Tíminn - 11.02.1992, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Þriðjudagur 11. febrúar 1992
y Frakkar boða stöðvun sölu á umframorku:
Ottast að verða kjarn-
orkuöskuhaugur Evrópu
París — Frakkar vilja nú að grann-
ríki þeirra komi sér upp kjamorku-
verum fremur en að þau treysti á
ódýra raforku úr frönskum kjam-
orkuverum, að sögn talsmanns
franska orkumálaráðuneytisins,
Claude Mandil. „Við hyggjumst
ekki halda áfram að reisa kjam-
orkuver.“ segir hann, „og viljum að
grannar okkar reisi sín eigin ver.“
Frakkar tóku að flytja út raforku
vegna umframframleiðslu heima
fyrir sem átti raetur í því að orkuþörf
landsins var ofmetin snemma eftir
1980. Raforka frá Frakklandi er nú
sú ódýrasta í Evrópu næst á eftir
danskri raforku. Frakkar óttast að
það komi í þeirra hlut einna að ráða
fram úr þeim vandræðum sem skap-
ast af kjamaverum, þegar Evrópa
verður að mestu einn orkumarkað-
ur. Þá mundi eftirspum eftir hinni
ódýru frönsku orku vaxa gífurlega.
„Við teljum að ekki sé mögulegt að
Frakkland sitji uppi með öll vand-
ræðin sem því fylgja að sjá öðmm
fyrir ódýru rafmagni," segir Mandil.
„Hvernig getum við sagt almenningi
að við hyggjumst reisa nýtt kjarn-
orkuver handa Svisslendingum til
dæmis — eða Ítalíu?“ Næstum 75%
franskrar raforku verða til í kjarna-
verum. Það er hæsta hlutfall í heimi
og ólíkt því er gerist í öðrum vest-
rænum löndum þar sem menn hafa
takmarkað byggingu slíkra vera af
öryggisástæðum. Fram til þessa
hafa mótmæli almennings verið lít-
il, en nú er tekið að brydda á þeim.
Andstaða er risin gegn raforkusölu
til Spánar, þar sem íbúar í S- Frakk-
landi tekja að raflínustaurar muni
spilla fögru útsýni í Pýreneafjöllun-
um.
Mandel segir Frakka vera eina Evr-
ópulandið sem fylgjandi er skatt-
lagninu á eldsneyti er gefur frá sér
koltvísýring, en hann eykur gróður-
húsaáhrifm mest. Þeir vijja hins
vegar að rafmagn frá kjamorkuver-
um og vatnsvirkjunum sé undan-
þegið skatti. Olíuríkin hafa lýst
áhyggjum vegna þessara hugmynda,
en Mandel segir að þau geti verið
ókvíðin. Það séu einkum kol sem
um sé að ræða. Hann segir að
tryggja verði sem minnsta myndun
koltvísýrings á jörðinni og að það
séu einkum vestræn iðnríki sem
geti stemmt stigu við honum.
Þing serbneska lýðveldisins Krajina hefur samþykkt áætlunina en forsetinn stefnir að borgarastyrjöld og einræði:
BABIC FORSETI ÞRÁNDUR
GÖTU FRIÐARÁÆTLU NAR SÞ
Bonn — Þýski utanríkisráðherrann
Hans-Dietrich Censcher og utanrík-
isráðherra Bandaríkjanna James Bak-
er kváðust í gær vonast tii að friðar-
gæslulið SÞ gæti tekið við störfum í
Júgóslavíu sem fyrst. Þeir ráðherr-
amir hittust í Frankfurt í gær tii þess
að fylgjast með því er loftbrú meö
matvæli og lyf til Samveldislandanna
hófst
Sending friðargæslusveitanna til
Júgóslavíu strandar nú á forseta lýð-
veldisins Krajina, sem er lýðveldi
Serba í Króatíu. Þingmenn í lýðveld-
inu hafa fallist á að friðargæsluliðið
komi, en forsetinn Milan Babic, ljáir
ekki máls á slíkri lausn. Hann hugðist
mæta til skyndifundar þingsins í Kraj-
ina í gæradag, sem hann þó segir ólög-
legan og kveðst hafa vaíd til þess að
ómerkja það sem þar yrði samþykkt.
Menn vona þó að hann láti undan og
að hægt verði að senda hið tíu þúsund
manna gæslulið á vettvang, sem
mundi binda enda á sjö mánaða borg-
arstyrjöld. Yfirmaður öryggissveita
lýðveldisins Krajina segir forsetann
ekki eiga annars útrkosta en fallast á
samþykkt þingsins. Markmið forset-
ans er talið vera að fella serbnesku
stjómina, efna til borgarastyrjaldar og
gerast sjálfur leiðtogi alira Serba.
Varaforseti Júgóslavíu og hermálaráð-
herra voru sagðir koma til fundarins
sem haldinn er í Knin, höfuðstað Kraj-
ina. Mikið lið úr öryggissveitunum var
á ferli í Knin í gær, en þó rólegt.
Fulltrúar SÞ segja að fimm vikna
vopnahlé muni nægja til þess að koma
friðargæsluliðnu fyrir.
James Baker, utanríkisráðherra Bandaríkjanna
Ungir jafnaðamienn rífu kjaft á
flokkstjómarfundl Alþýðuflokksins
um helgina og gerðust meira að
segja svo óforskammaðir að taka
með sér á fundinn eintak af kosn-
ingastefnuskrá Aiþýðuflokksins.
m að bæta gráu ofan á svart lögðu
þeir fram tilíögu um að flokkurinn
færí eftir stefnu sinni en ekki
stefnu Sjálfstæðisflokksins, sam-
starfsfloldd krata í ríkisstjóm.
Þessi tfðindi komu Garra satt að
segja nokkuð á óvart því svo hefur
virst sem Alþýðuflokknum og for-
ystumönnum hans væri það mikið
kappsmál að lognast út af sem sjálf-
stæður þátttakandi í íslenskri pólit-
fk. Freudískir sálskýrendur hcfðu
eflaust sagt að athafnir Aiþýðu-
flokksins á undanfömum mánuð-
um hafi stjómast af pólitískri
sjálfseyðingarhvöt
Skólagjöldin reynast
vekjaraklukka
Það sem fékk unga jafnaðarmenn
Ul að vakna upp úr
tll að standa undir
hluta af almennum rekstri en jafh-
vel það dugar bvergi til að standa
undir þeim niöurskurði sem skól-
anum er gert að framkvæma. Jafn-
vel sjálfur háskólarektor er farinn
að hafa af því áhyggjur að Háskóli
íslands verðl að undirmálsskóla og
gerður homreka f hfnu akademíska
alþjóðasamfélagi. Stúdentar úr H.í.
yriiu þar af ieiðandi settír skörínni
lægra en stúdentar frá öðrum vest-
rænum löndum auk þess sem
skólagjöldin gera efnalitlum ung-
mennum erfiðara um vik en áður
með að sækja háskólanám. Þegar
breytt löggjöf um Lánasjóóinn bæt-
ist ofan á skólagjöld er óhætt að
segja að íslendingar hafi endanlega
aflagt jafnréttí allra til náms.
Stefnu breytt í
leyfisleysi
Ungir jafnaðarmenn segjast ekki
vilja sætta síg við þessa þróun og
spyija þingflokk sinn hvort ekki
hafi verið eðlilegra að bera grund-
vallarstefnubreytingar undir þar tfl
gerðar flokksstofnannir áður en
sakramenti Sjálfstæðisflokksins er
meðtekið athugasemdalaust í til-
lögu frá ungum jafhaðarmönnum á
flokksstjómarfundinum um helg-
ina segin „í
g i I d a n d i
stefnuskrá Af-
þýðuflokksins
stendun Aflir
eiga jafnan
rétt til ókeypis
skólagðngu.
Það er óásættanlegt að þingflokkur
Alþýðuflokksins skuli leyfa sér, án
samþykkis flokksstjómar, að gjör-
breyta stefhu flokksins í slíku
grundvaliarmáli."
Garri hlýtur að taka undir að þaö
eru mjög óvenjuleg vinnubrögð
flokksfoiystu að breyta grundvaflar-
stefnu flokksins algeriega upp á sitt
einsdætni. Það er því sérstakt fagn-
aðarefni að unghr jafnaðarmenn
skufl láta í sér heyra og það bendir
tíl að enn sé eitthvert fa'fsmark inn-
an Alþýðuflokksins.
Kosnir á folskum
forsendum
Það er hins vegar stærri spuming
og e.tv. þýðingarmeiri að þau
vinnubrögð sem forysta Alþýðu-
flokksins beitir sína eigin flokks-
menn eru sömu vinnubrögð og
þessi rikisstjóm hefur heitt lands-
menn afla, ekki síst þá sem kusu
Sjálfstæðisflokkinn og Aiþýðu-
flokkinn {síðustu kosningum. Fyr-
ir kosningar var enginn ádráttur
geflnn um þá mðurrifsstefhu sem
nú hefhr verið tekm upp í þjóðféiag-
inu. Hvorid Alþýðuflokkur né Sjáif-
stæöisflokkur gáfu það út að þeir
hygðust breyta þjóðflélagsgerðinni
í veigamiklum atriðum, td. með því
að innleiða sjálfsábyrgð í velferðar-
kerfinu og stórauka álögur á þá
hópa sem erfitt eiga uppdrattar.
Þvert á móti veifaði Aiþýðuflokkur-
km stefnuskránni sem ungkratar
eru að vitna í. Þannig hafa ekki ein-
göngu ungkratar verið sviknir,
kjósendur Alþýðuflokksins hafa
einnig verið sviknir. Sjálfstæðis-
flokkurinn hins vegar hafði þá
stefnu fyrir kosningar að hafa enga
stefnu fyrr en eftír kosningar. Sá
flokkur stendur að því leyti betur að
vígi en Alþýðufiokkurinn að hann
hefur fátt sett á blað og því frekar
fátt sem hægt er að benda á að hann
hafl svðdð. Hins vegar gáfu sjálf-
stæðismenn fjölmargt í skyn fyrtr
kosningar sem afls ekki kemur
heim og saman við það sem gerst
hefur síðan.
Vaknar Þymirós?
Það þarf því engan að undra þótt
ríkisstjómin mælist ekki með mik-
ið fylgi í skoöanakönnunum og
stofnuð séu fjöldasamtök kjósenda
til að veija grundvaflarmamiréttindi
sin gegn ágangi stjórnvalda. En það
vekur sérstaka athygli að sú vakn-
ing nær nú hka inn í raðir stjómar-
flokkanna. Tiflögur ungra jafhaðar-
manna sýna að enn er eitthvert lífs-
mark innan Alþýðuflokkslns og
hver veit nema flokkurinn vakni á
endanum upp af sínum pólitíska
þymirósarsvefni.
Garri
dauðadáinu er þró-
unin í menntamál-
um, einkum og sér í
lagi í Háskóla ís-
lands. Þar hafa verið
tekm upp skólagjöld
Frankfurt
Vestrænar vöruflutningavélar
hófu í gær risavaxna flutninga á
hjálpargögnum til hinna gömlu
Sovétríkja og mörkuðu þannig
upphaf nýrra tíma í samskiptum
austurs og vesturs þar sem plóg-
ur kemur í stað sverðs. Hjálpar-
flugið var skipulagt með svo
skömmum fýrirvara að talsmaður
eins flutningaflugfélagsins sagði
að ekki hefði unnist tími til að
gera flugáætlanir til allra fyrirhug-
aðra áfangastaða í austurvegi.
Knin, Króatíu
Milan Babiic, leiðtogi harðlínu-
serba í Króatíu, undirbýr fund
með þingi sínu þar sem búist er
við ákvörðun um hvort af því
verður að friðargæslusveitum SÞ
verði heimilað að koma inn í
Júgóslavlu. Babiic hefur þvælst
fyrir friðaráætlun SÞ til þessa.
Þeir Hans Dietric Genscher, ut-
anríkisráðherra Þýskalands, og
James Baker, utanríkisráðherra
BNA, sögðu í Bonn í gær að þeir
vonuðust til þess að hægt yrði að
senda friðargæslusveitirtil Júgó-
slavíu innan skamms.
Jóhannesarborg
Forystumenn tveggja aðalfylk-
inga svartra S-Afrikumanna
hvöttu til rósemi (gær eftir að 20
manns hið minnsta höfðu látið líf-
ið í óeirðum um helgina. F.W. de
Klerk, forseti S-Afríku, sakar Nel-
son Mandela og Afríska þjóðar-
ráðið um að sá fræjum efasemda
meðal eriendra fjárfestingaraðila
með því að gefa i skyn að efna-
hagsástand sé ótryggt.
Nýja Delhi
Indverjar hafa komið fyrir jarð-
sprengjum á landamærum sínum
að Pakistan til að hefta för fyrir-
hugaðrar kröfugöngu múslima
sem krefjast aðskilnaðar Kasmír-
héraðs og Indlands.
Alsír
Landsstjórn Alsírs lýsti í gær yfir
neyðarástandi og tók fyrstu
skrefin í þá átt að banna starf-
semi Islömsku frelsishreyfingar-
innar. Miklar óeirðir og blóðsút-
hellingar voru í Alsír um helgina
og óttast er að þeim linni ekki í
bráð.
Ziguinchor Senegal
Farþegavél með franska ferða-
menn fórst um helgina í Suður-
Senegal og með henni 31 maður.
Flugvélin rakst á hótelbyggingu
og er talið að flugmennimir hafi
ruglast á Ijósum og taiið Ijós hót-
elsins vera aðflugsljós flugvallar.
Moskva
Hersveitir rússneska innanríkis-
ráðuneytisins hafa dregið sig út
úr Grozny.