Samvinnan - 01.04.1977, Side 24

Þetta gerðist fyrir nokkrum
árum i Monterey-héraði í Mið-
Kaliforníu. Kastaladalurinn er
einn af mörgum dölum á milli
fjallanna og hryggja í Santa
Lucia fjallgarðinum. Frá Kast-
aladalnum skerast mörg lítil
dalverpi inn í fjöllin, dalverpi,
sem eru þéttvaxin eik og salvíu.
í dalbotninum stendur ógn-
vekjandi steinkastali með stoð-
um og turnum eins og þessi
virki, sem krossfararnir reistu
á landvinningaleiðum sinum.
Það er ekki fyrr en komið er
mjög nálægt kastalanum, að
maður kemst að raun um, að
þarna hafa tími, vatn og veðr-
un markað sandsteinslögin
svona af kynlegri tilviljun. Úr
fjarlægð þarf ekki mikið í-
myndunarafl til að sjá hrörleg
brjóstvígin, hliðin, turnana og
jafnvel skotraufarnar.
Fyrir neðan kastalann, á
næstum sléttri dalgrundinni,
stendur gamla nautabúið, veðr-
uð og mosavaxin hlaða og
skakkt og skælt fjós. Húsið
er í eyði, hurðirnar, sem sveifl-
ast til á ryðguðum hjörunum,
ýla og skellast á nóttunni, þeg-
ar vindurinn kemur þjótandi
niður frá kastalanum. Ekki
kemur margt fólk í húsið.
Stundum þramma drengja-
hópar gegnum herbergin,
gægjast inn í tóma skápa og
mana hástöfum draugana, sem
þeir viðurkenna þó ekki að
séu til.
Jim Moore, sem á þetta land,
líkar ekki, að fólk skuli vera
að flækjast um húsið. Hann
kemur ríðandi frá nýja húsinu
sínu neðar í dalnum og rekur
drengina í burtu. Hann hefur
sett skilti, þar sem stendur:
„Umferð bönnuð" á girðing-
arnar til þess að halda frá for-
vitnu og einkennilegu fólki.
Stundum er hann að velta fyr-
ir sér að brenna gamla húsið
til ösku. En þá finnur hann til
kynlegra og sterkra tengsla við
huröirnar, sem sveiflast til og
frá og tómra og eyðilegra
gluggatóftanna og finnst hann
ekki geta tortímt því. Ef hann
brenndi húsið, myndi hann
eyðileggja sterkan og mikil-
vægan þátt úr lífi sínu. Hann
veit, að þegar hann fer til
bæjarins með holduga en enn
fríða konu sína, snýr fólk sér
við og horfir á eftir honum
með óttablandinni aðdáun.
Jim Moore fæddist í gamla
húsinu og ólst þar upp. Hann
þekkti hverja kvistótta og
veðraða fjöl í hlöðunni og alla
gljáslitnu básana. Þegar hann
var þrítugur, voru báðir for-
eldrar hans látnir. f tilefni af
sjálfstæði sínu, fór hann að
safna skeggi. Hann seldi gris-
ina sína og ákvað að slíkar
skepnur skyldi hann ekki halda
framar. Loks keypti hann á-
gætt Guernsey-naut til þess að
bæta nautgripakynið og svo
fór hann að venja komur sínar
til Monterey á laugardags-
kvöldum til þess að drekka sig
fullan og tala við háværar
stúlkurnar í „Stjörnunum
þremur“.
Innan árs hafði Jim Moore
kvænzt Jelku Sepic, júgóslav-
neskri stúlku, dóttur þungbú-
ins og þrautseigs bónda í Furu-
dal. Jim var ekkert stoltur
vegna hinnar erlendu fjöl-
skyldu hennar, hinna mörgu
bræðra, systra, frænda og
frænka, en hann gladdist yfir
fegurð hennar. Augun í Jelku
voru stór og spyrjandi eins og
hindaraugu. Nefið var þunnt
og fíngert, varirnar þykkar og
mjúkar. Hörund Jelku var Jim
alltaf jafnmikið undrunarefni,
vegna þess að á milli nátta
gleymdi hann, hversu fallegt
það var. Hún var svo ljúf, ró-
leg og blíð, svo prýðileg hús-
móðir, að Jim hugsaði oft með
óbeit til þess ráðs, sem faðir
hennar hafði gefið honum á
brúðkaupsdaginn. Gamli mað-
urinn, sem var orðinn voteygur
og þrútinn af veizluölinu, gaf
Jim vænt olnbogaskot og glotti
undirfurðulega, svo að litlu
dökku augun hurfu næstum
undir bólgin og hrukkótt
augnalokin.
„Nú skalt þú ekki vera mikill
asni,“ sagði hann. „Jelka er
slavnesk stúlka. Hann er ekki
lík amerískri stúlku. Ef hann
er slæmur, lemdu hann. Ef
hann er of lengi góður, lemdu
hann lika. Ég lem mömmu
hans. Pabbi lamdi mömmu
mína. Þetta er slavnesk stúlka.
Sá er ekki karlmaður, sem ekki
lemur það illa úr honurn."
„Ég myndi aldrei lemja
Jelku,“ sagði Jim.
Faðirinn flissaði og gaf hon-
um aftur olnbogaskot. „Vertu
ekki mikill asni,“ sagði hann
viðvarandi. „Einhvern tíma
færðu að sjá það.“ Hann reik-
aði aftur að öltunnunni.
Jim komst nógu fljótt að því,
að Jelka var ekki eins og amer-
ískar stúlkur. Hún var mjög
þögul. Hún talaði aldrei að
fyrra bragði, en svaraði aðeins
spurningum hans, var stuttorð
og ljúfmál. Hún lærði á eigin-
mann sinn eins og hún lærði
kafla úr Ritningunni. Þegar
þau höfðu verið gift um skeið,
þurfi Jim aldrei að biðja um
nokkurn hlut, Jelka hafði
hann alltaf reiðubúinn áður
en hann væri búinn að koma
Svefnherbergisdyrnar voru opnaðar
og það myndaðist
ofurlítill tunglskinsblettur á eldhúsgólfinu.
Loks náði Jim að dyrunum
og gægðist inn.
Tunglskinið baðaði hvítt rúmið . ..
24