Verklýðsblaðið - 01.08.1931, Blaðsíða 2

Megnasta óánægja sjómanna
yíir kaupleysinu.
30. júlí var búið að salta um 54000 tunnur
af síld. Voru þar af ca. 30000 sérverkaðar, en
ca. 24000 venjuleg saltsíld. Fyrstu farmar salt-
síldar eru nú ’famir út frá Einkasölunni og
munu hafa selst á ca. 22—23 ísl. kr. tunnan
með 85 kg. fob ísland. Gefur það ca. 7.00 fyrir
innihaldið. En fyrsta síldin, sem seld var í
fyrra fyrirfram, gaf 13.00 kr. innihaldið, en
féll strax í byrjun vertíðar.
Utan við landhelgi hafði veiðst þann 11.
júlí um 40000 tn., en óvíst hve mikið hefir
veiðst síðan, því stormasamt hefir verið.
Sem stendur er lítil síld og erfitt að segja
nm horfur.
Síldareinkasalan er ekkert farin að greiða
út enn þá og er hásetum öllum, sem eru því
miður upp á hlut, hinn mesti bagi að. Eiga
þeir meira að segja að greiða fæði sitt sjálfir
— og hafa ekkert til neins.
Vofir hörmungarástand yfir þeim, ef þann-
ig heldur áfram. Kemur nú á daginn það, sem
kommúnistar hafa haldið fram, að þeir ættu
ekki að ráða sig nema upp á kaup.
Eina ráð hásetanna er nú að fylkja sér um
kröfur þær, sem verkalýðurinn á Akureyri
byrjaði með í vor:
640 krónu lágmarkstrygging til hvers háseta
á síldarskipi.
Full greiðsla beint frá Einkasölnnni til há-
setanna í síðasta lagi í vertíðarlok!
mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmrn
Draumur kratanna.
„Alþýðublaðinu“ er tamast að birta myndir
af fyrirmyndum sínum og tala mikið um þá.
Þessvegna birti það um daginn langa grein
um mánn einn, er grætt hafði, hálfa miljón
á skömmum tíma, og mynd af honum. Þótti
„Alþbl.“ þetta ljómandi gott. Síðan komu svo
myndir af Jóni Bald. og Héðni!
Sést nú hvert hjarta ritstjórans stefnir og
hver framtíðardraumur kratanna ér!
trá
Maxim Gorky
til útlendra verkamanna.
Félagar!
Þér, sem komnir eruð frá öðrum löndum,
þér, sem fæddir voruð og hafið lifað undir því
ástandi, er borgararnir hafa skapað með yðar
eigin höndum, í þeim tilgangi að festa og
tryggja vald sitt yfir verkalýðnum — auka hin
daglegu þægindi sín og þjóðfélagslegu sér-
réttindi. Jafnframt, sem kapitalistarnir eru
umhyggjusamir fyrir þægilegu lífi, sem þeir \
eru færir um að veita sjálfum sér, án þess
sjálfir að leggja mikið í sölurnar, hafa þeir
skapað mjög viturlega heimspeki. Þeir hafa út-
búið borgir sínar með góðum vatnsleiðslum og
ræsum og sjálfa sig með siðalögmáli, er bezt
hæfir lífi þeirra. Þeir hafa og framleitt marga
aðra góða hluti, er varpa gullnum blæ á menn-
ingu Evrópu. Þessi gylling, sem framleidd er
með yðar eigin orku, blindar yður og felur yð-
ur hið raunverulega ástand, sem þó er svo
augljóst. Með hina nægtarlegu búðarglugga í
Berlín, Róm og öðrum Evrópuborgum, fyrir
augum, taka menn' ekki svo mjög eftir hinni
pestþrungnu, rotnandi menningu borgaranna.
Óneitanlega falla molar frá hinum ríkulegu
borðum kapitalistanna til hins efnaðri hluta
verklýðsstéttarinnar. Það er fyrir þessa mola,
félagar, að sósíaldemókratarnir selja fæðingar- <
rétt yðar í hendur kapitalistanna.
Grænlandsmálið.
Islenskir landvinningamenn láta til sín heyra.
Þau tíðindi hafa gerzt nýlega, að Norðmenn
hafa slegið eign sinni á hluta af Austur-Græn-
iandi og Danir kært yfir þessu við dómstólinn
í Haag. Kvað málið nú eiga að leggjast fyrir
dóm alþjóðaauðvaldsins þar.
íslenzka auðvaldið sá því að nú mátti ekki
lengur bíða, ef það átti að tryggja sér einhver
yfirráð yfir Grænlandi. Aðalfulltrúi þess á Al-
þingi, Jón Þorláksson, bar því fram þingsálykt-
unartillögu í sameinuðu þingi um að skora á
stjórnina að gæta hagsmuna íslands í þessu
máli. Talaði hann í framsöguræðu sinni mjög
greinilega um, að þar væru góðir möguleikar
fyrir atvinnurekstur, ef atvinnurekendur
þyrftu að leita út fyrir landið sjálft. Öll bar
ræða hans vott um, að hér var aðeins verið að
hugsa um hagsmuni ísl. atvinnurekendastéttar-
innar og að tryggja henni Grænland, ef henni
af einhverjum ástæðum fyndist þægilegra að
stöðva rekstur sinn hér um tíma eða fyrir fullt
og allt. Vildi hann ekki láta sér nægja minna
en gera kröfu til Grænlands í heild og var á
móti allrí skiptingu þess meðal fleiri þjóða. ■
Lagði hann blessun sína yfir h'ina svívirðilegu
kúgun Dana í Grænlandi með því að telja gott,
að þeir hefðu útilokað aðrar þjóðir þaðan og
fannst þeir með því hafa geymt það handa
íslenzku atvinnurekendunum.
Aðallega studdu íhaldsmenn kröfur sínar við
hinn „sögulega rétt“, og reyndu að kæfa nið-
ur þær raddir, sem komu frá helstu lögfræð-
ingum borgarastéttarinnar um hið andstæða og
vildu helzt telja slíkt landráð. Einar Arnórs-
son taldi t. d. íslendinga engan sögulegan rétt
hafa til Grænlands. En æstustu íhaldsmenn-
imir vitnuðu þá með fjálgleik miklum í hve
vel íslenzkt sauðfé þrifist í Grænlandi og
hvemig „íslenzkur“ fiskur sækti þangað, víst
til að sanna réttmæti yfirráða annara íslenzkra
sauða og þorska á Grænlandi!
Er hér beinlínis um landvinningastefnu ís-
lenzka auðvaldsins að ræða og er það eftir-.
tektarvert merki um siðferðis- og sjálfstæðis-
hugsjónir þeirrar íslenzku borgarastéttar, sem
fyrst nýlega hefir öðlast pólitískt sjálfstæði
og losnað undan yfirráðum erlendrar þjóðar, að
hún skuli nú strax gera k'röfu til að drotna
yfir þjóð þeirri, er Grænland byggir, og „taka
lands og sjávar gæði hennar til notkunar
handa sér“, eins og J. Þorl. krafðisr.
Fyrir hönd kratanna lýsti Héðinn Valdimars-
son því yfir að þeir fylgdu tillögu Jóns Þorl.,
en vildu hinsvegar helst, að Grænland væri sett
undir „alþjóðlega yfirstjórn“. Er vitanlegt
hvað það þýðir: undir stjórn alþjóðaauðvalds-
ins, skipt ef til vill upp á milli helztu auðvalds-
ríkjanna til arðnýtingar. Kemur hér í ljós
sem oftar nú á tímum, að íhaldið kemur fram
sem erindreki innlenda auðvaldsins aðallega, en
kratarnir sem erindrekar alþjóðaauðvaldsins.
Ástæðumar til hins vaxandi áhuga fyrir
Grænlandi af hendi Norðmanna nú stafa af því,
að samkeppnin um fiskveiðamar er að harðna
milli Norðmanna og Dana, síðan danska fjár-
málauðvaldið og ríkisauðvaldið undir forustu
sósíaldemókratisku ríkisstjómarinnar tók að
útbúa hinn mikla fiskveiðaflota sem nú veiðir
síld norðan íslands. Og ástæðurnar til afskipta
íslenzka auðvaldsins af þessu nú stafa einnig
af löngun þess til að tryggja sér yfirráð yfir
grænlenzkum fiskimiðum og upplagsplássum
síðar meir.
Krafa kommúnista og allra þeirra, sem við-
urkenna rétt þjóða til að stjórna sér sjálfar án
erlendra afskipta — í meiru en orði kveðnu —
er að Grænlandi verði stjómað af þeim, sem
það byggja og með hagsmuni þeirra fyrir aug-
um, en hvorki kúgaðir af dönsku einokunar-
félagi eins og nú er, né norsku, íslenzku eða
alþjóðlegu ríkisauðvaldi á næstunni.
Eins og við berjumst fyrir frelsi hinna und-
irokuðu stétta, eins berjumst við ennig fyrir
algeru frelsi hinna undirokuðu þjóða og álíuum
það skyldu allra þeirra, sem sjálfir heyja
frelsisbaráttu sína, að styðja þá.
Þér hafið komið frá ýmsum stöðum til Ráð-
stjórnar-bandaríkjanna og höfuðborgarinnar,
Moskva. Þér finnið þar 86% af einlyftum
timburhúsum, er ekki hafa notið neinna endur-
bóta í 17 ár og voru upphaflega byggð þannig,
að götur Moskva lágu í ótal bugðum og krók-
um. Þetta er óskemmtileg sjón og dapurleg —
ber á sjer svip af menningarskorti. Mér þætti
fróðlegt að vita, hve margir ykkar hafa gert
sér það ljóst, að hús þessi verða ekki endur-
byggð í sama stíl, heldur rifin til grunna og af-
máð eins og allt hér það, sem úrelt er og óholt.
Venjulega eru fyrstu áhrifin sterk og vara
lengi. Yður mun finnast að flest hér hafi á
sér lítið menningarsnið. Þessa skoðun byggið
þér ef til vill á því, að verkamennirnir hér
nota svo lítið línkraga og hálsbindi. Þér hætt-
ir því við, útlendi félagi, að lítg á rússneska
verkamanninn sem menningarsnauða veru í
sambandi við þig.
Yður virðist ennfremur, að rássneski verka-
maðurinn sé illa þjálfaður, að hann vandi ekki
vinnu sína eins vel og þjer eruð færir um.
Þetta nálgaðist mjög hinn óskemmtilega sann-
leika. En þetta — eins og allt annað í heimin-
um — hefir sína skýringu. Verkamenn vorir
hugsa ekki einungis um það, að framleiða
vandaða vöu, heldur og um hitt, að byggja upp
þjóðfélag sósíalismans, hið stéttalausa þjóð-
félag, með sem mestum hraða. Þeg/rr ég segi
þetta, hefi ég í huga þá verkamen.n, sem eru
pólitískt þroskaðir og áhugasamastir. Án efa
skiljið þér hversu ómögulegt það er að endur-
skapa menningu verkalýðsins á 13 árum —
þessara miljóna, er hafa verið tamdar til þess
að mala kapitalistunum aub og sem ennþá
‘skilja ekki, að það er verkal ýðurinn, sem nú er
húsbóndinn í landi þessu — að þeir bera
ábyrgð á öllu, sem aflaga fer, öllum mistökum
o. s. frv., bera ábyrgð á öllum sínum gjörðum,
sem sameiginlegir stjórnendur landsins, sam-
eiginlegir eigendur að öllum auð þess. Verka-
lýður Ráðstjómar-bandaríkjanna á mikið starf
fyrir höndum. Þér vitið, að jafnframt því, sem
honum er nauðsyn á að koma á fastan fót ný-
tízku iðnaði í landflæmi, er tekur yfir Vc
hnattarins, verður hann að frelsa, 25 miljónir
bænda undan ,/ánauð moldarinnar , hann verð-
ur að fá þeim í hendur vélar, yfirstíga ein-
staklingshyggju bændanna, þennan aldaarf;
hann verður að þenna þeim samvinnu, hann
verður að kenna þeim fjölbreyttari ræktun,
hann verður að kenna þeim að byggja borgir
í stað þorpa, hann verður að kenna þeim að
leggja miljónir kílómetra af góðum vegum —
hann verður, í fáum orðum sagt, að breyta al-
gerlega hugsunarhætti 25 miljóna, sem um
margar aldir hafa vanizt því að beygja sig
fyrir dutlungum náttúrunnar og hindurvitnum
kirkjunnar, er ráðið hefir yfir hugum þeirra.
Auk þessa sögulega, óhjákvæmilega hlut-
verks, verður vérkalýður Ráðstjómar-banda-
ríkjanna að fylgjast með því, er gerist í öðr-
u mlöndum. Sagan hefir gert hann að forvarð-
arliði verkamanna og bænda allra landa. —
Þetta er erfitt og ábyrgðarmikið hlutverk.
Hann hefir risið upp á móti hinu dýrslega
hatri kaptalista allra landa, hatri sníkjudýr-
anna, hákarlanna, er nærast á líkum hins strit-
andi fjölda. Kapitalistamir eru engir aular,
þeir vita það, að öreigalýður allra landa mun
óhjákvæmilega leggja út á þá braut, er lögð
hefir verið af kommúnistaflokki verkalýðsins í
Ráðstjómar-bandaríkjunum. Kapitalistamir eru
(