Fálkinn - 05.04.1940, Side 3

F Á L K 1 N N
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Ritstjórar: Skúli Skúlason.
Ragnar Jóhannesson.
Framkv.stjóri: Svavar Hjaltested
Aðalskrifstofa:
Bankastr. 3, Reykjavík. Sími 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1-G.
Skrifstofa i Oslo:
Anlon Schjötsgade 14.
Blaðið keniur út hvern föstudag.
kr. 4,50 á ársfj. og 18 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
Allar áskriftir greiðist fyrirfram.
Auglýsingaverð: 20 aara millim.
HERBERTS prent.
Skraddaraþankar.
Norskur prófessor, sem var á ferð
i Póllandi skömmu áSur en ÞjóS-
verjar og Rússar óðu inn í landið,
skrifar þannig:
„Jeg sje ekkert, sem hendi til, að
við hugsum öSruvísi en menn gerSu
íyrir 200 árum. Jeg er aS blaða í
l'rásögn Thukydidesar af styrjöldum
á Pelopskaga, sem færS er í letur
fyrir nær 2500 árum, um vörn
Spörtu gegn Aþenuborg, sem var
miklu voldugri. Þar segir svo:
„Okkur var boSiS heimsriki, var
furSa þó aS við breyttum í sam-
ræmi við mannseðlið og tækjum jiað
og neituðum að sleppa því aftur.
Við erum ekki þeir fyrstu, sem liöf-
um þráð að drotna. Heimurinn hef-
ir altaf verið svo, að sá sterkari
drotni yfir þeim veikari. Og við
þykjumst hafa verðleika til valda.
.... Hefir rjettlætið nokkurntíma
varnað nokkrum jiess að taka með
valdi það, sem hann gat náð?“
Er þetta úr þýskri ræðu? Nei,
það eru orð Aþenumanna.
„Verið ekki of veiðibráðir að af-
gera alvarleg mál og stofnið okkur
ekki i hættu með því, að lilusta á
harmatölur og vandræði, sem okk-
ur koma ekki við. Munið hve stríðs-
gæfan er völt, og hvernig tilviljun
getur ráðið, ef ófriðurinn dregst á
langinn. Gripum ekki til vopna
strax, semjum heldur; við þurfum
ekki að segja óvinunum, hvort við
ætlum okkur i strið eða ekki. Svo
undirbúuin við okkur á meðan. Ef
þeir hlusta á okkur, jiá er jiað gotl,
ef ekki, jiá stöndum við betur að
vígi eftír 2—3 ár, tii að ráðast á þá.
En ef þeir sjá okkur reiðubúna og
að við látum atgerðir fylgja orðum,
þá er sennilegra, að þeir láti undan
.... Og stríðið er ekki spurning
um vopn, heldur um peninga ....
Takið ykkur ekki nærri, þó að ykk-
ur sje svarað um silakeppshált og
linku.... Það er stefna, sem hefir
bjargað okkur l'rá Ijettúð í mcðlæt-
inu og örvæntingu í mótlætinu. Við
verðum að afla ' okkur samherja,
annaðhvort í Hellas eða meðal bar-
bara, svo að við getum aukið flot-
ann og styrkt fjárliag vorn. —
Þeim sem verða fyrir svikabrögðum
Aþenumanna, verður ekki legið á
hálsi fyrir það, þó að þeir leili
hjálpar barbaranna, er þeir eiga í
vök að verjast".
Er þetta ræða eltir Chambérlain?
Nei, það er ræða Spartverjakonungs,
er hann var að ræða um herferð
gegn Aþenu við hershöfðingja sína.
En það jjarf ekki að breyta mörg-
um orðum í ræðunni, til þess að
hún sómdi sjer vel i munni ráða-
inanna stórveldanna á tuttugustu
öld.
MERKUR REYKVÍKINGUR NÍRÆÐUR
JÓHANNES NORDAL ishusstjóri
verður niutiu ára mánudaginn 8. þ.m.
Hvernig ætli liann líti út, þessi
niræði öldungur, hugsaði jeg með
mjer, þegar jeg var á leið heim
til Jóhannesar Nordal lil a'ð hafa
tal aí' honum í tilefni al' afmæli
hans. Jeg hafði aldrei sjeð gamla
manninn á'ður og jeg hlakkaði til
þess að koma til lians, þótl ekki
væri nema stutt stund. Jeg hafði
heyrt, að liann væri ræðinn og
góður heim að sækja.
Jóhánnes býr á lieimili sonar
síns, ]irófessors Sigur'ðar Nor-
dals, að Baldursgötu 33 lijer i
hænum.
Jóhaimes Nordal.
Við gluggann í herbergi sínu
stendur gamli maðurinn og virð-
ir fyrir sjer bæinn og umferðina.
Hann snýr sjer við þegar jeg
kem inn. Svipurinn er hlýlegur,
maðurinn er þjettur á velli þrátt
fvrir aldurinn.
Eins og háttur er ntargra gam-
alla manna spyr hann mig fljót-
lega, livaðan jeg sje ættaður.
Eftir að hafa fengið það að vita,
luigsar hann sig uin dálitla
stund.
Jú, jeg hefi kynst ýmsum
af þeim slóðum, segir liann svo.
Hann hefir víst kynst fólki úr
flestum sveitum landsins á sinni
níu luga æfi, gamli maðurinn.
Jeg seg'i honum brátt, að jeg
sje kominn til lians i erindum
tilaðs míns.
Já, jeg kannast við ykkur
þessa blaðamenn. Mjer er ekk-
ert um, að þið sjeuð að skrifa
um mig einhverjar langlokur i
blöðin, en þið eruð velkomnir að
lita inn til mín. Ahnars liefi jeg
frá fáu að segja.
Jeg sagði lionum, að áreiðan-
lega gæti jeg um margt fræðst
af honum, hann hefði verið orð-
inn meira en sextugur, þegar jeg
var borinn i þennan heim.
Gamli maðurinn verður kim-
inn á svipinn.
Já, ekki grunaði mig það
á þínum aldxú, drengur minn,
að jeg ætti eftir að verða svona
skrambi gamall og jeg er nú
orðinn.
Og það keniur fljótt i ljós, að
við höfum um margt að tala,
þótt aldursmunurinn sje þetta
mikill. Því að margt er það sem
drifið hefir á daga þessa níræ'Óa
öldungs, austan hafs og vestan.
A margt hefir hann lag't görva
hönd og margvísleg kjör liefir
hann átt við að búa. Hann hefir
verið vinnmaður í fimtán ár í
æsku, og stundað sjómensku á
Skagaströnd, rói'ð á Suðurnesj-
um, fengist við húsagerð og lík-
kistusmíðar i Kanada og verið
íshússtjóri í 40 ár í Reykjavík.
Oft hefir hann lagt á sig þræla-
vinnu, enda segir hann, að gigt-
in sé nú menjar þess, en hún er
nú lians versti kvilli. Sá óvinur
héfir áreiðanlega kvalið menn,
sem minna liafa unni'ð og skem-
ui hafa lifað en Jóliannes Nor-
dal.
Hvað olli því, að þjer tókuð
yður upp og fóru'ð til Vestur-
heims, spyr jeg Nordal.
O, mig langaði til að vita,
hvort nokkuð væri hinum megin,
svarar hann kímileitur. Mig lang-
aði lil að leita fyrir mjer. Mikill
hluti þess, sem jeg hafði unnið
mjer inn, fór í fargjaldið. Þegar
jtg var á förum bauðst mjer ráðs
mannsstaða á stórbýlinu Höfn-
um, en jeg vildi ekki gera svo
lilið úr mjer að hætta við för,
sem jeg hafði ákveðið.
Vestanhafs dvaldist J. N. liæði
í Winnipeg og Selkirk og fjekst
við ýmsa vinnu, t. d. smiðar,
eins og fyr var drepið á. Þar
vann liann Joks við íshús og
mun það hafa orðið afdrifarikt
fyrir síðari störf lians.
Eftir sjö ára dvöl vestán hafs
kom J. N. svo heim árið 1894.
Hófst hann þá þegar handa um
slofnun íshúss, fyrstur manna
heima hjer. Ýmsum erfiðleikum
var sú starfsemi bundin fyrstu
árin. Isinn var tekinn á Tjörn-
inni. Hafði fyrst verið dregið á
litlum sleðum, sem karlarnir
drógu á sjálfum sjer. Þótti þeim
það hið versta stril.
Jeg sagði þeim, að það
væri sjálfum þeim að lcenna að
geta ekki unnið sjer liægar, seg-
ir Jóh. Nordal. Hann smiðaði
síðan öflugan íssleða, tvöfaldan.
Ennfremur smíðaði liann isplóg
eða íssög til að losa með ísinn
og auðveldaði það mjög vinnuna.
Segist hann hafa sjeð slíka plóga
í Vesturheimi og haft þá til fyr-
irmyndar við smíðina.
Höfðuð þjer ekki fvrir yð-
ur teikningu af þessum verk-
færum, spyr jeg.
Teikningu! Nei, ekki eitt
einasta blýantsstrik. En jeg
mundi svona hjer um bil, hvern-
ig þeir litu út.
Og nú komst líf í tuskurnar
við istökuna á Reykjavíkurtjörn.
Nordal segist muna eftir því, að
Eirikur Briem hafi komið til
sín niður að Tjörn, þegar þar
var íslaka, og hafi sagt, að al-
drei hafi liann sjeð fjörlegar
unnið en þar.
Skömmu eftir a'ð íshúsið
var stofnað kom Magnús Stephen
sen landshöfðingi til mín, segir
.1. N. ITann var einn af hlut-
höfunum. Hann segir við mig:
„Ætlar þú að fara að selja
Englendingum ís?“
„Já“, segi jeg.
„Ertu frá þjer, maður, ætl-
arðu að fara að selja Englend-
Framlt. ú bts.lb.
25 ára starfsafmæli.
SiBurður Pjetursson skipstjóri
oo Haraidur Pjetursson 1. vjelstj.
Sigurðnr Pjetursson
Haraldur Pjetursson.
Hinu 28. f .111. voru liðin tuttugu
og fimm ár siðan Sigurður Pjeturs-
son gerðist skipstjóri á Gullfossi,
hinu fyrsta skipi Eimskipafjelags
íslands. — Sigurður liefir allan
þennan tíma verið mjög heppinn og
góður skipstjóri.
En Jiað er ekki skipstjórinn einn,
sem átti starfsafmæli á Gullfpssi
þennan dag. Það álti 1. vjelstjórinn,
Haraldur Sigurðsson líka. — Báðir
liessir menn eru vinsælir og munu
flcstir fagna liví, að Eimskipafjelag-
inu inegi sem lengst haldast á starfs-
kröftum þeirra.