Verklýðsblaðið - 14.08.1936, Blaðsíða 4

UEB imvnBBi ji m n
vERXLYÐSBLAÐIÐ
Fridarþingid
Alheimsþing fridaryina hefst í
Genf 4. neptember
Ándré Halraux
Framh. af 3. síáu.
fremst, að nú er ekki támi til
langra útlistana eða stemnings-
fuJlra frásagna, heldur gildir unv
frami alt að skipuleggja tafarlaust
öfluga og víðtæka hjálparstarfsemi
handa spönsku stjórninni og
spönsku alþýðufylkingunni, Upp-
jeisnin heldujr ennþá áfram. Innan
skamms verðrn- úrslitahríðin. Ef
við í öðrum löndum sitjum aðgerða-
lausir hjá, þá styðjum við með því
ðbeinlínis spönskui herforingjana.
En þeim kemur bein hjálp frá fas-
istaríkjunum. Við megum því ekki
missa nokkum dag eða nokkra
stund. Við verðum að gera alt sem
við frekast getum til að sjá
spönsku stjórninni og liðsveitum
hennar fyrir na,uðsynlegri hjálp.
Það er ekki síðuir okkar nauðsyn en
hennar«.
»Madrid? Já, hún hefir unnið
sína Marneorustu. Hún hefir rekið
af höndum sér herforingjana og
hersveitir þeirra. Fylgjendur
stjómarinnar og herlið hennar,
jafn illa útbúið og óæft, hefir bar-
izt af dæmafárri hreysti, svo aö
engin orð fá lýst fórnarhug þess.
En styrjöldin geisar áfram, hún er
enn ekki útkljáð, fasistasveitirnar
eru ennþá aðeins 80 km frá Mad-
i id. Og hver veit, tii hvaða. óheyri-
legra aðferða þær taka til þess að
reyna að vinna borgina. Sú hætta
vofir yfir, að þær grípi til eitur-
gass. Þá verður styrjöldin ægUeg,
En fasistamir sjá samt, að hinir
eru, sterkari bæði að fyjgi og eld-
móði.i Ég tek það fram aftur: við
verðum að hjálpa alþýðunni, berj-
ast með. Héðan af megum við ekki
fcitja aðgierðarlausir hjá«.
»Hugrekki fólkrins? Það eru
■engin lofsyi'ði nógu sterk yfir það.
Þjóðfylkingin er ákveðin og ein-
huga. I Madrid er alt kyri og ágæt
stemning. Ég talaði við Azana, for-
seta lýðveldisins, við verkamenn,
mentamenn, hermenn og líka her-
íoringja stjórnarinnar (en þeir eru
ekki margir) — og mætti aistaðav
óbifanjegri festu, einbeitni og sér-
staklega góðum aga. Kommúnist-
arnir hafa áunnið sér sérstakt
traust fyrir d,irfsku og stjómsemi.
Hvað anarkistunum viðvíkur, þá
hafa þeir ekki reynzt rétt vel í
Madrid — í Kataloníu böröust þeii-
drengilega. Þjóðfylkingin er ein-
huga með stjórninnj, hún veit, að
málstaðu,r .hennar er málstaðiw
meirihluta þjóðarinnar, málstaður
fmlsis og friðar. Þessveg;na treyst-
ir líka þjóðfylkingin, á virka aðstoð
liinna lýðfrjálsu ríkja«.
»Otlitiö? Það er þjóðfylkingunni
í vil, Þýðingarmiklir sigrai- á mörg-
u.m vígstöðvum. Lið stjórnarinnar
í miklum meirihiuta. Við höfum á-
ætlað á Spáni: y-fir 60 þús. móti
30 þús. En bæði hernaðarkunnátta
og útbúnaður hjá verjendum iýð-
ræðísins er ófullnægjaiuli. Kunn-
áttan kemur fýrst með æfingunni
Eit-t af mestu áhugamálum lúns
ágæta friðarvinar, Henri Barbusse
var það, að haidið jtöí stórkostlegt
alheimsþing friðarvina, tii þess að
skipuleggja alþjóðlega baráttu
þeirra gegn stríði. Þetta er nú að
lcomast í framkvæmd. Þann 4. sept.
er ráðgert, að fyrsta ajheimsþing
friðarvina vei-ði sett.
Friðai'vinir um atian heim hafa
unnið mikið og gott starf undan-
farnar vikur. Mikili viðbúnaður
hefur farið fram, og eru öll líkindi
til þess, að þing þetta verði eitt
hið stærsta og voldugasta, sem sög-
ur fara af. Fjöldi verkiýðsfélaga,
samvinnuféiiaga, pólitískra flokka,
kvenfélaga, trúarfélaga, mennta-
mannafélaga o, s. frv, víðsvegar
um heim, hafa tjáð sdg reiðubúin
til þess að styðja þingiö og senda
þangað fuilltrúa. Þegar hafa verið ;
l-xsnir um tvö þúsund fujltrúa.
Með stuðningi st-jórnanna í
Frakklandi, Belgíiu, Tjekkóslóvakíu [
og á Spáni, hafa í þeim löndum
verið haidnir friðarfundir, sem ,
miljónir manna hafa sótt. Víða i
hafa heimsfrægir vísindamenn,
skáld, stjórnmálamenn og rithöf-
berjast tii vopnanna. Það er óvant
skotgrafahernaði, en það lærir dag-
lega. Því má samt ekki gleyma, að
fasistarnir, ákveðnir í því að berj-
ast þar til yfi,r iýkur, beita hinni
dæmalausustu grimd, Viðvíkjandi
útlitinu, þá hafi menn það í huga,
að hernaðarúrslitm vérða háð
næsta hálfan mánuð. Fnelsissveit-
irnaa' þurfa vopn, flugvélar, sjálf-
IxjðaJiða og- herfræðinga.«
»Frakklandi og Englandi«. —
bætir Malraux við —- »væri fyrir
beztu ai) gera ,sér það ijóst, hvað
náið hagsmunir þeirra og hinnar
iöglegu spönsku stjómar fara sam-
an, Eða vilja þau gefa Miðjarðar-
hafíð og Evrópu á vald Hitlers og
Mussolinis?«
»Samhjálpin? Menn geta hér
ails ekki gert sér grein fyrir, hvað
mikla þýðingu samhjálp verkaiýðs- ;
undat' tekið mikinn þátt í undir-
búningnum undir þingið.
Fjöldinn, sem hatar stríðið, og
aila þá, sem biása að ófriðarglæð-
unum, er að komast á hreyfingu.
Sú hrerfing verður verðugt svar
við stríðsæsingum fasista,, sem
hvað eftir annað hafa tefit friðrt-
i'.m í voða.
Það ea* einlæg ósk alia-a íslenskra
friðarvina, að þing þetta beri
gæfu. tii ]>ess aö sam-eina abai' frið-
elskandi þjóðir, menn af öllum
stéttum og þjóðernum, án tillits til
skoðanamimai', í eina órjúfandi
samfylking gegrii stríði. h.
Undirbúningur friðar-
pingsins í Svípjóð
Elnhaskeyti tll Verklýðsblaðsins.
Kaupntannahöfn f Kterkv.
í Svijijóð er uú búið að mynda stensku
irainkvieindarnefndiiia fyriv tiiðarjiins-
ið, seni lialda á nú í sej)tembe.r. í nefnd-
iiini eiga sieti me.ðal annara skáidkonan
Selma Lagrerlöf, hinn frteBl lögfrtcðinB-
ur Georg: Brantíngr og Sandler fyiTer-
j andi utanríkismálaráðherra Svía.
í hverju sem hún birtist. Ég talaði
í litvarpið í Madrid og fujlvissaði
spönsku þjóðina um j>að fyrir hönd
alþjóðiegu, baráttunefndarinnar
gegn stríði og fasisma, að hún ætti
vísa, virka samhjálp aJJra þeirra
miljóna, sem vilja frið og frelsi.
Ég tók það aistaðar fi'am í viðtöl-
um mínum og yfirlýsingum fyrir
hönd þessarar aJþjóðahreyfingar og
| fyrir hönd rithöfundasambands-
í ins, ati spanska þjóðfylkingin ætti
j samúð alþýðuinnar og frelsisvina
j um allan heim. Ég flutti samúðar-
| kveðju, frá frönsku alþýðufylking-
unni og frönsku verklýðsfélogun-
um. Áöur en ég kom til Spánar,
vissi fólkið ekki um neina, samúð-
arstarfsemi erJendis. Það hafði
lamandi áhrif, þjóðinni fanst hðn
tæra einangruð cg slitin úr sanv
ba,n,di við umheiminn. En þegar
Innanríkislánið
Framh. af 2. síð-u.
Breyting- eldri iánanna er gerð með
fmð fyrir aug-um 1) að lækka vexti lán-
stofnana rlkisins. Vextir nýju ríkis-
skuldabréfanna eru 4%. 2) að lengja
tímabil lánanna. Hinn stutti lánstimi
er í mótsögn við hlutverk lánanna, að
flýta fyrir og gera ódýrari framkvæmd-
ir og byggingarstarfsemi ríkisins. Nýju
i ikisskuldabréfin eru til 20 ára. 3) Að
gera alla meðferð ríkisskuldabréfanna ó-
brotnari, bæði fyrir eigendurna og rík-
ið. Eins og áöur er sagt, eru eigend-
#urnir að skuldabréfunum 50 milljónír,
og tala skuldabréfanna 860 milljónir.
Hverju tapa og hvað vinna skulda-
bréfaeigendurhir? Peir fá seinna endur-
greidda lánsupphæðina og lægri vexti.
Hins vegar vinna þeir á því, að þeir fá
miklu verðmeiri rúblur til baka, vegna
þess hve kaupmáttur rúblunnar vex ört.
Petta er afar þýðingarmikið atriði. Enn-
fremur er þægilegra að hafa aðeins eitia
tegund rlkisakuldabréfa, 1 stað þeirra
mörgu, sem nú eru.
En þeir, sem eiga ríkisskuldabréfin
eru ekki aðeins rlkisskuldabréfaeigend-
ur, þeir eru líka neytendur, sem njóta
verðlækkananna, þeir eru sjálfir fram-
leiðendur og kaupendur; þeir eru með-
borgarar SSSL, sem njóta hinna stór-
kostlegu menningarráðstafana, sem lán-
in hjálpa til að gera, -— og þeir eru
síðast en ekki sízt, byggendur sósíali.sui-
anN. Það er vert að minnast þess, að
margir buðust til að hafna allri endur-
greiðslu á fyrstu lánunum, þegar þau
voru tekin, en ríkið sá sér elcki fært
að taka því boði af pólitískum ástæðum.
Pessar ráðstafanir, sem hér segir frá,
eru aðeins einn hlekkui- í heilli keðju
ráðstafana, er gerðar hafa verið og enn
eiga eftir að gerast á þessu ári, sem
sanna hvílík tröllaukin skref SSSL hefir
tekið búskaparlega og menningarlegn
síðastliðin ár.
Sn.
rófur
rabarbari
tomatar
Vepzlnnin
Kjöt & Fiskup
Símu r 3828 og 4764
hún veit u,m þátttökuna og- hjálp-
ina ejlendis frá, þá gefur það henni
aukinn kjark og' eldmóð. Við verð-
um jþví að senda frelsishetjunum
ú Spáni alstaðar að skeyti, kveðjur
og' hvatningarorð. Við gerum al-
drei nógu mikið að því. Á Spáni
flytuir útvarpið kveðjujnar til
þjóðarinnar. Þetta er Jíka hjálp í
styrjöldinni.«
Kynið flir lífiryiiiipr
Nye Danske af 1864.
Hvar sem pér leitid munud pér finna ad
beztu kjörin eru par.
Adalumbod fyrir tsland:
V átry ggingarskrif stof a
Sigfúsar Sighvatssonar
Lækjargötu 2
Sími 3171
í bardögupuim, og' fólkið verðui' að
ins í öðrum löndura hefir á Spánj,