Neisti - 01.10.1963, Blaðsíða 4

MAGNÚS JÓNSSON
FERTUGASTA 06 SJÖTTA ÁR
Við lifum á 46. ári. Ekki munu liða
margir áratugir.þar til tímatal
veröur miöað við þau aldahvörf,
sem urðu 1917.
Nokkru fyrr hafði Karl Marx
breytt ævagamalli en síungri draum-
sýn um frjálst samfélag og kátt
mannlíf 1 vfsindi.
f Ráðstjórnarríkjunum voru þessi
visindi tekin í þjónustu manna. Þau
voru alls vesalt eymdar- og volæð-
island, en eru nú hvað öflugastur
örlagavaldur um söguallra sem
þennan hnött okkar byggja. Þó dag
hvern sé líklega meira rætt um þau
og ritað um víða veröld en önnur
lönd, eru þær umræður margar
hverjar lítt fallnar til skýringar eða
skilningsauka á þeim miklu atburð-
um sem þar eru að gerast.
Skeytum ekkí um þá sem hata og
óttast Ráðstjómarríkin af heimsku
sinni eða fáfræði, né heldur þá sem
lifa í þvf að magna þessa sömu fá-
fræði og illvilja. Hitt er verra
þegar skikkanlegasta fólk ruglast í
rfminu af þeirri einföldu ástæðu,
að sá mælikvarði, sem við eigum
1 lifsreynslu okkar og þekkingu eins
og gengur og gerist, getur engan
veginn hrokkið til að meta Ráð-
stjómarrfkin.
f fyrsta lagi er þess að gæta, að
ástandið f Rússlandi f byrjun þess-
arar aldar var svo skelfilegt, svo
ofboðslegt, að engu lagi er lííkt.
Ævisaga Maxims Gorki ^em til er
á fslenzku mun skila lesanda langt
á leið niður í það nöturlega helvfti,
sem þar stóð.
f öðru lagi er saga Ráðstjórnar-
ríkjanna,frá byltingu framá sfðustu
ár,saga um fólk,sem verður að lifa
og vera þess ævinlega albúið að
verja hendur sfnar, líf sitt,fyrir
endalausum ógnunum, áformum
og aðgerðum sem myrkravöld al-
þjóðlegs auðmagns beittu til að
reyna að fullnægja dauðadómnum,
sem þau höfðu kveðið upp yfir bylt-
ingunni.
Fjölmörg erlend ríki tóku beinan
þátt f borgarastyrjöldinni, sem eyddi
land uppúr byltingu. Það er ekki
fyrr en 1926,að þeir eru búnir að
endurreisa svo búskap sinn, að
framleiðslugetan er komin f sama
stig og hún var mest fyrir byltingu,
og þá reyndar ekki af miklu að státa.
Og þó er ekki til setunnar boðið,innan
skamms sjá þeir fyrir til hvers
muni draga, heimsstyrjöldina síðari
Undirbúhingur þeirra ,og síðan
vörnin sjálf ,var heimssögulegt
heljarátak.
NÚ eru ekki liðin nema rúmlega
12 ár, segi og skrifa rúmlega tólf
ár, síðan þeir voru nokkurn veginn
búnir að ná sér eftir seinni heims-
styrjöldina þ. e. a. s framleiðslu-
getan var orðin sú safna og fyrir
strfð.
Þessar ytri sögulegu aðstæður
verðum við.að hafa f huga þegar
litið er á þróim Ráðstjórnarrfkjanna
innanlands.
Aðeins í ævintýrum gerist
það,að karlssonur verði þegar f stað
hinn ágætasti kommgur.
Veruleikinn er grimmari,
svfvirtur ogfákænn tötralýður breytist
ekki á einu andartaki í mikilhæfa
nútfma stjórnendur. Og þó að
Kommúnistaflokkurinn, sem á að
vera úrvalslið stjórni, er það
sömuleiðis aðeins í ævintýrum,sem
hókus pókus megnar einn að reisa
dýrar hallir. Framleiðslugrundvöllur
inn ákvarðar lff þjóða. f Ráðstjómar-|
ríkjunum var hann f rústum. Sterkt
vald varð söguleg nauðsyn, ef þeir
áttu að geta varið dýrasta dóm hvers
manns, lífið sjálft.
Það kemur f hlut sagnfræðinga
framtfðarinnar að meta réttilega
orsakir þeirra hörmimga, sem
gerðust f Ráðstjórnarrfkjvmum í
stjómartfð Stalíns. Erfitt er að
hugsa sér átakanlegri harmsögu
en þá,að saklausir kommúnistar
eru leiddir til slátrunar og þar
vélar um það vald, sem þeir styðja
og styrkja af alhug pg vita ekki að
draumurinn dýri er snúinn f
ránghverfu sína.
SÉÐ INNÍ RAFMAGNSHEILA
Hins vegar sýnir þróunin f Ráð-
stjómarríkjunum ljóslega,að mikill
er máttur vísindanna um þjóðfélagið,
sósíalismans. Þrátt fyrir gjörninga
og illan álagaham, þróast þjóðfélag-
ið f áttina til allsnægta , framleiðslu-
grundvöllurinn er treystur ( árið
1917 var framleiðslumagn Ráð-
stjórnarrfkjanna 1 eining á móti 100 f
Bandarikjunum - nú er sama hlut-
fall orðið 1 á móti 1.3). Skilyrði
menntunar eru hvergi meiri né betri,
né heldur betur nýtt^en austur þar
( 4 jiver fbúi Ráðstjornarrfkjanna
stundar einhvers konar nám ) .
Menntun og góður efnahagur em svo
aftur skilyrði raunverulegs lýðræðis,
sem einnig styrkist æ betur.
4