Verklýðsblaðið - 25.10.1930, Side 3

I
VökuMenn
Vökumenn eru fámennur hópur, þeir eru nú
flestir meðlimir í „Dagsbrún" og standa með
okkur í baráttunni fyrir bættum hagsmunum.
Hvernig eru kjör vökumanna, kaup, vinnutími
o. fl. ? „Dagsbrún“ hefir ekki ennþá ákveðið
vinnutíma þeirra eða sett kauptaxta fyrir þá.
Vinnutími vökumanna er 10—12 tímar á sólar-
.hring, og flestir þeirra vinna alla sjö daga vik-
unnar, eða 72—84 stundir á viku, 12—24 tím-
imi lengur á viku en almennt hjá verkamönn-
um. Kaupið er frá 70—80 kr. um vikuna, eða
um og undir krónu um tímann. Þessi stétt
manna hefir orðið á eftir tímanum í hags-
munabaráttunni. Hversvegna ? Atvinnurekend-
ur hafa sagt, að varðstaða væri engin vinna, þ.
e. ekkert erfiði, og þessu til sönnunar benda
atvinnurekendur á, að aldraðir og heilsubilaðir
menn, geti verið vökumenn. Ekkert lætur yfir-
stéttin hindra sig í að kúga verkalýðinn. Elli
og veikindi eru notuð til að kúga hann.
Já. Það er eftirsóknarvert að vera vökumað-
ur. Vinna þeirra hefst kl. 6—7. Vökumaðurinn
er útilokaður frá öllu félagslífi, vakir allan árs-
ins hring, í hvaða veðri sem er.
Félagar, við skulum knýja fram hámarks-
vinnutíma og lágmarkskaup fyrir vökumenn.
Dagsbiúnarfélagi nr. 56.
Til Verklýðsblaðsins
(Verkamannabréf).
Ég hefi séð nokkúð blöð af Verklýðsblaðinu
og las þau með áfergju. Það er eitthvað svo
hressandi fyrir okkur, sem ekki getum almenni-
lega komið orðum að því, sem við vildum segja,
að sjá að það skuli vera til menn, sem skilja
hvað við meinum og vilja eitthvað gera fyrir
okkur. Þetta blað er allt öðruvísi en hin blöðin.
Það talar um okkar mál, en er ekki tómar aug-
lýsingar og þvaður út í loftið, sem mann varð-
ar ekkert um, eða þá einhverjar skáldsöguvit-
leysur, sem ekkert er gaman að. Ég er nú einn
af þeim, sem mega yfirleitt ekki vera að að
lesa mikið, ef maður -getur einhversstaðar
snapað upp eitthvað að gera, þá verður það að
sitja fyrir, en ég ætla nú samt að biðja ykkur
að senda mér blaðið og ef það verður eins og
þessi blöð, sem ég hefi séð, þá les ég það með
ánægju. Það getur líka vel verið að ég geti feng-
ið fleiri til að líta á það með mér ef ég reyni.
Á. H.
gerðar hafa verið í stáliðnaðinum. Kom þar
sem sé í ljós, að af 250,000 verkamönnum, sem
unnu við stáliðnaðinn, unnu 16.000 verkamenn
12 tíma á dag, 66,000 verkamenn 7 daga vik-
unnar og 53,000 tíu tíma á dag og þar yfir.
Hið ógurlega atvinnuleysi, erfiðari lífskjör og
langur vinnutími eru nokkrar af afleiðingum
gjörnýtingar auðvaldsins á framleiðslutækjun-
um og vinnuaflinu og má búast við að niður-
skurði þessum verði fylgt fastar fram af at-
vinnurekendunum en nokkru sinni áður.
Rísum því öll til baráttu gegn atvinnuleys••
inu og hinum nýju arðránsaðferðum auðvalds-
ins.
„Rj ettur“
Tímarit um þjóðfélags- og menningarmál.
Kemur út 4 sinnum á ári. — Árg. kostar 5 kj.
ÍW* Geríst áskrifendur.
Afgreiðslumaður í Reykjavík:
Arinbjörn Sveinbjarnarson,’ Laugaveg 41.
Dýrtíðín
Arðrán verzlunarmagnsins og ríkísins
Þegar fregnimar fóru að berast um heims-
kreppuna, markaðsvandræðin og stórkostlegt
verðhran á ýmsum vörum, þá hefir víst marg-
ur hugsað, sem svo að fátt væri svo með öllu
illt, að ekki fylgdi nokkuð gott. Margur hefur
sjálfsagt hugsað gott til mikillar verðlækkunar
á nauðsynjavörum. En sú bið hefir reynst löng.
(Samkvæmt skýrslum hagtíðindanna var smá-
söluverð í Reykjavík í september í ár næstum
alveg óbreytt frá því í september í fyrra.
Athugum nú verðið á helstu nauðsynja-
vörum í smásölu hér í Reykjavík og berum
saman við heimsmarkaðsverðið.
✓
Kaffi kostar, komið í höfn í Reykjavk, eina
krónu kílóið. f smásöiu kostar eitt kíló af
brenndu og möluðu kaffi 4 krónur og 20 aura.
Tollurinn er 60 aurar á hvert kíló, og saman-
lagður skattur, sem neytendur verða að borga
af hverju kaffikílói til ríkisins, heildsalanna,
kaupmanna og kaffibrennslunnar er ca. 3 kr.
á hvert klíógr., sem þeir kaupa. (Kaffið rýrn-
ar lítið eitt við brennsluna).
Kaffibætirinn kostar á heimsmarkaðinum
eina krónu kílóið. f smásölu hér í Reykjavík
kostar hvert kg. kr. 2,40. Toliurinn er 60 aurar
fyrir hvert kg.
Sykur kostar á erlendum markaði lð1/^ eyrir
hvert kg. Tollurinn er 15 aurar á kílógr. Smá-
söluverð í Reykjavík er 60 aurar kílóið.
Smjörlíki kostar í smásölu hjer í Reykjavík
kr. 1.80 kílóið. Á heimsmarkaðinum hefir
smjörlíkisfeiti fallið í verði um 30—40%.
Smjörlíkisverðið helzt óbreytt.
Mjólkurverðið helst stöðugt óbreytt hér í
Reykjavík, 44 aura potturinn. En bændur aust-
i anfjalls hafa aðeins fengið 13—18 aura fyrir
| pottinn.
Rúgur hefir fallið um 50 % á heimsmarkaðin-
um síðastliðið ár. Rúgbrauðin hafa lækkað um
eina 5 aura í Reykjavík.
Hveiti hefir fallið um ca. 40% á heimsmark-
aðinum. Hveitibrauðin hafa lækkað um eina 5
aura í Reykjavík.
Þamiig má lengi tíunda. Allar nauðsynjavör-
ur haldast í uppskrúfuðu verði, þrátt fyrir of-
framleiðslu og verðhrun.
Allar vöruskemmur eru fullar. Ailir mark-
aðir offylltir. í Kanada er hveitinu brennt og
bændur hvattir til að breyta sáðlöndunum í
skógiendi. f Brasilíu er kaffinu kastað í sjóinn,
til að verjast verðhruni. Um gjörvallan heim er
gnægð af fatnaði, matvörum og öðrum nauð-
synjum. Um gjörvallan heim eru tugir milljóna
hungraðra og klæðlítilla manna, sem sjá þess
engin ráð að afla sjer fata og fæðis. Þannig er
auðvaldsskipulag nútímans.
Ráðstjórnarríkin hafa komið framleiðslu
sinni í það horf, að þau flytja út svo ódýrar
vörur, að auðmennirnir treysta sér ekki að
keppa við þau- í heimalöndunum. Svo mikils þyk-
ir við þurfa að koma út vörunum, að auðmenn-
irnir búast af kappi undir stríð við Ráðstjómar-
ríkin, til að eyðileggja framleiðslu þeirra og
leggja undir sig markaðimi. Samtímis því, sem
framleiðendumir búast til slíkra stórræða til
að korna út hinum óseljanlegu vörum sínum,
verður alþýðu manna að neita sjer um brýnustu
nauðsynjar vegna þess að hana skortir fé til
að kaupa hinar uppskrúfuðu vörur. Þannig er
auðvaldsskipulagið.
Ilvernig stendur á þessari vitfirringu?
Kvernig stendur á því, að samtímis því, sem
kaffinu er hent í sjóinn í Brasilíu, verða neyt-
endurnir á íslandi að greiða skatt af hverju
kaffipundi, sem þeir kaupa, sem er þrefalt
hærri en verðið á kaffinu hingað komnu?
Hvemig stendur á því, að samtímis því sem
auðmermimir búa sig undir stríð til að koma út
vörum sínum, er íslenzk alþýða skattlögð svo
gífurlega fyrir að kaupa vörumar? Hvemig
stendur á því-að vörumar lækka ekki í „frjálsri
samkeppni“?
Vegna þess að hin „frjálsa samkeppni“ er
ekkert annað en kosningastaglyrði íhaldsflokks-
ins. Hér er „hin frjálsa samkeppni“ ekki ríkj-
andi, heldur einokun fjáimálaauðmagnsins.
Kaffibætirinn er einokaður í höndum erlends
auðfélags. Smjörlíkisgerðimar hafa samtök um
verð, svo að þrátt fyrir mikla verðlækkun á
hráefnum, helst einokunarverðið á smjörlíkinu
óbreytt. Mjólkursalan er einokuð í höndum
Mj ólkurfélagsins og Thor Jensens, svo að bænd-
ur austanfjalls fá ekki að selja nema mjög tak-
markað af mjóllt hér í Reykjavík og með því
verði sem drottnar markaðsins ákveða. Brauð-
gerðimar 'hafa með sér ágæt samtök um að
halda brauðunum í okui*verði, þrátt fyrir hið
mikla verðfall á rúgi og hveiti.
Alþýðubrauðgerðin var stofnuð með það fyr-
ir augum að brjóta á bak aftur einokun brauð-
gerðanna og lækka brauðverðið. En hver hefir
svo orðið raunin á? Undir stjóm sósíaldemó-
krata er nú ágæt samvinna milli Alþýðubrauð-
gerðarinnar og hinna um að halda brauðunum
í okurverði.
Þrátt fyrir allt þetta okurverð berjast marg-
ir smákaupmenn í bökkum. Hverjum þeirra er
ætlað að halda uppi fjölskyldu á verzlun við
örfáa menn og viðskipti þeirra við verzlunar-
auðmagnið eru oft þannig, að þeir sleppa
snauðir frá. — Ofan á allt okur framleiðslu-
auðmagnsins, verzlunarauðmagnsins og bank-
anna bætist svo hið gífurlega arðrán rík-
isins í mynd tollanna. Til dæmis verður hver
sá, sem kaupir sykur að greiða skatt í ríkis-
sjóðinn, næstum jafnháan og sykuriim kostar
á erlendum markaði. Og eftir því, sem kreppan
vex, hækka tollarnir, óháð því hvort þeir kalla
sig „sjálfstæðismenn“, „framsóknarmenn“ eða
„jafnaðarmenn“ (sósíaldemókrata), sem með
völdin fara í auðvaldsþjóðfélaginu í það og það
skiptið. Til dæmis þótti „framsóknarmönnum"
þeim og sósíaldemókrötum, sem nú skipa Al-
þingi, bera nauðsyn til að hækka tollbyrðarnar
um milljónir króna.
Þannig er auðvaldsskipulagið og þannig verð-
ur alþýðan árðrænd meðan auðvaldsskipulagið
ríkir, hversu fagurt sem nafn þess flokks er,
sem í stjóm situr. Og þessu arðráni verður ekki
aflétt fyr en verkalýðurinn hefir kollvarpað
auðvaldsskipulaginu, stofnað verkalýðsvöld og
tekur að skipuleggja þjóðfélag kommúnismans.
Þá hættir verkalýðurinn 'að framleiða vörur í
þeim tilgángi að afla einstökum auðmönnum
gróða. Þá verður hætt að framleiða korn til að
brenna því. Hinn vinnandi þjóð framleiðir af-
urðir til að fullnægja öllum þörfum sínum.
Þannig er kommúnisminn.
Norpku
kosning-arnar
Mjög ógreinilegar era þær fregnir, sem enn
hafa borist hingað af norsku kosningunum.
Borgaraflokkarnir hafa unnið á óvenjulega
mikilli kosningaþátttöku. Atkvæðamagn sósíal-
demókrata er næstum óbreytt, og hafa þeir
tapað 12 þingsætum. Um atkvæðamagn kom-
múnista hefir ekki frétzt ennþá.