Tíminn - 26.01.1991, Blaðsíða 10

22 Tíminn
Laugardagur 26. janúar 1991
Pála Jónína Pálsdóttir
Fædd 17. janúar 1906
Dáin 20. janúar 1991
í dag er til moldar borin tengdamóðir
mín Pála J. Pálsdóttir. Hún var af þeirri
kynslóð sem man og lifði tímana
tvenna, þar sem dugnaður og nægju-
semi voru númer eitt. Þessi kynslóð er
nú óðum að hverfa af sjónarsviðinu.
Pála var sátt við lífíð, þrátt fyrir Iítil
veraldleg umsvif á langri ævi. Hennar
líf snerist um heimilið og umhyggjuna
fyrir eiginmanni, bömum og bama-
bömum. Hún var ákaflega dul kona og
flíkaði ekki sínum tilfinningum. Sjálf
kvartaði hún aldrei, hafði frekar
áhyggjur af öðrum. Pála var heilsu-
hraust, en síðastliðna 6 mánuði átti
hún við mikla vanheilsu að stríða, en
hún kvartaði aldrei.
Pála fæddist í Prestbakkakoti á Síðu
17. janúar 1906. Þegar hún fæddist lá
Jón Pálsson frændi hennar á líkbömm
og 5 dögum seinna deyr faðir hennar,
Páll Þorláksson. Þess vegna hlaut hún
nafnið Pála Jónína, og var skírð yfir
kistu föður síns.
Um vorið hafði móðursystir hennar
Amdís útvegað þeim mæðgum Pálu
og Guðrúnu Halldórsdóttur vist hjá
Þorláki Jónssyni og seinni konu hans
Sigríði Eyjólfsdóttur í Austurhúsum á
Hofi. Þorlákur hafði misst fyrri konu
sína og tvö böm. Pála var síðan tekin
þar í fóstur og kallaði þau ætíð
mömmu og pabba. Þau tóku einnig í
fóstur Magnús Þorsteinsson, sem auk
þess að vera fósturbróðir hennar varð
seinna mágur hennar.
Systkinum Pálu, en þau vom Sólveig,
Ingibjörg, Halla Þuríður og Jón, var
öllum komið fyrir á góðum heimilum
hér í sveitinni. Þau em öll látin nema
Sólveig sem býr í Svínafelli í hárri elli.
Móðir þeirra var í vinnumennsku og
lést síðan hjá dóttur sinni, Sólveigu í
Svínafelli. Afkomendur þeirra em nú
orðnir æði margir hér í sveit.
Einn vetur réð Pála sig í vist hjá Ein-
ari Erlendssyni og Þorgerði Jónsdótt-
ur, og líkaði ágætlega. Annars hefur
hún ekkert farið í burtu; vildi helst
vera hér og fara hvergi.
Pála giftist eftirlifandi eiginmanni
sínum Guðmundi Bergi Þorsteinssyni
9. júní 1930. Fyrsta búskaparárið vom
þau í vinnumennsku í Skaftafelli, en
bjuggu æ síðan á Hofi. Lengi bjuggu
þau saman með stóran bamahóp
Magnús, fósturbróðir Pálu og bróðir
Bergs, og Þuríður dóttir Amdísar
móðursystur Pálu, alla tíð í góðri sam-
vinnu, svo aldrei bar skugga á. Þau
byggðu sér síðan nýtt hús og fluttu í
það 1950. Pála og Bergur eignuðust 13
böm. 4 böm fæddust andvana, 3 stúlk-
ur og 1 drengur, þar af vom þríburar. 9
böm komust á legg og em öll á lífi.
Þau em:
Sigrún f. 1930, gift Þórði Stefánssyni,
Hnappavöllum.
Páll f. 1932, giftur Þorgerði Dag-
bjartsdóttur, Selfossi.
Guðrún f. 1934, var gift Ingimundi
Gíslasyni Hnappavöllum, en hann lést
eftir stutt en eríið veikindi 13. sept.
síðastliðinn.
Jómnn Þorgerður f. 1935, gift Bjama
Jónassyni, Vestmannaeyjum.
Steinunn f. 1937, gift Gísla Odd-
steinssyni, Kópavogi.
Guðjón f. 1939, ógiftur, hefur haldið
heimili með foreldmm sínum á Hofi.
Sigþrúður f. 1943, gift Braga Ólafs-
syni, Kópavogi.
Helga f. 1945, gift Rúnari Garðars-
syni, Hofi.
Þorlákur Öm f. 1952, giftur Brynju
Kristjánsdóttur, Hofi.
Bamabömin em 25 sem em á lífi.
Bamabamabömin em orðin 8.
Síðast liðið sumar áttu Pála og Berg-
ur 60 ára brúðkaupsafmæli. Upp úr því
fer heilsu hennar að hraka, en að
heiman vildi hún helst ekki fara. Hún
hafði alla tíð haldið heimili með eigin-
manni og bömum, síðast var Guðjón
einn eftir. Öll hafa þau aðstoðað eftir
mætti að gera þeim það mögulegt að
vera sem lengst heima. Rétt fyrir ára-
mótin er hún flutt suður, og síðan á
Selfossspítala. Hún naut frábærrar
umönnunar Helgu dóttur sinnar í
veikindum sínum, eins og svo oft áður.
Nú er hún horfin okkur, en minning-
in um góða konu lifir.
Þótt líkið liggi í moldu
ei lífíð dáið fær,
því andirm áfram lifír,
já eins í dag og í gær.
Nú þér við þakkir færum,
viðþökkum liðna tíð,
við þökkum ástúð alla
afalhug, fyrr og síð.
Við leggjum blóm á leiðið
sem lítinn þakkarkrans.
Og horfum upp til hæða
hins hulda friðarlands.
(Óþekktur höf.)
Brynja Kristjánsdóttir,
Hofi
Anna Sigríður Einarsdóttir
Kvöld-, nætur- og helgldagavarsla apóteka I
Rcykjavík 18.-24. janúar er I Háaleitisapótekl
og Vesturhæjarapóteki. Það apótek sem fyrrer
nofnt annast eitt vörsluna frá kl. 22.00 að kvöldi
til kl. 9.00 að morgnl virka daga en kl. 22.00 á
sunnudögum. Upplýslngar um læknls- og iyfja-
þjónustu eru gefnar i sima18888.
Neyðarvakt Tannlæknafélags fslands
er starfrækt um helgar og á stórhátlðum. Sím-
svari 681041.
Hafnarfjörðun Hafnarfjarðar apótek og Norður-
bæjar apótek eru opin á virkum dögum frá kl.
9.00-18.30 og til sklptis annan hvern laugar-
dag kl. 10.00-13.00 og sunnudag kl. 10.00-
12.00. Upplýsingar i slmsvara nr. 51600.
Akureyri: Akureyrar apótek og Stjömu apótek
eru opin virka daga á opnunartlma búða. Apó-
tekin skiptast á sina vikuna hvort að sinna
kvöld-, nætur- og helgidagavörslu. Á kvöldin er
opið I þvl apóteki sem sér um þessa vörslu, til
kl. 19.00. Á helgidögum er opið frá kl. 11.00-
12.00 og 20.00-21.00. Á öðrum tímum er lyfja-
fræðingur á bakvakt. Upplýsingar eru gefnar I
sima 22445.
Apótek Kettavfkur Opið virka daga frá k. 9.00-
19.00. Laugardaga, helgidaga og almenna fri-
daga kl. 10.00-12.00.
Apótek Vestmannaeyja: Opið virka daga frá kl.
8.00-18.00. Lokaö I hádeginu milli kl. 12.30-
14.00.
Selfoss: Selfoss apótek er opið til kl. 18.30. Op-
ið er á laugardogum og sunnudögum kl. 10.00-
12.00.
Akranes: Apótek bæjarins er opið virka daga til
kl. 18.30. Opiö er á laugardögum kl. 10.00-
13.00 og sunnudögum kl. 13.00-14.00.
Garðabær Apótekið er opið rúmhelga daga kl.
9.00-18.30, en laugardaga kl. 11.00-14.00.
Læknavakt fyrir Reykjavík, Seltjamames og
Kópavog er I Heilsuverndarstöð Reykjavikur alla
virka daga frá kl. 17.00 til 08.00 og á laugardög-
um og helgidögum allan sólarhringinn.
Á Seltjamamesi er læknavakt á kvöldin kl.
20.00-21.00 og laugard. kl. 10.00-11.00. Lokað á
sunnudögum.
Vitjanabeiðnir, slmaráðleggingarog timapantan-
ir i slma 21230. Borgarspriallnn vaktfrá kl. 08-17
alla virka daga fyrir fólk sem ekki-
hefur heimilislækni eða nær ekki til hans (simi
696600) en slysa- og sjúkravakt (Slysadeild)
sinnir slösuðum og skyndiveikum allan sólar-
hringinn (sími 81200). Nánari upplýsingar um
lyfjabúðirog læknaþjónustu erugefnar I símsvara
18888.
Ónæmisaðgerðir fyrir fullorðna gegn mænusótt
fara fram á Heilsuvemdarstöð Reykjavíkur á
þriðjudögum kl. 16.00-17.00. Fólk hafi með sér
í Dal
Fædd 30. júlí 1911
Dáin 17. janúar 1991
Arrna Sigríður var fædd í Reykjavík.
Foreldrar hennar voru Sigríður Rósa
Kristjánsdóttir og Einar Sigurðsson
verkamaður, en þau voru bæði sunn-
lenskrar ættar.
Anna missti móður sína farra ára
gömul, en faðir hennar kvæntist á ný
nokkru síðar Ástu Haraldsdóttur,
eignaðist með henni tvo syni, Lúðvík,
sem látinn er fyrir allmörgumárum,
og Þorgeir, sem enn er á lífi. Móðir
Önnu, Sigríður Rósa, átti son áður en
hún giftist Einari. Hann hét Kristján
Bjamason og dvaldist síðari hluta ævi
sinnar á Bakkafirði og þar í grennd og
stundaði sjó.
Um fermingaraldur urðu þau um-
skipti í lífi Önnu Sigríðar að hún fór að
Ytra-Skógamesi á Snæfellsnesi til
hjónanna Sigríðar Gísladóttur og
Kristjáns Ágústs Kristjánssonar,
bónda þar. Hjá þeim í Skógamesi var
Anna nær óslitið þar til hún giftist 30.
júlí 1931, Halldóri Erlendssyni frá
Hjarðarfelli í sömu sveit Anna hafði
margs að minnst frá þeim ámm er
hún var í Skógamesi og talaði alltaf
með hlýhug og virðingu um þau hjón
Sigríði og Kristján Ágúst, sem reynd-
ust henni vel.
Halldór Erlendsson var fæddur og
uppalinn að Hjarðarfelli, einn af þeim
stóra hópi kraftmikils fólks sem þar óx
úr grasi á þeim ámm. Hann var lífs-
glaður, verklaginn og áræðinn. Þau
Anna ákváðu að kaupa jörðina Dal í
Miklaholtshreppi á bökkum Straum-
fjarðarár, en land Hjarðarfells og Dals
liggja saman, og hófu þau þar búskap í
byrjun heimskreppu.
Húsakostur að Dal var fábrotinn á
þessum ámm, en jörðin landkostagóð,
laxveiðiréttindi mikil og sauðljárhagi
hvergi betri og ertoaðfé óvíða vænna
en í Dal. Anna of rMlldór vom sérstak-
lega samhent þ^ík væm um margt.
Anna reyndis £:ó búkona, létt í Iund
og þrátt fyri’ /Cr hún væri ekki alltaf
heilsuhraust bar hún það með slíkri
reisn að aðrir urðu þess ekki varir.
Hún ávann sér trausta vináttu sam-
ferðafólksins og var afar vinsæl í hér-
aði. Þau eignuðust tvo syni, Erlend,
bónda í Dal, hann er kvæntur Þorgerði
Sveinbjömsdóttur ftá Norðurfirði í Ár-
neshreppi, og Einar bifvélavirkja,
hann byggði iðnaðarbýlið „Holt“ við
Vegamót og er kvæntur Brynju Gests-
dóttur úr Stykkishólmi.
Erlendur og Einar tóku strax til hendi
er þeir uxu úr grasi við búskapinn í Dal
og fljótlega tókst fjölskyldunni að
vinna bug á erfiðleikum og gera Dal að
myndarlegu býli með reisulegum
byggingum og miklum ræktunar-
framkvæmdum. Síðari ár tók Erlend-
ur við jörðinni að fullu og bjuggu
Anna og Halldór í mörg góð og heilla-
rík ár í skjóli Erlendar og Þorgerðar og
bamabömum og með Einari og fjöl-
skyldu hans í næsta nágrenni.
Árið 1986 fluttust þau á Dvalarheim-
ili aldraðra í Borgarnesi, enda heilsan
farin að dvína eftir langan vinnudag.
Halldór lést á Sjúkrahúsi Akraness fyr-
ir réttu ári, eða 8. janúar 1990.
Ég og fjölskylda mín áttum því láni að
fagna að vera ávallt velkomin að Dal og
eiga þar trausta vini, vorum umvafin
af hlýhug þeirra beggja, Önnu og Hall-
dórs. Þau voru sannir vinir, höfðu
ánægju af því að rifja upp minningar
og atvik liðins tíma og taka þátt í fram-
tíðaráformum. Þau trúðu á framtíð ís-
lensks landbúnaðar og töldu þjóðinni
fyrir bestu að vera sjálfri sér nóg og
umfram allt að nýta vel gæði lands og
sjávar, fara vel með hlutina, ganga vel
um hús og land og fara vel með búfé.
Halldór í Dal hefur ávallt verið í mín-
um huga lýsandi tákn þeirra frum-
herja á íslandi sem ruddu brautin,
höfðu kjark, kraft, verklagni, seiglu og
óbilandi trú á landið, til að vinna sig
upp úr fátækt til bjargálna með fá-
dæma afköstum á mestu krepputím-
um í landi okkar.
Ég var sendur til Halldórs og Önnu í
Dal sumarið 1933. Það varð mér 11 ára
óhörðnuðum strák úr sjávarþorpi eft-
irminnilegur skóli. Heimilisfólkið var
hjónin með tvo drengi á fyrsta og öðru
ári, roskinn vinnumaður og gömul
kona. Þetta sumar var ég þátttakandi
og vitni að því að sjá slík vinnuafköst
hjá Halldóri í Dal sem ég gleymi aldr-
ei. Hann hóf störf fyrir sólarupprás og
oftast um háheyskapartímann var ekki
hætt fyrr en undir miðnætti. Allt var
unnið með handafli einu saman. Að
sjá þennan smávaxna mann standa við
slátt, binda bagga, hvort sem var á túni
eða engjum, og lyfta á klakk með slík-
um krafti að virtist yfimáttúrulegu,
var undrunarefni sem ekki gleymist.
Hlutverk Önnu húsfreyju var stórt.
Hún var kjölfestan, rósemi hennar,
hlýlegt bros hennar og mildi lýsti upp
híbýlin í Dal. Þar var gott að dveljast.
Það væri hægt að skrifa langt mál um
líf og störf Önnu og Halldórs í Dal. Það
er saga um harða lífsbaráttu fólks sem
með þrautseigju og samstilltum kröft-
um sigraði erfiðleika og hafði jákvætt
viðhorf til samverkafólks og samfé-
lagsins í heild og trúði á farsæla fram-
tíð lands og þjóðar.
Anna í Dal bjó yfir miklu trúnaðar-
traustu og taldi sér vísa góða heim-
komu. Hún lést á Sjúkrahúsi Akraness
17. janúar sl. Ég þakka henni hlýja vin-
áttu, umhyggju og holl ráð. Við hjónin
og fjölskylda okkar sendum ástvinum
hennar dýpstu samúðarkveðjur. Minn-
ingin um Önnu Sigríði og Halldór í
Dal mun lifa.
Alexander Stefánsson
Anna Sigríður Einarsdóttir
Fædd 30. júlí 1911
Dáin 17. janúar 1990
Halldór Erlendsson
Fæddur 25. október 1897
Dáinn 8. janúar 1990
Við systkinin í Dal áttum auðuga
æsku. Æskuauðurinn var ekki hvað
síst fólginn í sambýlinu við afa og
ömmu sem áttu heima „uppi á lofti“.
Afi eyddi flestum stundum við bústörf-
in og dyttaði að ýmsu sem lagfæringar
þurfti við. Hann var fámáll en spaug-
samur og þoldi okkur krökkunum illa
slæma umgengni og hávaða nálægt
dýrunum. Hann var alltaf tilbúinn til
að tálga „ýsubeinafugla" handa okkur.
Óbeðinn reisti hann rólur og kofa á
leiksvæðinu okkar og fræddi okkur
um ýmsa siði og vinnuhætti sem tíðk-
ast höfðu á hans uppvaxtarárum.
Tæknina, sem þróaðist svo hratt á öld-
inni, tók hann ekki nema að litlu í sína
þjónustu. Hann hlustaði mikið á út-
varp en sinnti aldrei sjónvarpi. Aldrei
stýrði hann vélknúnum ökutækjum
né verkfærum.
Afi og amma voru miklir félagar. Þau
spiluðu á spil á kvöldin og spjölluðu
saman og merkilegur þótti okkur
systkinunum sá fallegi siður þeirra að
bjóða hvoru öðru góðan dag með
kossi. Amma tók meiri þátt í uppeldi
okkar og á loftinu fannst okkur vera
heill ævintýraheimur. Þar var gamalt
orgel sem við máttum spila á, myndir
af látnum forfeðrum og formæðrum
og fleiri gamlir munir sem okkur
þóttu mikil undur. Amma sagði okkur
sögur og kvæði sem hún hafði lært
sem bam, sagði okkur frá sinni eigin
æsku í Reykjavík fyrir 1920 og við
sveitabömin fengum um margt að
hugsa, svo fjarlægir voru þessir tímar
okkar áhyggjulausa lífi.
Afi og amma vom einlægir stuðn-
ingsmenn afkomenda sinna alla tíð og
ekki síst eftir að við fluttumst að heim-
an til náms og vinnu en amma kunni
svo sannarlega að meta gildi þeirrar
menntunar sem henni hafði aldrei
boðist sjálfri. Eftir að bamabamaböm-
in komu til sögunnar var gömlu hjón-
unum mikið ánægjuefni að fylgjast
með vexti þeirra og þroska og lang-
amma sá þeim fyrir hlýjum sokkum
og vettlingum fram á síðustu ár. Við
þökkum þeim af öllu hjarta velvild
þeirra og ást og biðjum þeim guðs
blessunar eins og þau óskuðu okkur
svo einlæglega.
Gíslína, Halldór, Rósa og
Egill Erlendsböm
únæmissklrteini.
Seltjamames: Opið er hjá Tannlæknastofunni
Eiðistorgi 15 virka daga kl. 08.00-17.00 og 20.00-
21.00, laugardaga kl. 10.00-11.00. Slmi 612070.
Garöabæn Heilsugæslustööin Garöaflöt 16-18
er opin 8.00-17.00, slmi 656066. Læknavakt er I
slma 51100.
Hafnarfjöröun Heilsugæsla Hafnarfjarðar,
Strandgötu 8-10 er opin virka daga kl. 8.00-
17.00, slmi 53722. Læknavakt simi 51100.
Kópavogur Heilsugæslan er opin 8.00-18.00
virka daga. Slmi 40400.
Keflavflc Neyöarþjónusta er allan sólarhringinn á
Heilsugæslustöö Suðumesja. Simi: 14000.
Sálræn vandamál: Sálfræöistöðin: Ráðgjöf I sál-
fræðilegum efnum. Simi 687075.
Landspítalinn: Alla daga kl. 15 til 16 og kl. 19 til
kl. 20.00. Kvennadeildin: kl. 19.30-20.00.
Sængurkvennadeild: Alla daga vikunnar kl. 15-
16. Heimsóknartlmi fyrir feöur kl. 19.30-20.30.
Bamaspitali Hríngslns: Kl. 13-19 alla daga.
Öldrunaríækningadeild Landspftalans Hátúni
10B: Kl. 14-20 og eftir samkomulagi. - Landa-
kotsspítali: Alla virka kl. 15 til kl. 16 og kl. 18.30
til 19.00. Barnadeild 16-17. Heimsóknartimi
annarra en foreldra kl. 16-17 daglega. - Boig-
arspitallnn f Fossvogi: Mánudaga til föstudaga
kl. 18.30 til 19.30 og eftir samkomulagi. Á laug-
ardögum og sunnudögum kl. 15-18.
HafharÞúöir Alla daga kl. 14 til kl. 17. - Hvfta-
bandió, hjúkrunardeild: Heimsóknartimi frjáls
alla daga. Gronsásdoild: Mánudaga ti föstu-
daga kl. 16-19.30. - Laugardaga og sunnu-
daga kl. 14- 19.30. - Heilsuvemdarstoöin: Kl.
14 til kl. 19. - Fæðingarheimili Reykjavíkur: Alla
daga kl. 15.30 til kl. 16.30. - Kleppsspitali: Alla
daga kl. 15.30 til kl. 16 og kl. 18.30 til kl. 19.30.
- Flókadeild: Alla daga kl. 15.30 tilkl. 17. Kópa-
vogshæljö: Eftir umtali og kl. 15 til kl. 17 á
helgidögum. - Vifilsstaöaspitali: Heimsóknar-
timi daglega kl. 15-16 og kl. 19.30-20. - St
Jósepsspítali Hafnarfiröi: Alla daga kl. 15-16
og 19-19.30.
Sunnuhlíð hjúkrunarheimili I Kópavogi: Heim-
sóknartimi kl. 14-20 og eftir samkomulagi.
Sjúkrahús Keflavt’kuriæknishéraðs og heilsu-
gæslustöðvar: Vaktþjónusta allan sólarhring-
inn. Slmi 14000. Keflavfk-sjúkrahúslð: Heim-
sóknartlmi virka daga kl. 18.30-19.30. Um
helgar og á hátlðum: Kl. 15.00-16.00 og 19.00-
19.30. Akureyri- sjúkrahúsiö: Heimsóknartími
alla daga kl. 15.30-16.00 og 19.00-20.00. Á
barnadeild og hjúkrunardeild aldraðra Sel 1:
Kl. 14.00-19.00. Slysavarðsstofusimi frá kl.
22.00- 8.00, slmi 22209. Sjúkrahús Akraness:
Heimsóknartimi Sjúkrahúss Akraness er alla
daga kl. 15.30- 16.00 og kl. 19.00-19.30.
Reykjavfk: Seltjamames: Lögreglan simi
611166, slökkvilið og sjúkrabifreið simi 11100.
Kópavogun Lögreglan slmi 41200, slökkvilið
og sjúkrabifreið slmi 11100.
Hafnarfiörðun Lögreglan simi 51166, slökkvilið
og sjúkrabifreið sími 51100.
Keflavik: Lögreglan simi 15500, slökkvilið og
sjúkrablll simi 12222, sjúkrahús 14000, 11401
og 11138.
Vestmanneyjan Lögreglan, slmi 11666,
slökkvilið simi 12222 og sjúkrahúsiö slmi
11955.
Akureyri: Lögreglan simar 23222, 23223 og
23224, slökkviliö og sjúkrabifreið simi 22222.
Isafjöröur: Lögreglan simi 4222, slökkvilið simi
3300. hp'p-v-1--1 ] sjúkrabifreið simi 3333.