Tíminn - 26.01.1991, Blaðsíða 5

Laugardagur 26. janúar 1991
Tíminn 5
Líkur aukast á að framkvæmdir við álver á Keilisnesi tefjist um eitt ár:
Ekki álver aö sinni
Horfur eru á að framkvæmdir við byggingu álvers á Keilisnesi tefjist um
eitt ár. Stefnt hefur verið að því að ljúka samningum um byggingu álvers-
ins á fyrsta ársfjórðungi þessa árs. Alþýðublaðið hefur eftir Jóni Sigurðs-
syni iðnaðarráðherra í gær „að ekki verði gengið frá endanlegum álvers-
samningum að sinni“. Það eru ekki átök íslenskra stjómmálamanna sem
valda þessu, heldur stríðsátök við Persaflóa. Alþjóðlegir lánamarkaðir eru í
uppnámi um þessar mundir og óvíst hvenær þar kemst ró á að nýju. „Menn
ganga einfaldlega ekki frá neinum raunhæfum samningum meðan svona
óvissa er framundan. Menn halda að sér höndum við þessar aðstæður,"
sagði Jóhannes Nordal, stjómarformaður Landsvirkjunar og formaður ál-
viðræðunefndar, í samtali við Tímann.
Það eru ekki átök íslenskra stjórn-
málamanna sem valda þessu, heldur
stríðsátök við Persaflóa. Alþjóðlegir
lánamarkaðir eru í uppnámi um
þessar mundir og óvíst hvenær þar
kemst ró á að nýju.
„Menn ganga einfaldlega ekki frá
neinum raunhæfum samningum
meðan svona óvissa er framundan.
Menn halda að sér höndum við þess-
ar aðstæður," sagði Jóhannes Nor-
dal, stjórnarformaður Landsvirkj-
unar og formaður álviðræðunefnd-
ar, í samtali við Tímann.
f síðustu viku var mikilvægum
fundi aðalforstjóra álfyrirtækjanna
þriggja frestað um ótiltekinn tíma.
Forstjórar evrópsku álfyrirtækjanna
er meinað að ferðast vegna ótta við
hryðjuverk. Það er ástandið á lána-
mörkuðunum sem veldur því að
ekki verður hægt að ljúka samn-
ingsgerðinni í byrjun næsta mánað-
ar, eins og flest benti til að hægt yrði
að gera. Ekki náðist í iðnaðarráð-
herra í gær, en hann segir í Alþýðu-
blaðinu að hann vilji að veitt verði
heimild til að ganga frá samningum
og á þar væntanlega við að Alþingi
afgreiði frumvarp um heimild til að
byggja álver á Keilisnesi.
Jóhannes sagðist ekki geta svarað
því hvort þessar tafir og þetta
óvissuástand hafi þau áhrif að fram-
kvæmdir við byggingu álversins
tefjist um lengri eða skemmri tíma.
Hann sagði það fara eftir því hvernig
mál þróast við Persaflóann og hvaða
áhrif átökin hafa á efnahag Vestur-
landa. Jóhannes sagði að haldið væri
áfram að vinna að samningum á
ýmsum stigum.
Jóhannes tók fram að forráðamenn
Atlantsáls-fyrirtækjanna hefðu ekki
óskað eftir því að samningaviðræð-
um yrði frestað. Fundur um raf-
orkusamninginn verður haldinn í
New York 5.-6. febrúar. Samninga-
menn Landsvirkjunar ræða þar við
forystumenn Alumax, en ekki er
gert ráð fýrir að samningamenn
Hoogovens og Gránges mæti, en
þeir eru í farbanni. Jóhannes Nor-
dal, Davíð Oddsson, Birgir ísleifur
Gunnarsson og Páll Pétursson fljúga
hins vegar óhræddir. -EÓ
Hlutafélag um
gerð jarðganga
undir Hvalflörð:

Í gær vjur stofnað á Akranesi
hlutafélag um gerð jarðganga
undir Hvalfjörð. Félagið hlaut
nafnið Spölur hf. Eftir stofnun fé-
lagsins undirritaði sfjórn félags-
ins, sem kjörin var í gær, samning
við samgönguráðherra um heim-
ild til þess að gera göng undlr
flörðinn.
Hlutafé hins nýja félags er 70
miiyónir króna og að því standa
10 aðilan Akraneskaupstaður, fs-
lenska jámbiendiféiagið,
Sementsverksmiðj a ríkisins,
Krafttak, ístak, Borgamesbær,
Vegagcrð ríkisins, Grundartanga-
höfn, Skilmannahreppur og Kjal-
ameshreppur. Stærstu hhtthafar
eru Sementsveiksmlðja ríkfaíns
sem leggur td 15,1 mifljón,
Grundartangahöfh sem leggur til
13,2 miljjónir, íslenska járo-
blendifélagið sem leggur til 12,6
mfljjónlr, Vegagerð rfldslns sem
leggurtil 10 mifljónir og Akranes-
kaupstaður og Skilmannahreppur
sem ieggja tfl 7,5 mllijónir hvon
Búlð er að greiða um 17 mlfljónir
afhhitafénu.
í stjóra Spalar eiga sæti Gylfl
Þórðarson sem valhui var for-
maður, Stefán R. Kristinsson
varafonnaður, Gísli Gíslason rit-
arí, Páfl Ólafsson og Óli Jón
Gunnarsson meðstjómendur.
Steingrímur J. Sigfússon sam-
gönguráöherra sagði á fundinum
að greinilegt værí að hann hcfði
ekki áttað slg á einu atriði og því
gleymt að setja skilyrði fyrir und-
irskriftinni er varðaði nafn félags-
ins. Það hefði átt að heita Grímur
eða jafnvel Skallagrímur, sagðl
Stcingrímur, en þar sem það
gleymdist að setja skflyrðið, verði
félagið skráð undir heitinu Spölur
í hlutafélagaskrá, strax nk. mánu-
dag. bg/se
Svíþjóð hýsir þriðjung allra Islendinga sem búa erlendis, um 5.300 manns:
Um 3/4 aílra útflytjenda
til Svíþjóðar 1989-1990
Um 3/4 þeirra íslendinga, sem flutt hafa af landi brott síðustu tvö
árín, hafa sest að í Svíþjóð, sem nú er orðið það land sem hýsir
langflesta landa utan íslands. Fæddum á íslandi en búsettum í Sví-
þjóð fjölgaði um 680 manns á nýliðnu árí, og 880 áríð áður, þann-
ig að talsvert virðist hafa dregið úr brottflutningi í fyrra. Alls fjölg-
aði brottfluttum íslendingum (umfram aðflutta) um 940 á síðasta
árí og 1.160 manns árið áður.
Hafa því bæði árin 3 af hverjum 4 út-
flytjendum héðan flust til Svíþjóðar,
sem nú virðist hið eina Norðurland-
anna sem freistar íslendinga til bú-
setu. í Færeyjum hefur fslendingum
fækkað um nokkra tugi og á hinum
Norðurlöndunum hefur fjöldinn
staðið nokkumveginn í stað í nokkur
ár.
Búferlaflutningur til Svíþjóðar hefur
gengið í talsverðum öldum. Um 4.530
manns fæddir á íslandi bjuggu þar
um síðustu áramót. Á árunum 1965
til 1970 fimmfaldaðist fjöldi íslend-
inga í Svíþjóð (úr 220 í 1.180). Fjöld-
inn stóð síðan í stað næstu fimm árin,
en á næsta fimm ára tímabili var um
þreföldun að ræða (í 3.140). Nokkur
fækkun varð síðan til ársins til 1987,
en ný bylgja hófst síðan með árinu
1988, sem áður segir.
íslenskir ríkisborgarar eru í flestum
löndum nokkru fleiri en útflytjendur
fæddir hér á landi, sem skýrist m.a. af
því að böm íslenskra ríkisborgara fá
jafrian íslenskt ríkisfang, þó þau fæð-
ist erlendis. í Svíþjóð fæddust t.d. um
1.090 íslenskir ríkisborgarar á ámn-
um 1974-1988. Þar í landi teljast nú
búsettir 5.240 íslenskir ríkisborgarar,
eða um þriðjungur allra íslendinga
sem eiga lögheimili sitt utan íslands.
Sá fjórðungur brottfluttra íslend-
inga, sem ekki fór til Svíþjóðar, hefúr
dreifst á milli fjölda landa í flestum
heimsálfum, en ekkert eitt land um-
fram önnur.
Bandaríkin hýstu um langt árabil
flesta brottflutta íslendinga og fram
yfir 1980. Tæplega þrjú þúsund fædd-
ir íslendingar voru búsettir þar á 9.
áratugnum. Danmörk komst í sæti
stærstu íslendinganýlendunnar á
miðjum 9. áratugnum, en þeim hefur
síðan heldur fækkað þar í landi og em
nú tæplega þrjú þúsund, miðað við þá
sem fæddir eru hérlendis. í Noregi
hafa fslendingar fæddir hér á landi
verið tæplega tvö þúsund nokkur
undanfarin ár.
í þessum fjórum löndum — Svíþjóð,
Danmörku, Noregi og Bandaríkjun-
um — er að finna um 83% allra ís-
lendinga, sem búsettir eru á erlendri
grund, hvort sem miðað er við fjölda
þeirra sem fæddir eru hér á landi (alls
um 14.980) ellegar íslenska ríkis-
borgara, sem alls teljast um 16.540
búsettir erlendis. Rétt er að geta þess
að Norðurlöndin hafa þá sérstöðu að
íslenskir námsmenn í þeim löndum
(alls um 1.100, þar af um 620 í Dan-
mörku) flytja jafiian lögmeimili sitt.
En aðrir námsmenn halda sínu lög-
heimili yfirleitt hér á Iandi.
í aðeins sex löndum öðrum finnast
búsettir fleiri en hundrað íslenskir
útflytjendur: Bretlandi (440), Kanada
(380), Þýskalandi (330), Ástralíu
(310), Lúxemborg (220) og Færeyj-
um (200). Þess má geta að íslenskir
ríkisborgarar í Lúxemborg eru um
40% fleiri en íslendingar fæddir hér á
landi. Bendir það til að mörg böm
hafi fæðst í íslendinganýlendunni þar
á undanfömum árum.
Þótt líklega megi í finna íslendinga
búsetta í flestum löndum heims, eru
þeir hvergi fleiri en nokkrir tugir, ut-
an þeirra tíu landa sem áður em talin.
Áf fæddum hér á landi telja skrár
Hagstofunnar t.d. 37 búsetta í Afríku-
ríkjum, 35 í löndum Suður- /Mið-Am-
eríku og 23 í Asíulöndum. í löndum
Asíu hafa þó meira en tvöfalt fleiri ís-
lenskt ríkisfang, eða alls 56 manns.
- HEI
Nakinn maður í verslunarleiðangri:
Berstrípaöur úti
í roki og regni
„Okkur brá nú talsvert," sagði
starfsmaður Fella-íss í Breiðholti síð-
degis í gær, þegar hann var inntur eft-
ir því hvemig þeim hefði orðið við
þegar allsnakinn karimaður kom inn í
búðina og verslaðL „Hann kom til aö
kaupa sígarettur og við afgreiddum
hann snariega til að losna við hann út
úr búðinni," sagði starfsmaðurinn.
Aðspurður hvar hann hefði geymt
peningana sagði starfsmaðurinn að
hann hefði verið með veski með sér.
Maðurinn var að sögn hinn eðlilegasti,
burtséð frá klæðaburðinum. Maður-
inn hvarf síðan út úr búðinni og hafði
starfsfólkið þegar samband við lögregl-
una, sem tók manninn skömmu síðar
fyrir utan búðina. Hann var fremur
léttklæddur miðað við árstíma, því
veðrið í Breiðholti í gær, rok og rign-
ing, bauð ekki upp á að menn spókuðu
sig þetta fáklæddir. Talið er að hann
eigi við geðræn vandamál að stríða.
—SE
Ökumaöur missti stjóm á bifreið sinni á Miklubrautinni í gærmorgun, ók á tvo kyrrstæöa bfla og hatríaðl
loks háltur inni í garði. Tlmamynd: PJetur
Missti stjóm á bifreið sinni:
ÓK Á TVO KYRRSTÆDA
BÍLA OG INN í GARÐ
Ökumaður missti stjóm á bifreið
sinnl á Miklubrautinni í gærmorg-
un með þeim afleiðingum að hann
ók á tvo kyrrstæða bfla, upp á
gangstétt, á steingrindverk og
endaði hálfur Ínni í húsagarði.
ökumaður bifreiðarinnar skall
með hðfuðið í framrúðu bifreiðar-
innar, skarst á höfði og vankaðlst
talsvert. Hann var fluttur á slysa-
delld, en fékk að fara heim eftír að
hann hafðl jafnað sig og gert hafði
verið að meiðslum hans. Ekid er
hægt að segja tíl um hver tildrög
siyssins voru, því ökumaðurinn
míssti minnið við höfuðhöggið og
man ekkert hvað gerðist. Bílarair
þrír skemmdust aliir mikið og
þurftí að draga þá á brott með
kranabíl. —SE