Tíminn - 21.08.1993, Blaðsíða 7

Laugardagur 21. ágúst 1993
Tíminn 7
takmörkun veiða á hafinu muni
ekki nást nema með alþjóðlegum
samningum.
Höfum mikiUa
hagsmuna að gæta
Við höfum mikilla hagsmuna að
gæta utan við okkar lögsögu. Það
er hér úthafskarfastofn sem Rúss-
ar og Norðmenn veiða úr. Við höf-
um ekki amast við því en það má
búast við því í framtíðinni að við
munum fara að amast við því og
reka þessar þjóðir í burtu.
Ég er ekki farinn að sjá Rússa og
Norðmenn hlíta því að við förum
að reka þá af svæðinu utan við 200
mflumar suð-austur af landinu.
í samningum verðum við að sjálf-
sögðu að taka þetta mál upp því að
við erum jafnframt með alþjóðleg
hafsvæði á okkar áhrifasvæði sem
þessar þjóðir verða að taka tillit til
en mér vitanlega hafa þær ekki
gert það.“
— Eru íslendingar, í erfiðu ár-
ferði, að semja sig að háttum
meginlandsríkja eins og Rússa
o.fl. sem nýta úthöfin í stað þess
að vemda þau?
„Við íslendingar höfum alltaf ver-
ið þeirra skoðunar að það ætti að
hafa stjóm á öllum veiðum. Undir
það er tekið víðast hvar í heimin-
um. Spumingin er fyrst og fremst
sú hvort að það eigi að gerast með
ákvörðun strandríkjanna eða af
hálfu alþjóðlegra stofnana. Ég hef
enga trú á alþjóðlegum stofhun-
um í þessu sambandi og ég held að
það hafi komið í ljós í starfssemi
Alþjóða hvalveiðiráðsins að það er
ekki framtíðin.
Ég tel að við eigum að halda fast
við þá stefnu að þetta sé fyrst og
fremst gert í samningum milli
strandríkja á viðkomandi svæði og
við eigum ekki að breyta um
stefhu í því sambandi.
Ég fagna stefnubreytingu Norð-
manna í þessu máli en stefnu-
breyting þeirra mun ekki skila ár-
angri í einu vetfangi. Þeir geta
ekki reiknað með því að við íslend-
ingar nýtum á engan hátt þann
rétt sem við höfum í dag til að
veiða á alþjóðlegum hafsvæðum.
Það er hins vegar allt annað mál
hvað við munum síðar gera þegar
samningar hafa náðst.“
Vissa um starfs-
skilyirði er algert
grundvallaratriði
Nú er fiskvinnslan rekin með
miklum halla þrátt fyrir tvær
gengisfellingar. Hvemig meturðu
stöðuna og hvað ber að gera?
„Alvarlegast fyrir fiskvinnsluna í
dag er aflaleysi og erfiðar mark-
aðsaðstæður. Við þurfum fyrst og
fremst að reyna að nýta betur það
sem við höfum milli handanna.
Við þurfum að fækka fyrirtækjum
eftir því sem hægt er og úrelda
fleiri fiskiskip.
Fjármagnskostnaður er alveg að
drepa fiskvinnsluna í dag. Það er
engin leið að fá þar grundvöll
nema að staðið verði við gefin fyr-
irheit um vaxtalækkun.
Síðan er ekki hægt að svara þessu
á annan hátt en með hagræðingu
og nánu samstarfi fyrirtækjanna,
verkalýðshreyfingarinnar og
stjórnvalda. Ég hef því miður eng-
ar „patent“-lausnir en mér hefur
fundist að það hafi skort á þetta
samstarf og síðan hefur hluti af
vandamálunum verið sá að yfirlýs-
ingar stjómvalda í málefnum sjáv-
arútvegsins hafa ekki staðist.
Stjómvöld hafa boðað löggjöf um
breytta fiskveiðistefnu og þróunar-
sjóð sjávarútvegsins án þess að
nokkuð yrði úr því. Slík óvissa hef-
ur haft mjög slæm áhrif á stöðu
sjávarútvegsins.
Það er algert gmndvallaratriði að
atvinnugreinin búi við vissu um
starfsskilyrði sín og stefriumörkun
til framtíðar sé skýr.“
Húsbréfakerfið
var mistök
— Nú stefnir í allt að 15 millj-
arða halla á ríkissjóði og fjármála-
ráðherra gerir ráð fyrir 10 millj-
arða halla á næsta ári sem fjár-
magna á innanlands. Hvað viltu
segja um þessa frammistöðu og
má ekki búast við að vextir muni
spennast upp?
„Ég tel að þessi halli á rfldssjóði
sé of mikill og það er stór hluti af
þeim vandamálum sem við stönd-
um frammi fyrir t.d. á fjármagns-
markaði. Ég geri mér hins vegar
grein fyrir því að það er ekkert
auðvelt að ráða við þetta. Ég er
þeirrar skoðunar að það þurfi að
gæta meira aðhalds og sparnaðar í
ríkisrekstri en gert hefur verið.
Eigi að fara að taka lán hér innan-
lands fyrir þessum halla verður
ekki hjá því komist að hann mun
hafa mikil áhrif á fjármagnsmark-
aðinn.
Ég tel að það hafi verið gengið allt
of langt í útgáfu húsbréfa enda sjá-
um við það að skuldir heimilanna
hafa stóraukist á undanförnum ár-
um. Ég er þeirrar skoðunar að
húsbréfakerfið hafi verið mistök
þó að ég beri þar nokkra ábyrgð.
Það mun einfaldlega ekki ganga
upp að allar íbúðir landsmanna
verði f framtíðinni fjármagnaðar
með ríkisábyrgð. Ég tel því að það
þurfi uppstokkun á þessu kerfi ef
ná á tökum á fjármagnsmarkaðn-
um.
Núverandi ríkisstjórn vill ekki
hafa nein afskipti af fjármagns-
markaðnum sem er stefnumörkun
út af fyrir sig. Það er þá lágmark að
hún geri nauðsynlegar ráðstafanir
á eigin heimili til þess að hafa áhrif
á vextina til lækkunar.
Þaðan hefur ekki komið annað en
yfirlýsingar með jöfnu millibili
sem menn tóku mark á í upphafi
en nú er ekki nokkur maður sem
hlustar á þessi fyrirheit þeirra. Ég
tel að ríkisstjórnin hafi misst allan
trúnað við fjármagnsmarkaðinn í
þessu sambandi.
Það er alveg ljóst að vandamál
eins og atvinnuleysi og háir vextir
verða ekki lagfærð nema menn
hafi trú á því sem muni gerast til
góðs í framtíðinni. Ég er ekki í
neinum vafa um það að stór hluti
af vandanum núna er sá að ríkis-
stjómin hefur ekki traust þess
umhverfis sem lifir í kring um
hana.“ -HÞ