Tíminn - 04.01.1995, Blaðsíða 7

Mibvikudagur 4. janúar 1995
yfam
7
Ný vertíb ab byrja
Þá er hafið nýtt ár í lífi hesta-
manna sem annarra og ef að
líkum lætur, þá má vænta þess
að fram komi nýir hestar og
knapar sem vekja munu at-
hýgli.
Arið, sem nú er nýliðið, var
hestamönnum gjöfult í mörg-
um skilningi. Þab færði okkur
landsmót, sem var meira og
betra en áður og kallabi til sín
fjölda erlendra gesta. íslands-
mót í hestaíþróttum var
einnig glæsilegt og skipulagi
þess hrósað. Á erlendri grund
stóð landinn sig vel og bar þar
hæst Norðurlandamótið í
Finnlandi.
í dómum á kynbótahrossum
gerðist það nú að teygni stig-
unarkvarðans var nýtt sem
kostur var og það skilar sér í
því að gera gleggri mun á því
sem er gott og því sem er slakt.
Þess þurfti með. Fleiri hross
komu til kynbótadóms en
áður, sem sýnir virkni í rækt-
unarstarfinu, þó spyrja megi
hvort saman fari ræktunar-
markmið og kröfur markaðar-
ins. Fleiri hross eru nú seld úr
landi en áður, en eftirspurnin
er mest eftir þægum og traust-
um tölthestum. Verðið á þeim
er hins vegar svo lágt ab fram-
leiðandinn fær lítið í sinn
hlut. Sex vetra fulltaminn
hestur, þægur töltari sem ekki
fæst meira verð fyrir en kr.
150,000, skilar framleiðand-
anum litlu. Það er líka ljóst að
margir framleiðendur gefa
með hrossum sínum án þess
að leiða hugann að því, vegna
þess að þeir láta aðrar búgrein-
ar bera uppi kostnaðinn. Þetta
er alvörumál, sem væntanlega
veröur rætt ítarlegar í HESTA-
MÓTUM síðar.
Dökkir skuggar
En þetta ár bar líka með sér
skugga. Upp kom inflúensa í
hrossum og óttuðust menn að
um væri að ræða faraldur. Þaö
útleiddist þó betur en á horfð-
ist. Annar skuggi var dökkur
mjög og er þar átt vib slysib á
landsmótinu. Sá skuggi hvílir
yfir okkur enn, og furðulegt
hvað það dregst að gera hreint
fyrir dyrum í því máli. Það hef-
ur mjög slæmar afleiðingar í
för með sér fyrir orðspor
hestamennskunnar heima og
erlendis. Samþykkt reglugerð-
ar um lyfjanotkun eyðir ekki
þeim skugga.
Málefni Stóðhestastöðvar-
innar voru í uppnámi á þessu
ári og eru þab að vissu leyti
ennþá, þó náðst hafi bráða-
birgðalausn. Fyrir vorið verða
menn að vera klárir á því
hvernig haga á þeirri starfsemi
til lengri tíma litið.
í Félagi hrossabænda eru ýf-
ingar meb mönnum. Þar er
deilt um ráðstöfun á fjármun-
um félagsins til útgerðar bú-
garðs í Litháen og hver sé
raunverulegur tilgangur með
því úthaldi. En gerjunin spegl-
ar Iíka þá undiröldu, sem er í
samtökum ræktenda, þ.e.
hvert eigi í raun að vera starfs-
svið Félags hrossabænda svo
og ræktunarsambandanna.
Þetta snertir líka umræðuna
um Landssamband hesta-
mannafélaga og Hestaíþrótta-
samband Islands. Snertifletir
þessara mála eru svo margir að
þau verður að ræba í sam-
hengi. Ný skipan er að komast
á yfirstjórn búnabarmála. Þar
er búgreinafélögum ætlað
stórt hlutverk. Hrossaræktend-
ur þurfa að átta sig á með
hvaba hætti þeir styrkja sín
Frá landsmótinu síbastliöiö sumar.
Glæsilegt ár hestamennsk-
unnar, sem tók þó sinn toll
samtök til að halda utan um
hagsmuni sína.
Miðað við þá stefnu, sem nú
er í markaðsmálum, þá er
hrossarækt sem sjálfstæð bú-
grein ekki arðvænleg. Sem
hliðargrein með annarri fram-
leiðslu eba annarri atvinnu
getur hún þrifist. Það er
kannski heldur ekki að vænta
annarrar niðurstöðu, ef út-
koman er þannig eins og Sig-
urbjörn Bárðarson lýsir því í
síðasta tölublaði Hestsins okk-
ar að úrkastið sé 60 til 70%
þegar verið sé að velja hross á
erlendan markab. Og ef verðið
er svo ekki nema 150 þúsund
krónur fyrir hrossið, af þeim
30 til 40% sem seljast, þá sjá
menn sína sæng út breidda.
Þó einstaklingsframtakið sé
mikils virði og margir einstak-
lingar eigi hrós skilið fyrir sína
markaðssetningu, þá verða
hrossaframleiðendur að bind-
ast samtökum um að verja
sína hagsmuni. Ég held mönn-
um sé það Ijóst að vib hefðum
ekki náð þeirri markaðshlut-
deild fyrir okkar sjávarafurðir
né það verb sem vib fáum,
nema fyrir sterk sölusamtök.
Þó útflutningur hrossa sé ekki
ab öllu leyti sambærilegur og
útflutningur matvæla, þá er
þar í hollan skóla ab ganga.
Margt spennandi
framundan
Framundan er ný vertíð.
Hún á eftir að veita okkur
hestamönnum mikla ánægju,
þó svo við siglum aldrei fram
hjá öllum vonbrigðum.
Á þessu ári verður fjórðungs-
mót á Austurlandi og verður
það haldið á keppnissvæðinu
á Fornustekkum í Hornafirði.
íslandsmót í hestaíþróttum
verbur haldið í Borgarnesi og
svo síðast en ekki síst verður
Heimsmeistaramótið í keppni
íslenskra hesta haldið í Sviss í
ágúst á þessu ári. Mikill áhugi
HEJTA-
MOT
lýARI
ARNORS-
SON
virðist vera fyrir þessu móti og
margir hugsa gott til úrtöku-
keppninnar hér heima. En það
er eins og gjarnan, margir kall-
aðir en fáir útvaldir.
Fyrir utan það sem hér hefur
verið tíundab, eru svo öll fé-
lagsmótin, sem mörg hver eru
að þróast upp í sameiginleg
stórmót sem er góðs viti, svo
og öll ferðalögin og frjálsu út-
reiðarnar sem framundan eru.
Þátttaka almennings í hesta-
mennskunni fer vaxandi og er
það vel. Hollari skemmtan fyr-
irfinnst varla og þrátt fyrir á-
hyggjur ræktendanna, þá get-
ur neytandinn horft bjartsýnn
fram á veginn.
HESTAMÓT þakka góðar
viðtökur á árinu sem liðið er,
um leiö og hestamönnum sem
og öðrum landsmönnum er
óskað glebilegs árs. Við minn-
um á að þátturinn er opinn
fyrir skoðanaskipti. Greinar
skulu merktar nafni höfundar
og utanáskriftin er:
TÍMINN - HESTAMÓT
Brautarholti 1
105 Reykjavík
✓
Skyldleikaræktun hefur verib stunduð á ís-
landi um langan aldur, bæði mebvitað og
ómeövitað. Meira var um þetta áður en hrossa-
ræktarsambönd komu til og fóru að hafa áhrif
á val kynbótahesta. Menn notuðu gjarnan
graðhesta úr eigin stóði og álitlegir folar voru
síðan f stóðinu fram á fullorðins aldur.
Skyldleikaræktun af þessum toga leiddi fyrr
eða síðar til úrkynjunar á einhverjum sviðum,
verulegum göllum f byggingu eða einhæfni í
kostum. Hins vegar gerðu hestar úr slíkri rækt-
un oft góða hluti í óskyldum hrossum eða fjar-
skyldum. Margir stofnar eru þekktir fyrir mikinn
skyldleika fyrr á árum og má þar nefna Svaba-
stabahross og Hornafjarðarhross sem dæmi.
í Svaðastaðahrossum var þessi skyldleiki
magnaður á vissu tímabili. Það var í þeim
hrossum sem komin voru út-af alsystkinunum
Sörla 71 og Tinnu 147. Þeim var æxlað saman
oftar en einu sinni og síðan afkomendum
þeirra. Undan þeim var Léttir 137, sem síðan
var leiddur á móður sína og þá fæddist Sörli
168. Hann var síðan leiddur á Friðriks- Blesu,
sem var alsystir Léttis. Þeirra dóttir var Nös f
Kirkjubæ, sem var langamma Rauðhettu í
móðurætt, en Glenna Nasardóttir, amma
Rauðhettu, var undan Glanna í Kirkjubæ
(Glanni var albróðir Skeifu frá Kirkjubæ, sem
oft var kennd við Hvanneyri), sem var sonur
Ljúfs 353 frá Blönduósi. Þar er aftur komið í
óskylt blóð. Ekki er vafi á því að Rauðhetta ber
með sér sterk einkenni gamla Svaðastaöa-
stofnsins, enda er hann einnig í föðurættinni,
því Þáttur faðir hennar og móðir hennar Brana
voru fjarskyld. En í Brönu kemur líka nýr þáttur,
óskyldur, sem er Glóblesi frá Hindisvík og er því
að einum fjórða í Rauðhettu. Því verður skyld-
leikaræktarstuðull hennar lágur eða 0,78%.
Gallar erfast ekki síbur en kostir. Þeir geta því
magnast upp í skyldleikanum og eru mörg
dæmi þess. Léttir 137, sem minnst er á hér að
framan, var stuttur hestur og þessi kútvaxna
bygging erfðist talsvert frá honum. Hún kom
m.a. í gegnum son hans, Blakk 169 frá Hof-
stöðum.
Glabur 404 frá Flatatungu var dóttursonur
Léttis og afi hans var Blakkur 169. Þegar Glað-
ur var notaður í skyldum hrossum, kom þetta
vaxtarlag greinilega fram, eins og í Ijós kom
þegar Glaður kom aftur í Skagafjörð. Enda voru
á bak viö hann langræktuð skyldleikahross.
Glaður framræktaðist ekki vel.
í næstu þáttum verða teknir fyrir fleiri skyld-
leikaræktaðir stofnar.
Leibrétting
Þau mistök urðu í síðasta Kynbótahorni að
dæmd afkvæmi Hrafns frá Holtsmúla voru talin
59, en áttu að vera 359.
Þá var Dagur frá Kjarnholtum sagður undan
sonardóttursyni Hrafns, en hann er sonarsonur
Hrafns. Þetta er hér með leiðrétt.