Tíminn - 05.08.1987, Síða 14

14 Tíminn
Miðvikudagur 5. ágúst 1987
MINNING

ililllli
Halldór Jónsson,
bóndi, Jarðbrú Svarfaðardal
Fæddur 24. mars 1931
Dáinn 11. maí 1987
Það var 19. maí eins konar opin-
berun að aka vestur í gegnum Þing-
eyjarsýslu á því líkum vormorgni.
Eitt fegursta vor hér norðanlands
var að líða, hrein upprisuhátíð lands
og lífs með seiðmagnaðri vor-
stemmningu íloftinu. Draumavegur
Frímanns B. Arngrímssonar yfir
fjarðarósinn er kominn. Leiruvegur-
inn lengi þráði, þar sem ellilauna-
menn horfa til upphafsins, þegar
þeir löngu fyrr réru bátum með
aðdráttarfarangur sinn ellegar inn-
leggsvarning, þegar Eyjafjarðaráin
var í vexti ófær hestum.
Það er sem alvöruþungi búi í
sólskininu sjálfu yfir Dalvíkurbæ,
þar sem harmstilltir þjóðfánar blakta
í hálfa stöng um allan bæinn, en við
ökum upp að kirkjunni. Mitt hús er
bænahús sagði Drottinn og fólkið
troðfyllti þessa miklu kirkju sína svo
að það þurfti mikla velvild til að búa
ókunnugum stað í þessari þéttskip-
uðu sveit fólks. En hver gæti líka
verið hér ókunnugur, ekki við Þing-
eyingar sem höfum þó aldrei verið
hér áður, en erum nú meðal alls
þessa fólks. Það fer fram jarðarför
Halldórs Jónssonar frá Jarðbrú hér
frá Dalvíkurkirkju í dag.
Halldór Jónsson bóndi á Jarðbrú
var fæddur 24. mars 1931 í Jarðbrú-
argerði í Svarfaðardal sem fór í eyði
það sama ár. Foreldrar hans voru
Rannveig Sigurðardóttir fædd á
Göngustöðum árið 1900og Jón Jóns-
son bóndi á Jarðbrú í 35 ár en þau
hjónin höfðu búið í félagi við son
sinn Halldór í 13 ár þegar Jón lést
þar árið 1969 en Halldór tók þar við
búi og jörð en Rannveig dvelur nú í
hárri elli á Dalbæ á Dalvík. Annan
son áttu þau Jón og Rannveig Þóri
kennara á Ólafsfirði í mörg ár, þar
sem hann hefir búið með konu sinni
Aðalbjörgu Jónsdóttur frá Fremsta-
felli og fimm börnum þeirra. Mikið
jafnræði var með þeim bræðrum að
gáfum og öðrum mannkostum þó
hvcr færi sína leið í lífsstarfi.
Halldór á Jarðarbrú stundaði nám
í Gagnfræðaskólanum á Akureyri
og tók þaðan próf 1949 en ári síðar
var hann við búfræðinám á Hvann-
Starfsmaður
fjárveitinga-
nefndar Alþingis
Fjárlaga- og hagsýslustofnun auglýsir lausa til
umsóknar stööu starfsmanns fjárveitinganefndar
frá 1. september 1987 aö telja. Starfsmaður
fjárveitinganefndar er ráöinn hjá fjárlaga- og
hagsýslustofnun og vinnur að undirbúningi fjárlaga
og öörum verkefnum.
Æskilegt er aö umsækjandi hafi háskólamenntun.
Umsóknum er greini frá menntun og fyrri störfum
umsækjanda skal skilað til fjárlaga- og hagsýslu-
stofnunar Arnarhvoli eigi síöar en 15. ágúst nk.
Fjármálaráðuneytið, fjárlaga- og hagsýslustofnun,
Arnarhvoli, 30. júlí 1987.
Viðskiptafræðingar
Fræðslustörf, stjórnun og umsjón starfsþjálfunar,
skipulagsstörf o.þ.h. viö Samvinnuskólann á Bif-
röst eru laus til umsóknar. Viöskiptafræðimenntun
eða önnur sambærileg menntun og reynsla áskilin.
Mjög góð launakjör, mikil tengsl við atvinnulífið,
atvinnumöguleikar fyrir maka og fjölskyldu íbúð á
Bifröst fylgja starfi.
Umsókn sendist skólastjóra Samvinnuskólans á
Bifröst og hann veitirupplýsingar í síma 93-50001.
Samvinnuskólinn.
Skipulags-
fræðingur
Skipulag ríkisins óskar að ráða
skipulagsfræðing eða einhvern
með sambærilega menntun.
Viðkomandi þarf að geta hafið störf 1. október
1987. Laun samkvæmt launakerfi opinberra
starfsmanna. Umsóknarfrestur er til 1. september
1987. Umsóknir sendist til Skipulags ríkisins,
Borgartúni 7, 105 Reykjavík.
eyri þar sem hann einnig lauk prófi
með miklum ágætum en sat síðan
ekki meira á skólabekk þó gáfur
hefði til þess umfram marga þá sem
langa dvöl eiga þar.
A nýársdag 1954 gengu þau í
hjónaband Halldór Jónsson á
Jarðbrú og Ingibjörg Helgadóttir frá
Ásgarði í Ólafsfirði fædd 27. nóvem-
ber 1930. Þó nú séu liðin aðeins 33
ár frá því samlíf þessara góðu hjóna
hófst vekur það mér bæði undrun og
einnig til umhugsunar hvað þau létu
eftir sig liggja í ævistarfi þegar
Halldór er fallinn frá, að slepptu því
sem blasti við ókunnugum, að hafa
tvisvar sinnum endurbyggt eða um-
breytt húsakynnum á Jarðbrú. Þó er
merkast og sundurþykkri þjóð mest
um hvert til ávöxtunar þeirra sex
óvenjulega vel gerðu barna sem þau
hafa skilað af sér og allir mæla á einn
veg um, það ég best veit, og þegar
orðin þjóðkunn á vissu verksviði
sínu. Atli Rúnar fréttamaður, eigin-
kona hans er Guðrún Helgadóttir
jarðfræðingur, Jón Baldvin frétta-
maður, kona hans er Svanhildur
Árnadóttir sölumaður, Helgi Már
arkitekt, kona hans er Regína Rögn-
valdsdóttir fóstra, Óskar Þór land-
fræðingur, Jóhann Ólafur blaða-
maður og Inga Dóra sem er aðeins
16 ára og því á miðri námsbraut eða
kannski varla það. Það mun öllunt
vekja athygli, hvað sem líður skoð-
anaskiptum fólks, hvert tungutak
fólkið hefir tamið sér, eða því verið
innrætt, þar sem ekki er þó ævinlega
fjallað um dýrmætið eitt í málatil-
búnaði fjölmiðlanna.
Ekki var jörðin Jarðbrú í Svarfað-
ardal rúmmikil til búskapar svo um-
svifamikils sem þar var rekinn og ég
þekkti til og þurfti að leita fanga
víða til fóðuröflunar. Var hún ef til
vill í víðari skilningi brú til miðlunar
á milli tveggja andstæðra bakka líkt
og víða gerðist í átthögum mínum
og leitað var útgöngu úr kreppum
gilja og náttúran sjálf sá manni
farborða. Jú víst varð þessi Jarðbrú
ein af mörgum þjóðlífsbrúm sem
gengnar eru en þó búskaparumsýsl-
an væri þarna grundvöllur heimilis
og hagsældar, var annar grundvöllur
síst vanræktur sem var menntun
barna sinna og sú gjörhyglin gleymd-
ist síst á því býlinu. Þar var ekki haft
að dekur orðfæri sem nú virðjst
stundum gripið til í ræðustíl, að hin
góða fjárfesting væri menntun fólks,
sem hún auðvitað er, svo margir sent
þó hafa farið á mis við og finna fyrir
því. Trúlegt er þó, að hefðu þeir
setið fastar á smárri ábýlisjörð föður
síns þeir snjöllu Jarðbrúarbræður,
hefði hreysti hans varað lengur.
Hver hefði kosið þetta á annan veg.
Ekki við sem sárast fundum til í vor,
en vorum á ferðum milli nánustu
vina sem margir hverjir bíða í
geymslum með hrörnum sína ellegar
annan bagga eða bágindi, þess sem
verða vill.
Þó félagsstörf séu göfug íþrótt og
þroskavænleg í sjálfri sér verður hún
ekki af engu tekin og arðsemin
seinlát að skila sér. Halldór á
Jarðbrú var ungur kvaddur til fjöl-
margra þegnskapar og trúnaðar-
starfa fyrir byggðarlag sitt, störf sem
ekki var greitt fyrir eða þá smáræði
eitt. Hann starfaði í sveitarstjórn og
var oddviti hennar um 12 ára tímabil
og jafnvel í þroska og menningarríki
sem Svarfaðardal þar sem slíkir
menn sem Kristján Eldjárn forseti
kom frá, gátu orðið vandamál og
deilur sem tóku á byggðarmönnum
hörðum höndum. Halldór á Jarðbrú
var í fremstu línu baráttunnar fyrir
Búnaðarfélagið, Sparisjóðinn og Li-
onsklúbb Dalvíkur. Um málefni fatl-
aðra og Dvalarheimili aldraðra.
Einnig var hann fulltrúi skattstjóra
og sat í sýslunefnd.
En sín félagsmálastörf hóf hann í
Ungmennafélaginu eins og fjölmarg-
ir sveitamenn hafa ætíð gert og
lögðu þeirn leið til samvinnustefn-
unnar og kaupfélagsins og þeirrar
þjóðmálastefnu sem slíkir menn
hljóta að efla til áhrifa. Nú er nóg
komið sem einum manni væri ætl-
andi sé hann harðhraustur. En hvað
má þá halda þegar slíkur maður
ungur að árum tók að sér að sækja
námskeið í dýralækningum hjá
Guðbrandi Hlíðar og stunda dýra-
lækningar samhliða búskap sínum í
Svarfaðardals, Dalvíkur og Ár-
skógsstrandarhreppum frá árinu
1952 til 1975 eða um 23 ára skeið svo
ótrúlegt sem það er.
Einhver gæti hugsað af ókunnug-
leika að eitthvað af járnum hefði
brunnið í mörgum eldunt þessa
manns eða að fúsks hefði gætt í
verkahring hans, en svo var reyndar
ekki. Annað mál er hitt hvort hús-
freyjan Ingibjörg Helgadóttir hefði
frá einhverju að segja um ígrip sín í
utanbæjarverkin sem við svo köllum
og voru jafnvel kölluð einskonar
kvennaathvarf í léttu máli, frá amstri
bæjarverka til fjárhúsa eða fjóss og
til gæluverka hjá unglömbum í töðu-
garða, þegar fólk kunni ekki að
staðsetja og varla stafsetja: loðdýra-
aukabúgrein. Og svo söng víst þessi
kona börn sín í værð á kvöldin en
sálmalögin í kirkjunni á sunnudög-
um.
Þau Halldór og Ingibjörg höfðu
hugsað sitt ráð. Þau tóku mið af
málinu eins og það lá fyrir: Miklum
heilsubresti húsbóndans, ótryggum
horfum í atvinnumálum. Jörðin
þeirra varð ekki stórbýli af sjálfri
sér, hún var ekki heldur aldargróinn
ættgarður og það voru valkostatím-
ar.
En aldrei fyrnast né fúna þær
stundir þegar maður mátti sækja til
þeirra heim skemmtilegar og ekki
síður hagnýtar viðræður. Með ljúfri
hefðbundinni ráusn í veitingum sem
ennþá er mörgum sveitamanni eðlis-
gróin list og gestum ekki aðeins
matarlyst.
Þau höfðu skjót viðbrögð Jarð-
brúarhjónin enda má sjá að tíminn
var orðinn naumur. Allt var hér í
takt við tímann og verksvið barn-
anna sinna, en ekki eru slíkar
ákvarðanir átakalausar.
Þau hafa gert jörð sína, bústofn
og vélar að yfirtaksfögru og full-
komnu íbúðarhúsi í höfuðstað
Norðurlands, þar sem Akureyri býð-
ur hæfileikum fólks endalausar úr-
lausnir fullnægingu í verki dugi það
til að nota sér það.
Það var fagur sólskinsmorgunn
snemma á vori þegar ég hitti Halldór
frá Jarðbrú í síðasta sinn. Ég hafði
drukkið morgunkaffi með honum og
enn þá áttum við fjölmargt sem var
ófrágengið í sálarskríni okkar og
varð að bíða endurmats og þjóðmál-
in í brennidepli og funhiti í kosninga-
áróðri og skammt til kjördags. Hann
var nýráðinn í trúnaðarstarf sem
eftirvænting fylgdi. Ekki var það nú
til dýralækninga heldur til listar.
Vaktmaður og gæslu við Tónlistar-
skólann á Akureyri en það var
skammt eftir vinnudags ekki heldur
kvíði að slíkur maður biði hrörnun-
ar. Hann lést þann 11. maí eftir
stutta dvöl á sjúkrahúsinu.
Ég bið öllu þessu fólki Halldórs
frá Jarðbrú hamingju og gleði í
störfum og þakka að við skyldum
eiga leið saman.
18. júlí 1987,
Jón Jónsson,
Fremstafelli.
Sesselja Eldjárn
Fædd 26. júlí 1893
Dáin 28. júlí 1987
Að koma til Akureyrar var að
koma til Imbu og Sellu, afasystra
minna í Þingvallastræti. Ungur far-
þegi með næturrútunni að sunnan
knúði dyra snemnta morguns og
hlaut ævinlega sömu móttökur: Sella
kom til dyra með útbreiddan faðm,
hló sínum stóra hlátri kenndunt við
Skinnastað og sagði: „Kondu nú
marg marg marg marg margblessað-
ur og sæll.“ Eftir hvert „rnarg" var
gesturinn kysstur og faðmaður, og
barst síðan inn fyrir þröskuld þar
sem Imba beið álengdar í tröppun-
um og gerði honum sömu skil meðan
Sella hélt áfram: „Heintsins, heims-
ins. lifandis ósköp og skelfing er
gaman að sjá þig.“ Þær voru eins
ólíkar og dagur og nótt systurnar,
Sella ör og aðsópsmikil, Imba hæg-
gerð og lítillát, en hjartahlýjan og
óendanleg umhyggjan var þeim sam-
eiginleg. Á heimili þeirra ríkti and-
rúmsloft kyrrðar og friðar, útsaum-
aðir púðar í öllum hornum og rnikið
safn fjölskyldumynda á komntóðum
og veggjum. Sjálfar eignuðust þær
þó engin börn, en litu á afkomendur
systkina sinna sem sína eigin. Allt til
hinstu stundar hélt Sella áfram að
fylgjast með vexti og viðgangi ætt-
menna sinna unt leið og hún ræktaði
minningu foreldra sinna og forfeðra.
En það voru ekki aðeins ættingj-
arnir sem hlutu pláss á veggjum og í
albúmum, vinahópur þeirra systra
var stór, í þeim hópi voru meðal
annarra fjölmargir kostgangarar
þeirra frá þeim tíma er þær ráku um
áraraðir matsölu og pensjónat á
Akureyri, lengst af að Brekkugötu
9, allt fram til ársins 1949, og voru
það ekki síst skólanemendur er áttu
skjól hjá þeim. Þetta fyrirtæki þeirra
mun hafa verið allsérstætt og áreið-
anlega ekki rekið samkvæmt ýtrustu
kröfum gróðahyggjunnar.
Imba lést 1966, Sella bjó eftir það
ein í Þingvallastræti þar til hún fluttist
á Hrafnistu í Reykjavík 1973.
Sesselja Guðrún hét hún og var
yngst barna sr. Kristjáns Eldjárns
Þórarinssonar á Tjörn í Svarfaðardal
og konu hans Petrínu Soffíu Hjör-
leifsdóttur frá Skinnastað. Nú þegar
Sella frænka er látin í hárri elli,
hvíldinni fegin, verða óneitanlega
þáttaskil sem við ættingjar hennar
finnum fyrir um leið og við þökkum
allt sem hún gaf okkur. Samband
okkar við fyrri öld og gamla Tj arnar-
heimilið er ekki lengur beint, hlekk-
urinn sem tengdi nútíð og fortíð er
brostinn.
Þórarinn Eldjárn.