Verklýðsblaðið - 06.01.1936, Blaðsíða 2

VERKLÝÐSBLAÐIÐ
Verkfallinu í Súðavík lokíð
við höfnina og barizt fyrir því í
Dagsbrún. Páll hefir staðið fremst
í flokki þeirra, sem barizt hafa
fyrir þeirri styttingu vinnutím-
ans, sem nú hefir verið ákveðin.
Og það var hann, sem fyrstur
reifaði þetta mál, með sínum
þungu rökum á félagsfundi. Og
honum er sérstaklega vel treyst-
andi til að stjóma framkvæmd
þess. Því það er hverjum Dags-
brúnarverkamanni ljóst, að það
þarf átak til, — og það verður
ekki gert, ef aldrei er kallaður
saman fundur í Dagsbrún, eins og
nú hefir verið allan desembermán-
uð. Og það er heldur ekkert gott
fordæmi, sem fráfarandi formað-
ur hefir gefið með því að hafa
enga samvinnu við Hafnfirðinga
um þetta mál.
Síðast en ekki sízt fylkja verka-
menn sér um að kjósa Pál Þor-
cddsson í formannssæti og Jón
Guðlaugsson í varaformannssæti,
til þess að sýna fylgi sitt við lýð-
ræði í Dagsbrún og mótmæla ein-
ræðinu þar og hinum svívirðiíegu
kosningareglum.
Verkamönnum Dagsbrúnar er
ljóst, að ef Páll og Jón ná kosn-
ingu, þá er sköpuð sterk, sam-
hent, ötul verkamannastjóm í
Dagsbrún.
Sjómeim! Sameín-
utnst gegn féfiett-
ingunni
Nokkur orð um samfylk-
inguna.
Um allan heim býr verkalýð-
urinn sig undir samfylkinguna,
gegn fasisma og stríði. Einnig
hér á land er verkalýðurinn að
stíga fyrstu sorin. í Vesfmanna-
eyjum hefir tekizt samfylking
með verkamannafél. Drífandi og
Jafnaðarmannafél. þar. Þessi sam-
fylking hefir haldið tvo fundi, og
ég get ekki lýst því með orðum,
hvað það hefir verið ánægjulegt
að sitja á þeim og sjá hvað þátt-
takan hefir verið mikil og einlæg
hjá verkalýðnum, enda er það
svo, að verkalýðurinn lítur nú
miklu bjartari augum á framtíð-
ina en áður.
En þó stórt spor sé stigið í
rétta átt hjá okkur í Vestmanna-
eyjum og miklar líkur séu til
stórkostlegrar samfylkingar í
Reykjavík, þá er samt stærsta
sporið óstigið, hvað okkur sjó-
mennina snertir, og það er sam-
fylking og sameining sjómanna
um allt land. Ég ætla aðeins að
r.efna eitt dæmi frá því í sumar,
um afleiðingar samtakaleysisins.
Hvernig við sjómenn vor-
um féflettir í sumar.
Ég var á síldveiðiskipi frá
fíiglufirði og byrjuðum við með
herpinót. Allir vita hvemig sá
veiðiskapur reyndíst, ekki neitt
hjá allflestum, og það sem upp
hafðist meðan á veiðinni stóð,
fór svo í kostnað, meðan var
verið að hanga yfir því að fá
meira, sem aldrei varð. — Aðrir
hættu strax þegar herpinótaveiðin
hvarf, og fengu lánuð net. — Yf-
Verkfallinu í Súðavík er nú lok-
ið og munum við í næsta blaði
geta birt nákvæma frásögn frá
samningunum. En hér segir einn
verkamaður frá Súðavík sjálfur
frá gangi þessarar merkilegu
deilu, áður en henni lauk.
(Verkamannabréf).
Þó ég sé lítt fær um að skrifa
í blöð þá langar mig til að senda
Verklýðsblaðinu nokkrar línur um
deilu þá sem nú er háð við atvinn-
urekendur þessa héraðs.
Tildrög deilunnar.
Þegar Verklýðsfélagið var stofn
að 1928 (en ekki 1930 eins og
stendur í Þingtíðindum Alþýðu-
sambandsins), þá kvað við í her-
búðum íhaldsins að verkafólldð
gerði svo háar kröfur að ekki væri
irleitt höfðu menn ekkert rekst-
ursfé. Svo þegar þeir fóru að lána
netin, þá var heimtað af þeim
V3 af afla, og sett sem skilyrði,
að þeir sem lánuðu, fengju alla
síld, sem á bátinn veiddist, og
réðu sjálfir verðinu.
Báturinn, sem ég var á, byrj-
aði með þeim fyrstu. Við fengum
lánuð net hjá Ásgeiri Péturssyni.
Hann lofaði að salta síldina fyrir
okkur og taka fyrir söltun og plan-
leigu, eins og venja er til. En
setti það sem skilyrði, að selja
ekki síldina fyr en hann teldi
heppilegt. Að þessu var gengið.
Þegar við höfðum farið nokkur
skifti með þessi net og fiskað
sæmilega, tók hann af okkur net-
in handa bát, sem hann átti
sjálfur. Var þá gert upp, en þá
kom það í ljós, að allt reyndust
tóm svik, sem hann hafði lofað
okkur. Var ekki að nefna að við
fengjum meira en 15 kr. fyrir
tunnuna, en þá stóð saltsíld í 31
kr. tunnan. Svona var það hjá
flestum og jafnvel verra.
Sjómenn reyndu að lagfæra
þetta, en árangurslaust. Sumir
hótuðu verkfalli. — En þá var
þeim sagt: Við tökum þá netin af
ykkur, nógir eru til að taka við
þeim fyrir þessi kjör. — Og því
miður var þetta rétt hjá þessum
ræningjum. — Þetta var sam-
takaleysi okkar sjómanna að
kenna. — Þetta má ekki lengur
svo til ganga. Við sjómenn verð-
um að sameinast, hvort heldur
við stundum síldveiðar eða þorsk-
veiðar, hvar sem er á landinu.
Stéttarbræður í Vestm.-
eyjum, sameinist!
Ég vil að lokum skora á sjó-
menn í Vestmannaeyjum, að stíga
nú fyrstu sporin til samfylkingar
á vertíðinni í vetur. Því þó oft
hafi verið dökkt framundan fyrir
sjómannastéttinni, þá hefir það
sjaldan verið eins alvarlegt og nú.
Okkar sameiginlega krafa
hlýtur að vera: kauptrygging. —
Því á meðan hlutaráðningin
helzt tryggingarlaust, hafa at-
vinnurekendur allt af ráð með að
pretta okkur.
Gamall sjómaður
i Vestmannaeyjum.
unnt að halda atvinnurekstrinum
opnum nema lækka fiskverðið hjá
sjómönnunum og voru þá og á-
vallt síðan gerðar ítrelcaðar til-
raunir til að espa sjómennina gegn
landverkafólkinu, sem þó ekki bar
þann tilætlaða árangur, sem sé að
kirkja félagið i fæðingunni. Nei,
verkafólkið stóð fast samau og
sjómenn sáu brátt að það va< ekki
verkafólkið sem var orsök í því að
þeir báru skarðan hlut frá borði.
Nei, það var atvinnurekandinn,
sem sat á stóli arðræningjans og
skammtaði verðið á fiskinúni og
á lífsnauðsynjunum. Líka hefir
það heyrst að þessir menn hafi
kippt að sér hendinni og hætt að
láta menn hafa ýms smáfríðindi
er hér hafa tíðkast um margra
ára bil og jafnvel gengið svo
langt að fjölga hlutum án hess
að hásetar hafi vitað fyr en eftir
á. Já, það væri munur ef sjómenn-
irnir færu fram á að bæta kjör
sín! hrópaði íhaldið og dindlar
þess fyrir nokkrum árum.
En nú er þessi sjómannaást
þeirra að kólna og því er nú kom-
ið sem komið er, að sjómenn hafa
smátt og smátt komið í Verklýðs-
félagið og nú á síðastliðnu vori
stofnað sérstaka deild innan vé-
banda þess og reyna nú i góðri
samvinnu við verkafólkið í landi
að rétta hlut sinn við atvinnurek-
endur. Þess er rétt að geta, að
nú síðastliðið sumar voru háset-
ar ráðnir á nokkra báta hér fyrir
500 króna tryggingu og hlutinn,
ef meiri yrði, á þorskveiðum en
ekki síldveiðum, eins og sagt hef-
ir verið í blöðunum. En af því að
þorskaflinn var mjög tregur þá
fóru bátarnir á reknet með því að
síldveiði var dágóð. Öfluðu bát-
arnir vel, t. d. mb. Ölver frá
Langeyri, sem fékk 770 króna hlut
og er talið að annar bátur, mb.
'Valur, hafi svipaðan afla. Hann
er eign formannsins Árna Guð-
mundssonar og Magnúsar Gríms-
sonar í Súðavík, en á honum mun
ekki hafa fengist skifti, en aðeins
greidd. umsamin trygging og ein-
hver aukaþóknun. Allt þetta mun
hafa ýtt undir sjómenn að láta
nú ekki undir höfuð leggjast að
knýja atvinnurekendur til að gera
skriflega samninga um ráðninga-
kjör sjómanna eftirleiðis. Svo þeg-
ar gerðar höfðu verið ítrekaðar
tilraunir til samkomulags ákvað
verklýðsfélagið að leggja til vcrk-
falls og standa sem einn maður um
kröfur sjómanna.
1 sambandi við þetta má geta
þess að síðastliðið sumar höfðu
þessir atvinnurekendur hér sagc
upp viðskiftum og atvinnu fátæk-
um fjölskyldumönnum, er stund-
að höfðu vinnu hjá þeim mörg und-
anfarin ár. Má það teljast vel
launuð margra ára dygg þjónusta
að fleygja þeim þannig frá sér alls-
lausum þegar séð var að ekki var
neitt af þeim að hafa og þeir þótt-
ust ekki hafa neitt fyrir þá að
þræla. Ennfremur mun Grímur
Jónsson hafa tekið aftur gefin lof-
orð um kolaútvégun.
En þetta er algild regla hjá at-
vinnurekendum til að kúga verka-
lýðinn til hlýðni. Við, sem eldn og
reyndari erum, þekkjum þessi
bolabrögð og kunnum að taka á
móti þeim. •
Þrátt fyrir yfirlýsingu Gríms
Jónssonar, um að verkfallið væri í
óvitahöndum, þá eru til menn í
verlclýðsfélaginu, sem ekki er
hægt að segja að séu neinir ó-
vitar.
Nei, þeir eru rosknir og ráðnir
og þekkja bolatök Gríms í
Súðavík og vita að hann hlýtur að
falla á þeim. Og það er ósk mín,
sem þessar línur rita, að allar
vinnandi stéttir til sjávar og
sveita taki höndum saman og
svifti af sér oki arðræningjans
cg láti hann finna til máttar síns
og steypi honum af stóli. Með
öðrum orðum afnemi þetta ramm-
vitlausa þjóðskipulag og stofni
annað nýtt, er grundvallist á rétt-
læti og mannúð, þannig að eng-
inn fái að hafa aðstöðu til að und-
iroka annan, og það er vitanlega
með framkvæmd sósíalismans.
Við höfum öll rétt til að njóta
þeirra gæða, er landið okkar hef-
ir að bjóða, ef okkur væri ekld
raeinað það af þeim, sem einir
þykjast hafa rait til að njota
þeirra, en vilja aö.-ms hafa okkur
til að þræla. Ne:, svo má það ekki
ganga lengur. Búum í haginn fjrr-
ír böm okkar og látum þau eklti
þurfa að troða þrældórnsbrautina
eins og við höl'um gert til þessa!
Öreigar allir sameinist!
Súðavík 10. 12. ’35
Fimmtugur verkakarL
Drífa þvottaefni
er
FRAMÚRSKARANDI
ángust H. F. Nielsen & Co.