Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.1968, Blaðsíða 39

grannaríkin, ef nauðsyn kref-
ur.
Eins og sjá má á fyrri lið
greinarinnar, er þar um skyldu
skipstjórnarmanna að ræða, sem
gilda skal á úthafinu samsvar-
andi hliðstæðum skyldum, sem
þeim voru settar á ráðstefnunni
um öryggi mannslífa á hafinu
1948.
Seinni liður greinarinnar fjall-
ar hinsvegar um skyldur ríkisins
til að annast björgunarstarfsemi
á úthafinu kring um strendur
landsins, þar sem í samningum
frá 1948 var fyrst og fremst um
ströndina og strandsvæðið að
ræða.
Island hefur marga aðila til að
uppfylla þessa skyldu sína, svo
sem björgunarfélög, fjarskipta-
þjónustu og flugöryggisþjónustu.
Sumir þessara aðila eru ríkis-
stofnanir og bundnar af íslenzk-
um lögum um skyldur sínar. Ný-
lega hefur einn helzti björgunar-
aðili íslenzka ríkisins verið stofn-
aður með lögum, þ.e. Landhelgis-
gæzla íslands. 1. grein laganna
fjallar um markmið stofnunar-
innar, stafliðir b og c fjalla um
björgun. Stafliður b fjallar um
björgun mannslífa, en stafliður c
um björgun skipa.
Stafliður b hefst á þessum orð-
um: „Að veita hjálp við björgun
manna úr sjávarháska eða á
landi.... “ Sérstaklega skal vak-
in athygli á því, að ekki kemur
fram, að það sé skýlaus skylda
,,að bjarga,“ heldur skal „veita
hjálp við björgun.“
Stafliður c hljóðar þannig: „Að
aðstoða eða bjarga bátum eða
skipum, sem kunna að vera
strönduð eða eiga í erfiðleikum á
sjó við ísland, ef þess er óskað.“
Ekki þarf að orðlengja það, að
síðasta málsgreinin „ef þess er
óskað,“ gengur í berhögg viðþann
björgunaranda, sem fylgt hefur
varðskipunum og þverbrýtur þá
skyldu, sem ríkið hefur undir-
gengist með alþjóðasamningum,
enda um svo mörg björgunartil-
felli að ræða, þar sem ekki er um
að ræða neina möguleika til að
VÍKINGUR
óska eftir björgun. — Varðandi
lagasetningu fyrir Landhelgis-
gæzlu íslands kemur ekkert til
greina nema skýlausar skyldur
til björgunar á hafinu og verður
hið bráðasta að fá Alþingi til að
koma þessum greinum í viðun-
andi lag. Á meðan beðið er eftir
því, verða varðskipin að halda
áfram bj örgunarstörfum á sínum
gamla raunhæfa grundvelli. Eng-
in hætta á að vera á því, að nokk-
ur varðskipsmaður láti misheppn-
aða lagasetningu draga úr björg-
unarstörfum sínurn á hafinu.
Samstarf þeirra sem að björg-
un vinna á sjó við ísland, stendur
á gömlum merg. Má þar nefna
samstárf fjarskiptaþjónustu
Landssímans og skipa. Samstarf
Slysavarnafélags fslandsogLand-
helgisgæzlu fslands. Má þar sér-
staklega minna á eignarhluta
Slysavarnafélagsins í varðskipum
og þyrlu Landhelgisgæzlunnar.
Allir íslenzkir aðilar sem hafa
möguleika til björgunar á sjó eru
jafnframt reiðubúnir til flug-
björgunar, en svo nefnist öll
björgun flugfara, sem er á veg-
um Flugöryggisþj ónustu íslenzku
f lugmálastj órnarinnar.
Flugið er ungt miðað við sjó-
ferðir, en tækniþróun í flugi hef-
ur verið geysihröð, og hefur
tækniþróun og lagasetning á al-
þjóðavettvangi vegna flugbjörg-
unar fylgt þar fast á eftir. Þess
vegna er mjög fróðlegt að kynn-
ast því, hve mikið hefur verið
gert á alþjóðavettvangi flugmál-
anna, til að samræma og full-
komna öryggis- og björgunar-
þjónustu fyrir flugið með leið-
beiningum, samþykktumog samn-
ingum. Þannig hafa aðildarríkin
tekið á sig miklar skyldur með
samningum, til að viðhalda björg-
unarþjónustu fyrir flug, og skul-
um við því kanna nánar helztu
ákvæði alþjóðasamninga um flug-
björgunarmál.
Á árunum frá 1946 til 1952
vann alþjóðaflugmálastofnunin
geipilegt starf í skipulagi flug-
björgunarmála. Einn aðalárang-
urinn af starfi þessu var útgáfa
á leiðarvísir um leit og björgun,
sem út kom 1952. Leiðarvísir
þessi á ekki sinn líka og er merk-
asta rit um björgun, sem til er í
heiminum í dag.
Leiðarvísir þessi byggist á sam-
þykktum alþjóðaflugmálastofn-
unarinnar og þeim alþjóðlegum
samningum, sem gerðir hafa
verið milli aðildarríkjanna.
Skulu nú athuguð nokkur ákvæði
samninga þessara, sem beint
snerta björgunarmál.
Ákvæðin um björgunarskyldu
hljóða svo:
„Hvert aðildarríki tekur að
sér að veita flugvélum í neyð á
svæði sínu þá hjálp, sem það tel-
ur tök á“.
Pólski togarinn Wislok strandaóur á Krossfjöru. Vestmannaeyjar sjást í baksýn.
39