Tíminn - 22.07.1988, Síða 2

Föstúdagur 22-.*júrí’t988
• -2- T-íminn----
Um 700 milljóna halli á ríkissjóði hégómi
samanborið við 3.000 milljónir sem glíma þarf við 1989:
„Síbrotastofnanir
teknar á beinið
Á fundi fjármáiaráðherra í gær kom í Ijós að hann hefur
öllu meiri áhyggjur af þeim 2.500 til 3.000 milljóna greiðslu-
halla sem blasir við á fjárlögum næsta árs - þrátt fyrir tekjur
af bjórsölu - heldur en 700 milljóna halla á ríkissjóði sem
hann sér fyrir á þessu ári.
1 ráðuneytinu er nú unnið að því
að koma aga á í þeim ríkisstofnunum
sem hvað frjálslegast fara með fjár-
lagaheimiltlir. Og sérstök athugun
er þar í gangi á ýmsum „síbrotastofn-
unun“, svo notuð séu orð fjármála-
ráðherra, vegna undirbúnings fjár-
laga næsta árs. M.a er í gangi, í
samvinnu við dómsmálaráðuneytið,
sérstakt átak er varðar þau sýslu-
mannsembætti sem hvað gróflcgast
fara fram úr fjárlagaheimildum. Úr
þeim hópi nefndi ráðherra m.a.
embættin í R-kjördæmunum.
Öldrykkjan áætluð
Ljóst var af orðum fjármálaráð-
herra aö þegar hcfur verið áætlað
hverjar tekjur ríkissjóður muni hafa
af sínum nýja tekjustofni, bjórsöl-
unni, þótt hann að svo komnu máli
vildi ekki nefna upphæðina. Þar sem
selt magn hlýtur að vcra grunnur
slíkra áætlana spurði Tíminn hverj-
um hafi verið falið að mcta það hvað
þjóðin komi til með að þamba
mikinn bjór og hvort brennivíns-
drykkja mundi minnka á móti.
Ráðuneytismenn brostu drýginda-
lega, en cina beina svarið var:
„Starfsmenn fjármálaráðuneytisins
voru beðnir um að áætla hvað þeir
treysti sér til að drekka mikið".
Bankarnir sniðgengu
ríkisvíxlana
Fundinn í gær hélt fjármálaráð-
herra, Jón Baldvin Hannibalsson, til
að gera grein fyrir afkomu ríkissjóðs
fyrri helming þessa árs og áætlun til
ársloka. Kom fram að hann telur
nýlega áminningu Þjóðhagsstofnun-
ar um þörf á verulegum umskiptum
í stjórnun ríkisfjármála ástæðulitla.
Rekstrarhallinn sé bara smávegis
umfram áætlun vcgna þess að „nýju"
skattarnir liafi skilað sér illa. Og
3.900 milljóna skuld við Seðlabank-
ann stafi að mestu af því að bankarn-
ir hafi sneitt hjá rfkisvíxlakaupum
og nær ckkert liafi enn veriö „slegið"
í útlöndum.
„Sjálftökuaðilar“
frekir til fjárins
Við þetta bætast svo kauphækkan-
ir og niðurgreiðslur umfram áætlanir
og aukafjárvcitingar til hcilbrigðis-
stofnana. Til að bæta gráu ofan á
svart hafi ýmsir sjálftökuaðilar verið
frekir til fjár ríkissjóðs og margar
ríkisstofnanir farið frjálslega með
fjárlagaheimildir og þar með safnað
mörg hundruð milljóna króna skuld-
um á launareikningum ríkissjóðs.
Enn nefndi Jón til sögunnar um 300
milljóna króna vanskil afurðastöðva
landbúnaðarins.
Það er ekki aðeins Landakots-
spítali sem hefur safnað hundraðæ
milljóna króna skuldum. Þjóð-
leikhúsið hefur á þessu ári bætt 50
milljónum við 120 milljóna eldri
skuldahala. Ýmsar ríkisstofnanir
hafa tekið sér „lán“ hjá ríkissjóði
með því að skila ekki greiðslum á
réttum tíma og þannig safnað stór-
skuldum á launareikningi ríkisins.
Fjármálaráðherra nefndi 200 millj-
ónir hjá Pósti og síma, álíka upphæð
hjá Ríkisútvarpinu og litlu minna
hjá lögreglunni í Reykjavík, sem
dæmi slíka skuldunauta.
Feitustu bitarnir eftir
Rekstrarhalli á ríkissjóði var 2.900
milljónir króna í júnílok, sem ráð-
herra sagði 300 milljónum meira en
áætlað var (og m.a.s. minni en í
fyrra). Hann er í fyrsta lagi sagður
stafa af hefðbundinni árstíðasveiflu,
þ.e. miklum gjöldum framan af
árinu, en hlutfallslega vaxandi tekj-
um síðari hlutann. Og í öðru lagi af
því að skattkerfisbreytingarnar fóru
ekki að skila sér að fullu inn í
ríkissjóð fyrr en líða tók á árið. Af
þeim fjórum tekjustofnum sem
skattkerfisbreytingin nær til hafi
þannig aðeins um 19 milljarðar af 44
milljörðum áætluðum, eða 40%,
skilað sér á fyrri helmingi ársins.
Um 3.900 milljóna króna skuld
við Seðlabankann er m.a. sögð stafa
af því að bönkunum hafi ekki þótt
eftirsóknarvert að kaupa ríkisvíxla
með þeim vöxtum sem í boði voru
af þeim framan af árinu. í stað 2.200
milljóna víxlakaupa á fyrra misseri
1987, hafi bankarnir leyst út 300
milljóna víxla í ár. Þar við bætist að
erlend Iántaka er nú aðeins komin í
100 milljónir ncttó.
Ríkið græðir ekki
lengur á verðbólgunni
Ráðherra sagði tvíþætta skýringu
á því að búist er við 700 milljóna
króna halla á ríkissjóði í ár, í stað
hallalauss rekstrar eins og að var
sefnt.
Annars vegar hafi launa-, gengis-
og verðlagshækkanir orðið meiri en
að var stefnt, sem ásamt öðru hækki
útgjöldin um rúmlega5.000 milljónir
umfram áætlun. Á móti sé ekki búist
við nema 4.500 milljóna króna
hækkun á tekjum, þar sem velta
aukist ekki að sama skapi, sem m.a.
rninnki tekjur af söluskatti. „Ríkis-
sjóður hagnast því ekki af verðbólgu
í sama mæli og áður“, sagði fjár-
málaráðherra.
Blikur á lofti
Hann sagði hallareksturinn einnig
skýrast af ákvörðunum um útgjöld
umfram fjárlög. Mestu muni þar um
200 milljónir í auknar niðurgreiðslur
og 250 milljónir, sem að stórum
hluta hafi farið til heilbrigðisstofn-
ana. Ráðherra sagði því ekki að
leyna að ýmsar blikur séu á lofti í
þessum greinum. Ljóst sé að auknar
fjárveitingar til þessara málaflokka
mundu bætast við 700 milljóna króna
hallann.
Jón Baldvin Hannibalsson.
Bjórgróðinn dugar ekki til
Mun verri staða blasir við í undir-
búningi að fjárlögum næsta árs, ef
ekki verður að gert. Virðisauka-
skatturinn, niðurfelling jöfnunar-
gjalds, launaskatts að hluta og lán-
tökuskatts mun - þrátt fyrir tekjur af
bjórsölu - lækka tekjur ríkissjóðs
um nálægt 1.500 milljónir. Jafnframt
segir ráðherra mikla útgjaldaþenslu
í skólamálum, heilbrigðismálum og
öðrum fjárfrekum málaflokkum.
Enn einu sinni leitað
sparnaðarleiða í kerfinu
Fjármálaráðherra sagði því ljóst
að stefni í 2.500 til 3.000 milljóna
króna greiðsluhalla á næsta ári nema
að gripið verði til róttækra aðgerða
í ríkisfjármálum í haust. Vinnuhóp-
ar verða skipaðir til að gera rækileg-
ar úttektir á fjárfrekum málaflokk-
um og skila sparnaðartillögum.
Þar beinast augu manna ekki hvað
síst að stofnunum í heilbrigðiskerf-
inu og tillagna er að vænta um
breytingar á lyfsölukerfinu. - HEI
1111111111 VEIÐIHORNIÐ' ^Ii;|I': :ý;|i:1:'; Umsjón Eggert Skúlason ||||||||||||||||||
800 laxar í Langá
Hér sést forseti íslands, frú Vigdís Finnbogadóttir, ásamt Dreier Reimke,
ræðismanni íslands í Hamborg, á tali við þýska blaðakonu í opinberri
heimsókn til Þýskalands í júlí.
íslandskynning
í V-Þýskalandi
Veiði hefur gengið mjög vel í
Langá á Mýrum í sumar. A neðra
svæði voru komnir 511 fiskar í gær,
en voru 649 yfir allt árið í fyrra. Á
miðsvæði hafa veiðst um 300 fiskar,
á efsta svæðinu um 50 fiskar, því
hafa veiðst yfir 800 fiskar í ánni allri
það sem af er sumri. .
Síðasta holl á neðra svæði, sem
stóð í viku, var með 138 laxa á fintm
stangir, og þar voru Spánverjar á
ferð. Stærsti laxinn í því holli mæld-
ist 18 pund, en meðalstærðin er um
5-6 pund, pundi meira én í fyrra.
Kvótinn á neðra svajðinu cr 40
laxar á dag og hefur einuisinni náðst
að fylla hann í sumar, erj að meðal-
tali eru veiddir um 20 laxar á dag á
neðra svæði, eða 4 á stöng.
Asarnir að
skríða í þúsund
Á hádegi á miðvikudag höfðu 933
laxar veiðst í sumar, og! eru þeir
flestir 5-8 pund, en þó kóma öðru
hvoru 16 og 17 punda laxar upp úr
ánni. Þetta er betri veiði dn á sama
tíma í fyrrasumar.
Tvær stangir eru leyfðar í ánni, og
í síðasta holli náðist 41 lax, en hollin
standa í einn sólarhring.
Skilyrðin í ánni eru góð, ekki of
bjart, og áin er eðlileg, ekki grugguð
og ekki vatnslítil.
Steingrímur ekki búinn
að fá afmælisgjöfina
Þriggja daga holl á Laxamýra-
svæðinu í Laxá í Aðaldal lauk sér af
í gær. Þegar tveir dagar voru liðnir
voru 44 laxar komnir á land á 12
stangir. Alls eru þá komnir um 800
laxar það sem af er sumri í Laxá í
Aðaldal. En á sama tíma í fyrra voru
þeir um 1000.
Þeir Valur Arnþórsson og Stein-
grímur Hermarinsson voru við veið-
ar í síðasta holli í Laxá í Aðaldal.
Spurningin sem Veiðihornið velti
fyrir sér á þriðjudaginn var hvort
Steingrímur fengi afmælisgjöfina
sína frá Val í þessum veiðitúr, scm
er tuttugu og þriggja punda lax sem
Steingrímur á að sækja sjálfur.
Um fjögurleytið í gær upplýsti
Steingrímur að afmælisgjöfin væri
ekki enn veidd, en þó vonuðu þeir
félagarnir að hún næðist seinna unt
daginn, ef ekki, þá kvaðst Valurætla
að gefa Steingrími frest þar til þeir
kæmu saman að veiða í Laxá í
Aðaldal að ári.
En hér er meira um þá Val og
Stcingrím. Það munaði minnstu að
Steingrímur þyrfti að nota sund-
kunnáttu sína í baráttu við lax í
fyrradag. Hann þurfti nefnilega að
elta laxinn út í miðja á, þar sem
vatnið náði honum upp að herðum,
með þeim afleiðingum að Valur sá
sig tilneyddan að hoppa upp í árabát
og róa á eftir Steingrími. Áð lokum
komst Steingrímur í land, með 8
punda lax, sem var þó ekki afmælis-
gjöfin. -gs
Steig
I hver
Bandarískur fcrðamaður sem
var að skoða hverasvæðið á
Nesjavöllum fór heldur ógætilega
í sakirnar og fór með annan
fótinn á kaf t sjóðandi heitt
vatnið. Farið var með manninn
undir eins á slysavarðstofu Borg-
arspítalans, cn þar voru brunasár
hans ekki talin alvarleg.
íslendingur var á ferð með
honum og var að sýna honum
svæðið og var áhugi ferðamanns-
ins svo mikill að hann skeytti .
engu aðvörunum starfsmanna á
Nesjavöllum um leyndar hættur á
hverasvæðinu. Sennilega hefur
leir sem maðurinn stóð á gefið
sig, með fyrrgreindum afleiðing-
unt. JIH
Mjög vel tókst til með íslands-
kynningu í V-Þýskalandi nú á
dögunum, í tengslum við opinbera
heimsókn frú Vigdísar Finnboga-
dóttur, forseta íslands. Útflutnings-
ráð skipulagði formlega hádeg-
isverði og kynningu á vegum ís-
lenskra útflutningsfyrirtækja í
Hamborg og Frankfurt og var forset-
inn heiðursgestur á báðum stöðum.
Dagskráin var með svipuðu sniði
í báðum borgunum. Formlegir gest-
gjafar voru þeir Steingrímur Her-
mannsson, utanríkisráðherra, og
Ingjaldur Hannibalsson, fram-
kvæmdastjóri Útflutningsráðs
íslands, fyrir hönd íslensku fyrir-
tækjanna, sem báru allan kostnað af
kynningunni. Þátttaka var mjög góð
og mættu um 130 gestir í Frankfurt
og um 170 í Hamborg.
M.a. flutti utanríkisráðherra,
Steingrímur Hermannsson, ávarp
þar sem hann fjallaði um viðskipta-
tengsl íslands og Þýskalands. Einnig
rakti Ingjaldur Hannibalsson, fram-
kvæmdastjóri Útflutningsráðs, al-
menn viðskipti landanna. -gs