Fálkinn - 06.06.1941, Side 8

8
F Á L K I N N
C ÓLIN.var að ganga til viðar,
^ þegar Stígur Haukur nam
staðar undir brekkunni í skóg-
arásnum. Jörðin, sem hann stóð
á, var svört og sviðin, hálf
brunnin trje Iágu á víð og dreil',
en múraður arinn stóð enn eins
og klettur úr hafinu upp úr
eyðileggingunni. Og þegar gust-
inn lagði niður ásinn, þyrlaðist
sót og aska upp.
Stígur Haukur settist á stein,
sem var svartur af sóti, og horfði
niður yfir lága dalbygðina. Það
var orðið skuggsýnt niðri í daln-
um og livít dalalæðan lá yfir
mýrarflóunum. En lengra und-
an blöstu við aðrir ásar og þar
var eins og skógurinn stæði i
báli, í geislaskini hinnar hverf-
andi kvöldsólar. Yfir brún mosa-
flæmin lagði langa ’geisla, eins
og af eldi undir ösku, furustofn-
arnir voru rauðir, eins og gló-
andi eldstólpar, en yfir þá
hvelfdust gisnar greinakrónurn-
ar, eins og þak, sem er hálfkóln-
að eftir bruna. Og á þokunni,
sem sigldi fram yfir skóginn var
líkur litur eins og á reyk, sem
eldbjarmi leikur um. r
Stígur Haukur horfði daufum
slokknuðum augum yfir ná-
g'rennið. Bráðum mundi rúm
hans meðal hinna lifandi standa
autt, en enginn af hinum lif-
andi mundi sakna hans. Bráð-
um yrði líf hans eins og hnefa-
fylli af ösku, sem fleygt væri út
í geyminn, handa vindunum að
leika sjer að.
Hann laut niður og sópaði
saman handfylli af ösku í visinn
og sinaberann lófann. Höndin
skalf og ljett askan tók á sig
skrítnar myndir undan ójöfn-
unum í lófanum. Og þegar
hann fór að horfa á þær sá
hann atvik úr liðinni æfi sinni
í myndunum fyrir hugarsjón-
um sínum og las sögu lífs síns
út úr þessum myndum.-------
Hann sá sig sem tvítugan
æskumann, og hann mintist
þeirrar stundar, er hann hafði
fengið hugmyndina að æfistarfi
sinu. Hann hafði staðið þarna í
brekkunni, þá eins og nú, og
sama sólin hafði varpað roða
sínum yfir söniu hæðir. En hon-
um hafði fundist hæðirnar
stærri þá, og slcin sólarinnar
sterkara, og hugsanir hans
höfðu ekki hnig'ið þreyttar til
jarðar heldur lyft sjer til flugs
eins og ungir liaukar.
Hann hafði horft niður yfir
iága dalinn, þar sem frændur
hans höfðu brotið sjer land í
óbyggðinni og reist sjer býli og
bú. Þá liafði honum fundist, að
býli þeirra stæðu lágt og að býl-
ið hans sjálfs slæði lægst af
þeim öllum. Og þá hafði sett
að honum hugsun, sem kom
eins og þytur yfir liann, og gerði
hann svo óttasleginn að hon-
um fanst hann skjálfa.
„Hann einsetti sjer að byggja
sjer bústað, sem væri hærri en
allra annara; þarna uppi í hæð-
inni ætlaði hann að byggja
hann, svo að hægt væri að sjá
hann víða að. Hauksstofuna
skyldi hann kalla hann, og hún
skyldi verða nafni lians til
sóma.“
En eins og manni virðist
haukur með þöndum vængjum
vera of stór fyrir hreiðrið sitt,
eins hafði honum í fyrstunni
þótt þessi hugmynd svo stór, að
hún gæti ekki rúmast í sál hans.
Hugsunin hafði flögrað kring-
um liann í þrengri og þrengri
hringum, en svo hafði hún dreg-
ið að sjer vængina og tekið á
sig náðir. En sjá, liann átti nóg
rúm fyrir þessa hugsun, og hann
gekk aftur ofan í dalinn og
geymdi hana hjá sjer.
þess; út úr sumum gat hann
lesið öfund, og það var honum
eins og þyrstum manni er valns-
dropi á varir. En enginn sló
honum gullhamra og allir fóru
beint heim til sín, eins og ekkert
hefði gerst.
Hann beið þó enn með þolin-
mæði. Og í tvo næstu daga sá
hann hendur, sem bentu upp í
brekkur, og hann heyrði nafn
sitt á vörum annara. En þegar
hann kom nær Ijet fólkið hend-
urnar falla og munnarnir urðu
hljóðir.
Hann lifði þó enn í voninni.
Og enn liðu tveir dagar og hann
sá fólk líta upp frá vinnu sinni
og renna augunum upp í hlíð-
ina þangað sem Hauksstofan
stóð. Og þá barðist hjarta hans
af gleðivon.
ið í sveitinni hann leggja leið
sína upp i brekku á kvöldin,
þegar dagsverkinu var lokið. En
nú var liann ekki einn á ferð
eins og áður og hann var elcki
einn við vinnuna á hinum björtu
sumarkvöldum, sem entust leng-
ur þarna uppi í hlíðinni en niðri
i dalnum. Kona var í fylgd með
honum og' konuaugu fylgdust
með því sem hann vann. Og
þegar hann gat lesið gleði og
ánægju út úr þessum augum þá
gladdist hann sjálfur yfir verki
sínu. ,
Hann prýddi dyr og glugga
með útskornum umbúnaði og
innanhúss skreytti liann alt með
slíkri vandvirkni, að liúsakynn-
in urðu eins og brúðarhýsi. Og
allstaðar hlasti við hvítt þilið,
Tor Hedberg:
HAUKSSTOFAN
Og eftir þetta fór það svo, að
þegar dagsverkinu var lokið og
aðrir leituðu hvíldar eða gönt-
uðust við kvenfólkið, tók hann
öxina sína og gekk upp i skóg-
arásinn. Þar klauf hann grjót
og lilóð undirstöðu, þar feldi
hann skóg og birkti trje, sem
liann dró á byggingarstaðinn í
mörgum áföngum og með mikl-
um erfiðismunum. Aleinn var
hann við verkið og við það
lærðist honum að elska einver-
una; hann varð eins og' utan-
gátla meðal nágrannanna, jafn-
vel þegar hann vann með þeim.
Honum óx þróttur við starf-
ið. Herðar lians urðu breiðari og
liendur hans siggmeiri en ann-
ara; það kom brátt að því að
enginn varð honuin jafn ramur
að afli. Menn dáðu hann fyrir
kraftana, en fólk hló að honum
á bak, þvi að öllum fanst að
liúsið þarna uppi í brekkunni
vera fásinnuverk.
Hann Ijet þá hlæja, því hann
vissi, að þegar stofan væri full-
gerð, mundi skopið breytast í
aðdáun. Stofan hækkaði bjálka-
lag eftir bjálkalag; eftir tvö
sumur var Hauksstofan komin
undir þak. Hún var hærri en
noklcur stofa í dalnum, en þó
fanst honum sjálfum hún ekki
vera nógu há; liún blasti við
víða að, en ekki eins víða og
liann hafði dreymt um. Hún
var minni en hugur lians, en
hann vissi að hún var stærri en
liugur annara, og þessvegna
treysti hann á að hún væri sjer
til sóma.
I tvo daga sá liann hópa af
fólki gera sjer ferð uppeftir til
þess að skoða stofuna. Þegar
það kom aftur gat hann lesið
aðdáun eða skop út úr svip
En eftir sex daga var alt eins
og áður og nú liugsaði enginn
um Hauksstofuna framar. Hún
hefði verið gleymd ef hún hefði
ekki orðið að léik á vörum
barnanna.
Þá lagði hann hatur á silt
eigið handverk. Ilann stein-
hætti að koma þangað, og hann
leit sjaldan þangað. Hauksstof-
an stóð tóm og mannlaus, og
hann bjó eins og áður í lága
hreysinu sínu i dalnum. — —
----Hann hló og hristi hend-
ina svo að nýjar myndir komu
fram í öskunni. Og nú rann ný
mynd úr liðinni tíð upp fyrir
hugarsjónum hans.
Hann sá unga stúlku, sem stóð
og var að horfa á Hauksstofuna,
og í augum hennar sá hann
gleði og aðdáun yfir verki hans.
Og þá livarf beiskja lians og
hann horfði sjálfur nýjum aug-
um á handaverk sín; nú horfði
hann á þau með gleðikend. Og
nú óx ný hugsun upp í huga
lians, eins og blóm sem spring-
ur út:
Sóma síns vegna liafði hann
reist þessa byggingu; en sóminn
hafði brugðist. Nú ætlaði hann
að gera hana að hreiðri ástar
sinnar. Bert og kuldalegt var
húsið að utan, því að hann liafði
aðeins hugsað um að hafa það
nógu hátt; nú skyldi hann
skreyta það, svo að það yrði
fallegt eins og ásýnd unnustu
hans; tómt og eyðilegt var það
hið innra, en nú ætlaði hann
að gera það vistlegt og hlýtt
eins og sál unnustunnar. Hann
ætlaði að gera ástvini sínum
bústað úr Hauksstofunni, sem
hann hefði ætlast til að hjeldi
nafni hans á lofti.
Upp frá þeirri stundu sá fólk-
sljett og fagurt eins og' konu-
hörund.
En meðan þessu fór fram
fluttu þau saman í lireysið hans
niðri í dalnurn og þegar Hauks-
stofan var albúin til að taka við
þeim, bar konan frumburð
þeirra undir belti, og þorði ekki
að flytja upp í einveruna. Og
síðan grjeri hún föst þar niður
frá og festi hann meira að segja
þar líka. Stundum gengu þau
þarna upp eftir, og þar elskuðu
þau hvort annað heitar og sterk-
ar en þarna niðri í dalnum og
töluðu um að flytja sig þang-
að. En það sat jafnan við orð-
in tóm; þau bjuggu áfram i
litlu stofunni í dalnum eins og
áður og Hauksstofan var í eyði
og tóm eins og áður, og hvítu
þilin döknuðu undan veðri og
vindi. — — —
----Aftur liló hann og hristi
öskuna í lófa sjer.
Ár höfðu liðið. Konan, sem
hann hafði elskað og sem liafði
fætt honum son, var dáin, en
sonurinn var orðinn stór og
sterkur. Sumar eftir sumar
varð hann stærri og sterkari, og
með honum þroskuðust nýjar
hugsanir í innra manni Stígs
Hauks. Hann hugsaði til þeirr-
ar stundar, er liann ætti að yf-
irgefa jarðvistina og sonurinn
að taka arf eftir hann. Og þá
fanst honuxn stofan of þröng og
akurinn sem liann hafði ræktað
of lítill, því að sonurinn átti að
verða stærri og sterkari eú
hann. Og þá var það einn dag,
að hugsanir hans lcvöddu hann
til fylgdar með sjer upp að
Hauksstofu.
Þegar liann kom þangað
gladdist hann en jafnframt
setti að honum hryggð. Hann