Tíminn - 26.10.1994, Qupperneq 5

Miðvikudagur 26. október 1994
5
VETTVANGUR
Hjálmar Árnason:
Er fólk í fyrirrúmi?
Davíð Oddsson og fylgishjörð
hans innan ríkisstjórnarflokka
guma um þessar mundir mjög
af efnahagsbata þjóðarinnar.
Máli sínu til stuðnings flytur
hann lærðar tölur um batnandi
horfur í þjóðarbúi — hremm-
ingarnar séu senn að baki.
Framsóknarflokkurinn hefur
bent á að ekki sé allt sem sýnist
í boðskap forsætisráðherra. Að
baki þeirri gagnrýni býr sú ein-
falda vitneskja, að almenningur
— fólkið í landinu — hefur ekki
fengið að njóta svokallaðs bata.
En einhvers staðar hlýtur hann
að leynast; ekki skrökva lands-
feður.
Staðreyndin er bláköld: Ríkis-
stjórnin hefur búið svo um
hnúta að stórbrotin tilfærsla
eigna hefur átt sér stað. Hagræö-
ing og niöurskurður eru töfra-
orðin. Niðurskurður á pening-
um til heilsugæslu, niðurskurö-
ur í skólum, niðurskurður í list-
„ Venjulegt launafólk
stendur undir megninu af
skattatekjum ríkisins.
Þetta sama fólk horfir
upp á granna sína berast
mikið á í hvívetna, en
skattagreiðslur þess eru í
engu samrœmi við
„standardinn". Rökrétt
ályktun er sú, að efna-
hagsbatinn nœr einungis
til fáeinna útvalinna.
Kolkrabbinn gildnar."
um og menningu. Afleiðingin
er sú, að venjulegt launafólk
þarf að verja stöðugt hærra hlut-
falli tekna sinna til að kaupa
ýmsa þá þjónustu, sem velferö-
arkerfið hefur annast. Nú geta
ekki allir komið börnum sínum
í skóla, af fjárhagsástæðum.
Sjúklingaskattar draga úr lækn-
ismeðferð og menning er óþarfa
bruðl. Manngildið er látið víkja
fyrir auðgildinu. Samtímis eru
hátekjufólki tryggðar áfram-
haldandi vellystingar með hnit-
miðuðum aðgerðum, sem bein-
línis auka bil milli ríkra og fá-
tækra í landinu.
Venjulegt launafólk stendur
undir megninu af skattatekjum
ríkisins. Þetta sama fólk horfir
upp á granna sína berast mikið
á í hvívetna, en skattagreiðslur
þess eru í engu samræmi við
„standardinn". Rökrétt ályktun
er sú, að efnahagsbatinn nær
einungis til fáeinna útvalinna.
Kolkrabbinn gildnar. Þessi mis-
gjörningur er festur í sessi fyrir
tilstuðlan sjálfstæðismanna og
krata. Vekur e.t.v. ekki furðu
með hina fyrrnefndu, en svo er
að sjá að leiðtogar krata hafi
gleymt sér við þá iðju að hygla
sínum í spilltu gæðingakerfi,
meðan íhaldið fær að læða í
gegn grundvallarbreytingum á
samfélaginu.
Um þetta verður kosið í apríl.
Framsóknarflokkurinn mun
kynna málefni sínu undir kjör-
orðinu Fólk í fyrirrúmi og gefur
þannig tóninn. Framsóknar-
flokkurinn vill snúa samfélag-
inu af braut auðgildis til þeirra
átta, sem láta manngildið og
heiðarleika ráða.
Það merkir að flokkurinn vill
auka bjartsýni til atvinnu,
þannig að enginn þurfi að búa
við atvinnuleysi. Þab merkir að
flokkurinn vill vernda velferðar-
kerfib, þannig að grundvallar-
mannréttindi séu tryggð öllum.
Það merkir að laun fólks eiga að
duga fyrir mannsæmandi lífi.
Það merkir að skattakerfið verb-
ur að ná til allra og vera réttlátt.
Það merkir að stjórnmál verba
að vera byggð á siðgæðisgrunni
og réttsýni. Það merkir ab fólk
er í fyrirrúmi.
Höfundur er skólameistari.
Torfi Guöbrandsson:
Hvers virði er fullveldið?
Ýmsir hafa látið sér detta í hug,
ab hagkvæmt væri fyrir íslend-
inga ab ganga í Evrópusamband-
ið og því sé best að sækja um að-
ild sem fyrst. Aðrir tvístíga í
þeim efnum og draga í efa, að
með slíkri ákvörðun værum við
að stíga gæfuspor. Enn aðrir
leiða málið hjá sér með því ab
benda á, að það sé ekki komið á
dagskrá og því liggi ekki á að lýsa
yfir hvort vib séum meðmæltir
eba mótfallnir aðild ab Evrópu-
sambandinu. Nægur tími sé til
stefnu, sem skynsamlegt væri að
nota til að kanna kosti og galla
aðildar.
Það er greinilegt ab áróðurs-
menn fyrir aðild eru aðsópsmeiri
en andstæbingar aðildar. Þeir
hampa kostunum óspart og
verja til þess löngu máli í ræbu
og riti. Hins vegar eru þeir fáorð-
ir um gallana, eins og þeir séu
ekki til og verbi því aldrei til
vandræða.
Það er greinilegt ab hugmynda-
fræöingar aðildar að Evrópusam-
bandinu eru ákveðnir og ein-
beittir í bobskap sínum, sem
fluttur er undir fánum auðgildis
og efnishyggju.
Og nú hefur þeim bæst óvænt-
ur liðsauki, þar sem ein af stofn-
unum Háskóla íslands hefur
„En vonandi sjá þó allir
að það vœri glaprœði að
fóma fullveldinu á altari
Mammons. Það vœm
stjómmálaleg afglöp sem
aldrei yrðu fyrirgefin."
reiknað fyrir þá upp á kommu,
hvaö íslenskir neytendur myndu
græða mikið ef þeir gengju í Evr-
ópusambandið. Það hefði í för
með sér lækkun á landbúnaðar-
vörum um 35-40%, aukið vöru-
úrval og gróða fyrir neytendur
upp á 5,5 miljarða hib minnsta á
ársgrundvelli. Já, hugsið ykkur
bara. Fimmþúsund og fimm-
hundruð miljónir beint í vas-
ann. Það hlýtur að vera satt, fyrst
þetta er runnið frá þeirri stofnun
Háskólans sem ætti ab hafa mest
vit á fjármálum. Hvað þarf þá
frekar vitnanna við? Eftir hverju
eigum við að bíða með umsókn-
ina? Kemur þetta ekki til með að
leysa allan efnahagsvandann
fyrir okkur? Eba er dæmið ekki
nema hálfreiknað? Það yrði nú
saga til næsta bæjar, ef Háskóla-
stofnun fengi kolvitlausa út-
komu úr dæmi, sem varbaði
framtíðarheill þjóbarinnar. Eig-
um vib kannski von á afsökunar-
beibni og tilmælum um ab taka
ekkert mark á þeirri áfanga-
skýrslu, sem Þórólfur Matthías-
son, lektor í hagfræði, birti ný-
lega á þingi Neytendasamtak-
anna? Hvað var það sem
gleymdist í dæminu stóra?
Það var í fyrsta lagi kostnaðar-
liðirnir, sem tiltölulega auðvelt
er að réikná út með þeirri tækni
sem viðskiptafræðingar búa nú
yfir. Það þarf drjúgan gjaldeyri
til ab flytja inn landbúnaðarvör-
ur, þótt ódýrar séu. Það mun
koma í ljós, eftir að búið er að
rústa innlenda framleiðslu þeirra
meb hömlulausum innflutningi.
Annar þáttur, sem gleymdist,
var afsal fullveldisins á mörgum
sviðum. Hætt er við að erfitt
reynist aö meta það til fjár vegna
þess að þar er um verbmæti að
ræða, sem ekki verða talin í
krónum eða pundum. Frelsiö til
orða og athafna er ómetanlegt.
Og enga þjóð veit ég, sem ætti
bágara með að sætta sig vib að
þurfa að hlýða reglum og fyrir-
mælum Evrópusambandsins í
einu og öllu.
Hvernig á jafn stolt og frjálsbor-
in þjóð og íslendingar að kalla
yfir sig þá kvöð að þeir geta
naumast í hvorugan fótinn stig-
ib nema biðja valdhafana í Bms-
sel auðmjúklega um leyfi? Því er
nefnilega þannig varið, að í þess-
ari ríkjasamsteypu gilda bob og
bönn og þab jafnvel í ríkari mæli
en íslendingar hafa nokkru sinni
orðið að þola, að einokunartím-
anum einum undanskildum.
íslendingar hafa áður verið
hábir tveim þjóbum öldum sam-
an. Þær vom okkur vinsamlegar,
en samt leið okkur illa og við átt-
um þá ósk heitasta aö öðlast full-
komið frelsi, ekki á einu heldur á
öllum sviðum. Og þab tókst að
lokum með samstilltu átaki. Nú,
hálfri öld síðar, halda ýmsir pól-
itíkusar að menn hafi gleymt
sjálfstæðisbaráttu forfeðranna
og séu tilbúnir að fórna fullveld-
■' inu fyrir ímyndaðan gróöa og
segja með því, að meta beri auö-
gildið meira en manngildib.
Það er vissulega rétt, ab vald
peninganna er mikið. En von-
andi sjá þó allir að það væri glap-
ræði ab fóma fullveldinu á altari
Mammons. Þab væru stjórn-
málaleg afglöp sem aldrei yrðu
fyrirgefin. Sú fullyrðing, að við
væmm betur sett í EB en utan
þess, því að þá gætum við haft
áhrif á gang mála okkur í vil, er
hrein bábilja. Þar eru þab fjöl-
mennustu ríkin, sem ráða gangi
mála, en smáríkin eru áhrifalaus.
Annað álit er hrein óskhyggja.
Ef við víkjum svo í lokin aftur
ab stóra dæminu, þá fá neytend-
ur 5,5 miljarða í vasann, en hag-
ur ríkissjóbs versnar ab sama
skapi og þarf að taka jafnháa
upphæð til baka úr vasanum.
Eftir standa þá neytendur full-
veldinu fátækari. En umræðan
ein sýnir að sjálfstæðisbaráttan
er eilíf.
Höfundur er fyrrum skólastjóri.
Til hamingju, Illugi!
Þab er full ástæða til að óska 111-
uga Jökulssyni til hamingju með
þann heiður sem hann varð að-
njótandi í síðustu viku, að vera
rekinn frá Ríkisútvarpinu. Vissu-
lega er honum þar með skipab á
bekk með öbmm stórstjörnum
sem orbið hafa að sæta sömu ör-
lögum, en það er þó ekki megin-
ástæban fyrir því að hamingju-
óskir em vib hæfi, heldur hitt
hversu augljóslega Illugi er settur
í fyrsta sæti við þennan brott-
rekstur og helsti hugmyndafræð-
ingur stærsta flokks þjóöarinnar
verður að láta sér lynda ab vera
rekinn meb honum eins og hvert
annað fylgimngl.
Það var auðvitab aldrei nema
eðlilegt að dagskrárstjóri Rásar 2
gætti hlutleysisskyldu útvarpsins
með því að sjá til þess að pistla-
höfundar kæmu hvor af sínum
væng stjórnmálanna og ræki
báða í einu, þegar að því kom.
Hitt á svo að geta verið okkur, al-
mennum hlustendum, til ágætr-
ar skemmtunar að Illugi Jökuls-
son skyldi fara svo gjörsamlega
með sigur af hólm(stein)i að
flokksfélagar hins pistlahöfund-
arins vildu allt til vinna að losna
við rödd Illuga úr útvarpinu,
jafnvel það að þeirra eigin mál-
Frá
mínum
bæjar-
dyrum
JÓN
DANÍELSSON
pípa yrði látin fjúka meö hon-
um.
En þannig er þab nú einu sinni.
Þetta er einmitt eitt af meginlög-
málum hinnar frjálsu sam-
keppni. Hún endar yfirleitt með
yfirburbasigri annars aðilans.
Þab hefur sannast sagna verið
afskaplega skemmtilegt að fylgj-
ast með fréttum af þessu máli
síöustu dagana og vibbrögðum
ýmissa abila. Af einhverjum
ástæðum sýnist til dæmis aug-
ljóst af ummælum framkvæmda-
stjóra útvarpsins í sjónvarpsfrétt-
um að þessi framkvæmdastjóri sé
í ákveðnum, stómm stjómmála-
flokki, nokkuð til hægri við
miðju. Af sjónvarpsfréttum á
föstudagskvöldið mátti skilja að
framkvæmdastjóranum þætti
ómaklegt að annar pistlahöfund-
ur skyldi fá reisupassann ásamt
Illuga Jökulssyni. Framkvæmda-
stjórinn taldi nefnilega að Illugi
hefbi farið yfir strikið, en hinn
pistlahöfundurinn ekki.
Ab því er sérstaklega varðar
þetta síbasta atribi, ab hinn
pistlahöfundurinn hafi ekki farið
yfir strikib, er raunar auðvelt ab
taka undir með framkvæmda-
stjóra útvarpsins. í þau fáu skipti,
sem ég hef orðið áheyrandi að
pistlum þessa höfundar, hefur
hann að minni hyggju aldrei
nokkurn tíma farið yfir strikið.
Hann hefur samviskusamlega
haldið sig hinum megin við það.