Fálkinn - 28.10.1933, Blaðsíða 12

Y Á L RINN
Slysavarnafjelao
íslands.
Kvennadeildin í Ilafnarfirffi nieff
„Garffari" lil Akraness.
Sunmi(lagiirinn 18. júni s. 1. rann
up heiður og fagur. — Löngu fyr-
ir venjulegan fólaferöartíma, var
alt í ferð 0« flugi í bænuni. 'l'og-
arinn „Garðar“ átti -að fara til
Akraness og allir vildu vera með,
bæði ungir og gamlir. Nú var um
að gera að flýta sjer að ná í far-
seðil, margir höfðu verið á báð-
■ tn áttum bvort fara skyldu, því
dagana á undan hafði verið leið-
indaveður. En nú var alt öðru
máli að gegna, blæjalogn og glaða-
sólskin. „Garðar“ kominn upp að
bryggju fánum skreyttur, og prýði-
lega fágaður og fríðnr hvar sem
hann var litinn..
Nú fór fólkið að streyma um
borð, tók það um l%, klst„ var þá
akkerum Ijett, og haldið á haf ut. .
Þá er „Garðar“ var að ná fullri
ferð, gekk fram á stjórnarpallinn
Einar Þorgilsson, og bað stuttrar
sjóferðarbænar að gömlum og góð-
uin-sið. Að þvi loknu söng mann-
fjöldinn kvæði sem orkt hafði ver-
ið i lilefni af þessari för. Voru nú
allir í sölskinsskapi, og sungu liver
i kapp við annan, og nutu hins
dása-mlega útsýnis er blasti við
hvar sern augum var litið.... Alt
í einu kemur harmoníkumaðurinn
til sögunnar. Þandi hann dragspil
sitt af miklum móði, og þustu því
allir af stað í dansinn....
Við erum að nálgasl Akranes,
út af sundunum sjáum við hvar
koma 2 stórir og fallegir vjelbátar,
er flytja skulu fólkið í land. Gekk
það vel og greiðlega, tóku Alcur-
nesingar hið besta á móti okkur,
fengum við samkomuhús þeirra lii
afnota, voru þar ræður fluttar og
kvæði sungin, og þess á milli hyltu
Akurnesingar og Hafnfirðingav
hverir aðra. Þessu næst var matar-
lilje, og úr því tók hópurinn aö
tvístrast. Sumir fóru lil kunningja
sinna, aðrir að skoða bæinn, og
enn aðrir fóru alla leið i Vatna-
skóg. Kl. 3 var boðað til dansleikj-
ar í samkomuhúsinu og stóð hann
alt til kvelds, eða til kl. 10, að við
kvöddum Ákurnesinga og hjeldum
heim á leið.... Á heimleiðinni
kvaddi sjer hljóðs erindreki Sl.v.
fj. íslands, Jón Bergsveinsson, Sagð-
ist h'ann ýilja benda fólki á ao
ferð þessi væri stórviðburður í
sögu Hafnarfjarðar, þar sem þetta
væri, að hann vissi best, fyrsti ís-
leiiski togarinn, sem gerður væri
út, til fjáröflunar þessu málefni.
Skýrði hann svo í fám orðum frá
starfsemi þessa fjelagsskapar frá
öndverðu, og árangri. Siðan afhenti
hann deildinni að gjöf, fána er
gerður hefir verið til minningar
um sjómenn þá er fjellu i valinn
á síðastliðnu ári.
Fáninn er mjög fallegur. Gyltar
stjörnur á hvítum feldi. Stjörnurn-
ar eru 51 að tölu, og tákna manns-
lif þau er hin islenska þjóð haföi
orðið á bak að sjá, i arma Ægis,
á árinu 1932.
Formaður hafnfirsku Kvenna-
deildarinnar þakkaði gjöfinu með
nokkrum vel völdum orðum...
Erindreki Ijet í ljósi hrifni sína
yfir, hve skipið, sem við sigldum
með væri sjerstaklegaa vel úr garði
gert, Kvaðst hann naumast hefði
trúað, að til væri svona „fínl“
fiskiskip. Kvaðst erindreki vilja i
nafni Aðaldeildar, færa eigandar-
uin Einari Þorgilssyni, hinar inni-
legustu þakkir fyrir, hversu mjög
hann ljeti sjer ant um velgengni
])essarar starfsemi, og kvað hann
sýna fagurt fordæmi, þar sem hann
Ijeði hið ágæta skip sitt, til þess-
arar ferðar endurgjaldslaust, sá um
að bátar yrðu til taks að flytja
l'ólkið til lands er til Akraness
kæmi. Einnig kom hann því svo
fyrir að góðir ræðumenn voru með
í förinni o. s. frv. Yfirleitt gjörði
Einar Þorgilsson alt sem í hans
valdi stóð lil ])ess að förin tækist
•;ein allra best, enda var hún öll-
iiii fil hinnar mestu ánægju......
Á bryggjunni beið okkar fjöldi fólks
og heilsaði „skipshöfnin“ því, með
því að syngja þjóðsönginn, Ó, guð
guð vors Iands“, er bergmálaði
yndislega í hljóðum firðinum.
Vr dagbók eins farþcgans meff
„Garffari“ 18/6. 1933.
Hversvegna
eta Islendingar
ekki gorkúlur?
I'd'tir major II. Ilecketl.
Ofánrituð spurning mun val'alausl
hljóða einkennilega i margra eyr-
um, en hún hefir, i huga mínum,
marg endurtekið sig síðasttiðna
viku.
Jeg hef nýlega komið úr ferða-
lagi frá ísafirði. Meðan jeg var þar
gekk jeg fram hjá túnum, sein þak-
in voru ágætum gorkúlum, og þeg-
;ir jeg Ijet i Ijósi ánægju mína yt'ir
fundi þessum, var mjer af íslensk-
um vini mínum tjáð, að íslending-
ar ætu þær aldrei.
Mögulegl er að hið ógeðslega
nafn, sem þær hafa hotið á ís-
landi valdi miklu um óvinsæld
þeirra, en hið raunverulega, grasa-
fræðilega lieiti þeirra (Agaricus
Campestris) er varla miklu erfið-
ara að murta, en vissulega lýsir
það betur eiginleikum þeirra en
orðið „Gorkúla‘“.
Þessi jurt er ekki einungis lost-
æt fæða, heldur holl og næringar-
mikil, svo því er mjög illa farið,
þar eð íslaiul framleiðir svo lítið
af matjurtum, að þessi tegund, sem
vex unnvörpum víðast hvar um
land alt, skuli vera svo vanvirt i
stað þess, að margur maður, sem
á við þröngan kosl að búa, gæli
notið þeirra, sjer að kostnaðarlausu.
í ensku tímariti, sem kom út í
síðustu viku sje jeg, að í Chiselhusl
í Englandi á að taka stórar land-
spildur til ræktunar, og einungis
gorkúlur verða ræktaðar þar, „svo
að þessi Ijúffengi rjettur skuli fram-
vegis ekki einungis vera á borðum
hinna ríku, heldur skuli það einn-
ig vera kleyft fátæklingum að neyta
hans“. í Englandi kostar kílóið
af golkúlunum átta krónur.
I Alfræðisorðahókinni Britannica,
sem er talin mjög ábyggileg, og sem
talið er að sje ein hin besta af ])ví
tagi, er sagt um hinar venjulegu
gorkúlur: „Fátt i jurtaríkinu er
nylsamara nje Iostætara en gor-
kúlur“.
Vera má, að fólkið á íslandi hafi
heyrl um þá tegund gorkúlna, sem
talin er eitruð, og þessvegna álitið
rjettast að láta þær alveg afskifta-
lausar. Þetta væri afleitt. Það væri
sama og ef maður neitaði að taka
við kaupi sínu sökum þess, að
heyrst hefði að falsaðir peningar
væru einhversstaðar i gangi!
Hin æta tegund þeirra er mjög
auðþekt, og eru margar Ieiðir íil
að finna hvort þær eru ætar eða
óætar og hjer eru nokkrar.
Góðar gorkúlur vaxa þar sem
er stutt gras, á svæðum, sem liggja
hált og eru ekki mjög skjólmikil.
Gjörir silkisokrana
ENDINGARBETRI
BIÐJIÐ UM
FÍNGKROA
Ilinir nyju Lux spærur cru
svo língerðir og þunnir að
|>eir leysast samstundis upp
í þvkkt hreinsandi löður. Það
þarf minna Imx ~— og þaö
skúmar enn fyrr. L>að er
sparnaður að kaupa t'ínna Lux
og sem er i stærri pökkum.
Slæmt þvottaef ni getur un-
nið fíngerðum silkisokkum
meira tjón en nokkura vik-
na notkun. Því venjuleg
sápa hefir skaðleg áhrif á
viðkvæma silkiþræði. Sok-
karnir endast mörgum vi-
kum lengur, ef þeir eru
aðeins kreistir upp úr
volgu Lux löðri, með
þeirri þvotta aðferð halda
þeir einnig lögun sinni og
lit. Það er Lux, sem
gefur sokkunum endin-
I
M-'„X 398-047A IC
LlíVER BROTHERS I.IMITED. PORT SUNI.IGHT, KNGLAND
Ætar gorkúlur eru aldrei mjög
stórar, knúppurinn eða hausinn
sjaldan stærri enn 4 eða í mesta
lagi 5 lommur að þvermáli, en
þær, sem eru C til 9 tommur eru
óætar.
Fanirnar neðan á góðum gor-
kúlum eru annaðhvort bleikar eða
svartar", og hausinn sprunginn og
verður auðveldlega afhýddur. Ef
gorkúla er æt, breytist litur hennar
ekki þó að hún sje særð eða skorin.
Ef nú einhver skyldi vera smeyk-
ur að eta þær, jafnvel þó öll þessi
próf liefðu verið gerð, þá til frek-
ari varúðar getur hann tekið ör-
lítið af fínu borðsalli og dreift því
á fanirnar, sein verða gular ef
kúlan er ekki góð, en að öðrum
kosti halda þær sínum raunverulega
lit eða verða svartar.
Enn er eitl ráð til að þekkja
ætar og óætar kúlur í sundur, og
það er að meðan þær eru mat-
reiddar, að nota silfurskeið eða
gaffal til að hræra i þeim með,
verði þá silfrið ekki matt, þá er
engin hætta á að þær sjcu skaðlegar.
Hvernig á að matreiða þær? er
injög náttúrleg spurning. Hjer eru
tvær uppskriflir:
Steiktar meff sultuðu svinafleski.
Látið fleskið (eða hvaða feiti sem
vera skal, ef ekki er hægt að ná
í flesk) á steikarapönnu, lálið þvi
næst gorkúlurnar i feitina og hrær-
ið stiiðugl i þeim uns þær eru
orðnar mjúkar. Sjeu þær borðaðar
ineð steiktum brauðsneiðum eða
svínafleski, salti og pipar, þá eru
þær mjög gómsætar. Nauðsynlegt
er að hafa salt til að ná góðu bragði
(lorkúlusúpa. Skerið kúlurnar í
fremur smáa bita og látið þær í
polt ásamt nokkru af smjöri eða
smjörlíki. Þegar smjörið er bráðn-
að skal láta í pottinn jafnmikla
mjólk og súpan á að vera, látið
salt í og hrærið stöðugt í mjólk-
inni. Mjólkin skal sjóða eina eða
tvær mínútur og þá er tilbúinn
hinn gómsæli rjettur og við allra
hæfi.
Mjer þótli vænt um að geta sann-
fært tvo íslenska vini mína á ísa-
firði um ágæti þessa rjettar, og
sögðu þau, er þau höfðu etið rjett-
inn að liann hefði hragðast vel.
Jeg hef verið í Englandi, Skot-
landi, Kanada, Bandaríkjunum,
Japan, Kóreu og Kína, en ísland
er fyrsta landið, sem jeg hel' verið
í, sem ekki hefir notað gorkúlur
til matar. Hvílík óhóf!
í sept. 1933.
Bindindismenn i Nyköbing hafa
sent gestgjöfunum í sama bæ á-
skorun um að mæla sjer i knatt-
spyrnu. Til þess að sanna skað-
semi ölsins vilja bindindismenn-
irnir leika 14 hálfleiki við gest-
gjafana.
----x----
Ársæfingar riddaraliðsins franska
i haust, sem leið voru einkennleg-
ar að því leyli, að þar sást eng-
inn hesturinn og er nafnið því
orðið dálítið hjákátlegt. I stað
hesta er kominn eintómur vjel-
kraftur. Þar sem áður voru hest-
ar, sem hoppuðu yfir girðingar eru
nú brynreiðar, sem mölva niður
girðingarnar þar sem þær fara yf-
ir. En þess utan er krökt af bif-
reiðum, mótorhjólum með og án
hliðarvagns. Til flutninga eru not-
aðar stórar vöruflutningabifreiðar.