfsemi utanríkisráðuneytisins.
Að vissu leyti fær utanríkisþjónustan annan svip
við þessa nýbreytni í starfseminni.
Atvinnulífið og allur almenningur hefur ástæðu
til að fagna þessari viðbót við verkefni utanríkis-
þjónustunnar, og ekki síður er þetta fagnaðarefni
fyrir starfsmenn utanríkisráðuneytisins, sem nú fá
kærkomið tækifæri til þess að vinna að verkefnum,
sem augljóslega hafa hagnýtt gildi og líkleg eru til
þess að skila jákvæðum og sýnilegum árangri.
í viðtali við Tímann sl. laugardag kom fram hjá
utanríkisráðherra að hann leggur mikla áherslu á
að viðskiptadeildin verði öflug og hátt sett í
ráðuneytinu við hliðina á þeim deildum sem sinna
almennum stjórnmálasamskiptum og varnarmál-
um. Utanríkisráðherra lét svo ummælt að ekki
væri til þess ætlast að ráðuneytið hefði fingurna á
öllum viðskiptasamböndum og tæki ráðin af kaup-
sýsluaðilum, verslunarsamskipti verða að sjálf-
sögðu að byggjast á frjálsri starfsemi þeirra sem við
viðskipti fást, þannig að ráðuneytið mun fyrst og
fremst koma fram sem þjónustuaðili í viðskipta-
málum. Benti ráðherrann m.a. á að Danir hefðu
notað utanríkisþjónustu sína mikið í þessu sam-
bandi og orðið vel ágengt. Það hlýtur að vera
mikilvægt fyrir útflytjendur og innflytjendur að
geta leitað til viðskiptafulltrúa eigin sendiráðs og
fengið leiðbeiningar hjá þeim. Kvaðst Steingrímur
Hermannsson leggja höfuðáherslu á að viðskipta-
deildin í utanríkisráðuneytinu ætti að gegna þjón-
ustu- og leiðbeiningarhlutverki.
Þá tók utanríkisráðherra það skýrt fram í
viðtalinu við Tímann, að lögð yrði áhersla á að
fylgja sjálfstæðri utanríkisstefnu m.a. að því er
varðar framkvæmd varnarmála og umræður um
þau innan Atlantshafsbandalagsins. Hann gat þess
að í tíð forvera sinna hefðu verið ráðnir tveir
varnarmálafulltrúar til starfa í utanríkisþjónust-
unni, og því yrði fylgt eftir að íslendingar hefðu
áheyrnarfulltrúa í þeim nefndum bandalagsins sem
fást við stefnumótun á sviði varnarmála, því ekki
væri réttlætanlegt að treysta gersamlega á utanað-
komandi álit og þekkingu í þeim efnum.
Utanríkismálin eru mikilvægt svið í almennum
þjóðmálum allra sjálfstæðra ríkja. Þeim ber að
sinna af kostgæfni ekki síður en öðrum pólitískum
málum. Það er þjóðinni gæfa að utanríkismálin eru
nú í traustum höndum Steingríms Hermannssonar.
'GARRI
Æruveiðar og sektir
Nokkur uniræöa hefur oröið um
dóm ■ meiðyrðamáli Guðmundar
G. Þórarinssonar gegn Þjóðviljan-
um, einkum vegna þess að ritstjór-
um Þjóöviljans er gert að greiða
225 þúsund krónur. Hefur ekki í
annan tíma verð greitt jafn hátt
gjald fyrír að takast á við æru
manna í blööum, en Ijóst er að í
máli Guðmundar fór Þjóðviljinn
oflari og langt út af landabréfinu
meö því að höföa til þess að
Guðmundur hefði verið stjórnar-
formaður fyrirtækis sem lcnti í
skattrannsókn og framkvæmda-
stjóri þess sania fyrirtækis fram á
„haustdaga 1984“. Guðmundur
hætti hinsvegar hjá fyrirtækinu
1979.
Æra á spottprís
Athyglisvert er að virða fyrir sér
viðbrögð blaða við þessum dórni,
en hann bendir til þess að nýir
tímar séu í vændum í réttarkcrfinu
og ckki ntcgi við því búast að
taxtinn fyrir æruna verði svona tíu
þúsund kall í framtíðinni hcldur sú
upphæð sem að mati dómara þykir
tilhlýðilleg hverju sinni. Það var
hér á árunum, þegar Mánudags-
blaðið var upp á sitt besta, að
öðruhverju töldu tveir menn sig
þurfa að stefna blaðinu fyrir æru-
meiðingar, þeir Sveinn Benedikts-
son og Vilhjálmur Þór. Þá var
alltaf eins og dómskcrfið sletti í
góm og léti falla smávægilegar
sektir á blaðið eins og til mála-
mynda, en menn sögðu að ekki
væri nú æran mikils virði í þcssum
kölluin. Þetta hefur sem sagt
skánað. Samt hlýtur að vera erfitt
fyrir dómara að verðleggja æru
Guömundar G. Þórarinssonar eða
annarra, og mætti að ósekju verð-
leggja hana það hátt, að fjölmiðla-
menn hugsuðu sig tvisvar uin áður
en þeir birtu einhvern óhroða, oft
að því er virðist í pólitísku hefndar-
Össur Skarp~ Árni
héðinsson Bergmann
skyni. Eríendis hefur það þráfald-
lega koinið fyrir að málgögn á
æruveiöúm hafa orðið að pakka
sainan eftir að hafa vcriö látin
borga fyrir gamun sitt.
Gammar sem geisa
Alkunn er frétt Jóns Ólafssonar
ritstjóra, sem hann birti á sínuni
tíma uni óhapp á Bessastaðatjöm.
Hún var citthvað á þessa leið. Það
óhapp varð á Álftanesi, að skáldið
á Bessastöðum (GrímurThomsen)
féll niður um ís á Bessastaðatjörn
en dmkknaði ckki. Síðan þetta var
skrífað hafa mcnn svalað heift
sinni á prenti mcð margvíslcgum
hætti. En fjölmiðlar hafa siðast
mikið á liðnum áratugum og mál út
af ærumeiðingum eru orðin mikið
færri en þau voru. Þá blandast
saman við þetta inat um æruna hið
gáleysislega tal sem iðkað er um
einstaklingu innan stjórnmála-
sviðs. Þar virðast skrautlegustu
svívirðingar leyfilegar og hcfur svo
lengi verið. Var þess líka skilnicrki-
lega gctið í Þjóðviljanum að Guð-
inundur værí fyrrum þingmaður
Framsóknar og gjaldkeri flokksins,
eins og með því væri allt orðið
leyfilegt. Þetta er nú ekki svona
einfalt eins og niðurstaða dóms
sýnir. En þótt ganimar geisist á
eftir æru manna og fái dóin fyrir er
þó hitt sýnu verra þegar siðlitlir
náungar vilja gera æruna að gam-
anmáli að dómi felldum. Svo fór
fyrir kollega voruni á DV nýlcga.
Þar segir: „Manni skilst að Guð-
mundur hafi kært það til borgar-
dóms að Þjóðviljinn skyldi scgja
frá því að hann ætti bróður sem er
bróðir hans“. Þessi setning lýsir
mikilli löngun til ærumeiðingar.
Kannski höfundurfái fullnægt æru-
meiðingarþörf sinni síöar meir,
þótt hún komi til með að kosta
nokkuð. Ærumciðingar eru eins
og alkóhólismi. Þær verða að fá að
hafa sinn gang á sumum blöðum.
Prentfrelsið og æran
Stundum rugla ákafir ijölmiðla-
menn saman prentfrelsi og frelsi til
að níða æru af mönnum. Misjafn-
lega gengur að gera slík sjónarmið
að gildum hugtökum, enda er raun-
ar vandalaust að sjá vatnaskilin á
inilli þessara tveggja þátta. Prent-
frelsið þykir svo dýrmætur réttur,
að ekki verður mcð neinu móti við
því hróflað. Það cr liins vegar
þeirra sem skrifa að hafa þrek til
að sýna að í skjóli þess ber ekki að
stunda ærumeiðingar. Þær verða
aldrei réttlættar með vísun til
prentfrelsis. Bili þetta þrek koma
dómstólar til sögu. Svo cinfalt er
þetta. Það sem hins vegar hefur á
skort þangað til nú, að einhvcr
viðhorfsbreyting hefur orðið, er að
æran hcfur verið næsta lítiis metin.
Á öðrum vcttvangi og af öðrum
tilefnum væri ástæða til að taka
upp við Þjóðviljann nokkra um-
ræðu um hinar fínni ærumciðingar,
eins og t.d. í listum, þar sem þær
hafa lengi verið stundaðar, eða allt
frá þvi að Konimúnistafiokkur ís-
lands var stofnaöur 1930. Það er
merkileg saga, en eins og oft áöur
hefur slík ærumeiðing verið rétt-
lætt með því, að hún væri pólitísks
eðlis. Garri
I I (JCi hjHtil I I llllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllillllllllilllllllllll
SUKK, SVÍNARÍ 0G
ÞINGMANNSANDÚD
Nú er liðin mesta ferðahelgi
íslendinga og var til allrar blessun-
ar að mestu stórslysalaus. Það er
ekki laust við að vart verði trega í
fjölmiðlum. sérstaklega Ijósvaka-
fjölmiðlunum, þegar engin gerast
stórtíðindin. Það sem bjargaði
málunum fyrir fréttaframleiðsluna
þessa verslunarmannahelgi var að
nokkrir fullungir glókollar töldu
að leiðsögn Bakkusar væri hald-
betri en góð og gegn foreldraráð.
Aftur á móti sátu margir móts-'
haldararnir hnípnir og með tóma
buddu eftir helgina. Gullgæsin
mætti aðeins á tvo staði, Vest-
mannaeyjar og Húsafcll. Annars
er athyglisvert til þess að vita að
gleðimenn og annað siðprútt fólk
frá íslandi skuli halda uppi allri
íþróttastarfsemi Eyjamanna. Það
eru sjálfsagt ekki mörg dæmi um
að íþróttamennskan í landinu sé
jafn tryggilega á framfæri söng-
vatnsins og látúnsbarkanna.
En ekki er allt alvont í þessum
efnum. Undirritaður þekkir ótal
dæmi þess að lífslöng ást holi um
sig í ungum hjörtum þessa marg-
frægu útileguhelgi og margir fái
þar á sig farsæla hnapphelduna. Ef
tekið er mið af hinni dökku mann-
fjöldaspá nefndar þeirrar, sem
Steingrímur Hermannsson setti á
fót til að skyggnast inn í ókomna
tíð. Það hlýtur að vera þjóðhags-
lega hagkvæmt að stuðla að slíkum
fjöldasamkomum nú á tímum
fólksfækkunar og hækkandi meðal-
aldurs.
Allt annar handleggur er sú
gróðalind sem þessi samkomuhöld
eru að verða hinum ýmsu samtök-
um sem að þeim standa. Sumir
komust að vísu að því fullkeyptu
og töpuðu stórfé á „gullgæsinni".
Þá eru ótaldir pulsusalar, gossalar
og skemmtikraftar, sem gull-
tryggðir eru fyrir tapi og fá ugglaust
drjúgan skilding upp í „alla“ skatt-
ana út á allt tilstandið og djammið.
Þó aðgangseyrinn sé ekki gefinn,
þá er peningaplokkið innan þeirra
girðinga, þar sem samkomurnar
fara fram, enn verra og prísarnir á
öllum aðföngum taka út yfir allan
þjófabálk, þar sem flestir gestanna
búa aðeins að rýrri sumarhýru.
Gullkringlan
En það er víðar glatt á hjalla en
hjá lífsglöðum unglingum, sem láta
plokka sig með bros á vör á
útihátíðum. Tveir mikilsmetandi
kaupsýslumenn í Reykjavík talast
nú við í gegnum fjölmiðla. Athygl-
isvert er að heyra röksemdafærslur
þessara mætu manna, sérstaklega
þá, sem einn aðstandenda Kring-
lunnar lét hafa eftir sér. Þar voru
Laugavegskaupmenn ásakaðir fyr-
ir að láta skattborgarana borga
brúsann fyrir lagfæringuna á þess-
ari mestu verslunargötu íslands.
Sjálfsagt leynist sannleikskorn í
þessum ummælum unga mannsins,
sem er á uppleið. Það skyldi þó
aldrei vera svo að þeir kaupahéðn-
ar, sem koma til með bjóða sína
vöru í stærstu verslun landsins
greiddu sjálfir fyrir þær gífurlegu
gatnagerðarframkvæmdir, sem
grípa hefur þurft til umhverfis hinn
nýja miðbæ Reykjavíkur eftir að
Kringlan kom til sögunnar. Undir-
göngin undir Miklubraut, sem ein-
göngu eru byggð fyrir verslunar-
starfsemina í Kringlunni og að
sjálfsögðu fyrir skattfé Reykjavík-
urbúa kostar örugglega þrefalt
hærri upphæð en framkvæmdirnar
á Laugaveginum, sem er þó jafn-
framt ætlað að þjóna gangandi
vegfarendum.
Þarna er í gangi eitt mesta
skipulagshneyksli í íslenskri
byggingar- og skipulagssögu.
Steypt cr saman á smá bleðli íbúð-
arbyggingum fyrir aldraða og fjöl-
skyídufólk, skólum, menningar-
starfsemi og ægistórri verslunar-
miðstöð.
Að þjófkenna lands*
stjórnina
Athygliverður pistill, sérstak-
lega vegna þroska viðkomandi
blaðamanns, fann leið sína á síður
DV nú fyrir helgina. Þar er farið
nokkrum orðum um Öskjuhlíðina
og misheppnaðan ólánsmann, sem
hugðist leggjast í rán í hlíðinni. En
rúsínan í pylsuendanum var sú,
sem felst í eftirfarandi niðurlags-
orðum blaðamannsins: „Þjófnaður
í útilegumannastíl Guðmundar
kíkis lagðist af og bækistöðvarnar
voru fluttar úr Öskjuhlíðinni niður
á Austurvöll og Arnarhvol. Þjófar
hétu ekki lengur þjófar heldur
landsfeður og þjófnaður ekki
þjófnaður heldur efnahagsráðstaf-
anir.“
Það ber sjálfsagt að fagna nýjum
stjórnmálaskríbentum í DV, en
eitthvað mætti pússa menn til og
jafnvel snýta þeim með meiðyrða-
löggjöfinni áður en þeim er hleypt
inn á síðurnar, því þetta verða ekki
kölluð annað en sóðaskrif.ÞÆÓ