Fálkinn - 31.12.1938, Blaðsíða 4

4
F Á L K I N N
1888 -- 15. desember - 1938
Glímufjelagið Ármann
- fimmtíu ára -
r ----- ... - n.
Ármenningar glíma.
I.
Það má með tíðindum teljast
að íþróttafjelag hjer á landi skuli
nú geta lialdið hálfrar aldar af-
mæli sitt, en svo er með hið
þróttmikla og vinsæla iþrótta-
fjelag ,Ármann“.
Eru fyrir því órækar heim-
ildir að það var stofnað 15. des-
ember 1888 af nokkrum áhuga-
sömum glímumönnum, því að
lengst af sinnar æfi liefir Ár-
mann aðeins verið glímufjelag,
þó að á siðustu árum hafi fje-
lsgið tekið upp æ fleiri íþrótta-
Sjera Helgi Hjálmarsson
greinar til æfinga. Og nú er svo
komið að það æfir allar íþróttir,
sem hjer þekkjast nema knatt-
spyrnu.
„Fálkinn“ vill minnast hálfrar
aldar afmælis fjelagsins með því
að rif ja upp í stuttu máli nokkra
drætti úr sögu f jelagsins frá upp-
hafi og flytja nokkrar myndi-r af
helstu frömuðum „Ármanns" að
fornu og nýju.
Glimufjelagið Ármann var
upphaflega stofnað af ungum
mentamönnum, bæði úr Presta-
skólanum og Latínuskólanum,
iðnaðarmönnum, verslunármönn
um og sjómönnum.
Tildrög fjelagsstofnunarinnar
samkvæmt góðum heimildum
eru þessi:
Helgi Hjálmarsson (síðar
prestur á Grenjaðarstað), þá
kunnur glímumaður úr Latínu-
skólanum, — gengur í stúkuna
„Einingin" 25. nóv. 1888. Strax
á fyrsta fundi kynnist hann
Pjetri blikksmið Jónssyni, mikl-
um áhugamanni um íslenska
glímu. Þeir Helgi og Pjetur taka
tal saman um glímuna og kem-
ur þeim saman um að mynda
glímudeild innan stúkunnar. —
Tæpri viku síðar, 30. nóv., höfðu
þeir náð saman nokkrum glimu-
mönnurn og höfðu æfingar í
Templarahúsinu. Sumum þótti
hart að detta á fjalagólfið og
kusu því heldur að liafa útiæf-
ingu. Fór hún fram 15. des. á
túni inn hjá Rauðará. Þar mættu
20—30 menn. Var glímt lengi
kvölds, og veður ágætt.
Að lokinni þessari æfingu,
stakk Pjetur hlikksmiður upp
á því að gefa fjelaginu nafnið
Glimufjelagið Ármann og var
það samþykt í einu ldjóði. Eftir
útiæfinguna kusu glímumenn
heldur að hafa æfingar inni og
fóru þær fram um langt skeið i
Templarahúsinu.
Fyrstu kennarar fjelagsins
voru tveir mestu áhugamenn
þess, Helgi og Pjetur og Guðlaug-
ur Guðmundsson (síðar sýslu-
maður). Löglega kosna stjórn
hafði fjelagið ekki og engin árs-
tillög voru greidd.
Glíman fór fram eftir þeim
reglum, sem gilt höfðu við
Bessastaðaskóla, enda kom Páll
Melsted sagnfræðingur oft á æf-
ingar, en hann hafði stundað
nám á Bessastöðum og var góð-
ui glímumaður.
Auk þeirra fyrstu fjelaga er
nefndir hafa verið má nefna
Einar Þórðarson (siðar prest í
Hofteigi), Daníel Daníelsson
sljórnarráðsvörð o. fl.
Fyrsta kappglíma fjelagsins
fór fram 1889. Ekki glimdu kepp
endur með belti sem nú, heldur
í sterkum vaðmálsbuxum (huxna
tök). Úrslil á fjæstu glímunni
urðu þau, að Helgi Hjálmarsson
vann. Annar varð Einar Þórðar-
son og þriðji Friðrik Gíslason
ljósmyndari. Arið eftir sigraði
Helgi einnig.
Er stundir liða er kosin stjórn
í fjelaginu og farið að halda
gjörðahók og greiða árstillög.
Helgi Hjálmarsson var fyrsti
formaður fjelagsins og var það
síðan uns hann fluttist norður
í Þingeyjarsýslu 1894. Þegar síra
Helga missir við verður Pjetur
um mörg ár aðalkrafturinn og
„hinn góði andi fjelagsins“ eins
og sira Helgi hefir komist að
orði um þenna samherja sinn.
Voru glímur enn æfðar af
allmiklu kappi ýmist i svoköll-
uðu Framfaraf jelagshúsi eða þá
í pakkhúsum, fiskhúsum eða
jafnvel vestur á Hlíðarhúsasandi.
Kappglímu gekst fjelagið fyrir
árlega og koma fram margir
góðir glímumenn.
Einna snjallastur glimumaður
fjelagsins á tímahilinu fram und-
ir aldamót ér Þorgrímur Jóns-
son, (nú dyravörður Alþingis),
sem oft vinnur fyrstu verðlaun.
Aðrir ágætir glímumenn á þessu
tímabili eru Guðmundur Guð-
mundsson, frá Eyrarhakka, Jón-
atan Þorsteinsson kaupmaður,
sem gætir þó meira siðar og
margir fleiri, sumir þjóðkunnir
menn.
Á þessum árum voru samin
lög fyrir fjelagið og allítarlegar
Pjetur Jónsson blikksmiður
glímureglur, er sniðnar voru eft-
ir reglum Bessastaðamanna.
Svo er að sjá sem lieldur hafi
dofnað yfir glímunni er kom
nokkuð fram yfir aldamót uns
hún tekur liinn mikla fjörkipp
upp úr 1906, er siðar skal vikið
að. Þó er enn æft og kappglím-
ur haldnar. Mestir glímumenn á
þessu tímabili auk Guðmundar
og Jónatans eru þeir Ásgeir
Gunnlaugsson kaupmaður, Valdi-
mar Sigurðsson stýrimaður og
Bjarnlijeðinn Jónsson járnsmið-
ur. Voru þeir Ásgeir og Bjarn-
hjeðinn lengi í stjórn fjelagsins.
Það var talið með tíðindum
að á þjóðhátíðarglímuna 2. ág.
1904 komu menn austan yfir
fjall til að keppa við Ármenn-
inga. —
Af atkvæðamiklum fjelags-
mönnum um aldamótin, auk
þeirra sem nefndir hafa verið,
eru Kristinn Pjetursson, sonur
Pjeturs blikksmiðs og Sveinn
Árnason fiskimatsmaður. Marga
fleiri mætti og ætli að nefna,
en rúm blaðsins gerir það með
öllu ókleift. —
Sigurvegarar i kappglímu Ármanus 1890. Frá hægri: Helgi Hjálmars-
son, Friðrik Gislason Ijósmgndari og Freysteinn Jónsson sjómaður.