Fálkinn - 09.02.1940, Blaðsíða 8

8
F Á L K I N N
HÚN LITLA
SYSTIRMÍN
5aga eííít Hic. HEnriksEn
P ETJA var aðeins átta ára, þegar
hann pabbi hans fór. En hann
mundi vel ennþá síðasta kvöldið,
sem liann var heima.
Mamma sat og grjet sí og æ, Vera
litla, — sem var bara sex ára —
grjet líka, en hún skildi ekki neitl
og grjet bara af því að mamma grjet.
Petja langaði til að gráta líka, hann
var svo stór, að hann skildi, að
pabbi hans var að fara eitthvað
langt, langt í burt.
Pabbi gekk fram og aftur um
stofugólfið.
„Þú hlýtur að skilja þetta, María.
Hjer á jeg enga framtið fyrjr hönd-
um .... Verði jeg kyr hjerna, þá
verður líl'ið ekki annað en sífeld
armæða og fátækt fyrir mig, þig og
börnin okkar. En þar, vestur í Amer-
íku, get jeg orðið ríkur maður ....
Eftir eitt ár, í síðasta lagi, skrifa
jeg eftir ykkur .... Littu til dæmis
á hann Oleg frænda .... Nú er
bæði hann og fólkið hans í Ameríku
og lifir í vellystingum praktuglega,
en meðan þau voru hjerna, löptu
þau dauðann úr skel. Vertu nú hug-
hraust, María. Þú kemst áreiðanlega
af eitt ár, þú, sem ert svo dugleg að
sauma.... Og svo sendi jeg þjer
peninga við fyrsta lækifæri."
„En þú getur dáið.... Allskonar
ógæfur geta steðjað að þjer þarna,“
hvíslaði mamma, og grjet ennþá
meir.
„Ógæfurnar geta liitt mann hjerna,
ekki siður .... Manstu eftir honum
granna okkar, málaranum? Hann
datt og rotaðist, hjerna i ])etssu
þorpi.“
Þau töluðu lengi saman áfram,
pabbi og mamma, en Petja var orð-
inn syfjaður og þreyttur, loks sofn-
aði hann, og var rjett dottinn ofan
af stólnum. Þá tók mamma hann í
fangið og bar hann inn í rúm.
Daginn eftir fylgdu þau öll lion-
um pabba, sem var að fara. Pahhi
tók þau hvert eftir annað, þrýsti
þeim að sjer og kysti þau. Mamma
stóð ,og grjet i hljóði, og hafði ekki
augun af honum, sem var að yfirgefa
þau. Og þegar hann steig inn í lest-
ina, kallaði hún hátt og hvelt:
„Ivan! Ivan! Farðu ekki frá okk-
ur! Við skulum heldur lifa í fátækt
en að skilja.“
Petja hjelt, að pabbi mundi snúa
við og hoppa ofan af lestinni, en í
sáma bili bljes eimreiðin og leslin
Iijelt af stað. Það síðasta, sem þau
sáu var pabbi — hann hallaði sjer
út uin gluggann og veifaði og veifaði.
Loks livarf lestin alveg, en fátæklegu
veslingarnir stóðu eftir á hlaðinu.
Mamma starði alveg sinnulaus inn
í skóginn, sem hafði gleypt lestina,
og Vera litla kipti í pilsið hennar
og kjökraði: „Jeg vil fara heim,
mamma! Jeg er þreytt, mamma!“
Tvö ár liðu.
í fyrstu fengu þau oft brjef frá
pabba og nokkrum sinnum voru
peningar í þeim, og mannna mintist
ol't á það við Petja, að bráðum ættu
þau að sigla yfir stórt haf og aka
yfir vítt land til Ameríku, þar sem
pabbi biði þeirra. En svo urðu brjef-
in strjálli, og' loks hættu þau alveg
að koma.
Á hverjum morgni og hverju
kvöldi, þegar pósturinn fór um göt-
una, stóð mamma við gluggann og
horfði út. En pósturinn fór framhjá.
og þá sjaldan hann kom í húsið, þá
gekk hann framhjá dyrunum henn-
ar mömmu. Og þá andvarpaði
mamma altaf þannig, að Petja lang-
aði til að gráta.
Þetta var ömurlegur og langur
tími. Mamma sat allan daginn bogin
yfir saumavjelinni. Það fyrsta, sem
Petja heyrði, þegar liann vaknaði á
morgnana var saumavjelin og á
kvöldin sofnaði hann við suðið i
henni.
Og mamma varð magrari og magr-
ari, hún varð ellilegri og ellilegri;
jafnvel Petja tók eftir því, þó að
litill væri.
Svo var það eitt kvöld uni vorið,
að mamma fór í verslunina til þess
að skila nokkrum skyrtum, sem lnin
hafði saumað. Rjett eftir að hún var
farin fór hann að rigna, og þegar
hún kom hlaupandi heim aftur var
hún orðin gagndrepa. Petja vaknaði
um nóttina við, að hann lieyrði
móður sína tala. Hann hljóp fram
úr rúminu og fór til hennar og
kveikti Ijósið.
Andlitið á henni var rjótt og heitt,
en þó skalf lnin eins og henni væri
kalt. Petja varð hræddur og tók í
hendina á henni. Þá brosti hún og
hvíslaði hásum rómi:
„Ivan! Það var gott, að þú komst
aftur, lvan!“
„Þetta er jeg, mamma!“ kallaði
Petja grátandi.
Hún opnaði augun og starði lengi
á liann, þangað lil loks, að lnin
þekti hann.
„Já, það ert þú, Petja!" hvíslaði
hún. „Mjer er svo kalt. Þú verður
að kveikja upp í ofninum."
„Er þjer kalt núna?“ spurði hann,
eftir að farið var að snarka í ofn-
inum.
„Nei..... nú er mjer svo skelfiiig
heitt. Og það er einhver þokuslæð-
ingur fyrir augunum á mjer. Jeg hefi
víst orðið innkulsa.“
Eftir dálitla stund var hún farin
að tala óráð aftur. Kallaði á pabha,
sagði, að hann yrði að flýta sjer,
svo kallaði hún, að hún hefði ekki
náð i lestina, og baðaði báðum
höndunum.
Petja stóð lengi og grjet. Nú vakn-
aði Vera líka, og fór að hljóða. Hún
skreið fram úr rúminu sinu og u])p
i til móður sinnar og fór að kalla
á hana.
Þá vaknaði vulka konan aftur af
órunum, starði með furðusvip á
barnið sitt, og sagði með loðinni og
rámri rödd:
„Jeg er veik, Petja. . . . Þú verður
að sækja lækniririn. Þú veist....
að hann á heilna á horninu. . . . yfir
búðinni.“
Ennþá var varla birt af degi, og
allir voru i fasta svefni, þegar Petja
hringdi dyrabjöllunni hjá lækninuip.
Hann varð að bíða lengi, þangað
1 i 1 stúlkan kom og opnaði dyrnar.
„Jeg átti að sækja læknirinn,“
sagði Petja. „Hún mamma er svo
veik.“
Efir nokkrar mínútur stóð lækn-
irinn, hár, gamall maður með góð-
mannlegt andiil, og beygði sig nið-
ur að rúminu liennar mömmu. —
Mamma horl'ði svo flóttalega á hann
meðan hann var að skoða hana.
„Jeg hefi vísl orðið innkulsa,"
hvíslaði hún.
„Jeg er liræddur um, að þjer haf-
ið fengið lungnabólgu. Það verður
að flytja yður á spítala.“
„Nei, nei,“ hrópaði hún. „Jeg vil
]>að ekki.... Jeg vil vera hjá börn-
unum mínum.“
„En hvar er maðurinn yðar?“
spurði læknirinn.
„Hann er i Ameríku. Við höfum
ekki frjett neitt af honum í meira
en heilt ár,“ muldraði hún.
„Jeg skal skrifa lyfseðil handa
yður. . . . Og síðan skal jeg senda
hjúkrunarkonu hingað,“ sagði lækn-
irinh.
„Verður það mjög dýrt?“
Læknirinn leit i kringum sig i
stofunni, horfði á Petja og Veru,
sem stóðu þarna og störðu skelkuð
á hann, og sagði svo:
„Það kostar ekki neitt.“
Svo dó mamma.
Petja og Vera sváfu á legubekk
inni hjá grannkonunni, ekkjunni
eftir malarann, sem hafði dottið og
rotast. Petja vaknaði um miðja nótt,
opnaði augun og horfði forviða á
ekkjuna og hjúkrunarkonuna, hana
systir Evgeníu, sem var svo góð.
Þær stóðu báðar við legubekkinn
og voru að grát'a.
„Aumingja blessuð börnin.... Nú
eiga þau hvorki föður eða móður,“
muldraði ekkjan.
Þá skildi Petja alt. . . . Mamma var
dáin, þau áttu hana ekki framar!
Hann mundi hana alt í einu, eins
og hann sá hana á kvöldin, eftir að
hann var kominn í rúmið. Hún sat
og sneri að honum bakinu og hægri
hendin á henni snerist í sífellu,
hratt, hratt og saumavjelin suðaði
og suðaði. Og nú. . . . aldrei framar.
Aldrei! Og svo fór hann að gráta.
1
„Þetta ert þá þú, Petja!“
Nú sváfu þau Vera og Petja bæði