Morgunblaðið - 12.02.2006, Side 26

26 | 12.2.2006
SMÁMUNIR…
Þegar góða veislu gjöra skal er fátt meira pirr-
andi en að geta ekki með einu nettu handtaki
skrúfað lokið af glerkrukkunni með rauðkálinu
eða öðru meðlæti. Stundum er lokið svo fast að
meira að segja handsterkasta fólk ræður ekki við
eitt eða neitt og hvorki rennandi heitt vatn né rakt
viskustykki koma að notum. Í Byggt og búið í
Kringlunni fást tvær gerðir krukkuopnara, sem
eru fyrirtaks bjargvættir í slíkum neyðartilfellum.
Báðir eru þannig úr garði gerðir að með þeim er
hægt að skrúfa lok af krukkum í mismunandi
stærðum. Krukkuopnarinn á myndinni kostar
tæpar eitt þúsund krónur, en hin gerðin er nokkr-
um krónum dýrari.
Með tak á krukkunni
Orkídeur þykja blóma fegurstar og eru til í
ótal mismunandi afbrigðum. Því er ekki að
undra að snyrtivöruiðnaðurinn hafi rannsakað
hvernig nota mætti þessa fögru jurt til að
auka á fegurð mannfólksins. Nýjasta kremið
frá Guerlain, Orchidée Impériale, sem ætlað
er til að hægja á öldrun húðarinnar, er einmitt
unnið úr orkídeunni „best geymda leyndar-
máli náttúrunnar“ eins og segir í kynningar-
efni. Þar segir jafnframt að kremið geri það
að verkum að húðin endurheimti sinn fyrri
kraft, fái aukinn ljóma og hrukkur grynnki til
muna.
Orkídeur til að yngja upp
Danskur maður sagði: ,,Ég er kallaður innflytjandi afannarri kynslóð – en ef börnin mín verða kölluð inn-flytjendur af þriðju kynslóð, þá íhuga ég í alvöru að
flytja í annað land.“ Orð hans segja margt um líðan fólks sem
er kallað innflytjendur en á fátt annað sameiginlegt nema að
upplifa sig hornreka í samfélagi sem útbelgt er af umræðu um
innflytjendavandamál.
Umræðan um múslíma er fyrirferðarmest og stundum svo
gasaleg að fólki blöskrar, líkt og dönsku rithöfundunum sem
birtu bréf í Politiken í desember og mótmæltu hörkunni í um-
ræðunni (og ómannúðlegri löggjöf), ekki síst málflutningi
kandídata Dansk Folkeparti; en þessi stuðningsflokkur stjórn-
arinnar hefur lagt tóninn í umræðunni og notaði m.a. orð (slit-
in úr samhengi) úr gömlum trúarritum múslíma í kosningaaug-
lýsingu með fyrirsögninni: Þetta hafa þeir sagt um okkur!
Sumir töldu botninum náð þegar rithöfundar vildu ,,tak-
marka“ tjáningarfrelsið en aðrir álitu
það hluta tjáningarfrelsisins að mót-
mæla mögulegri misnotkun á því.
Miklu frelsi fylgir jú ábyrgð – og tján-
ingarfrelsið er grundvöllur þess að við
getum dafnað sem heilar manneskjur.
Því er mikilvægt að ræða það frá öllum
hliðum þegar stórvægilegur ágreining-
ur rís, líkt og ágreiningurinn um skop-
myndirnar af Múhameð. Upphaf hans
má rekja til barnabókar um Múhameð:
myndskreytari fannst eftir mikla leit en
vildi ekki láta nafns síns getið; vandræðin vöktu athygli rit-
stjórnar Jyllands-Posten og skopmyndirnar birtust.
Kannski er sannleikskorn í orðum kúltúrblaðamannsins sem
sagði að engin átök hefðu orðið ef teiknarinn hefði kvittað
undir myndirnar í bókinni, enda hafi Múhameð svosem verið
myndgerður áður þrátt fyrir bannið. Og kannski líka í orðum
múslímans sem keyrði mig í leigubíl og sagði myndirnar vera
kornið sem fyllti mælinn; múslímar hafi lengi verið utangátta í
dönsku samfélagi og því hafi nokkrir brugðið á það ráð að leita
liðsinnis út fyrir landsteinana, enda litla samúð að finna hjá
fólki sem hræðist dökkt fólk í strætó. Ýmsir aðrir Danir hallast
að því að múslímar hafi svo lengi búið við niðrandi fjölmiðla-
umfjöllun að í þetta skipti hafi þeir fengið nóg.
Í Danmörku er mikið talað um múslíma, stundum líkt og
þeir séu allir sem einn. Auðvitað eru múslímar allskonar fólk
sem kemur frá ólíkum menningarheimum, aðhyllist margskon-
ar stjórnmálaskoðanir og stundar trúarbrögðin með mismun-
andi áherslum. Teikning af Múhameð með sprengju á hausn-
um gefur aftur á móti í skyn að allir múslímar séu
hryðjuverkamenn – skilaboð sem fæstir sætta sig við.
Að fíflast með trú fólks, sem upplifir sig annars flokks í sam-
félaginu, veldur sárindum; sérstaklega meðal þeirra sem eru
nýfluttir til landsins og þekkja illa danska satíruhefð. En jafnvel
þótt átök blossi upp þegar ólíkir menningarheimar mætast á
enginn að komast upp með að hefta tjáningarfrelsið með hót-
unum, ofbeldi eða hryðjuverkum; slíkir glæpir sverta íslamstrú
meira en skopmyndir, enda eru stuðningsmenn þeirra í mikl-
um minnihluta meðal múslíma. Hins vegar er nauðsynlegt að
ábyrgðin sé samstíga tjáningarfrelsinu því einn daginn er skop-
mynd af gyðingi fyndin, næsta dag viðbjóðslegur rasismi.
Blaðamennirnir á Jyllands-Posten voru meðvitaðir um eld-
fima umræðuna um múslíma þegar skopmyndirnar af Múham-
eð birtust – en hvað bjó að baki veit enginn; vonandi hugs-
unarleysi. Hvort eitthvað gott hlýst af átökunum, bæði fyrir
múslíma og tjáningarfrelsið, verður forvitnilegt að sjá. Það gæti
gerst og þá ber að þakka öllum þeim múslímum og öðrum
manneskjum sem ræða þetta flókna mál af heilindum – og
stuðla að gagnkvæmri virðingu jafnt sem skilningi.
audur@jonsdottir.com
Út úr strætónum,
hryðjuverkamaður!
Pistill
Auður
Jónsdóttir
… einn daginn er
skopmynd af gyðingi
fyndin, næsta dag við-
bjóðslegur rasismi.