Morgunblaðið - 12.02.2006, Síða 18

18 | 12.2.2006
Ef til vill verður ekki langt að bíða að
brot af vor- og sumartískunni
2006 frá Chanel verði til sölu á
hálfvirði í einhverri depôt-
vente-búðinni í París. . . . og skór frá Ralph Lauren, Louis Vuitton.
París er eins og risastór tískusýning. Það er sama í hvaða hverfi borgarinnarborið er niður; sjötta, sjöunda, áttunda eða tíunda – alls staðar ganga kon-urnar um göturnar skreyttar vörumerkjum sem öskra á þig; Gucci!! og
Chanel!! „Chic“ er orðið sem er Parísarbúum tamt á tungu og hér eru allir svo
„chic“. Þetta var líka fyrsta orðið sem ég lærði við komuna til Parísar. Eftir að hafa
legið yfir orðabókinni rann upp fyrir mér að merkingin væri að vera smart. Með
þetta að leiðarljósi og gott veganesti að heiman vissi ég þó nokkuð um tískuna, eða
svo hélt ég. Ég gat líka talið upp nöfn einhverra tískukónga. Að vísu voru upp-
hafsstafir þessara kavalera ekki á eigum mínum. Hvorki á sólgleraugunum né á
handtöskunni og ekki héngu heldur föt frá þeim í fataskápnum mínum. Það leið
ekki á löngu þar til ég hafði áttað mig á að Frakkar líta tískuna öðrum augum en
aðrar þjóðir heims. Að vera „chic“ felur í sér miklu meira en að vera smart. Í því
felst ákveðið viðhorf til tískunnar og kannski eilítið kæruleysi. „Chic“ dömur
hlaupa ekki á eftir tískunni, þær eru tískulöggan.
Ég bjó í Latínuhverfinu á þessum tíma og ráfaði oft á milli búðarglugga. Bret-
arnir segja: window shopping en á frönsku er þetta kallað „léche vitrine“ og þýðir
að sleikja gluggana. Helmingurinn af tískubúðunum voru ókönnuð lönd. Ég
þekkti ekki hönnuðina og enn síður skildi ég af hverju allt var svona óheyrilega
dýrt. Ætli fatasmekkurinn hafi ekki verið frekar einfaldur við komuna til fyr-
irheitna landsins. Ég fann fljótlega út að hægt var að gera góð kaup á ódýr-
um tískuvarningi hjá H&M og C&A. Þessu mátti síðan blanda saman við
einstaka dýrari hluti frá franska merkinu Gérard Darrel. Stundum var
ég þó hissa að sjá klæðaburð franskra vina minna. Þar var öllu til
tjaldað. Þeir virtust eyða stórum fúlgum, ef ekki mánaðarkaup-
inu, í tískufatnað. Hvernig var þetta hægt? Einn kunninginn átti til
dæmis fjórar yfirhafnir frá Dior og tvær frá Chanel. Það kom að því
einn daginn að hann leysti frá skjóðunni – sagði söguna alla. Svarið
var depôt-vente búðir, lagersölur og lokaðar útsölur hjá stóru
tískuhúsunum.
Að frönskum hætti | Þetta er allt mjög einfalt. Ef tískubúðir
verða gjaldþrota eða hætta starfsemi selja þær oft lagerinn fyr-
ir slikk til sérstakra lagerbúða. Vinsælasta verslunin af þessu
tagi heitir Mouton à cinq pattes og er í Latínuhverfinu. Þar er
iðulega hægt að detta niður á ónotuð tískuföt fyrir lítinn
pening: hatta, töskur, kjóla og ef vel ber í veiði einstaka „úr-
eltar“ hátískuvörur. En aðrir eru svo heppnir að fá boðs-
kort á sérstakar rýmingarsölur stóru tískuhúsanna. Þar fæst
allt fyrir ekki neitt, eða svo til. Svo ódýrt að ég lái engum að
fyllast hreinni græðgi. Þar fást kannski Chanel-skór á 50
evrur, Chanel-töskur á 100 evrur og annað í svipuðum dúr.
Venjulegt verð á svona hlutum er margfalt meira. Ég veit um
fleiri en eina og fleiri en tvær sem skæru af sér stóru tána til að
komast yfir boðskort frá þeim stóru. Þau liggja hins vegar ekki á
lausu, ekki frekar en annað. Helst þarf að þekkja einhvern sem
vinnur hjá tískuhúsinu og er svo góður að útvega þér boðsmiða.
Eins fá mjög góðir kúnnar send boðskort. Þegar ballið byrjar verð-
ur loftið lævi blandið. Prúðar dömur standa í röðum klukkutímum
saman, veifandi boðsmiðum í allar áttir til að komast inn. Fyrir innan
er alger örtröð og tryllingur. Hér gildir að hrifsa eins mikið til sín og
mögulegt er og sjá svo til seinna. Franskar dömur fleygja sér örvinglaðar
á vöruslárnar og grípa í allt sem á þeim hangir. Bara til að ná í eitthvað.
Hér má gera reyfarakaup, en oftar ræður græðgin för. Þegar heim er
komið eru oft engin not fyrir garmana sem enda loks ævina uppi á háa-
lofti. Reyndar má alltaf koma þessu í verð hjá depôt-vente-búðunum í
París. Það eru búðir sem selja aðeins notaðar merkjavörur; föt, skó og
fylgihluti. Hingað koma allar fínu frúrnar og selja af sér spjarirnar sem
þær eru hættar að nota eða vilja ekki nota. Já, til dæmis dýrar gjafir frá
fyrrverandi elskhugum. Fólk er kynlegir kvistir. Í París er mann-
lífið svo litríkt að allt verður næstum eðlilegt, líka óeðlið. Til dæm- is
þykir jafnvel ákjósanlegt að eiga þrjá elskhuga sem allir hlaða á þig
sömu gjöfunum. Þær alsniðugustu geta þá losað sig við þær í depôt-
vente-búðunum. Þar eru föt seld í umboðssölu. Eigandinn fær-
um 30 prósent af upphaflega verðinu og búðin tekur sín um-
boðslaun.
Dep ô t-vente-tískan | Í fyrsta skipti sem ég kom inn í depôt-
vente-búð, vissi ég eiginlega ekki hvar ég væri lent. Tilfinningin
var einstök – ég hafði fundið gull! Þetta var í lítilli götu í rue des
Quatre Vents í sjötta hverfi. Afgreiðslukonan var miðaldra og með litað hár.
Hún var fúllynd og feit en góssið var mjög flott. Ég rak strax augun í gamalt
Chanel-armband sem ég var viss um að hafa séð utan á forsíðu franska
Vogue nokkrum dögum fyrr. Líklega var þetta gömul típa af armbandinu sem
hafði eflaust verið sett aftur í framleiðslu. Því miður hæfði verðið ekki budd-
unni minni en ég fór að hugsa. Skyndilega varð allt svo augljóst. Þær frönsku
eyða ekki tímanum í að sleikja glugga stóru tískuhúsanna. Þær halda fast í budd-
una og kaupa fötin sín hérna. Það er líka skiljanlegt því Dior-kápan getur alveg
kostað það sama og nýi bíllinn í innkeyrslunni!
PARÍS | GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR
„CHIC“ EINS OG ÞÆR FRÖNSKU
R
eu
te
rs
R
eu
te
rs
Í depôt-vente-búðum æg-
ir saman dýrum fatnaði,
skóm, fylgihlutum, tösk-
um og postulínsmunum.
L
jó
sm
yn
di
r:
G
uð
rú
n
G
un
na
rs
dó
tt
ir
Ljóstrað upp um nokkur best geymdu leyndarmál tískuborgarinnar
Kápa frá Christian Lacroix . . .