Tíminn - 10.03.1994, Síða 3

Fimmtudagur 10. mars 1994
3
Atvinnuleysiskostnaöur Noröurlandanna áœtlaöur um 2.700 milljaröar / ár, þar afum 40% / beinar bótagreiöslur:
Tvær milljónir Noróurlandabúa
án vinnu og í átaksverkefnum
Kringum 1.400.000 manneskj-
ur ganga um þessar mundir at-
vinnulausar á Nor&uriöndun-
um fimm. Þaö svarar til rúm-
lega 11% vinnuaflsins.
I janúarmánuöi voru þessum
hópi greiddar samtals um
100.000 milljónir íkr. í atvinnu-
leysisbætur (um 71.500 kr. aö
meðaltali á mann). Til viöbótar
þessum 1,4 milljónum atvinnu-
lausra koma um 600.000 manns,
sem í raun em líka atvinnulausir
en em þátttakendur í ýmiss kon-
ar vinnumarkaðsaðgerðum, þ.e.
átaksverkefnum, námskeiöum og
þvíumlíku. Þannig aö alls em um
tvær milljónir karla og kvenna
(15- 16% vinnuaflsins) á Noröur-
löndunum sem vilja fá vinnu en
rúmast ekki á hinum eiginlega
vinnumarkaöi. Þetta er meöal
niöurstaöna samtaka nonænu al-
þýðusambandanna í skýrslu sem
þau hafa gert um kostnaö Norö-
urlandanna af atvinnuleysi. Niö-
urstöðutalan er beint tap upp á
um 300 milljarða sænskra króna.
Þaö jafngildir 2.700 milljöröum
íslenskra króna (um 25-földum
fjárlögum íslenska ríkisins á
þessu ári). Hér er átt viö saman-
lagöan kostnaö af útgjöldum
vegna atvinnuleysisbóta og ýmiss
konar aðgeröa og síðan skatttekj-
ur sem ríkissjóöir verða af vegna
atvinnuleysisins. Þá er ótalinn
mikill langtímakostnaöur vegna
afleiöinga langtímaatvinnuleysis,
sem erfiöara þykir aö reikna út.
Til að átta sig betur á þessari
gríðarstóru taptölu, 2.700.000
milljónum króna, má benda á að
hún samsvarar um 115.000 kr. á
hvert einasta mannsbarn á Norö-
urlöndunum (sem mundi þá
þýða 30 milljarða fyrir 265 þús-
und íslendinga).
Á áttunda áratugnum var at-
vinnuleysi miklu minna, eða um
2%- 5% á Norðurlöndum, en í
öörum löndum V-Evrópu þar
sem 6%-10% vinnuaflsins vom
án vinnu. Síöan 1990 hefur at-
vinnuleysi á Norðurlöndunum
meira en tvöfaldast og er nú orð-
ið svipaö og annars staöar í Evr-
ópu. Og þaö virðist enn fara vax-
andi.
í ár er búist viö aö hlutfall at-
Frá námskeibi ííslensku. Cubmundur Kristmundsson lektor kynnir foreldrum námsefni 9. og 10. bekkjar.
Foreldrar á skólabekk
Foreldrum nemenda í 9. og 10.
bekk grunnskólanna í Reykja-
vík gafst nýlega kostur á aö setj-
ast á skólabekk og kynna sér
námsefni þessara árganga í ís-
lensku og stæröfræöi. Fræðslu-
skrifstofa Reykjavíkur og Sam-
fok, samtök foreldrafélaga í
grunnskólum Reykjavíkur,
stóöu fyrir námskeiöunum.
Hannes Sveinbjömsson,
kennsluráögjafi hjá Fræösluskrif-
stofunni, og, ingibjörg Sigtryggs-
dóttir frá Samfoki skipulögöu
námskeiðin. Áslaug Brynjólfs-
dóttir, fræöslustjóri í Reykjavík,
segir aö námskeiðin hafi hlotið já-
kvæöar viötökur foreldra en þau
sóttu um 40-50 manns. „Mark-
miðiö meö námskeiðunum er aö
auövelda foreldmm aö aðstoða
bömin viö heimanám. Foreldmn-
um var kynnt helsta námsefnið
sem kennt er í 9. og 10. bekk í
þessum greinum og bent á hvaða
kröfur væra geröar á samræmdu
prófunum. Hvort námskeiö stóö
yfir í þrjú kvöld en kennt var einu
sinni í viku." Kennarar á íslensku-
námskeiöunum vom Sigurður
Konráösson prófessor, Baldur
Hafstað dósent og Guömundur
Kristmundsson lektor en þeir
kenna allir viö Kennaraháskól-
ann. Á stæröffæöinámskeiöunum
kenndu þeir Meyvant Þórólfsson,
kennari viö Vogaskóla, og Sigurö-
ur Davíðsson, kennari viö Hjalla-
skóla.
Áslaug segir aö starfsfólk
Fræösluskrifstofunnar sé áhuga-
samt um aö styrkja þátt heimil-
anna í námi bamanna. „Við vilj-
um virkja foreldrana sem mest.
Það getur skipt sköpum fyrir
bömin aö foreldramir sýni námi
þeirra áhuga. í hverjum bekk í
skólunum em um 25 böm og því
geta kennaramir ekki sinnt hverj-
um og einum eins og þyrfti. Þess
vegna er mikilvægt fyrir börnin
að einhver á heimilinu geti aö-
stoðað þau ef þau stranda." Ás-
laug segir að til standi að halda
fleiri námskeiö fyrir foreldra. Til
dæmis sé áhugi fyrir því aö halda
námskeið í samskiptum foreldra
viö börn og unglinga. Eins geti
foreldrar haft samband viö Hann-
es Sveinbjömsson og Matthildi
Guömundsdóttur, kennsluráö-
gjafa á Fræösluskrifstofunni, ef
þeir hafa áhuga á námskeiöi eöa
fræöslufundum um einhver til-
tekin efni. Hannes sér um það
sem snýr aö eldri bömunum en
Matthildur er meö yngri bömin.
-GBK
Athugasemd
Félag guðfræðinema vill koma
á framfæri athugasemd við frétt
Tímans í gær af árhátíö félags-
ins. í fyrsta lagi sé þaö rangt
sem fram kemur í fréttinni aö
einn árshátíöargestur, kona,
hafi fótbrotnaö í slagsmálum.
Hiö rétta sé að viðkomandi
kona fótbrotnaði þegar hún var
aö dansa. í ööm lagi segir félag-
ið þaö ekki rétt aö árshátíðina
„hafi þurft aö stööva". Hiö rétta
sé aö hljómsveitin hafi hætt aö
leika fyrir dansi og fariö, en há-
tíöinni hafi hafi haldiö áfram
og ekki veriö formlega stöðvuð.
Þá telur félagiö aö fréttin í
blaðinu, sem og tilvísun þess til
meintra fyrri tilfella um slags-
mál guöfræöinema, gefi ekki
rétta mynd af skemmtanahaldi
félagsins almennt.
vinnulausra veröi sem hér segir:
Finnland 20%, Danmörk 12%,
Svíþjóö 9%, Noregur 6% og lægst
á íslandi 5,5%. í Svíþjóö er svo
litlu minni hópur í einhvers kon-
ar atvinnubótavinnu. Fleiri karlar
em á skrá en konur, nema í Dan-
mörku og á íslandi, þar sem at-
vinnulausum körlum fjölgaöi
samt einnig meira en konum árin
1992 og 1993.
Á Norðurlöndunum var líka
lengi vel hlutfall vinnandi fólks
miklu stæna. Af öllu fólki á
starfsaldri vom þannig um 81% á
vinnumarkaði á Noröurlöndun-
um, en aðeins um 67% í OECD-
löndum Evrópu. Munurinn felst
fyrst og fremst í vinnu kvenna.
Bent er á, að á síðasta áratug var
heldur meira en helmingur allra
Norðurlandabúa í starfi, og fram-
færöu þannig hinn helminginn
(böm, námsmenn, heimavinn-
andi, öryrkja, aldraöa og at-
vinnulausa). Á örfáum ámm hef-
ur vinnandi hlutinn minnkaö í
vel undir helming og stefnir í
svipaö munstur og í öömm hlut-
um Evróupu. Þar em jafnabarlega
aðeins um 40% íbúanna í starfi
og veröa meö vinnu sinni aö
framfæra hin 60%, beint og
óbeint. Með auknu atvinnuleysi
aukast ríkisútgjöldin, en á sama
tíma fækkar þeim stöbugt sem
borga skatta í ríkissjóö og skatt-
greiðslur fyrirtækja minnka þar
meb líka.
„Og þegar vinnandi fólki fækkar
þar á ofan í beinum tölum — fólk
sem áöur vann fyrir sér og sínum
dettur út og fleira og fleira ungt
fólk kemst aldrei inn á vinnu-
markaðinn — þá virkar þaö á
gmndvöll velferöarþjóðfélagsins
eins og hann leggur sig," segir í
skýrslunni.
I Svíþjóð hefur það veriö reikn-
aö út, aö veröi maöur með 1.600
þús. kr. árstekjur atvinnulaus þá
þýði þaö 1.970 þús.kr. nettó-
kostnað fýrir ríkissjóð. Þar af fæm
1.440 þús. í atvinnuleysisbætur
og 530 þúsund kr. (27%) væri
tekjumissir vegna lægri tekju-
skatta, viröisaukaskatta og skatta
af atvinnurekstri.
Áætlað hefur verið að ríkissjóðir
Norðurlandanna missi þannig af
samtals 680 til 900 milljarða
króna skatttekjum á þessu ári. Á
sama tíma er reiknaö meö aö
þessar þjóöir verji um 730 millj-
öröum til ýmiss konar vinnu-
markaösaögeröa, átaksverkefna,
námskeiöa og þvíumlíks. Beinar
greiöslur til atvinnulausra em
síðan áætlabar um 1,1 milljaröur
króna á árinu. t HEI
Bílaskattar
til umræbu
Félag íslenskra bifreibaeigenda efnir
til opins umræöufundar um bíla-
skatta með fjármálarábherra á Holi-
day Inn hótelinu fimmmdaginn 10.
mars ld. 20.30. Frummælendur
verða Friörik Sophusson fjármála-
ráöherra og Bjöm Pétursson, for-
maður FÍB. Eftir að fmmmælendur
hafa lokið máli sínu verða opnar
umræöur og fyrirspumir. Miöað viö
forsendur fjárlaga hækka skatttekj-
ur ríkissjóös af hvem bifreiö í land-
inu um meira en 1Ö% á árinu 1994
í samanburði viö 1993. Gera má ráb
fyrir að bifreiðaeigendur borgi hátt í
18 milljarða í skatta á þessu ári bara
vegna eignar og reksmrs biffeiða
sinna. Um 70% af útsöluveröi bens-
íns em skattar í ríkissjóð. Heims-
markaðsverð á bensíni hemr lækk-
aö stórlega á þessum vetri en ríkis-
stjómin hefur komiö í veg fyrir að
íslenskir neytendur njóti þessarar
hagstæðu þróunar á heimsmarkaði.
Ríkissjóður tekur aö meðaltali í bif-
reiðagjald (kílóagjald) um 14 þús-
und krónur á hvem bíl í landinu.
Bifreiðagjaldið hækkaði á þessu ári
1994 um rúmlega 30% frá árinu áð-
ur. Innan við 40% bílaskatta renna
til vegagerðar.
Blaðamaður óskast
Tíminn óskar eftir að ráða blaöamann i innlendar fréttir. Aðeins vanir
menn koma til greina. Viökomandi þarf að geta hafið störf sem fyrst.
Umsóknareyðublöð fást i afgreiöslu Tímans Stakkholti 4.
Upplýsingar gefur Birgir (síma 631600 milli kl. 13 -16 í dag
fimmtudag og á morgun föstudag.
Húsbréf
Útdráttur
húsbréfa
Nú hefur farið fram fjórtándi útdráttur húsbréfa í
1. flokki 1989, ellefti útdráttur í 1. flokki 1990,
tíundi útdráttur í 2. flokki 1990, áttundi útdráttur í
2. flokki 1991 og þriðji útdráttur í 3. flokki 1992.
Koma þessi bréf til innlausnar 15. maí 1994.
Öll númerin verða birt í næsta Lögbirtingablaði og
í Morgunblaðinu fimmtudaginn 10. mars. Auk þess
liggja upplýsingar frammi í Húsnæðisstofnun
ríkisins, á Húsnæðisskrifstofunni á Akureyri, í
bönkum, sparisjóðum og verðbréfafyrirtækjum.
HÚSNÆÐISSTOFNUN RÍKISINS
HÚSBRÉFADEILD • SUÐURLANDSBRAUT 24 • 108 REYKJAVÍK • SlMI 69 69 00