Fálkinn - 05.12.1941, Page 8

8
F Á L K I N N
LYGARXNN ■
Það var óveður í aðsigi. Stórir,
svartir skýjabólstrar liuldu liim-
ininn. Akrarnir voru brúnir á lit
og þjett þokuslæða umlukti fjölt-
in. Fuglarnir leituðu skjóls i
breiðrum sínum eða hjá runnun-
um og-----------svo kom helli-
rigniug.
Jeg var einn af vesalings tauga-
óstyrku Lundúnaborgarbúunum
og var staddur í þessum afskekta
landshluta, til þess að leita þar
að frumlegum innblæstri. Jeg
tók mjer göngu þennan morgunn
og gekk til fjalla, í þeirri von að
veðrið myndi ráðast betur en á
horfðist. En nú var jeg hjer al-
einn í rigningu og stormi, langt
frá öllum mannabústöðum.
í fjarska grilti jeg nokkur liús
í þyrpingu, og þangað flýtti jeg
mjer til þess að reyna að komast
i skýli, áður en stormurinn kæm-
ist í algleyming. Jeg komst heim
að litlu húsi og hnipraði mig þar
saman í skjóli. Þetta litla, fallega
bús stóð í miðjum blómlegum
aldingarði, það hefði áreiðanlega
mátt nota það sem fyrirmynd í
æfintýri.
Jeg liafði staðið þarna nokk-
ur augnablik, þegar burðin opn-
aðist og ung og snotur þjónustu-
stúlka kom út í dyrnar og bauð
mjer inn. í forstofunni tók vin-
gjarnleg, roskin kona á móti
mjer. Hún bauð mjer að bíða
inni bjá sjer þar til veðrinu slot-
aði, og jeg tók boði hennar með
þökkum. Jeg bjelt að henni
þætti vænt um að fá einhvern til
þess að tala við, en strax þegar
jeg hafði tekið mjer sæti, kink-
aði hún vingjarnlega kolli til
min, fór út úr stofunni og jeg
varð einn eftir.
Það lá opin bók á borðinu;
jeg tók liana í hönd mjer og leit
á forsíðuna. Mjer til mikillar
undrunar sá jeg að þetta var ein
af siðustu skáldsögúm mínum.
Það gladdi mig að sjá að verk
mín voru einnig lesin lijer, í’
þessu afskekta þorpi. Jeg hafði
ekki enn lagt bókina frá mjer
þegar gaínla konan kom inn, og
með henni var snolra stofustúlk-
an hennar með tebakka í hönd-
unum. „Þjer drekkið nú einn
bolla af tei?“ sagði gamla kon-
an vingjarnlega.
Jeg þakkaði boð hennar, en
þá kom hún auga á bókina í
hendi minni. „Hafið þjer lesið
hana?“ spurði hún. Jeg svaraði
auðvitað játandi.
„Hvernig finst yður hún?“
„Jeg er hræddur um, frú mín
góð, að jeg geti ekki kveðið upp
óvilhallan dóm um hana,“ svar-
aði jeg brosandi.
„Hafið þjer ef til vill sjerstakt
álit á henni?“ spurði hún.
Jeg ætlaði að segja henni nafn
mitt, en forvitni mín á að heyra
dóm hennar um bókina var vak-
in, og jeg afneitaði sjálfum mjer.
„Rithöfundurinn er vinur minn,“
svaraði jeg. Ilún brosti glaðlega.
„Þá erum við ekki ókunnug,“
sagði hún. Jeg leit spyrjandi á
hana. „Sonur minn hefir skrif-
að þessa bók,“ sagði hún lireyk-
in. „Sonur yðar?“ hrópaði jeg.
„Já sonur minn! Alan Rupus er
sonur minn.“ Hún talaði í á-
kveðnum róm og traustið á syn-
inum ljómaði af andlili hennar.
Jeg horfði ráðþrota á hana.
Ef Alan Rupus var sonur henn-
ar, þá var liún móðir mín eða
jeg var í rauninni ekki til. Móð-
ir mín var hún áreiðanlega ekki,
hún var dáin. Jeg hafði sjálfur
staðið yfir moldum liennar.
„En Alan Rupus er ekki skirn-
arnafn hans,“ sagði hún eftir dá-
litla þögn. „Það er dulnefni.
Hans rjetta nafn er Gregory
Pont .... En þjer vitið það auð-
vitað, fyrst þjer þekkið hann.“
Jeg muldraði eitthvert óskilian-
legt svar. Jeg hafði aldrei heyrt
þetta nafn fyr en nú.
„Fyrst þjer eruð vinur sonar
mins, kannast jeg ef til vill við
nafn yðar. Hvað heitið þjer?“
Nú varð jeg ráðlaus og hikaði
við að svara.
Gamla konan horfði á mig yf-
ir gleraugun. „Ef til vill get jeg
getið mjer þess til,“ sagði hún.
„Reynið það!“ sagði jeg og
reyndi að vera gamansamur.
Hún virti mig rannsakandi
fyrir sjer „Eruð þjer Joseph
Travers?“ Jeg varð steinhissa.
„Nei, en Joseph er vinur
minn,“ svaraði jeg.
Hún nefndi nokkur nöfn;
nokkur þeirra kannaðist jeg við,
en samt voru fleiri mjer alger-
lega ókunnug. Jeg liristi altaf
höfuðið og vonbrigðin voru auð-
sæ á andliti konunnar.
„Jeg er hræddur um að hann
hafi aldrei nefnt yður,“ sagði
Tiún þegar nafnalistinn var á
enda. „En ef lil vill hefi jeg
gleymt nafni yðar. Viljið þjer
ekki segja mjer það?“
„Jeg heiti Fred Davies„‘ svar-
aði jeg. Það var besta nafnið,
sem mjer datt í bug í svipinn.
„Fred Davies?“ endurtók liún.
„Nei þetta nafn hefi jeg aldrei
heyrt áður.“
„Það er einkennilegt. Jeg hefi
þó mikinn áhuga fyrir syni yðar.“
„Það er einkennilegl að hann
skuli aldrei hafa minst á yður,“
sagði liún liugsandi.
„Já, það er einkennilegt,“ end-
urtók jeg.
„Hann er besti sonurinn í
heimi,“ sagði hún glöð.
„Það segja mæðurnar altaf,“
sagði jeg brosandi.
„Jeg held þeim finnist það
líka altaf,“ sagði liún og brosti,
„en sonur minn —----------“ Hún
lauk ekki við setninguna.
„Haldið áfram, frú!“ sagði jeg.
„Nei,. yður leiðist það.“
„Jeg er vinur hans.“
„Já, og vinir hans hljóta að
þekkja hann rjett. Mennirnir eru
samt einkennilegar verur, sem
aldrei vilja viðurkenna hið góða
í fari sinu, en halda því, sem
miður fer, á lofti og stæra sig
af göllum, sem þeir eiga ekki
til....Sjáið nú, Davies; jeg er
nærri því viss um að hann hefir
ekki enn sagt yður frá því að
hann eigi móður?“
„Nei, það hefir hann ekki
gert,‘ sagði jeg í hugsunarleysi.
IJún varð ákaflega sorgbitin.
„Ef til vill liefir hann sagt mjer
það, en jeg hefi þá gleymt því,“
sagði jeg til þess að bæta fyrir
orð mín. Nú þegar hvarf skýið
al' svip hennar, og hún brosti
aftur.
„Það er líklega venja hjá ung-
um mönnum, að tala ekki um
mæður síiiar við félaga sína ....
Viljið þjer ekki segja mjer
livernig framkoma lians er
gagnvart vinum hans?“
„Hann er ágætur félagi,“ sagði
jeg fálega; jeg var orðinn hálf-
hræddur við þessar spurningar.
„En viljið þjer nú ekki segja
mjer eittlivað um hann?“
„Ó, það yrði aðeins endurtekn-
ing á því, sem jeg liefi áður sagt;
Hann er besti sonurinn í heim-
inum.“
„En þjer ættuð samt að segja
mjer eitthvað um hann?“
„Þjer freistið mín um of, þeg-
ar þjer biðjið mig að tala um
hann. Hann er einkabarn mitt.
I hjarta mínu er aðeins rúm
fyrir hann. Jeg hefi beðið fyrir
bonum frá því liann var barn,
og þjer getið auðvitað ekki gert
yður i hugarlund, live hamingju-
söm móðirin er, þegar bestu
bænirnar hennar rætast á barn-
inu hennar. Hann er fríður,
gjörfilegur, gáfaður og góð-
gjarn.“
Hún þagnaði. Jeg kinkaði upp-
örfandi kolli og sagði lágt:
„þessu trúi jeg vel.“
„Þegar Gregory var unglingur,
dó maðurinn minn,“ hjelt hún
áfram. „Hann var þá við nám í
Oxford; gott uppeldi er það besta,
sem hægt er að gefa börnum
sínum, og þess hefir Gregory
orðið aðnjótandi.
Að loknu námi fór liann til
London, til þess að byrja starf
sitt á eigin spýlur, og jeg hafði
bráðlega mikla ánægja af hon-
um.
Fyrst varð hann fyrir nokk-
urri mótspyrnu, en von bráðar
varð hann frægur og víðlesinn
höfundur. Hann er ákaflega góð-
ur við mig. Hann gaf mjer þetta
bús og sendir mjer auk þess
nokkra peningauppliæð mánað-
arlega. í hverri viku fæ jeg brjef
frá honum, stundum tvö, og jeg
geymi þau vandlega. Jeg les
ekkert nema þau og bækurnar
hans.“
„Jeg lield líka að bækur hans
sjeu eitt af því besta sem hægt er
að lesa,“ sagði jeg ánægjulega,
(það kemur svo sjaldan fyrir,
að liægt sje að vera algerlega ó-
feiminn og segja afdráttarlaust
það, sem i huganum býr, og jeg
naut þess að geta í þetta skifti
sagt hreinskilnislega álit mitt á
bókum mínum).
Hún brosti vingjarnlega til
mín í þakklætisskyni fyrir orð
mín.
„Það er ekki mjög langt sið-
an hann heimsótti mig,“ bætti
bún við, „en hann var þá mjög
önnum kafinn, og liann var
miklu þögulli og fálátari en áður
fyr. Hann talaði lítið um sjálfan
sig og verk sín. En ástúð lians
við mig var óbreytt. Jeg bafði
búist við að viðmót hans væri
breytt, — liann væri orðinn
kaldlyndur og stærilátur, en jeg
komst að raun um að gæfan og
frægðin liöfðu ekki liaft nein á-
brif á blíða skaplyndið hans.
Hann varð svo einkennilega
feiminn í livert skifti sem jeg tal-
aði um bækur bans, þó að hann
væri löngu orðinn frægur fyrir
ritstörf sín. Hann ætti skilið að
fá viðurkenningu fvrir litillæti
sitt .... Finst yður það ekki?“
„Ef liann er ekki verður þess,
þá er það vegna þess að liann
hefir ábata af því að draga sig
í hlje,“ sagði jeg.
Hún leit rannsakandi á mig,
eins og hún hefði tekið eftir
broddinum i orðum mínum. Svo
sneri hún sjer að teborðinu. „Nú
skulum við gera teinu dálítil
sk.il,“ sagði hún um leið og liún
settist við borðið og sómdi sjer
þar með virðuleik ellinnar. Jeg
settist gegnt henni og borfði á
hana.
„Finst yður hann vera líkur
mjer?“ spurði hún.
„Hver? Gregory?“
„Já.“
„Nei, það finst mjer ekki,“
svaraði jeg.
„Það er ómögulegt!“ Hún var
móðguð, næstum reið. Jeg fann
að jeg var kominn í óþægilega
klípu og reyndi að fela mig bak
við tebollann, fyrir hinu rann-
sakandi augnaráði hennar, og i
lijerta mínu óskaði jeg þess lieitt
og innilega að jeg hefði ekki rat-
að i þetta æfintýr. Jeg sá vel að
hjá henni var vöknuð tortryggni
vegna hinnar óvissu framkomu
minnar. Henni þótti áreiðanlega
miður að hafa opinberað einka-
mál sín fyrir algerlega ókunnug-
um manni, sem hún sá að var
alls ekki eins hrifinn af þess-