Tíminn - 23.04.1994, Blaðsíða 12

12

Laugardagur 23. apríl 1994
Bergmundur Stígsson
frá Horni
Fæddur 1. nóvember 1915
Dáinn 14. apríl 1994
Bergmundur Stígsson frá
Homi, byggingameistari á
Akranesi, íést þann 14. apríl
s.l. Útför hans verður gerð frá
Akraneskirkju nk. mánudag.
Bergmundur var fæddur að
Horni í Sléttuhreppi 1. nóv.
1915. Foreldrar hans voru
hjónin Stígur Haraldsson frá
Horni og Jóna E. Jóhannes-
dóttir frá Höfðaströnd í
Grunnavíkurhreppi, en fædd
að Dynjanda í sömu sveit.
Bergmundur ólst upp í stómm
og glaðværum systkinahópi
og átti góðar endurminningar
um æsku sína. Böm þeirra
hjóna á Horni vom 10, 5
drengir og 5 stúlkur. Af þeim
komust 9 tíl fullorðins ára.
Mikill hagleikur, góð greind
og einstök góövild einkenndi
þennan stóra systkinahóp.
Umhverfið á Horni var stór-
brotið og margir möguleikar
til verðmætaöflunar úr skauti
náttúmnnar, en þaö var ekki
heiglum hent. Það þurftí bæöi
kjark og útsjónarsemi tíl að
berjast við óblíð náttúmöflin,
hvort sem var á sjó eða landi.
Ströndin hafnlaus, en stutt á
gjöful fiskimið. Enn utar vom
fengsæl hákarlamið, sem vom
mjög eftirsótt fyrr á ámm.
Hombjargið var fullt af fugli
og eggjum á vorin. Þangað var
þó ekki auðvelt að sækja björg-
ina og reyndist mörgum tor-
sótt. Börnin á Homi lærðu
fljótt sögurnar af því þegar
þessi eða hinn hrapaði í bjarg-
inu. Það vom vítí tíl varnaðar.
Það er því ekki að undra þótt
æskustöðvamar yrðu Berg-
mundi eftírminnilegar og
hugurinn leitaði oft þangað.
Langafi Bérgmundar í foður-
ætt, Stígur Stígsson, flutti að
Homi 1854. Hann var fæddur
að Sútarabúðum í Gmnnavik
1832. Hann gerðist umsvifa-
mikill útvegsbóndi og báta-
smiður á Horni. Hann varð
víökunnur af hagleik sínum
og dugnaði. Þórleifur Bjarna-
son rithöfundur segir ítarlega
frá honum í Hornstrendinga-
bók. Honum bregður einnig
fyrir í skáldsögum Þórleifs.
Stígur Stígsson þóttí einstakur
hagleiksmaöur og fór orðstír
hans víða. Hann smíðaði tugi
skipa og lagfærði önnur, sem
þóttu fara illa í sjó. Hann var
jafnvígur á tré og járn. Gerði
marga smáhlutí, sem til vom á
bæjum þar vestra. Væri spurt
hver hefði smíðað þetta, var
svarið hið sama: „Hver heldur
þú að smíðað hafi svona nema
Stígur á Homi." Þórleifur segir
ennfremur: „Var Stígur jafnan
fús á að hjálpa þeim, sem tíl
hans leituðu, og vildi hverjum
sem best reynast." Þá segir:
„Hversdagslega var Stígur jafn-
an ljúfur í viðmótí en þó ekki
orðmargur. Hann hafði glöggt
auga fyrir öllu broslegu í til-
tækjum og tali manna og
glotti þá á laun." Mér finnst
lýsing þessi alveg eins geta átt
við Bergmund og að margir
bestu eiginleikar Stígs á Homi
hafi komið fram hjá honum.
Bergmundur fór í Héraðsskól-
ann á Núpi haustíð 1937 og
dvaldi þar við nám í tvo vetur.
Síðan var hann við nám í
bændaskólanum á Hvanneyri
vetuma 1941-'43. Hann var
ágætíir námsmaöur og lauk
námi í skólum þessum með
miklum sóma. Hann minntist
oft á kennara sína á Hvanneyri
og skólabræður sína þar, sem
hann mat mikils. Hann sótti
nemendamót, sem haldið var
á Hvanneyri á s.l. vori í tilefni
50 ára útskriftar. Vom það
miklir dýrðardagar í lífi hans,
enda trygglyndur og vinfastur.
Hans Jörgensson kennari frá
Akranesi var kennari á Hvann-
eyri þessa tvo vetur. Hann
kenndi m.a. handavinnu, en
smíðanámi hafði hann lokið á
undan Kennaraskólanum.
Hann flytur síðan á Akranes
og 1944 gerist Bergmundur
nemandi hjá honum í tré-
smíði og lýkur sveinsprófi og
námi í Iðnskóla Akraness
1948. Var þetta eini nemandi
Hans í trésmíði og var hann
jafnan mjög stoltur af honum.
Þetta vom tíldrög þess að
Bergmundur settíst að á Akra-
nesi og átti þar heimili til
dauðadags, eða í 50 ár. Eftir
það varð trésmíði og bygging-
Óskar Ólason
fv. yfirlögregluþjónn
Eg kom í fyrsta sinn inn fyrir
dyr á utanríkisráðuneytinu sem
nýskipaöur ráðherra 28. sept-
ember 1988. Það vom engir
smákarlar sem tóku á móti
manni: Guðmundur Kjærne-
sted, fv. skipherra, og Óskar
Ólason, fv. yfirlögregluþjónn.
Báðir bám það með sér að þeir
vom vanir mannaforráöum og
ekki óvanir því, að þeim væri
hlýtt. Þannig hófust kynni sem
urðu æ nánari með ámnum,
þótt oft fæm ekki mörg orö
milli manna.
Óskar Ólason var maður mikill
að vallarsýn og kempa á velli.
Og eins og oft er meö sterka
menn stafaöi af honum mildi
og hlýju, sem er eölislæg þeim
manni sem treystir sér fullvel að
mæta því sem að höndum ber.
Eftir námsdvöl í Héraösskólan-
um á Laugarvatni á ámnum
1936-38 vann hann ýmis störf á
sjó og landi, ábur en hann
t MINNING
ákvað að búa sig undir það ab
gæta laga og réttar og gera það
ab ævistarfi. Eftir nám hér
heima hélt hann til náms í
sænska lögregluskólanum og
lauk því meb láði 1946. Eftir
það varb löggæslan hans ævi-
starf.
Óskar var að eðlisfari hjálpfús
mabur, umburöarlyndur og
greibvikinn. Þessir eðliskostir
settu mark sitt á alla hans fram-
göngu sem lögreglumanns.
Hann leit á starfiö sem þjónustu
við samborgarana; fyrirbyggj-
andi leibbeiningarstarf. Hann
var líka ósérhlífinn og ekki
sporlatur; ávallt til þjónustu
reiðubúinn. Sumir segja að í
ljósi þessara eiginleika hafi Ósk-
ar verið lögreglumaður af
„gamla skólanum".
arstarfsemi atvinna hans.
Hann þótti strax afburöa góð-
ur smiður, vandvirkur og sam-
viskusamur, svo orð fór af. Eft-
ir tilskilinn tíma varð Berg-
mundur byggingameistari og
sá um byggingu fjölda íbúðar-
húsa og margra stórbygginga í
áratugi, m.a. starfsmannabú-
stað sjúkrahússins og safnað-
arheimilið Vinaminni. Þótti
hverju því verki vel borgið
sem Bergmundur tók ab sér.
Bergmundur kvæntist 1.
janúar 1948 Jónu Björgu Guð-
mundsdóttur hjúkrunarkonu
bónda í Múla við Suðurlands-
braut í Reykjavík Jónssonar og
konu hans Guðríðar R. Jóns-
dóttur. Jóna er öndvegiskona,
sem starfabi í áratugi á vegum
bæjarins sem hjúkrunarkona.
Fyrst hjá Sjúkrasamlagi Akra-
ness og síöar í bamaskólanum.
t MINNING
Böm þeirra em tvö: Bergþóra
kennari, búsett á ísafirði, gift
Guðmundi Ágústssyni húsa-
smíðameistara; og Þórir læknir
á Akranesi, kvæntur Guðríði
Guðmundsdóttur hjúkrunar-
fræðingi. Bamabömin em
fjögur.
Um skeiö starfaði Bergmund-
ur nokkuð að félagsmálum
iðnaðarmanna. Hann var
lengi dómkvaddur af bæjar-
fógetanum á Akranesi ásamt
öðmm manni til að gera mats-
gerðir, ef ágreiningur reis um
tilteknar framkvæmdir eba
skemmdir sem urðu á eignum
sem meta þurftí tíl verös. Allir
treystu Bergmundi til ab finna
sanngjama niðurstööu og
undu ágreiningsmenn furðu
vel úrskurbi hans. Hann hefur
lengi starfað í Gideonfélaginu
og þóttí vænt um starfsemi
þess, enda einlægur trúmaður.
Hinsvegar var Bergmundur
ákaflega hlédrægur og forðað-
ist að vera í sviösljósinu og lét
eins litið fara fyrir sér og nokk-
ur maður gat gert.
Bergmundur varð fljótlega
eftirsótmr sem byggingameist-
ari. Hann þótti bæði vandvirk-
ur, úrræðagóður og duglegur
Alltjent var hann góður lög-
gæslumaður; maður sem naut
vaxandi trausts af verkum sín-
um. Eftir að hafa gegnt starfi al-
menns lögreglumanns 1943-49
starfaði hann hjá Rannsóknar-
lögreglunni til 1962. Þá tók
hann við starfi aöalvaröstjóra
hjá lögreglunni í Reykjavík, uns
hann gerðist yfirlögregluþjónn
umferðarmála árib 1966. Oskar
gegndi því starfi af lífi og sál.
Hann vissi af langri reynslu
hversu mörgu var áfátt í um-
ferðarmenningu þjóðarinnar,
sem var nýlega vélvædd eftir
búferlaflutninga úr baðstofu í
blokk og nýkomin af moldart-
roðningum á malbikiö. Óskar
gerðist því einn af brautryðj-
endum bættrar umferðarmenn-
ingar í landinu.
Eftir langan og farsælan starfs-
feril viö gæslu laga og réttar,
hefði Óskar ab öbm jöfnu átt ab
fagna því ab mega setjast í helg-
við að koma byggingunum
áfram. Hann valdi sér úrvals-
lið. Slæpingshátt og þó eink-
um ónytjumælgi við störf
þoldi hann illa og urðu slíkir
starfsmenn ekki mosavaxnir í
liði hans. Byggingarkostnað-
urinn reyndist oft lægri en
áætlað var. Hann hugsaöi um
hverja framkvæmd sem hann
ætti hana sjálfur og sýndi alla
þá hagsýni sem unnt var.
Hann átti það til að fylgjast
með húsum þeim sem hann
byggði og líta eftír því hvórt
einhverjir gallar, eins og
sprungur eða sig, kæmu í ljós.
Samviskusemm var einstök og
aldrei fannst honum nógu vel
vandað til undirbúnings og
nákvæmni við framkvæmd-
ina. Þá kunni hann því betur
að „húsum" hans væri sómi
sýndur í viðhaldi, þótt ekki
nefndi hann það við nokkum
mann. Slík var háttvísi hans.
Sá, sem einu sinni fékk Berg-
mund til að byggja hús, leitaði
til hans öðm sinni, þyrfti
hann á því að halda. Og ekki
aðeins það, heldur og bömin
hans og aðrir vandamenn.
Verkin lofuðu meistara sinn.
Allt þetta þekkti ég af eigin
raun. Þegar ég kom til Akra-
ness fyrir 40 ámm, leitaði ég
fljótlega eftir byggingameist-
ara, ásamt vini mínum sem
fluttí hingáð um svipað leyti
og þurftí einnig á húsnæði að
halda. Bergmundur lét tilleið-
ast eftír alllanga umhugsun,
enda var hann hlaðinn verk-
um langt fram í tímann, sem
ljúka varb fyrst. Húsið steypti
hann upp sumarið 1955 og
var það fokhelt þegar kom
fram á haustið. Þetta var erfitt
verk, því fram eftir öllu sumri
kom varla þurr dagur og varð
an stein, að loknu drjúgu dags-
verki. En hann unni sér ekki
hvíldar, heldur hóf ný störf sem
móttökustjóri utanríkisráðu-
neytisins áriö 1986 og reyndist
þar enn sem fyrr réttur maður á
réttum stað.
Andlátsfregn Óskars kom eins
og reiðarslag yfir okkur sam-
starfsmenn hans. Allt fram á
síðustu stund hafbi hann leikib
á als oddi; mættur fyrir allar ald-
ir, geislandi af starfsorku, greið-
vikinn og gestrisinn við alla
hið vaska lið hans að vera í
sjóstökkum flesta daga. Þá
svall honum móður í brjóstí.
En allt fór vel. Þá sá ég strax
hvílíkur snillingur Bergmund-
ur var. Síðan hef ég metib
hann og virt umfram flesta
aðra, sem ég hef kynnst á lífs-
leiðinni, og átt vináttu hans
og hjálpsemi vísa. Á næsta ári
réði ég Bergmund tíl aö byggja
starfsmannabústað Sjúkrahúss
Akraness, sem er mikil bygg-
ing upp á þrjár hæðir. Það verk
var unnið bæði fljótt og vel,
eins og allt annað sem Berg-
mundur tók sér fyrir hendur.
Bergmundur var góður félagi
og virtur af öllum. Ekki máttí
hann vamm sitt vita í neinu.
Að eðlisfari var hann fámáll,
en sá þó flestum betur það
broslega í fari manna og glotti
þá út undan sér. Stundum gat
hann sett fram stutta þraut-
hugsaða setningu, sem lauk
umræðunni. Hann tók undir
með sr. Hallgrími, sem sagði:
„Oft má á máli þekkja, mann-
inn hver helst hann er." Berg-
mundur þurftí ekki lengi að
hlusta á ókunnugan mann svo
hann vissi ekki nákvæmlega
hvað í honum bjó. Þetta
reyndist honum vel.
Væru oflátungar að belgja sig
út í návist hans eða einhverjir
með vanhugsaðar abfinnslur
eba merkilegheit, hlustaði
Bergmundur steinþegjandi
stundarkom, en setti síöan
fram stutta þrauthugsaða setn-
ingu. Um leið datt botninn úr
öllu bullinu og hrokinn hvarf.
Hann hafði andúb á skrumi og
hverskonar yfirborðsmennsku
og spjátrungar áttu ekkert er-
indi til hans. Hann var áhuga-
maður um framfarir þjóðar-
innar tíl betra og fegurra lífs.
Bruðl og sýndarmennska var
honum þymir í augum. Hann
dáðist að ungum mönnum,
sem áttu sér djörf og vel undir-
búin framtíðaráform, og taldi
ekki eftír sér aö leggja þeim
lið.
Mikill mannkostamaður hef-
ur kvatt eftír farsælt ævistarf.
Vinir og nágrannar þakka
Bergmundi góðvildina og ljúf-
mannleg samskipti. Þeir
kveðja hann með viröingu og
söknuði og munu jafnan
minnast hans ér þeir heyra
góðs manns getið. Við hjónin
sendum fjölskyldunni allri
samúðarkveðjur og þökkum
dýrmæta vináttu í áratugi.
Daníel Ágústínusson
sem að garöi bar. Hann var í
fullu fjöri til hinstu stundar,
enda bar hann aldurinn vel.
En enginn má sköpum renna.
Eftir lifa ljúfar minningar um
góöan dreng sem var hvers
manns hugljúfi og hlýr og
traustur vinur vina sinna. Okk-
ur Bryndísi er mikil eftirsjá að
Óskari. Vib flytjum ekkju hans,
Ástu Einarsdóttur, bömum
hans og fjölskyldu allri okkar
einlægustu samúðarkveðjur.
Jón Baldvin Hannibalsson
utanríkisráðherra
Aðsendar greinar,
afmælis- og
minningargreinar
sem birtast eiga í blaðinu
þurfa ab hafa borist ritstjórn
blabsins, Stakkholti 4, gengib
inn frá Brautarholti, tveimur
dögum fyrir birtingardag, á
disklingum vistabar í hinum
ýmsu ritvinnsluforritum sem
texti, eba vélritabar.
SÍMI (91) 631600