Fálkinn - 28.02.1931, Page 14

14
F Á L K I N N
hefði eins getað borið þig út til að verða
laus við þig.
En það er árangurslaust að skrifa þjer
þetta, þú veist það sjálfsagt miklu betur en
jeg. Og það er árangurslaust að vera að
reyna að vekja hjá mjer falskar vonir og
vekja bjá mjer tilfinningar, sem jeg, sem
stendur, ekki get baft og sem þú varla einu-
sinni berð í brjósli sjálfur.
Því sjáðu, jeg skil það mjög vel, að það
erekki af ást að þú vilt fórna þjer, ekki er
það lieldur af göfgi — þvi sennilega fyrir-
lílurðu konu þessa, sem valdið liefir ógæfu
þinni — lieldur af bleypidómum, sem menn-
irnir hafa skapað til þess að gera hver ann-
an óhamingjusaman.
Já, já, þú vilt fórna þjer fyrir heiminn;
þú vilt eyðileggja sjálfan þig og þá sem
elskar þig, aðeins af bjegómaskap, til þess
að heyra sagt: þú hefir gert skyldu þína.
Þú ert barn, draumur þinn er liættuleg-
ur, en einnig, það er best jeg segi það, ó-
sanngjarn.
Þegar menn beyra um þetla framferði
þilt, munu þeir að vísu brósa þjer, en í
raun og veru aumkva þeir þig fyrir ein-
feldnina.
Anania, hugsaðu þig um! Vertu miskunn-
samur bæði gagnvart sjálfum þjer og mjer,
og eins og þú segir, vertu um fram alt
maður!
Jeg segi ekki að þú eigir að yfirgefa móð-
ur þína, veika og óhamingjusama, á sama
hátt og bún yfirgaf þig; nei, við skulum
bjálpa benni, við skulum vinna fyrir bana,
ef þess þarf með, en jeg vona að bún komi
aldrei fyrir augu okkar til þess að eyðileggja
líf okkar. Aldrei! Hversvegna ætti jeg að
reyna að blekkja þig Anania? Jeg get ekki
liugsað mjer það að eiga að búa með henni
. .. .nei, nei! Það mundi verða hræðileg til-
vera, óslitinn sorgarleikur; þá er betra að
deyja strax, en deyja smátt og smátt af
gremju og andstygð. Jeg liefi aldrei getað
elskað óliamingjusamt fólk; nú finn jeg til
meðaumkvunar, en jeg get ekki elskað hana,
og jeg skora á þig að liætta við þessa kjána-
legu vitleysu, ef þú ekki vilt að jeg fari að
hata hana þúsund sinnum meira en áður.
Þetta eru síðustu orð mín; já, við skulum
bjálpa lienni, ef bún er einhversstaðar langt
í burtu; jeg vil aldrei sjá bana, og vona að
ef mögulegt er að sá heimur, sem við lif-
um í fái eklci að vita um að hún er til.
Jeg býst einnig við að bún verði lang á-
nægðust með það að vera langt í burtu frá
þjer, því það mundi valda benni stöðugs
samviskubits að sjá þig altaf. Þú segir að
liún liafi elst um ár fram af skorti og neyð,
að hún sje veik og líláfátæk, en hverjum
er það að kenna nema benni sjálfri? Fyrir
þig og jafnvel bana sjálfa er það betra að
hún skuli vera þannig á sig komin, þá get-
ur bún ekki flakkað um lengur og orðið þjer
til skammar; en bún má ekki, eftir að hún
er búin að beita þig rangindum, á meðan
hún var ung og frisk, gera sjer nú vopn úr
fátækt sinni og veikindum, til þess að fá þig
til að fórna hamingju þinni. Það máttu al-
drei láta hana gera.
Það er ekki mögulegt að þú getir framið
svo örlagaþrungna heimsku, svo framarlega,
sem þú ekki ert hættur að elska mig og
notar þjer þetta til að. . . . En nei og aftur
nei! Jeg vil ekki efast um þig, trygð þína
og ást.
Anania hugsaðu þig vel um jeg endurtek
það aftur, vertu ekki liarður og grimmur
við mig, sem liefi lielgað þjer alla drauma
mína, alla æsku m'ína og framtíð, en þú vilt
sýna þeirri konu göfuglyndi, sem hefir liatað
og skaðað þig.
Vertu miskunnsamur, jeg græt, jeg bið,
jafnvel þín vegna, því jeg vil mega sjá þig
eins bamingjusaman eins og mig altaf liefir
dreymt um. Minstu allrar ástar okkar, fyrstu
kossanna, loforða okkar, drauma og ráða-
gerða, minstu þess nú alls, alls! Láttu þetta
ekki verða að öskuhrúgu; láttu mig ekld
deyja af sorg; láttu ekki falla skugga á fram-
tíð þína af þessari vitleysu, sem þú nú ætl-
ar að gera. Ef þú ekki vilt blýða ráðum
mínum þá talaðu við einliverja skynsama
manneskju, einbvern guðsmanninn og þú
munt sjá að allir segja þjer að þetta sje
hin sanna skylda þín, og áminna þig um
að vera ekki þakklátur og grimmur.
Mundu það, Anania, mundu það! Þú sagð-
ir í gærkveldi að þú hefðir lirópað ást þína
út yfir tinda Gennergentu og lýst hana eilífa.
Þú laugst þá eftir því; laugstir líka í gær-
kveldi? Hversvegna?
Hversvegna ferðu svona með mig? Hvað
liefi jeg gert til þess að verðskulda svona
miklar þjáningar? Er það bugsanlegt að þú
sjert búinn að gleyma bversu jeg altaf hefi
elskað þig? Manstu eftir því að þú stóðst
eitt kveld við gluggann og kastaðir til mín
blómi, sem þú hafðir kyst! Það blóm geymi
jeg til þess að skreyta með því brúðarlín
mitt; jeg segi geymi, þvi jeg er viss um, að
þú ert elsku maðurinn minn, að þú vilt ekki
sjá blómið þitt deyja, manstu líka eftir kvæð-
inu? — Ó, livað við myndum verða ham-
ingjusöm á litla beimilinu okkar, alein með
ást okkar og skyldur.
Það er eins og jeg vonist nú eftir ein-
bverju liuggunarorði frá þjer. Segðu að alt
bafi verið vondur draumur, segðu að þú aft-
ur sjert komin til sjálfs þín og að þú iðrist
eftir að bafa sært mig.
Annað kveld eða rjettara sagt í kveld, því
klukkan er yfir eitt, bíð jeg þín; svíktu mig
ekki! Komdu, elskan mín, komdu eini vin-
ur lijarta míns, komdu; jeg bíð þín einsog
blómið biður daggarinnar eftir brennheit-
an sólskinsdag; komdu og veittu mjer nýtt
líf, láttu mig gleyma; komdu vinur minn
sem jeg tilbið, varir mínar, sem nú eru vot-
ar af sorgartárum skulu leita vara þinna,
einsog. .. .
Nei, nei, nei! brópaði Anania eins og í
krampa og böglaði saman brjef Margheritu
án þess að lesa seinustu línurnar „Jeg kem
ekki! Hún er lítilmótleg, ógöfuglynd og auð-
virðileg! Heldur vil jeg deyja, hún skal al-
drei sjá mig framar“.
Með brjefið vöðlað i hendi sjer, henti bann
sjer upp í rúmið, grúfði andlitið niður i
koddann og beit í bann til þess að kæfa
niður í sjer grátinn.
Ákafur skjálfti flaug um likama lians frá
hvirfli til ilja; orð Marglieritu vöktu hjá
honum vilta þrá eftir kossum hennar, og
liann barðist lengi og liarðlega við bina vit-
firringslegu löngun sína til þess að lesa brjef-
ið til enda.
Smátt og smált komst bann aftur til sjálfs
sín. Það var eins og liann befði sjeð Marg-
lieritu alsnakta; liann fann til óstjórnlegrar
ástar til liennar, en samtímis fann liann til
svo mikils ógeðs á lienni að það gjörði alla
ástina að engu.
En livað bún var auðvirðileg. Jafnvel svo
að hún skammaðist sín ekki fyrir það. Lítil-
mótleg með fullri vitund og af ráðnum liug.
Dýrðlingurinn bulinn skikkju tignar og gæða
bafði tapað liinum gullna lijúp sínum og
kom nú fram í allri sinni nekt, saurgaður
af sjálfselsku og grimd; liin þögla viskugyðja
lauk upp vörum sínum til þess að mæla fá-
visku; myndin leystist sundur og varð að
ávexti, rauðum utan en svörtum innan og
eitruðum. Hún var lconan í eiginlegri merk-
ingu með alt hið grimmilega fals konunn-
ar.
En það sem þjáði Anania mest var að
hún gat sjer til liugsanir lians og að bún
hafði rjett fyrir sjer; einkum hafði liún rjett
fyrir sjer þegar hún sakaði liann um stöð-
uga óhreinskilni og er liún krafðist viður-
kenningar hans, þakklætis og ástar.
„Það er búið“ hugsaði bann. „Það varð
þá að enda þannig“.
Hann stóð á fætur og las brjefið upp aft-
nr; hvert einasta orð gramdist bonum, særði
liann og auðmýkti hann. Margherita hafði
þá eftir þessu elskað bann af meðaumkvun,
og lialdið að liann væri eins mikið lítilmenni
og bún sjálf. Hún bafði ef til vill vænst eftir
að geta gert liann að auðmjúkum þræl sín-
um, undirgefnum maka; eða ef til vill bafði
hún ekki liugsað um neitt slíkt, aðeins elslc-
að liann af eðlisbvöt, af því að hann liafði
verið sá fyrsti, sem kysti hana og talaði um
ástir við hana.
„Hún er sálarlaus“! hugsaði hann óliam-
ingjusamur“. Þegar jeg lióf mig alla leið
til stjarnanna í yfirnátúrlegri sælukend, þagði
bún, af því að sál hennar var tóm; jeg dáð-
ist að þögn hennar, mjer fanst liún guð-
dómleg; hún fann einungis orð yfir liugs-
anir sínar þegar eðlisfýsnir liennar vökn-
uðu, hún er ekki orðlaus, þegar yfir lienni
vofir bættan um að jeg yfirgefi hana. Hún
befir bvorki bjarta eða sál. Ekki eitt ein-
asta liluttekningarorð! Ekki einu sinni svo
mikil forsjón að draga dul á eigingirni sína!
En hvað bún er slóttug! Brjef hennar hefir
verið skrifað um oftar en einu sinni, og samt
sem áður sýnir það mentunarleysi bennar,
en hvað það eru margar villur í því! Það er
eins og þær væru orðnar að bömrum, sem
berðust um í böfðinu á mjer. Annars eru
seinustu linurnar snildarverk; hún befir vit-
að þegar bún skrifaði þær liver ábrif þær
mundu liafa. Hún er eldri en jeg, liún þekkir
mig fyllilega en jeg er nú fyrst að byrja að
kynnast lienni. Hún vill lokka mig til fundar
við sig, því að bún er viss um, að ef jeg að
eins kem þangað, verð jeg gagntekinn af ást
til hennar og verð veikur og liugdeigur. Lygi
og svik. Ó, hvað jeg fyrirlít hana! Ekki eitt
einasta meðaumkvunarorð, ekki snefill af
göfgi, ekkert! Ó bvað það ergir mig!“
Hann kuðlaði brjefið aftur saman.
„Jeg fyrirlít ykkur öll, jeg mun fyrirlíta
ykkur alla tíð lijeðan í frá! Jeg vil líka
verða lítilmótlegur, jeg vil pina ylckur, slita
ykkur í sundur, drepa ykkur.... Jeg vil
byrja strax í stað“.
Hann tólc pokann, sem ennþá var vafinn
inn í mislita vasaklútinn og sendi bann af