Fálkinn - 24.05.1946, Side 4

4
FÁLKINN
Grænabory.
Vesturbory.
Tjarnarborg
Suðurbory.
Barnavinaf élagið Sumargj öf
Á sumardaginn fyrsta jjelta
ár var réttur aldarfjórðungur
liðinn frá því að byrjað var að
hafa hátiðahöld í Reykjavík á
sumardaginn fyrsta og fjársöfn-
un til ág'óða fyrir börnin. Það
var Bandalag kvenna, sem lióf
þessa starfsemi. En Barnavina-
félagið Sumargjöf var elcki
stofnað fyrri en tveimur árum
seinna, eða 11. apríl 1924. —
Bandalag kvenna stóð að stofn-
un félagsins með ýmsum áhuga-
mönnum um uppeldismál og
var Steingrímur Arason for-
maður félagsins fyrstu 1(5 árin.
Markmið félagsins var fyrst og
fremst að stuðla að þvi, að ala
upp góða og nýta borgara. —
Dagur félagsins til hátíðahalda
og fjársöfnunar var valinn,
sumardagurinn fyrsti, og hefir
jafnan verið það siðan.
Illaut dagur þessi strax nafn-
ið, Barnadagur, enda þótt upp-
hafsmenn félagsins vildu á eng-
an liátt með því rýra gildi hins
þjóðmerka dags, sumardagsins
fyrsta, heldur þvert á móti und-
irslrika gildi bans, með því að
minna á bernskuna í sambandi
við vaknandi líf vorsins,- og
vekja á eftirminnilegan hátt til
umhugsunar um vorgróður
þjóðlífsins, börnin, og hvetja
menn til sameiginlegrar bar-
átlu fyrir velferð þeirra.
Höfuðstaðarbúar tóku kalli
þessu einkar vel slrax frá byrj-
un. — Fjársöfnunin gekk mjög
vel miðað við tímana, sem þá
voru að færast vfir atvinnu- og
viðskiftalíf þjóðarinnar. En um
þetla leyti var kreppan eftir
heimstyrjöldina fyrri að koma.
Það var ekki látið sitja við
orðin tóm, eða verið að safna
aurum lil að geyma. Slrax á
fyrsta sumri félagsins var kom-
ið á stofn dagheimili fyrir börn,
er var lil búsa i Kennaraskól-
anum. Einnig rak félagið leik-
völl í Vesturbænum. Og þá lét
félagið börnum í té garðyrkju-
kennslu.
Það kom fljótlega í ljós, að
félaginu var ólijákvæmilegt að
eignast .eigið hús. En til þess
að svo gæti orðið, varð að hætta
að eyða jafnóðum þvi, sem safn-
aðisl á sumardaginn fyrsta. Og
þetta var ákveðið á öðru ári fé-
lagsins, eftir að séð varð að ó-
kleift var að fá Kennaraskólann
lengur lil dagheimilisstarfsemi,
vegna viðgerða, sem fram-
kvæma átti á húsinu og lóð
þess. Var nú sal'nað í sjóð i
nokkur ár. Og 1931 er Græna-
borg byggð á Grænuborgartúni.
Það er að vísu ekki hátt í loft-
inu, einnar hæðar skáli án kjall-
ara, sniðinn eftir McMillan-
stofnuninni í Londori, er slarf-
ar á svipuðum grundvelli og
Sumargjöfin bafði setl sér.
En vissulega hefir Grænaborg
sannað að mjór er mikils vís-
ir. Með byggingu þess húss hefst
bein sigurganga hjá Sumargjöf
um framgang þeirra mála, er
félagið hóf baráttu fyrir.
Það var að vísu ekki rekið
dagheimili í Grænuborg nema
svo sem rúma þrjá mánuði að
sumrinu. En aðsóknin varð
strax mikil og jókst með liverju
ári. — Og þessi starfsemi kveik-
ir út frá sér, svo að háværar
raddir koma upp um það, að
setja þurfi á stofn dagheimili í
Vesturbænum. Og það er gert
1936 í Stýrimannaskólanum. En
það verður aftur lil þess, að
liafist er lianda um byggingu
Vesturborgar 1937, sem verður
þá annað hæli félagsins, og full-
nægir að nokkru leyti þörfunum
í öðrum bæjarhlutanum, og er
liúsið tekið til afnota þá um
sumarið.
Um þriggja ára skeið rekur
félagið tvö dagheimili í þess-
um borgum sínum. En árið 1940,
hernámsárið, reynist aðsókn-
in svo mikil að Grænuborg, að
úlvega verður annað liúsnæði.
Var Málleysingjaskólinn feng-
inn að láni og rekið þar dag'-
heimili. Þannig voru nú dag-
heimilin orðin þrjú. En aldrei
hafði félagið liaft fjárhagsleg-
an mátt lil þess að reka þessa
starfsemi nema aðalsumarmán-
ina. I 10 fyrstu árin hafði fé-
lagið staðið algerlega óstutt af
bæ og ríki, átt allt sitt undir
fjársöfnuninni á sumardaginn
fyrsta, og mætti borgaranna til
að greiða fyrir börn sín á dag-
heimilunum. Þetta voru sann-
arlega ei'fiðir tímar fyrir félag-
ið , af því að það stóð í því
tvennu, að byggja bús fyrir
starfsemi sina, og rak jafnframt
dagheimili, við þær aðstæður
að mörgum varð að gefa mikið
al' dvalargjöldunum, vegna þess
að atvinnuleysi og fátækt var
ríkjandi í höfuðborginni. Það
er vafalaust að alménningur
geri sér grein fyrir þvi, livílíku
Grettistaki félagið lyfti á þess-
um árrini. — Stjórn félagsins
hafði lengi vitað uni þörf fyrir
vetrárdagheimili, en fjárliagur
hamlaði framkvæmdum.
Hauslið 1940 er gerð alvara
úr því, sem félagið liafði lengi
vitað að þörf var á að koma i
framkvæmd, og stofnað vetrar-
heimili. Ríkisstjórnin lánaði fé-
laginu liúsnæði fyrir það á Amt-
mannstíg 1. Jafnframt var sett-