Verklýðsblaðið - 25.10.1930, Síða 4

Frá ísafirði
Fréttir írá Neðstakaupstaðnum
(Verkamannabréf).
Samvinnufélag ísfirðinga hefir rekið fisk-
verkun í Neðstakaupstaðnum í rúmlega eitt ár
og vinnur þar fjöldi manns. Þegar Samvinnu-
félagið var stofnað, var það von margra
manna, að það yrði nokkurskonar samastaður
verkalýðsins hér á ísafirði. En von þessara
manna hefir algerlega brugðist. Aðbúnaður
verkalýðsins í Neðsta og á öðrum vinnustöðv-
um í bænum, er mjög slæmur og skulu hér
nefnd nokkur dæmi þess.
I. Enginn staður er til, þar sem verkalýður-
inn getur dvalið í frístundum sínum eða við
kaffidrykkju. Þegar kuldar eru, hefir hann ekki
annan samastað til að drekka kaffið, en í skjóli
við fiskstafla úti á reitum. Á veturna, þegar
hörkufrost eru, fá verkamennimir af náð að
sitja flötum beinum í húsakumböldum Neðsta-
kaupstaðarins. Er af þessu auðséð, að heilsu
verkafólksins er stofnað í stórhættu og væri
alls ekki til of mikils mælst, að Samvinnufélag-
ið léti byggja upphitaðan, bjartan og þægileg-
an kaffiskála fyrir það fólk, er hjá því vinnur.
II. Verkstjórinn er yfirleitt vel látinn af
verkafólkinu. Hann rekur sjaldan á eftir og er
það aðalkostur 'hans að dómi þess, að undan-
skildum nokkrum samvizkusömum gamalmenn-
um. Ýmislegt er það þó, sem að honum má
finna. Hann er mjög bráður ef út af einhverju
bregður, en reiði hans rénar fljótt. Einnig virð-
ist það vera komið upp í vana hjá honum að
spara óþarflega mikið vinnukraft við ýms verk.
T. d. má nefna, að í sumar hafa alltaf verið
notaðir sömu tveir mennimir við að skoða fisk
frá þvottastúlkunum, þó að vitanlegt sé, að
þetta er allt of mikið fyrir tvo menn. Menn
þessir hafa oft kvartað undan þessu við verk-
stjórann, en alltaf fengið sama svarið, að ekki
hafi verið vani að hafa fleiri.
III. Vigtar þær, sem notaðar hafa verið til
að vigta fisk til þvottastúlknanna, eru allar úr
lagi gengnar, og er ekki forsvaranlegt, að ekk-
ert sé eftir þeim litið.
IV. Útborgun vinnulauna gengur mjög ó-
greiðlega. Þarf verkafólkið oft að bíða 1—2
klt. eftir launum sínum og jafnvel lengur. En
við þetta má alls ekki svo búið standa. I kulda
og slæmum veðrum á verkalýðurinn ekki að
þurfa að bíða tímum saman eftir þeim sultar-
launum, sem ísfirskum verkalýð er boðið upp á.
V. Matmálstími hér er 1 klt. Er það allt of
lítið, þar sem verkafólkið þarf að ganga heim
í sínum eigin tíma. Það verður að rífa í sig
matinn á örstuttum tíma. Þar sem bæði maður-
inn og konan þurfa að ganga í vinnu, verður
konan að matbúa á kvöldin, þegar hún kemur
þreytt heim úr vinnu sinni. Er það því ekki
nema sjálfsögð krafa til Samvinnufélagsins, að
það láti flytja fólkið heim og að heiman, þar
sem félagið á bifreið til þess, sem sjaldan hefir
verið notuð til þess. Einnig verður það að vera
krafa verkalýðsins hér, þegar kemur til næsta
kaupsamnings eða taxta, að fá ú/2 tíma í mat
og Ú2 tíma tvisvar á dag í kaffi.
VI. Brautir og skiftingar eru í ólagi og veld-
ur það verkafólkinu mikils erfiðis.
VII. Náðhús þau, sem verkalýðurinn í N.k.
verður að nota, eru algerlega óhafandi, þar sem
þau eru illa hirt og léleg. Verður að krefjast
þess, að byggð verði forsvaranleg náðhús og að
þau séu þrifin nógu oft. Svo lengi sem verka-
lýðurinn verður að nota þau óþrifaskrifli sem
nú eru til, mun hann aldrei ganga þrifalega um
þau.
VIII. Eitt af því, sem krefjast verður af
verkstjóranum er, að hann skipti um menn við
hin ýmsu verk, en það gerir hann sjaldan eða
aldrei.
Af því, sem að framan er skráð, er auðséð,
að hagur Samvinnufélagsins hefír verið borinn
meir fyrir brjósti en hagur verkalýðsins.
Verkamenn og verkakonur!
Þið verðið að krefjast þess, að úr þessu verði
bætt, ef ekki með góðu þá með illu.
íslenzka andvaldið og sjómennirnir
(Verkamannabréf).
Grein sú, sem birtist í 11. tölublaði „Verk-
lýðsblaðsins“ með ofanritaðri fyrirsögn, hefir
verið mikið rædd meðal okkar sjómanna á skip-
um Eimskipafélagsins. Hún hefir orðið til þess
að vekja margan sjómanninn til athugunar um
óréttlæti þess þjóðskipulags, sem við eigum við
að búa.
Við höfum verið að velta þeirri spurningu
fyrir okkur, á hvern hátt stjórn Eimskipa-
félagsins fær varið það fyrir landsmönnum, að
félagið hafi ekki haft efni á að hækka laun
allra óbreittra sjómanna á skipum sínum um
rúm 11 þúsund krónur, en hafi efni á að stöðva
skipin, og skaða þar með félagið um ca. 60 þús-
undir króna, aðéins til þess að reyna að komast
hjá að greiða þær 11 þúsundir, sem um var
deilt. En þegar um það er að ræða að hækka
laun eins framkvæmdarstjóra um 11 þúsundir,
er það- svo sjálfsagt, að það þarf naumast að
ræða það.
Eins og sýnt hefír verið fram á, var hér ekki
um sparnað að ræða, heldur fasta reglu (prin-
cip), sem er í því fólgin að halda verkalýðnum
niðri í áþján og kúgun, og á hans kostnað
tryggja sér örugt pólitískt fylgi þeirra hálaun-
uðu, sem svo eiga að hafa það hlutverk með
höndum að benda okkur á, að fara að dæmi
þeirra hvernig þeir hafi „unnið sig upp með
sparsemi, dugnaði og framtakssemi" og reyna
að fá okkur til að trúa á slíkar blekkingar.
Nei, góðir hálsar! blekkingar ykkar duga ekki
lengur. Þið verðið að taka upp aðrar aðferðir,
því svo greinilega hafið þið afhjúpað ykkur, að
það er aðeins tímaspursmál hvenær allir verka-
menn og sjómenn hafa séð í gegnum blekkinga-
vef ykkar, og þá er veldi ykkar lokið.
Farmaður.
Stríðsundirbúningur
ukrainsku gag’nbyltingamannanna.
í Kanada er nýlega stofnað „Félag brezkra
Ukraininga, sem vilja vinna að frelsi Ukraine“.
Félag þetta hefir unnið kappsamlega síðan það
var stofnað. Það hefir sett sér það mark að
koma upp ukrainskri hvítliðasveit um Kanada
og Bandaríkin. Þjóðemissinnaða íþróttafélagið
ukrainska „Sitsch“ á að vera höfuðfylking
hersins. Á það að taka upp heræfingar og auka
meðlimatölu sína frá 30.000 upp í 80.000. Hern-
aðartæki fá þeir frá Bretlandi. Þannig á að
t
breyta „Sitsch“ félaginu í reglulegan her með j
stórskotaliði, fallbyssum og lofther. Ukrainsk- |
um liðsforingjaskólum á að koma á fót. Herfor-
ingjaráð er brezkt. Ef til styrjaldar kemur á að
setja her þenna á land í Odessa og í öðrum
höfnum Svartahafsins og þaðan á hann að
brjótast inn í Eáðstjórnar-Ukraine.
Stórveldastefna Bandaríkjanna er mjög á-
h.ugasöm fyrir áformum þessum. Og hefir hem-
aðarstjórn Bandaríkjanna lagt fram vopn, j
handsprengjur, vélbyssur og tvenn batteri fyr- j
ir stórskotalið til æfinga „Sitsch“-deildarinnar, j
sem hafðar eru í nánd við Detroit.
Rekstursreikníngur
„Verklýðsblaðsins“
5. október 1930.
Gjöld:
Blaðsjóður „Spörtu“ 1. ágúst
1930, fskj. 1............... kr. 247.80
Prentunarkostnaður, fskj. 2 .....— 1235.00
Ritföng, fskj. 3................ — 22.13
Myndamót, fskj. 4............... — 36.00
Keypt 1 smálest af pappír, fskj. 5 — 427.37
Augiýsingar, fskj. 6............. — 41.60
Prentun áskriftarlista fskj. 7 . . — 12.00
Akstur, fskj. 8................. — 6.25
Stimpill, fskj. 9................ — 5.00
Símareikningur, fskj. 10........ — 43.65
Teikning á blaðhaus, fskj. 11 . . — 10.00
Spjaldskrá, fskj. 12............ — 23.00
Burðargjöld, fskj. 13........... — 16.00
Kvittanahefti, fskj. 4........... — 3.80
í sjóði hjá blaðnefnd............ — 398.56
Samtals krónur 2528.16
Tekjur:
Áskriftargjöld í Reykjavík, skv.
spjaldskrá.....................
Blaðsjóður „Spörtu“ 1. ágúst
1930, fskj. 1..................
Lausasala í Reykjavík, fskj. 15
Styrkur veikamanna í Reykjavík,
skv. kvittanaheftum I. og II. og
fskj. 17 og 32.................
Frjáls samskot í Reykjavík, fskj.
16.............................
Frá útsölumanni á Siglufirði, fskj.
25, 26, 27 og 30...............
Frá útsölumanni á Isafirði, fskj.
23 og 24 .....................
Styrkur verkamanna á Siglufirði,
fskj. 18.......................
Styrkur verkamanna á Akureyri,
fskj. 20.......................
Frjáls samskot á Siglufirði, fskj.
19.............................
Safnað í pappírssjóðinn, fskj. 21,
22 og 31:
Akureyri........... kr. 80.00
Siglufirði.......... — 80.00
Reykjavík .. .. — 65.00
ísafirði............ — 89.62
Samskot í Ríkisverksmiðjusellunni
Eftirstöðvar af sölu á „Rödd
verkalýðins“, fskj. 29...........
kr. 232.50
— 247.80
— 110.24
— 505.00
— 82.00
— 429.35
— 287.15
— 44.00
— 63.50
— 150.00
— 314.62
— 32.00
— 30.00
Samtals krónur 2528.16
I sjóði:
Á banka ...................
Hjá gjaldkera.............
kr. 323.00
— 75.56
Kr. 398.56
Reykjavík, 5. okt. 1930
Blaðnefndin.
ATHS. Öll vinna við blaðið, nema prentun,
er unnin án endurgjalds.
Sími
Verklýðsblaðsins er
2134
„Verklýðsblaðið". Ritstjórn: Ritnefnd „Spörtu". —
Ábyrgðaxm.: Brynjólfur Bjamason. — Árg. 5 kr., í
lausasölu 15 aura eintakið. — Utanáskrift blaðsins:
Verklýðsblaðið, P. O. Box 7G1, Reykjavík.
Prcntsmiðjan Acta.