Verklýðsblaðið - 07.09.1936, Qupperneq 2

VERKLÝÐSBLAÐIÐ
Vestmanaeyj ai»
Rannsdknín á starMslu Ilialðsins
| Margrét Blönöal |
l>eir, sem ná þeim árum, sem
teljast til ellinnar, eiga tíðast því
að venjast, að samferðafólk þeirra
stóðvi rcð.urinn og berist undan
straumi út á hafið mikla, sem eng--
um skilar að strönd.
Ég' er engin undantekning í því
efni, hefi oft orðið að sjá á bak
þeim, sem mér voru, kærir, skyld-
um og- vandalausum. Pað sem síð-
ast hefir mætt mér af því tæi, var
lát vinkonu minnar frú Margi'étar
Auðunsdóttur Blöndal, sem dó
snögglega þ. 2. þ. m. Ég geri ráð
fyrir að jafn merkrar konu og frú
Margrét var verði rækilega minnst
í bföðum bæjarins og læt því ó-
gert að rekja ætt hennar og æfi-
feril, vil aðeins geta þess, að hún
var Norður-Isfirðingur að ætt og
uppruna og af góðu bergi brotin.
Móður hennar sá ég aldrei, hún
var látin, þegar ég fluttist ve,stur,
en Auðunn faðir hennar kom oft á
mitt heimili, var hann maður sá,
sem ég hafði sóð líkastan því, sem
ég hefi hugsað mér víking fornald-
ar, stór, fríður sýnum og karl,-
mannlegur, nokkuð aðsúgsmikill,
einkujn viðöl, en grandvar dugnað-
armaður að öðru leyti. - Pessi fáu
orð, sem ég læt fylgja Margréti
minni úr hlaði eru aðeins þakkar-
orð fyrir ánægju þá, sem ég hafði
af okkar fáu samverustundum og
rninningar um þær. Kynni okkar
náðu það aftu.r í tímann, að hún
var 15 ára er ég kynnist henni
fyrst, þannig að hún réðist til mín
sem léttatelpa og var hjá mér í tvö
ár, að þeim tíroa Ijðnum fór hún til
fóstursystur sinnar, sem hún hafði
áður dvalið hjá, og frá henni gift-
ist hún fáum árum síðar eftirlif-
andi manni sínum, Haraldi Blöndal
ljósmyndara.
Margrét var tvímælalaust sá
mikilhæfasti unglingur, sem til
mín ffuttist á búskaparárum mín-
um og varð mér þó vel til efnisung-
]inga. Pað var sem allt léki í henn-
ar höndum, hvort heldur var í sessi
eða á faraldsfæti. Námsgáfur hafði
hún prýðilegar og- var bókhneigð,
en mestir og beztir kostir hennar
voru þó innrætið Lundin ör og við-
kvæm, en hún hafði gcða stjórn á
skapi sínu, og göfuglyndari, hrein-
gerðari og tryggari konu getur
ekki. Þannig kom hún mér fyrir
sem unglingur og, þessu áljti hefi
ég aldrei haft ástæðu til að breyta.
— 1 lífsbaráttunni var hún í þeim
flokki manna., sem allt eiga undir
högg að sækja, sem þarf til þess að
framfleyta heimili með ómegð. Þau
hjónin voru víst alftaf fremur fé-
lítil, en hún lá þai- ekki á liði sínu,
hún vann eins og- víkinguir til að
koma börnum sínum til þroska og
menningar, enda átti hún því láni
að fagna að eiga sérstaklega vel-
gefin og efnileg börn, sem dáðu
hana og' elskuðu að miakJegleikum.
Mér er líka kunnugf uan að sam-
búðin á heimilinu var prúð og góð,
og þau hjón unnust hugástum, Það
lætuír að líkum, að Margrét gatf sig
ekki til muna að þjóðmálum, til
»Ki*ílisk« endurskodun
Strax þegar fréttist um útnefn-
ingu: Ingólfs Jónssonar lögfræðings
til að athuga starfræksluna á
skrifstofum bæjarins í tilefni kær-
unnar, sem minnihluti bæjar-
stjórnar sendi s. 1. vetur á hendur
íhaldsklíkunni, gerði Moi'gunblaðið
og helztu áhangendur íhaldsfor-
ingjanna hér, hróp mikið að Ing-
ólfi' og reyndu að uppmála hann
sem hreinasta. mannhrak í augum
fjöldans. Við komu Ingólfs í bæinn
virðist hafa sl,ett í dúnalögn í Mið-
stræti. Dauðaþögn eftirvæntingar-
innar virðist nú ríkja þar í hverju
skoti og »Víðir« minnist ekki einu
orði á Ingólf.
Sendimaður ríkisstjórnarinnar
hefir nú dvalið hér í bænum í
nokkra daga við ýms störf óvið-
komandi bæjarmálunum, en er
byrjaður' að rannsaka starfrækslu
bæjarins.
Enginn skyldj ætla að íhaldsklík-
an muni gera nokkuð það sem létt
gæti Iiessum sendimanni stjórnar-
innar starfið. Þvert á móti; allt
liugsanleg’t hetfir verið gert til, að
torvelda honum það og láta allt
sýnast rétt og slétt á yfirborðinu.
Málamyndarrannsókn Jóns Guð-
mundssonar í fyrrasumar varð
sýnilega til þess eins að gefa í-
haldsklíkunni ársfrest til, að klóra
yfir óhreinindin.
Á síðasta fundi bæjarstjórnar
fellir íhaldið tilmæli ríkisstjórnar-
innar um að bæjarstjórn kjósi 2
menn til aðstoðar Ingólfi, í þessu
starfi — og Arinbjörn Öafsson, ein
af þeim fáu persónum, sem hjá
bænuim hafa unnið um langán
tíma, er hrakinn með móðgunum
ur starfi sínu, til þess — að. því er
virðist — að manngildi hans verði
engum þar að fótakefli!!
Loks verður það að teljast í-
haldsklíkunni í vil, að Ingólfur
Jónsson er ekki — því miður —
sendur hingað til »krítiskrar« end-
urskoðunar á heildarbúskap bæj-
arins, heldur mun honum vera, ætl-
að að rannsaka og segja svo urn,
hvort slíkar ráðstafanir séu nauð-
synlegar.
Ef rannsókn sú, sem nú á að
þess hatfði hún engar aðstæður, en,
ódult fór hún með heimilisfang sitt
á sviði stjórnmálanna og fylgdi ó-
skift þeim flpkki, sem berst fyrir
afnámi kúgunar og þrældóms, fyr-
ir kröfum réttlætis og mannúðar.
Okkur vinum hennar finnst við
mikið hafa misst við fráfall hemv
ar, en hvað er það móti missi eig-
inmanns og barna. Ég fyrir mitt
leyti finn sárt til með þeim, ekki
sízt yngstu drengjunum hennar,
sem mér finnst helzt til ung’ir til
að standa fyrir slíku aðkasti. En
hennar er gott að minnast. Það
verður bezta- björgin okkur öllum
þegar frá líður.
5* siept. 1936.
Theódóra Thoroddsen.
— er krala almennings
fara fram á aðeins að snúast um
bókfærslu o.g önnur »teknisk« at-
riði, getur hún hvergi nærri náð
hinum rétta tilgangi sínum.;
Ýmislegt, sem upplýst hefir ver-
ið af endurskoðend.uro reikning-
anna 1934, gerir nauðsynlegt að
hið opinbera láti fram fara, strax
gaumgæfijega rannsókn á raun-
verulegum hag bæjarins eins og
hann er nú í dag.
Almenningur heimtar að fá að
vita hverju það sætir að verkleg'ar
framkvæmdir, sem samþykktar
liafa verið á fjárhagsáætlun, eru
stöðvaðar að mestuj — hann krefst
að fá vitneskju. um hversu mikið
bærinn skiddar, nú í augnablikinu,
-— og fyrir hvað ,— hverjir eru
lánardrottnar hans og* hversu
rniklu hefir verið varið atf áætluð-
um tekjum þessa árs til, að jatfna
reksturshalla síðasta árs, sem leit
út fyrir að vera ca. 60—70 þús. kr.
um síðustu áramót.
Til að fá þetta frarn ber jafnvel
nauðsyn til að hið opinbera skyldi
lánardrottna bcejarins til að gefa
upp inneignir sinar innan ákveð-
ins tíma, en að þær verði útstrik-
aðar ella.
Vestm.eyjum 2, sept, 1936
Jón Rafnsson.
Sjúkratryggmgarnar
Nú er þriðjí mánuður trygging- |
ariðgjaldanna fallinn í gjalddaga. \
1 rúma þrjá mánuði hafa. aðeins
um 6000 manns borgað iðgjöld sín.
eða i af öllum tryggingarskyl,dum.
Ctistandandi skuldir samlagsins
hjá aJmenningi í Reykjavík, eru
því í dag komnar á þriðja hundrað
þúsund. Halda menn aö auðvelt
verði að innheimta þetta fé? Er
ekki alveg aug’sýnilegt að íhaldið
vinnur markvisst að því að clrepa
tryggingarnar?
Regl,ugerðin frá, samlaginu er
ekki enn komin út. Það er ekki svo
mikið sem byrjað að semja við lyf-
salana. Allt stendur fast í samn-
ingunuan við læknana.
Þetta. má ekki svo lengur ganga.
Það verður nú I>egar að taka. al-
varlega í taumana.: Fulltrúaráð
verklýðsfélagan:na kaus nýlega
nefnd til að koma fram með tillög-
ur til bóta í tryg’gingarmálunum.
-— Það væri æskileg-t að nefndin
léti fljótt til sín taka og* ætti hún
jafnframt að gera ráðstafanir til
að verklýðsfélögin hél|d,u fund um
mál þetta. a.
Ungherjar!
Mætið á Bókhlöð ustíg 9
á þriðj udnginii klukkan
gJ til þcss að imdirbáa
Berjaferdina
Takið pátt í söfntin-
inni til spánska lýð-
veldisins! Takið lista
á skrifstofu Alpýðu-
sambandsins! Gerið
fljót skil!
Innflutningur
á byggingarefni
Undanfarna daga hafa íhalds-
blöðin, grátið krókódílatárum vegna
þess að innflutnings- og gjaldeyris-
nefnd hefir skorið niður innflutn-
ing á byggingarefni. Sérstakleg’a,
lrafa þau fárast yfir því að byg'g-
ingariðnaðarmenn, myn,du missa
atvinnu og svo hitt að fátækling-
arnir í hinum heiljsuspi]lan,di kjall-
ai'aíbúðum verði nú að hýrast í
þeirn enn um einn vetur. Alt var
l>etta vitanlega »rauðu hundunum
að ken.na«, þeir feldu tillögur hinna
miskunnsömu íhaldsmanna um
aukinn innflutning.
En, hvað svo? Jú, Alþýðublaðið
hefir nú upplýst, að það va,r íhalds-
meirihl,utinn í gjaldeyrisnefndinni,
sem feldi allar tillög’ur um viðun-
ahidá innflutning á byggiiigarefni.
Þessi málflutningur íhaJdsins var
aðeins daglegt brauð, íhaldslygi,
sem Valtýr og Páll fá aura fyrir,
en enginn heiðarlegur maour legg-
ur trúnað á venju fremur.
Þetta léttir vitanlega ekki á-
byrgðinni af Alþýðufl. og Fram-
sóknarff, sen>' hafa það á valdi
sínu að láta ihalds- og Lands-
bankaklíkuna lúta í iægra baJdi í
þessu máli.
Það þarf aukin.n innílutning’. á
byggingarefni, innflutning, sem
skapar atvinnu, en þó fyrst og
i'remst til þess að byggja JioUar og
ódýrar íbúðir fyrir alþýðuna, sem
Jiýrist í heilsusþillandi húsakynn-
um. Þessu játa, allir, jafnvel íhalds-
blöðin, þegar þau eru, að krydda
],ygar sínar. Þess vegna verður það
að vera krafa alls almennings, að
það byggingarefnj, sem flutt er til
landsins, verði notað til þess að
J>æta húsakynni þeirra, ,sem búa í
óbeilnæmustu íbúðununi). Það verð-
ur að hindra það, að meirihluti alls
byggingarefnis, sem fjutt er til
landsins, sé notaður til þeiss að
byggja skrauthýsi fyrir yfirstétt-
ina. Einnig verður að hindra það,
að fjármagn lancJsmanna sé hrært
í sementsblöndu, sem engum kem-
ur að notum Ujm ófyrirsj áanlegan
tíma, sbr. hið tilvonandi »þjóðleik-
hús«.
Það á að sjá til þess, að bygging-
arefni sé ekki notað til þess að
byggja skrauthýsi, stóríbúðir, í-
haldsgrjótgarða og; l,úxusbílaskúra,
og síðast en ekki síst, I>að á að
byggja íhaldspakkinu út úr bæjar-
og byggingarmálum Reykjavíkur.
Krafan er, að bygðar verði í-
búðir við hætfi alþýðufólks. Til þess
á að flytja in,n byggingarefni og
auika atvinnuna,.