Fálkinn - 20.09.1946, Blaðsíða 3

FÁLKINN
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM
Ritstjóri: Skúli Skúlason
Framkv.stjóri: Svavar Hjaltested
Skrifstofa:
Bankastr. 3, Reykjavík. Sími 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1-6
Blaðið kemur út hvern föstudag
Allar áskriftir greiðist fyrirfram
HERBERTSpren/
SKRADDARAÞANKAR
í mótlætinu skal manninn reyna'
Forsjónin hefir hampað íslandi á
höndum sér i nokkur ár, og sumir
virðast telja sér trú um, að sú vel-
sæld vari til eilífðar, eða að minnsta
kosti geti þeir sjálfir átt náðuga daga
til æfiloka. Þeir liafa grætt fé og
hafa trygg't sig fyrir skorti æfilangt.
Og þjóðin eignast ný tæki til að
hrynja sig i baráttunni fyrir fram-
tíð sinni. Ný skip, landbúnaðarvél-
ar og raforku. Til sjós og sveita
verður baráttan fyrir lífinu léttari
en áður og iifið þægilegra en áður.
Afköstin aukast og framleiðslukostn-
aður afurðanna lækkar.
Það er mikilsverður þáttur í
framtiðarbúskap þjóðarinnar, að
neysluvörur lækki í verði, svo að
girt verði fyrir hina sívaxandi verð-
bólgu, sem nú er hið ískyggilegasta
fyrirbrigði í íslenskum þjóðmálum.
Verð landbúnaðarafurða á íslandi
er margfalt á við það, sem gerist
hjá öðrum landbúnaðarþjóðum. Það
verð getur lækkað, undir eins og
íslendingar fara a reka búskap að
liætti siðaðra manna. Og sú verð-
lækkun, sem að mestu leyti lendir
hjá landsmönnum sjálfum, á að geta
gert þjóðinni kleift að standast þá
verðlækkun, sein óhjákvæmilega
verður á aðalútflutningsvöru íslend-
inga, ísfiski, saltfiski, síld og lýsi.
Framtíð landsmanna nú um sinn
veltur á því, livort aflcöst sjávarút-
vegsins aukast svo mikið, að þau
geti unnið komandi verðlækkun upp.
Og undir því að vörukaup landsbúa
til fæðis og klæðis lækki úr því
gegndarleysi, sem verið hefir und-
anfarin ár. ísiand er vissulega ríkt
land, en það er ekki svo ríkt að
það fái staðið undir þeirri kröfu-
frekju, sem þjóðin liefir sýnt nú um
skeið.
Þrátt fyrir öll nýju tækin er ekki
hugsanlegt að þjóðin geti tamið sér
óhóf i framtíðinni. Hún verður von
bráðar að fara að neita sér um
margt, sem hún hefir vanið sig á
meðan á stríðinu stóð. En þá reynir
á hana.
Það verða allir að skilja, að „jól-
in eru búin“ í þetta sinn. Og þá er
að sýna manndóminn og sýna að við
getum lifað stríðslausir.
Jarðneskar leifar
jónasar HalIgrímssonar
tlinn 17. ágúst fór Matthías
Þórðarson, þjóðminjavörður, til
Danmerkur á vegum utanríkis-
ráðuneytisins. Fór hann til þess
að rannsaka legstað Jónasar
Hallgrímssonar og vita, hvorl
bein hans fyndust. Árangurinn
af förinni. varð svo góður, að
nú er von á jarðneskum leifum
Jónasar með næstu ferð Lagar-
foss. Sendiráðið í Kaupmanna-
höfn annaðist öflun nauðsyn-
legra leyfa til þess að rannsókn-
in gæti farið fram, og þegar
þau voru fengin, tók Matthías
til cspilltra málanna. Grafreit-
ur Jónasar er í Assistent-kirkju-
garðinum í Kaupmannahöfn en
þar var hann grafinn árið IS'iö.
Síðar voru grafin í sama reit
og Jónas danskur maður og
lítið barn árið 1875 og enn sið-
ar hjón, maðurinn 1898 og kon-
an 1907. t>að gat því orðið
vandaverlc að finna leifar Jón-
asar. En þetta reyndist auð-
veldara e.n á horfðist. Bein
Jónasar voru tvímælalaust þau,
sem lágu neðst og austast. Þau
voru orðin mjög rotin, svo að
gæta þurfti allrar varúðar, þeg-
ar þau voru tekin upp og lát-
in í kassa, sem smíðaður hafði
verið til þess að láta þau í.
Þegar beinin koma heim með
Lagarfossi verður úr vöndu að
ráða um legstað Jónasar hér
á landi. Hvar á liann að hvíla?
Þetta er spurning, sem allir
láta sig nokkru skipta, því að
Jónas, sem er tvímælalaust ást-
sælasta Ijóðskáld, sem íslend-
ingar liafa átt, verðskuldar það,
að honum verði búinn veglegur
samastaður. Sumum finnst eðli-
lega, að lmnn eigi að hvíla í
grafreitnum á Þingvöllum, öðr-
um 'finnst æskuheimili hans,
Hraun í Öxnadal, sjálfsagður
staður. Einnig hefir sú skoðun
komið fram, að liann ætti að
hvíla í grafreit foreldra sinna
að Bakka í Öxnadal. En íslend-
ingar láta sig það ekki henda
að gera þetta að deiluefni, því
að slíkt hæfði ekki minningu
svo merks manns, sem Jónas
var.
Frá Assistent-kirkjugarðinum i Kaupmannahöfn.
María Markan
óperusöngkona
Margan góðan gestinn hefir borið
að garði hér í sumar, og 10. sept.
síðastl. komu til landsins gestir,
sem ekki livað sísl eru kærkomnir.
Það eru þau lijónin María Markan,
óperusöngkona, og George Östlund,
ásamt kornungum syni þeirra. Frú
María kom ekki til þess að halda
söngskemmtanir, lieldur aðeins í
heimsókn til ættingja og vina, en
samt gefst Reykvíkingum og öðrum
kostur á að lieyra til hennar, þar
sem fjöldi áskorana hefir borist
söngkonunni um að hún efndi til
hljómleika. Þeir hafa verið ákveðn-
ir þrír, og sá fyrsti fimmtudaginn
19. þ. m. í Gamla Bíó.
Það má fullyrða, að þessir þrír
hljómleikar verði síst of margir,
þvi að aðdáendur Maríu eru marg-
ir og færri þeirra munu komast að
en vilja.
Frú María hefir nú dvalist vestan-
hafs um hríð og sungið þar við
Metropolitanóperuna í New York
eins og kunnugt er. Þegar liún
sótti um upptöku þar var hún ásamt
6 öðrum valin úr hópi 763 umsækj-
enda, svo að af þvi má marka söng-
hæfileika hennar, og það er ekki
ónýt landkynning fyrir ísland. En
söngkonan hefir ekki alltaf dvalið
við Metropolitan, frá því að lnin
fór héðan, heldur hefir hún Iagt
lönd undir fót — meira að segja
farið söngför til Ástraliu, sem stóð
i 4% mánuð. Þar söng hún íslensk
og skandinavisk lög við mjög góða
dóma. Það var umboðsmaður ástr-
alsks hljómlistarfélags, sem lieyrði
hana syngja i London, og ekki leið
á löngu, þar til hún fékk samnings-
tilboð frá því. Maria hefir líka
sungið mikið í Kanada, bæði fyrir
Vestur-íslendinga og aðra.
Nú hefir hún snúið sér frá Metro-
politan, og kýs heldur að starfa við
heimilið, en samt ætlar liún ekki
að hætta að syngja, svo framarlega
sem það krefst ekki of mikillar
fjarvistar frá heimilinu.
George Östlund er fæddur hér á
íslandi, en fluttist sem unglingur til
Ameríku. En hann hefir samt ekki
slitnað úr tengslum við landið og
þjóðina, sem liann telur sig tilheyra.
Hann hefir ætið látið sig miklu
skipta að hlutur íslands væri ekki
skertur, og heill sé lionum fyrir það.
Þau hjónin munu aðeins hafa
skamma viðdvöl hér, þvi að mánað-
ardvöl eða rúmlega það getur varla
talist lang'ur timi, ekki hvað síst
þegar þau þurfa að lieimsækja marga
vini og vandamenn eftir langa fjar-
veru, auk þess sem aðdáendur söng-
konunnar vilja að hún haldi sem
flesta liljómleika. En jiað er vonandi
að þau njóti dvalarinnar liér og
geti farið með lilýjar endurminn-
ingar, er þau kveðja.
a|c 9|e s|e 9|e »|c