Stúdentablaðið - 17.06.1969, Blaðsíða 3

2 STÚDENTABLAÐ
STÚDENTABLAÐ 3
Jósafat og Jósefína
Ævintýri utanbœjarstúdenta
í Háskóla Islands
Ýmiss konar félagslegt liðsinni
er vitaskuld mikilvægt til að stuðla
að gengi i námi. Skortur á marg-
vislegum félagslegum aðbúnaði á
óefað sinn þátt í vanhöldum hér
við háskólann, svo sem skortur á
ibúðarhúsnæði og hæfilegri lestrar-
aðstöðu. Vil ég hér minnast á eitt
atriði, og er þó af mlklu að taka.
Mikilvægt gæti reynzt, ef unnt
væri að selja mat hér á matsölum
stúdenta við mnn vægara verði en
nú er gert. Er ástæða til að ætla,
að verr sé gert til stúdenta en
menntaskólanema, þar sem mötu-
neyti eru, og er það miður.
(Ármann Snævarr
fráfarandi háskólarektor
— Mennt er máttur).
. . . það er nú orðið ærið þröngt
að fá sér mat úti á Garði. Mér
íinnst ákaflega eðlilegt, að stúd-
entar fái nákvæmlega sömu að-
stöðu og starfsmenn í Amarhvoli,
að geta keypt „niðurgreiddan"
mat. Þetta er beint hagsmunamál
stúdenta, óbeinn styrkur.
(Magnús Már Lárusson
nýkjörinn háskólarektor
(Vettvangur SlSE og SHl).
Til þess að glöggva sig á félags-
legri og námslegri aðstöðu stúd-
enta við háskólann er fróðlegt að
fylgjast með stúdent utan af landi,
sem kemur í skólann I fyrsta
sinn. Við getum kallað hann
Jósafat dreifbýlismann.
Jósafat kemur í skólann haust-
ið 1968. Hann er kvæntur stúd-
fnu. Hann vill þvf fá að búa á
hjónagarði — þ. e. stúdentagarði
fyrir stúdenta í hjúskap. En hann
finnur engan slíkan stúdentagarð
við þjóðskóla Islendinga. — Þá
ætla þau hjónin að gera sér að
góðu að búa sitt í hvoru lagi á
öðrum hvorum gamla stúdenta-
garðinum fyrst um sinn, en þeir
voru reistir á kreppuárum og
stríðsárum. En þar er enga úr-
lausn að fá, því að við það hús-
næði hefur engu verið aukið s.l.
aldarfjórðung, þrátt fyrir betri
þjóðarhag og stúdentafjöldinn
hafi meira en fjórfaldazt. Jósafat
er ekki svo heppinn að vera með-
al þeirra 8% stúdenta, sem hús-
næði fá á stúdentagörðunum.
Hann tilheyrir hinum 92%. Þess
vegna verður hann að útvega sér
leiguhúsnæði úti í bæ og borga
helminginn af sumarkaupinu sínu
upp í húsaleigu fyrirfram. Jósef-
ína, konan hans, verður að hætta
við allar hugmyndir um háskóla-
nám að sinni og fara að vinna úti,
svo að Jósafat geti stundað nám-
ið.
Fyrsta kvöldið ætla Jósafat
og Jósefína að borða í mötuneyti
stúdenta. Þau finna gamlan, kald-
an og óvistlegan íþróttasal niðri I
kjallara annars stúdentagarðsins,
sem nú er notaður sem matsalur,
og þar er matur afgreiddur i fyrr-
verandi sturtuklefum. 1 sturtu-
klefana er hann borinn úr lítilli
eldhúskytru annars staðar í kjall-
aranum. Jósafat og Jósefína borða
þegjandi.
Jósafat er áhugasamur og dug-
legur námsmaður og er innritað-
ur í læknisfræði. Fullur áhuga og
eftirvæntingar fer hann í fyrsta
tlmann, en því miður er stofan
yfirfull, svo að Jósafat verður að
standa. Þó er þetta víst stærsta
stofan í skólanum. 1 frímínútum
ætlar Jósafat að fá sér kaffi í
Jcaffistofu stúdenta niðri I kjall-
ara. En stofan er svo litil og bið-
röðin svo löng, að frímínúturnar
líða áður en Jósafat kemst að.
Þegar Jósafat ætlar að fara að
kaupa sér bækur, er honum vísað
á litla kompu í kjallara Háskól-
ans. Það er bókasala stúdenta.
Þar hylja bækur alla veggl og
bókakassar gólfflötinn. Þegar af-
greiðslustúlkan hefur staðið á
haus ofan I nokkrum bókakössum,
fær Jósafat bækur sínar — og
fyrir ótrúlega lágt verð miðað við
aðstæður.
Daginn eftir ætlar Jósafat að
glugga í fræðibækur á háskóla-
bókasafninu. Sér til mikillar undr-
unar kemst hann að því, að starfs-
lið þessa bókasafns er einungis 2
HÁSKÓLINN OG
Það er haft eftir Sverri konungi,
að honum haíi þótt lygisögur
skemmtilegastar. Það hljómar eins
og lygisaga, að Islenzk stjórnvöld
skuli ekki telja sér skylt að standa
straum aí byggingarkostnaði Há-
skðlans og varpa allri ábyrgð á
hendur Happdrætti Háskólans. Um
leið og ríkisvaldið felur duttlung-
um happdrættiskaupenda bygging-
armál æðstu menntastofnunar þjóð-
arinnar, sér það sér leik á borði
að hirða 20% af hreinum tekjum
happdrættisins.
(Próf. Bjami Guðnason
- Samvinnan 1969).
Hvemig má það vera, að stærsta
vandamál Háskóla íslands nú er
húsnæðisskortur? Þeirri spum-
ingu er auðsvarað: 1 aldarfjórð-
ung hafa við H.l. aðeins risið tvær
byggingar, sem ætlaðar em til
kennslu og rannsókna, þ.e. Raun-
visindastofnunin og Ámagarður,
sem er reyndar enn í smíðum. Á
sama tfma hefur fjöldi stúdenta
við H.l. fjórfaldast. Hér hefur þvf
átt sér stað vítaverð stöðmm.
Með lögum um Happdrætti há-
skólans var stigið stórt skref til
að tryggja f jármagn til bygginga-
bókaverðir og 1 afgreiðslustúlka.
Þrátt fyrir það fær hann á end-
anum bókina sem hann vantar.
En þegar hann kemur I lestrar-
salinn, er þar ekkert sæti að fá,
enda varla von að rúmlega 30
sæti nægi 1300 stúdentum auk
annarra, er þetta safn þurfa að
nota.
Þegar Jósafat ætlar síðar um
daglnn að fara að lesa námsbæk-
ur sinar á hátíðasal háskólans,
sem notaður er sem lestrarsalur
fyrir stúdenta, er þar ekkert sæti
að fá. Jósafat er nefnilega einn af
þeim 500 stúdentum, sem vilja
lesa á lestrarsölum í Háskólan-
um, en eiga þess engan kost sakir
rúmleysis. Og Jósafat fer heim.
Um kvöldið ætlar Jósafat á bók-
menntakynningu hjá stúdenta-
félaginu. Hún fer þá fram úti I
bæ. Þegar Jósafat fer að spyrjast
HAPPDRÆTHD
framkvæmda við háskólann. 1
happdrættislögunum segir m. a.:
....skal ágóðanum varið til
þess að reisa hús handa Háskól-
anum, enda greiði leyfishafi I
ríkissjóð 20% af nettóársarði í
einkaleyfisgjald." Var þvl þegar í
byrjun klipinn fimmtungur af
ágóðanum I ríkissjóð og var þó
ekki úr miklu að moða fyrir til að
kosta fjárfrekar framkvæmdir.
Enginn vafi leikur samt á því, að
happdrættið hefur gert háskólan-
um ómetanlegt gagn, og nægir
þar að nefna háskólabygging-
una, Atvinnudeildina, Raunvís-
indastofnunina, Iþróttahús há-
skólans og nú síðast byggingu
Ámagarðs.
Fáum blandast hugur um, að
sá tími er liðinn, að happdrættið
eitt megni að standa undir kostn-
aði við nauðsynlegar bygginga-
framkvæmdir fyrir háskólann.
Ekki bætir úr skák, að happ-
drættinu er auk þess ætlað að
standa straum af kostnaði við við-
gerðir og endurnýjun þess húsa-
kosts, sem fyrir hendi er. Margt
veldur því, að happdrættishagn-
aðurinn hrekkur skammt nú orð-
fyrir um, hverju þetta sæti, er
honum sagt, að stúdentafélagið,
stúdentaráð og deildarfélögin
háskólanum verði oftast að halda
sína fundi og ráðstefnur úti I bæ,
þar sem ekkert húsnæði sé til
slíkrar starfsemi I þjóðskóla Is-
lendinga.
Jósafat er dálítið hissa og von-
svikinn yfir þessu öllu saman.
Hann man nefnilega ekki betur
en pabbi hans hafi sagt honum, að
þegar hann var að útskrifast úr
Háskólanum fyrir 20 árum, hafi
stúdentar verið famir að ræða um
nauðsyn stúdentaheimilis. Þar
ættl m. a. að vera mötuneyti,
kaffistofa, bóksala og aðstaða til
menningarlegrar félagsstarfsemi.
Þörfin hefur í 20 ár verið aug-
ljós og brýn, en samt bólar ekk-
ert á þessu húsnæði. En Jósafat
er þó bjartsýnn. Hann treystir því
nefnilega, að almenningur í land-
inu sjái og skilji, hverja nauð-
syn ber til úrbóta I þjóðskóla Is-
lendinga og knýi á I þeim efnum,
þótt ráðamenn hafi tvlstigið i 20
ár og upp I aldarfjórðung I þeim
málum.
ið. Ber fyrst að nefna stórhækk-
aðan byggingarkostnað og slfellt
aukinn stúdentafjölda auk þess
sem öll tæki til rannsókna og
kennslu kosta stórfé. Fyrirsjáan-
legt er, að nauðsyniegar bygg-
ingaframkvœmdir munu kosta
hundruð milljóna króna, en ágóði
af happdrœttinu er innan við
tuttugu milljónir á ári. Sést þá
glöggt, hve stórt bil er óbrúað.
Ef til vill er ástandinu nú í hús-
næðismálunum bezt lýst með
oröum Ólafs Rósenkranz fyrrver-
andi háskólaritara, þegar skólinn
var til húsa í Alþingishúsinu:
„Þar er ekki rúm fyrir eldspýtu-
stokk."
Yfirvöld hafa um áraraðir vað-
ið I þeirri villu að veita ekki fé
úr ríkissjóði til byggingafram-
framkvæmda háskólans! Aug-
Ijóst er, að eigi verður snúið frá
þessari villu án hjálpar almenn-
ingsálitsins. Það er fólkið í land-
inu, sem eitt getur séð svo um að
Háskóla Islands, æðstu mennta-
stofnun þjóðarinnar, verði tryggt
nægilegt fjármagn til að ráðast
nú þegar I þær framkvæmdir, er
ráðið geta bót á þeim erfiðleik-
um, sem við er að etja. Þá fyrst
er von til þess, að Háskóli Islands
sé fær um að rækja hlutverk sitt
í þágu þjóðarinnar.
stúdenta
^►blad
TJtgefandi: Stúdentafélag Háskóla ís-
lands í samvinnu við Stúdentaráð
Háskóla Islands og- Samband ís-
lenzlcra stúdenta erlendis.
Bitstjóri og ábyrgðarmaSur:
Stefán Skarphéðinsson stud. jur.
Framkvœmdanef nd:
Friðrik Sophusson stud. jur.
(S.H.I.),
Gylfi Isaksson verkfr. (S.I.S.E.),
Ólafur Thóroddsen stud. jur.
(S.F.H.f.),
Viihj. Þ. Vilhjálmsson stud. jur.
(S.F.H.Í.).
Auk framkvæmdanefndar
skrifuðu £ blaðið:
Allan V. Magnússon stud. jur.
Guðjón Magnússon stud. med.
Helgi Sk. Kjartansson stud. philol.
Högni Óskarsson stud. med,
Höskuldur Þráinsson stud. philol.
Dpplag: 46.000 eintök.
Frentun: Steindórsprent h.f.
„Hlutverk há-
skóla nú á tím-
um er tvfþætt. I
fyrsta lagi ber
þeim að efla
menntun með
kennslu og auka
þekkingu með
rannsóknum. 1
öðru lagi eiga
þeir að veita þjóðarbúskapnum
þjónustu með því að vera tengi-
liður menntunar og atvinnulifs.
Þetta síðara atriði er hvarvetna
orðið mjög veigamikið vegna stðr-
aukinnar notkunar fræðilegrar
þekkingar í atvinnulífinu, en Há-
skóli Islands hefur hingað til gef-
ið þvi mjög Utinn gaum.“
(Dr. Halldór Elíasson
— Vettvangur SÍSE og SHÍ).
IIHillHllllHtiMIIIHlllHllllHillHllimilHIIIHIIlll
BÍIIIIHIIIIHIIIlHIIIIBIIIIBIIIIBililHllllHilllHIIIIBIIIIBIIIII
I»œr raddir heyrast oft, að við ís-
lendingar séum svo lítil þjóð, að við
getum og eigum ekki að stunda grund-
vallarrannsóknir, en sælcja nauðsyn-
lega þekkingu einvörðungu til annarra.
Dæmið um Karaltúlpestirnar sannar
hið gagnstæða. Svo lítið var vitað um
þessa sjúkdóma crlendis, að til er-
lendra vísindamanna var lítið að sækja
í þeim efnum. I>að
urðu því íslcnzkir
vísindamenn með
þekkingu og skiln-
ing á íslenzkum að-
stæðum, sem öfluðu
þeirrar vitneskju,
sem gagnleg hefur
reynzt í baráttu við
þessa kvilla. Þetta
framlag kemur ekki
aðeins íslendingum
að gagni heldur og
öðrum þjóðum, sem eiga við svipuð
vandamál að stríða.
(Guömundur Pétursson, læknir
— Mennt er máttur).
. Ég tel
ennfremur, að
skilningur þjóð-
arinnar á gildi
háskólamenntun-
ar hafi ekki verið
nægur og mörg-
um þeim, sem
lokið hafa há-
skólanámi,
gieymist harla fljótt að því loknu,
að það hafi orðið þeim eitthvert
vegamesti i lífinu. Sökin er líka
okkar kennaranna og ykkar
stúdentanna. Ég dreg í efa, að
við höfum gert nóg tii þess að
vekja traust fólksins í landinu á
því, sem við fáumst við. Við verð-
um því að kappkosta að bindast
því og atvinnuvegunum traustari
böndum.“
(Próf. Guðlaugur Þorvaldsson
— viðtal I Vettvangi).
IIIÍH1IIIHIIIHIIIIHI!IH!!I«!IIH1II!HI1IIH!!IHH>IB!!1H
3743 !J
IIIIHIIIIHillliailllHIIIHIIIlBailllHIIMIIIIBIIIHIIIIHIIIH
Þ6 að starfssvið Jtaunvísindastofnun-
orinnar sé undirstöðurannsólmir, hef-
ur starfsemi hennar og undanfara
hennar, Eðlisfræðistofnunar Háskóians,
haft og hefur enn beina eða óbeina
hagnýta þýðingu. Nægir þar að minna
á grunnvatnsrannsóknir og rannsókn-
ir á ncðanjarðar-
rennsli heits vatns.
Þessar rannsóknir
eru nú mikil stoð
fyrir starfsemi
Orkustofnunarinn-
ar. Vert er að hafa
f huga í þessu sam-
bandi, að verkefni
þetta hefði líklega
ekki verið tekið
upp hér, ef ekki
hefði verið til há-
skólastofnun, Eðlisfræðistofnunin, með
því frelsi í verkefnavali, sem er ein-
kenni háskólastofnana.
(Próf. Magnús Magnússon
— Mennt er máttur).
TALA STUDENTA ÞREFALDAST A NÆSTU 12 ARUM
(samkv. töflu menntamálaáætlunar,. gerðri af Sigurði
Þorkelssyni og Oddi Benediktssyni)
1498
1950
1960
1970
1980
Á slðastliðnum 25 árum hefur tala stúdenta við H.l. rúm-
lega þrefaldazt. Fjölgun stúdenta er hins vegar svo ör að
innan 12 ára munu stúdentar við H.l. vera orðnir þrefalt
fleiri en nú er.
Ef hugað er að þvf, að nú þegar er ekki fulinægjandi hús-
næði fyrir þá, sem em í skólanum, er augljóst að við há-
skólanum blasir stórkostlegt vandamál.
Við núverandi skilyrði er útUokað, að H.l. geti tekið við
öllum þeim, sem ljúka stúdentsprófi næstu árin. Veldur þvi
skortur á húsnæði og kennurum.
Þar við bætist svo, að flestar deildir eru nú yfirfullar og
ekki tryggt, að alUr þeir, sem innritast f hinar ýmsu deUdir
háskólans næstu árin, geti verið vissir um starf í grein
sinni að loknu námi.
Ef þjóðin vill tryggja þegnum slnum skUyrði tU þess að
auka menntun sína, verður þegar í stað að hef jast handa um
áframhaldandi uppbyggingu háskólans. Það er nauðsyn að
auka húsrými skólans. Það er óhjákvæmUegt að fjölga
kennslugreinum og taka upp nýjar námsleiðir. Ef þetta verð-
ur ekki gert, getur háskólinn ekki veitt þeim, sem ijúka
stúdentsprófi á næstu árum, þá menntun, sem þjóðinni er
skylt að sjá þeim fyrir, vUji hún halda menningarlegu og
efnahagslegu sjálfstæði sínu.
30% íslenzkra stúdenta
við nám erlendis
Islenzkir stúdentar stunda nám I u. þ. b. 25 löndum. Myndin sýnir
fyrirlestur I bandarískum háskóla.
Samkv. upplýsingum frá Gjald-
eyrisdeUd bankanna eru nú um
550 islenzkir háskólastúdentar við
nám erlendis, þ.e. um 30% há-
skólanema. lsland hefur að þessu
Ieyti aigera sérstöðu meðal Evr-
ópuþjóða. Norðmenn og Grikkir
komast næst þessu. 1967 voru t.d.
um 17% norskra háskólastúdenta
við nám utanlands.
Þetta hlutfall, 30%, hefur hald-
izt nokkuð svipað undanfarin ár,
en mun hafa verið eitthvað hærra
1960—1962, um 35%. Hér eru
kandidatar í framhaldsnámi með-
taldir, en þeir eru liðlega 100,
flestir læknar. Hinir skiptast á
22—23 þjóðlönd og yfir 30 náms-
greinar eftir því sem næst verður
komizt. Af þeim eru rúmlega 100
í verkfræði, flestir, sem hafa lok-
ið fyrrihlutaprófi við H. 1., 50 í
húsagerðarlist, 50 I eðlis- og efna-
fræði, 60—70 I tungumálum, 25—
30 I sálar- og uppeldisfræði, 20 í
félagsfræði og stjórnvísindum, en
aðeins 7 I fiski- og haffræði.
Fyrrihlutanám í nýjum
námsgreinum við H.l. ?
1 ljós kemur, að flestir íslend-
ingar, sem nám stunda við erlend-
an háskóla, lesa greinar, sem ekki
eru á námsskrá H.I., eða eru ein-
ungis kenndar þar að fyrrihluta-
prófi.
Það er í sjálfu sér eðlilegt, að
jafnfámenn þjóð og Islendingar
geti ekki haldið uppi háskóla-
kennslu I öllum greinum, þar
kemur til mikill kostnaður við
tæki og rekstur, skortur á sér-
hæfðu kennaraliði og fæð nem-
enda í mörgum greinum. Þó virð-
ist ekki óeðlilegt og mun raunar
I undirbúningi, að tekið verði
Um spekilekann
Naumast verður svo rætt um
framhaldsmenntun á Islandi, að
ekki sé minnzt á eitt helzta vanda-
mál, sem henni er tengt, búsetu
íslenzkra menntamanna erlendis,
eða landflótta menntamanna, eins
og stundum er sagt. Þetta fyrir-
bæri er óumdeilanlega hið mesta
alvörumál og líklegt til að fær-
ast í vöxt á næstu árum, ef ekki
verður við spornað.
Orsakir vandans eru margar,
og á sumum þeirra verður naum-
ast ráðin bót. Svo er um misjöfn
launakjör. Efnahagur sumra
þjóða stendur undir hærri launum
en okkar, og eins tiðkast víða
launamunur sérhæfðs starfsliðs og
almenns meiri en okkur Islend-
ingum þykir hæfa.
En það ér miklu fleira en launa-
munur, sem stuðlar að því, að
íslenzkir menntamenn setjist að
erlendis. Við viljum nefna þrennt,
sem mætti ráða nokkra bót á.
Eltt er það, hve áralöng náms-
dvöl erlendis losar um tengsl
manna við heimalandið og kem-
ur I veg fyrir að menn kynnist
því, sem hér er að gerast í sér-
grein þeirra. Ur þessu mætti
draga með þvl að gefa sem flest-
um kost á menntun hér heima, a.
m. k. að nokkru leyti.
önnur orsök landflóttans er sú,
að menn ráðist til náms I greinum,
sem reynast svo enga atvinnu-
möguleika bjóða á Islandi. Sýni-
lega þarf að beina mönnum að
þvl námi, sem þjóðin hefur gagn
af, en það verður bezt gert með
því að taka hér upp kennslu í slík-
fyrstu upp fyrrihlutanám í nýjum
námsgreinum við H. I., en seinni-
hlutanám verði stundað við er-
lenda háskóla. Það styttir þann
tíma, sem námsmenn dveljast
fjarri ættjörð sinni og þjóð og
heimturnar yrðu að öllum líkind-
um mun betri. Þegar af þessu
verður, yrði óhjákvæmilegt að
semja við erlenda háskóla um að
taka við þeim ísl. stúdentum, sem
hafa fyrrihlutapróf héðan.
Verður innritun í erlenda
háskóia erfiðari í framtíðinni?
1 þessu sambandi er skylt að
minna á, að aðsókn að erlendum
háskólum hefur aukizt gifurlega
á síðustu árum og þvi sennilegt,
að erfiðar verði I framtíðinni að
vista Isl. stúdenta þar og gildir
það raunar um alla erlenda stúd-
enta.
Háskólamenntun er dýr og því
verður framlag grannþjóða okkar
við menntun Isl. námsmanna seint
fullþakkað, en benda má á, að í
ýmsum greinum er aðsóknin svo
mikil, að fyrir hvern erlendan
stúdent, sem inngöngu fær, verð-
ur þarlendur frá að hverfa.
Við H. 1. eru nú um 60 erlend-
ir stúdentar flestir I Islenzku eða
bókmenntum. Ófyrirsjáanlegar af-
leiðingar getur það haft, ef er-
lendum stúdentum verður meinað
að hefja nám við H. 1., eins og
gerðist á slðasta ári í læknis-
fræði.
Við verðum að sýna lit, þó ekki
sé nema á táknrænan hátt.
Eðlilegt og nauðsynlegt, að
nokkur hluti íslenzkra stúdenta
sæki nám erlendis.
Þótt stefnt verði markvisst að
þvl að auka kennslu og fjölga
námsgreinum við H. I. á kom-
andi árum, mun háskólanám er-
lendis gegna áfram mikilvægu
hlutverki I æðri menntun lands-
manna. Við byggjum jú afskekkt
eyland og búum þvi við meiri
einangrunarhættu en aðrar þjóðir
allflestar. Við verðum að kynn-
ast og tileinka okkur ýmislegt af
því, sem bezt er með nágrönnum
okkar, en keppa þó jafnframt að
þvl að veita flestum þeim náms-
mönnum, sem sigla, mun betri
undirbúningsmenntun, bæði al-
menna og þó einkum i þeirri
grein, sem þeir ætla að stunda
erlendis.
um greinum, því að flestir vilja
fremur læra heima, eigi þeir kost
á námi við sitt hæfi.
Loks skal nefna þá orsök vand-
ans, að í vissar greinar sækir
meiri fjöldi manna en starf er
fyrir á Islandi. Reynt er að hamla
gegn þessu með sérstökum inn-
tökuskilyrðum í viðkomandi deild-
ir, en það gerir þetta nám enn
eftirsóknarverðara I augum
manna. Ákjósanlegust lausn væri
að dreifa þeim fjölda, sem nú sæk-
ir I verkfræði, læknisfræði og
lögfræði, með því að bjóða upp á
fjölbreyttari námsleiðir við há-
skólann hér.
Hér hefur verið reynt að benda
á leiðir til að draga úr landflótta
menntamanna. En raunar er það
allt sama leiðin, efling Háskóla
Islands. Þannig mætti I senn
dreifa þorra námsmanna á fleiri
greinar en nú er, beina þeim að
því námi, sem þjóðinni er gagn-
legt og halda þeim í tengslum
við ísland, íslenzkar aðstæður og
íslenzk verkefni, en allt þetta
mundi stuðla að því, að starfs-
kraftar þeirra nýttust sjálfum
þeim og þjóðinni.
„Oft heyrist
þess getið, að Is-
lenzka þjóð
skorti bolmagn
til að halda uppi
■vísindastarfsemi.
Raunarer vanda-
málið oftast sett
fram á rangan
hátt. Nær væri
að spyrja, hvort íslenzk þjóð hafi
ráð á að vanrækja vísindastarf-
semi - hvort hún hafi efni á að
láta ónotaða starfskrafta ýmissa
vísindalega vel menntaðra manna
sinna. Nýlegar rannsóknir sýna,
að 60-90% af aukningu á þjóð-
artekjum í hinum háþróuðu iðn-
aöarlöndum eigi rót sína að rekja
til bættrar tækni, verklegra fram-
fara og aukinnar hagræðingar I
rekstri, en um öll þessi efni hefir
vísindastarfsemi vísað veginn."
(Ármann Snævarr háskólarektor
— 1. des. 1964).
„Það er þörf
á auknum náms-
möguleikum bæði
I raunvísindum
og hugvísindum.
En það væri stór-
tjón að því, ef
mönnum væri
ekki kleift að
komast úr landi
til framhaldsnáms, jafnvel í grein-
um, sem kenndar eru til kandí-
datsprófs hér, vegna þess að einn
góður maður, sem hefur stundað
sitt nám í þessari fræðigrein er-
lendis, hann getur lagt eitthvað
glænýtt til málanna.“
(Magnús Már Lárusson
nýkjörinn rektor
— viðtal í Vettvangi).
„Hálfrar aldar
reynslutími Is-
lands sem full-
valda ríkis hefur
um leið verið
reynslutími fyrir
eitt hið helzta af
óskabörnum þess,
háskólann. Hið
lofsverða fram-
tak, sem stofnun skólans var tví-
mælalaust á sínum tíma, er ef-
laust ávöxtur þeirra frjálsræðis-
og sjálfstæðishugmynda, sem svo
mjög voru áberandi á fyrstu ár-
um aldarinnar og leiddu tii að-
skilnaðar við Dani og lýðveldis-
stofnunar. Hátt var stefnt í
fyrstu, svo sem efni stóðu til. En
reynslutíminn er háskóianum mun
óhagstæðari en hinu nýfrjálsa,
fullvalda ríki. Skilningur alls al-
mennings og ráðamanna á hlut-
verki og þörfum þessarar stofn-
unar hefur einatt verið næsta tak-
markaður.“
(Ólafur G. GuSmundsson, form. SFHl
— 1. des. 1968).
„Ályktun mín
verður í örfáum
orðum sú, að á
lslandi sé það
eðlilegt og nauð-
synlegt, að nokk-
ur hluti æsltunn-
ar afli sér mennt-
unar erlendis. En
ágæti erlendra
menntastofnana má aidrei verða
átylla til kyrrstöðu heima fyrir.
Oltkur ber nauðsyn til að efla
a 11 a r greinar æðri mcnntunar
hér heima á Islandi, og I þvi
skyni má okkur ekki vaxa í aug-
um kostnaðurinn. Það er óþarfi
að ætla sér að stökkva heljar-
stökk áfram f þessum efnum, en
okkur ber að vinna af einbeitni
og seiglu að settu marki. Mistak-
ist oklcur verkið getum við aldrei
talizt vera fullgild menningar-
þjóð“.
(Andri Isaksson, sálfræSingur).