Fálkinn - 01.10.1932, Blaðsíða 7

F Á L K I N N
7
ÍSLENSKUR IÐNAÐUR.
Hvernig hægindastóllinn verður til.
Húsgagnaverslunin í Hankastrœti 14.
Erliiiaiir doinsísim&

llílIIM

Yinnustofa Erlings Jónssonar á Baldursgötu 30.
„Það er nieiri vandi að búa til
goðan mat en að háma hann i
sig“, sagði húsfreyjan við mat-
gogginn. Mjer duttu þessi orð í
hug um daginn, en i öðru sam-
handi, er jeg gerði mjer ferð á
Baldursgötu 30, í liúsgagnavinnu
stofu Erlings Jónssonar, til þess
að kynnast leyndardómum þægi
legra og vandaðra húsgagna og
siðan segi jeg: „Það er meiri
vandi að smíða góðan hæginda
stól, en að stritasl við að sitja
i honum“.
Erlingur lærði iðn sina á
vinnustofu Kristins Sveinssonar
og setti að því búnu upp vinnu-
stofu. með Friðrik Ólafssyni og
ráku þeir liana í þrjú ár, til 1926.
Að því búnu fór Erlingur til
Danmerkur til framhaldsnáms
og var þar eitt ár, en setli upp
vinnustofu og verslun 1927 og
hefir rekið Íiana síðan, fyrst
einn en síðan 1929 með Jóni
Oddgeir bróður sínum. Þrjú
fyrstu árin var fyrirtækið á
Hverfisgötu 4, en síðan 1930 hef-
ir verslunin verið í Bankastræti
I I en vinnustofan á Baldurs-
götu 30.
Erlingur hefir jafnan haft
smíði bólstraðra húsgagna að
sjergrein. Hefir hann gert sjer
far úm, að hafa vinnuna að hús-
gögnum sínum innlenda að sem
mestu leyti, en mestalt efni verð-
ur að kaupa að, eins og skiljan-
Mgndin sýnir binding fjatira i stól-
setu.
legt er. Lengi vel tíðkaðist það,
og gerir víst sumstaðar enn, að
kaupa grindurnar í hæginda-
slólana að tilbúnar, en þar fór
vinna út úr landinu og auk þess
hafði þetta mikinn flutnings-
kostnað í l'ör með sjer vegna
þess, að farmgjald er mikið á
grindunum sökum fyrirferðar-
innar. Rjeðist Erlingur því í það
að fá sjer smíðaáhöld og lála
smíða grindur allar sjálfur. Og
síðan er öll vinna að húsgögn-
unum unnin þarna á vinnustof-
unum á Baldursgötu.
Þegar á að lýsa sköpun
hægindastólsins eða legubekks-
ins er best að byrja á tx-jesmíða-
stofunum í suðurenda hússins.
Þar eru vjelar tvær, annað band
sög en hin einskona „þúsund
þjala smiður“, því að bæði hefl-
ar lxún, plægir, sagar og ýmis-
legt fleira, senx jeg kann ekki að
nefna. Þarna er efnisviður í grind
urnar, brenni í fætur og máttar-
stoðir en greni í annað sagað,
heflað og fágað, en í næsla her-
bergi eru stykkin sett saman og
fer þá að inóta fyrir „sköpunar-
laginu“ á stykkinu. Fætur, brík-
xir og þeir hlutar ti’jesins, sem
eiga að verða sjáanlegir eru spón-
lagðir óg spónninn líxndur á með
því að strjúka liann sjóðheitu
zinkbretti. Grindin er límd, negld
eða skriifuð saman og innan
skamms er lienni vísað inn í
þriðja herbergið, jxar senx „bólstr
ararnir“ taka við. Er jxá byrjað
með jxví, að reyra saman i stól-
eða sófabotninn aragrúa af fjöðr-
um í einum einasta stól eru
unx 30 fjaðrir, sterkastar og
lengstar í botninn, því á jxær
reynir mest, þýðari fjaðrir í bak-
ið og bríkurnar, á þeim stólum
sem ekki eru með trjebríkum.
Fjaðrirnar eru reyrðar saman að
ofan og neðan, svo að afstaða
þeirra geti ekki breyst, j)ær eru
festar í gjarðirnar. í botninum að
neðan en síðan er sterkur strigi
þaninn yfir þær.
Næst kenxur að bólstruninni. I
vandaðan hægindastól eru not-
aðar tvxer eða þrjár tegundir
bólsturs. Fyrst kemur ofan á
strigann yfir fjöðrunum þykt lag
af bólstri, sem kallað er „vegeta-
biler", er það unnið úr pálma-
blöðum, rifið í tægjur, þurkað
og breinsað og kalla íslendingar
það pálmatróð. Líka má nota
svokallað „blaar“ í stað pálma-
tróðsins; eru það lxreinsaðar og
liettar tótrefjur. Þegar jxessu
neðsta lagi lxefir verið koxnið
l'yrir, svo að livergi sjáist mis-
l'ella á er saumaður vfir Jxað
strigi og verður þetta neðsta lag
því einangrað með stxnga bæði
að ofan og neðan. Siðan er xnarg-
stangað gegnum jxað og strigann,
þannig að tróðið geti ekki færst
úr stað á fjöðrunum. — Nú kem-
ur nýtt lag úr krullhári. Það er
hrosshár, gufuhreinsað, spunnið
í lengjur og snúið, þannig að það
verður hrokkið. Þetta bólstur-
efni liefir jxann kost að það btel-
ist ekki við notkun en heldur
sætinu mjúku ár frá ári. Yfir
jxetta lag er svo saumað ljereft.
Þtx, kenxur næst lag af vatti og
svo dúkurinn, sem húsgögnin eru
klædd með.
Ending bólstraðra húsgagna
cu afarmikið undir því komin,
að notuð sjeu bestu fáanleg bólst
ui-efni. Þessi efni, sem nefnd voru
þykja sjálfsögð í vönduð hús-
gögn, en vitanlega má gera lnis-
gögnin ódýrari með því að nöta
ódýrara efni. En það gengur ])á
út vl'ir endinguna.
Iljer hefir saga hægindastóls-
ins verið rakiix i stuttuixi drátt-
um. Það hefir ekkert verið minst
á allaix „saumaskapinn" eða all-
ar neglingarnar á áklæðinu eða
„betrekkinu", sem kallað er,
ekki á póleringmxa á trjenu og
mai’gt og margt fleira. En þetta
sem sagt liefir verið, ætti að fæi’a
mönnum heinx sanninn um, að
það eru mörg handtökin að
vönduðum, þægilegum húsgögn-
uni í eina betristofu.
Erlingur Jónsson er hinn
mesti smekkmaður á all sem-
lxann lætur frá sjer fara. Hann
er nýtískufrönxuður í stílgerð
allri og hefir innleitt hjer ýmsar
gerðir af tiskustíl í bólstruðum
húsgögnum. En auk þess fer
hann eigin götur og hefir gert
ýmislegt, að sínu eigin hugboði
og fengið lxina bestu dónxa
fróðra sinekkmanna. Og vinnu-
vöndun lians þykir niikil. Við
fyrirtækið starfa 11 nxanns, tveir
við trjesmíði, 7 við bólstrun og
tveir við verslunina.
Þó sunxir segi, að á Islandi
hjakki alt i sanxa farinu, verður
þetta ekki sagt um íslenskan iðn-
að. Engum getur dulist, að þegar
litið er yfir iðnmál landsins síð-
ustu 30 árin, cr þar um stórkost-
legar framfarir að ræða. Og
þetta á ekki síst við unx hús-
gagnaiðnaðinn. Þar má heita að
valinn maður finnist í hverju
rúmi og ætti því að líða að því
að innflutningur erlendra hús-
gagna hvrfi úr sögunni.
Svipall.
-Veðsla bóisturlagiö fóörað og
stangaö.