Fálkinn - 16.09.1933, Page 11

F Á L K I N N
Yngstu lesendurnir.
Ertu hræddur i þrumuveðri?
Hvað er það eiginlega sem er að
gerast, þegar leiftrin þlossa á himn-
inum og þrumuhljóðin orga, ann-
aðhvort dimt í fjarska eða rjett hjá
eins og alt sje ofan að keyra? Þú
hefir vist oft spurt sjálfan þig
þessarar spurningar í þrumuveðri.
Leiftrið eða eldingin, sem venju-
lega er kölluð, er óhemjusterkur
rafmagnsneisti og þrumuhljóðið
sjálft er skarkalinn af þessum
neista en ölduhijóðið á eftir sjálfri
þrumunni er bergmál fyrsta hljóðs-
ins, sem kastast fram og aftur
milli skýjanna.
Það er talið, að á sumardegi
herist hljóðið nálægt 350 inetra á
sekúndu eða nálægt einn kílómetra
á þremur sekúndum. Ef þú manst
þessar tölui' þá geturðu reiknað
hve langt eldingin er í burtu, með
þvi að taka eftir því hve langur
tími liði milli eldingarinnar og
þrumunnar.
A.
Þriunuleiðarinn.
Meðalsterk elding hefir mörg
þúsund miljónir volta að baki sjer
og ef reikna ætti hve mikið raf-
magn fer forgörðum í eina eld-
ingu, miðað við algengt rafmagns-
verð, þá svarar sterk elding til
þess að lnin kostaði nokkur þúsund
krónur í rafmagnsverði. Skaði að
ekki skuli vera liægt að notfæra
sjer eldingarnar.
Þegar maður gerir sjer grein fyr-
ir hver óhemju orka er i elding-
unni þá furðar maður sig síður á
því hve mikið tjón hún getur gert,
ef henni slær niður. Til þess að
verjast eldingum setja forsjálir
menn þrumuleiðara eða eldingar-
vara á húsið sitt. Þjer hefir víst
verið sagt frá því í skólanum hvern-
ig eldingarvaranuin er háttað. En
hafir þú gleymt því þá skal jeg
segja þjer frá þessu áhaldi. Eld-
ingavarinn er settur ofan á hús-
ið, þannig að oddurinn á honum
sje talsvert fyrir ofan hæsta topp-
inn á húsinu. Þetta er málmstöng,
sein leiðir rafmagn en frá stöng-
inni eru settar leiðslur, utanhúss,
niður í jörð. Ef nú eldingu ber að
húsinu þá er líklegl að hún leyti
þangað sem hæst er, sein sje í
oddinn á eldingavaranum og þjóti
svo eftir leiðslunni niður i jörð,
án þess að skemma húsið.
Þegar inaður er úti á víðavangi
þrumuveðri er manni hætl við
eldingu, þvi að maður er sjálfur
hærri en umhverfið og þvi senni-
legt að eldingin leiti að manni
sjálfum. Þetta á við þegar þrumu-
veður er uppi yfir manni. Sje
maður hræddur við eldinguna ei
Hœttulegur staður.
hyggilegast að leggjast niður á jörð-
ina endilangur. Síst af öllu má
maður fara í skjól undir trje' eða
stóipa, því að hætta er á, að eld-
ingin leiti þangað. Mundu eftir því.
Flestir þeir sem verða fyrir eld-
ingu liafa staðnæmst undir ein-
hverju sem er hærra en þeir, eða
slaðið á víðavangi.
Sæmilega trgggnr staöur.
Það eru margir sem halda, a'ð
maður geti varist eldingu með því
að ve'rja sig með gúmmíi. Sumir
þykjast óhultari ef þeir hafa með
sjer reiðhjólið sitt. En það er
tryggast í þrumuveðri, að hafa
ekkert nærri sjer sem málmur cr
i. því að hann dregur að sjer þrum-
urnar.
Sje simi eða rafmagnsleiðslui'
nærri þá verkar þetta eins og eld-
ingavarar og dregur að sjer eld-
ingarnar. En þess verður að gæta
að standa ekki undir simastaiirun-
um.
Ef þú vaknar við þrumuveður á
nóttunni þá skaltu hugga þig við
að rúmið þitt er sæmilega tryggur
dvalarstaður, jafnvel þó að það sje
úr járni eða messing. En þess eins
er að gæta, að þar sem þök eru
úr eldfimu efni, eins og t. d. úr
strái eins og víða á norðurlöndum
þá er hætt við því, að eldingin
kveiki i þakinu og kvikni í húsinu.
Það er algeng hjátrú að betra
sje að loka gluggunum í þrumu-
veðri. Hversvegna skyldu elding-
arnar einmitt leita uppi opnu
gluggana? Þvert á móti er það árið-
Rinso leysir úr
þvottaerf iðinu
Erfitt nudd á þvottabrettinu, sem
bæði skemmir hendur og þvott,
er óþarft nú. Rinso þvær þvottinn
meðan þjer sofið. Það sem þjer
þurfið að gera, er að leggja þvottinn
i bleyti í Rinso-upplaustn næturlangt,
og skola hann og hengja til þerris
næsta morgun. Þvotturinn er búinn
án erfiðis og tímaeyðslu. Rinso
gerir hvítan dúk skjallhvítan og
mislitur þvottur verður sem nýr.
Fatnaðurinn endist einnig lengur.
Reinið Rinso einu sinni og þjer
munuð altaf n ita það.
Rinso
VERNDAR HENDUR, HELDUR ÞVOTTINUM ÓSKEMUUM
M-R 78-33 IC R. s. IIUDSON I-IMITKD, I.IVF.RPOOl.. KNOLAM' .
Hættulaust áhorfandapláss.
andi að hafa <?ott loft inni lijá sjer
i þrumuveðrinu. Það cinasta sem
mælir með því að loka gluggunum
er þetta, að verjast þvi að rigning
konii inn, ef hann gerir stóra skúr
eftir veðrið, eins og, oft vill verða.
í Danmörku eru þrumuveður miklu
algengari en lijer og þar verða að
jafnaði tiu manns fyrir eldingu á
ári, flestir úti á víðavangi, þar sem
þrumuveðrið er beint yfir manni.
Þrumuveðrið er því ekki nærri eins
hættulegt og margir vilja vera láta.
Ef það kynni að koma fyrir þig
að finna manneskju meðvitundar-
lausa eftir eldingu þá verður þú
tafarlausl að reyna að gera önd-
unaræfingar á henni, með með
Sehæfersaðferðinni, sem jeg er bú-
in að segja þjer frá fyrir nokkru.
Þetta hafa margir vanrækt, en
menn lelja ekki efamál, að mörgum
þeim, sem elding hefir hitt, mundi
hafa mátt bjarga með þessu.
Tóta frænka.
ltÁKARLINN.
Þið vitið vís.t öll, að hákarlinn
cr með gráðugustu skepnum i ver-
öldinni og að hann meira að ségja
jelur menn þegar svo ber undir.
Það er mjög algengt, einkum í heitu
höfunum þar sem mikið er af há-
karlinum, að ef maður fellur fyrir
borð á skipi, þá gleypir hákarlinn
hann að vörmu spori. En það er
fleira en mennirnir, sem harin
gleypir, og jafnvel stundum ýnxis-
legt, sem hann getur ekki nielt, því
að kappið er meira en forsjáin.
Þannig fanst ekki alls fyrir löngu
i hákarlsmaga: Fjöldi af blikkdós-
um, mörg kola'stykki, milli tiu og
tuttugu metrar af kaðli, og hundiir.
Flestar hákarlstegundir fæða lif-
andi unga, en sumir verpa eggjum
og þau eru ekki falleg. Þvi að ekki
er neitt skurn á þeim heldur þykk-
ur leðurkendur poki utan um þau.
Þagmælska. Esaías Johnson var
negraprestur í Alabama og negri
sjálfur og i miklu afhaldi hjá söfn-
uðinum. Einu sinni bauð Jimmy
Knighl honum til miðdegisverðar
og gæddi honum á gæsasteik.
„Mikil afbrag'ðs gæs er þetta“, seg-
ir Jolinson. „Hvar fáið þjer svona
gæs?“
„Look here, sira Johnson. Aldrei
spyr jeg yður, hvaðan þjer fáið
ræðurnar yðar, þegar þjer haldið
góða ræðu. Því skylduð þjer þá
spyrja mig?“