Fálkinn - 24.01.1947, Blaðsíða 3

FÁLKINN
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM
Ritstjóri: Skúli Skúlason
Framkv.stjóri: Syavar Hjaltested
Skrifstofa:
Bankastr. 3, Reykjavík. Sími 2210
Opin virka dagra kl. 10-12 og 1-6
Blaðið kemur út hvern föstudag
Allar áskriftir greiðist fyrirfram
HERBERTSprenf
SKRADDARAÞANKAR
íslendingar munu liafa heiðurinn
af að vera mesta bólcaúgáfuþjóð
heimsins og fara að því er bókamagn
á íbúa langt fram úr nágrönnunum
á Norðurlöndum, sem þó mega telj-
ast upplýstustu þjóðir heims. En
þó rís þjóðin vitanlega ekki undir
því að gefa út bælcur, einkanlega
fræðandi rit, um allt milli himins
og jarðar, og mun því um ókomin
ár verða að læra eitthvað erlent
mál, auk síns eigin, og notfæra sér
útlendan bókakost.
Það má margt finna að bókavali
íslenskra útgefenda, og að þeir relci
frekar erindi sinnar eigin pyngju
en bókmenningarinnar. Það kemur
mikið út af rusli hér á landi — en
það er af því að fólkið vill rusl.
Og stundarfyrirbæri er það, að fólk
sækist eftir dýrum útgáfum til þess
að slcreyta hillurnar.
Einkennilegast við íslenslca bóka-
útgáfu er þó það, að bælcurnar ná
alls ekki nema til lítils liluta þjóð-
arinnar. Það eru kaupstaðabúarnir,
sem kaupa bækurnar, en í sveitirn-
ar fer hverfandi litið. Og er þetta
mest að kenna því, að bólcsalan í
sveitunum er vanrælct. Sveitaversl-
anir og kauptúna fá að vísu sumar
liverjar eitthvað af bókum til að
selja, en þær eru að jafnaði svo
grandgæfilega faldar að enginn kem-
ur auga á þær, og svo illa farið með
þær, að þegar þær eru kallaðar inn
aftur, eru þær oft og tíðum alls eklci
seljanlegar. Það er ömurlegt að sjá
þá meðferð, sem bækurnar sæta í
þessum leiðangrum, og eðlilegt að
bóksalar liasist upp á því að senda
þær á þessa staði.
En liitt er jafnvíst, að bækurnar
eiga ekki síður erindi i sveitirnar
en í lcaupstaðina, og að bækurnar
eru meira lesnar í sveitunum. Það
er eðlilegt að svo sé. Sveitafólk hef-
ir ekki annað sér til dægradvalar
en bólcina. Þar er engin sameppni
frá kvikmyndahúsunum, kaffihús-
unum eða öðrum skemmtunum. Og
það er hægt að gera meira en gert
cr til þess að fullnægja lestrarþörf
fólks í sveitunum. Skal vikið að því
í næsta blaði og bent á nokkrar
leiðir, sem sumpart hafa verið farn-
ar og reynst vel, og sumpart eru ó-
reyndar hér, en hafa gefist vel ann-
arsstaðar.
Niels Vigoo Bentzon.
Þessa dagana gistir okkur ungur,
danskur tónsnillingur, Niels Viggo
Bentzon. Hann er í senn góður
píanóleikari og tónskáld.
Að undanförnu hefir hann leikið
fyrir styrktarmeðlimi Tónlistarfélags
ins í Trípóli-leikhúsinu. Verkin, er
hann hefir tekið til meðferðar eru
eftir Hindemith, Bartok, Danann
Svend S. Schultz, og svo hefir hann
einnig leikið verk eftir sjálfan sig.
Píanóleikurinn átti vel við þessi
verk, og var Bentzon mjög djarfur
og ákveðinn í áslætti sínum en við
það tapar reyndar leikurinn þýð-
leilca og mýkt. Annars voru verkin
nolckuð misjöfn að blæ, þannig
voru til dæmis verk Bentzons sjálfs
nolckuð drungaleg, en þó sérstæð
og kraftmikil undir niðri. Önnur
verk voru mörg léttari að yfirbragði
svo að samanburður á þessu tvennu
verður erfiður.
Bentzon hefir verið nokkuð um-
ræddur maður hér í bæ, eins og
títt er um slíka gesti, sem heimsækja
okkur til þess að „punta“ upp á
menningarlíf bæjarbúa. En það er
þó eitt, sem sérstaklega liefir orð-
ið þess valdandi, að liann liefir
orðið tíðræddari persóna meðal al-
mennings, en venjulega gerist um
slíka listamenn. Hljómleikarnir sem
liann hélt nefndust „Nútímatónlist“.
Mönnum verður á að spyrja, livað
nútímatónlist sé, hvort þar sé átt
við „jazz“ eða eitthvað annað. —
Slíkar spurningar eru eðlilegar af
hálfu okkar leikmanna, þvi að við
heyrum ungu lcynslóðina klifa á þvi
sýknt og heilagt, að „jazzinn“ sé
tónlist nútimans. En þó má segja að
hiðaukna tónlistarlif hér í bænum
geri æskuna sí og æ móttækilegri
fyrir klassiskri eða „hálfklassiskri“
tónlist, og þannig fer þeim alltaf
fjölgandi, sem skilja annað við orð-
ið „nútímatónlist“ en „jazz“ að hon-
um þó ólöstuðum.
FILIPPUS GRIKKJAPRINS hefir sótt
um að fá að verða breskur rlkis-
borgari og er talið tvímœlálaust að
það verði látið eftir honum. Því
að ,,það er altatað í Vesturbænum“
að hann sé trúlofaður Elisabet prins-
essu og eigi þannig að verða „drottn-
ingarmaður“ bresku þjóðarinnar og
er þá vikunnanlegra að hann sé
ekki réttihdalaus eins og sveitaró-
magar í c/amla daga. Vitanlega minn-
ist hann ekkert á þetta i umsókn-
inni, heldur gat hann þess að hann
vænti að fá fasta stöðu i breska
flotanum ef hann fengi rlkisborg-
araréttindi. Það er álitið að frestað
verði um sinn að opinbera trúlof-
unina, og beðið eftir að ástandið
lagist eitthvað í Grikklandi. En þ.ar
er allt i uppnámi ennþá.
*****
Börn reisa kirkju.
í Somerset í Englandi hefir hópur
skólabarna unnið að þvi síðastliðin
fjögur ár, að safna fé til þess að
reisa kirkju handa sér. Þau hafa
safnað 34.000 kr. og fengið loforð
fyrir 36.000 kr. í viðbót og þá vant-
aði elcki nema 4.000 til að koma
lcirkjunni upp. Þar verður rúm fyrir
1000 börn, og þau eiga sjálf að
stjórna guðsþjónustum, þegar kirkj-
an verður tilbúin.
ELISABET Englaprin&essa, sem nú
er sögð trúlofuð Filippusi Georgs-
syni Grikkjaprins. Hún verður tvitug
21. apríl.
*****
Flugvélasmiðjurnar hafa ærið að
starfa um þessar mundir, eins og
ráða má af hinum geysilega auknu
flugsamgöngum eftir striðið. Versl-
unarmálablaðið „Aviation News“
segir, að svo mikið sé fyrirliggjandi
af pöntunum að gera megi ráð fyr-
ir framleiðslu fyrir einn milljard
dollara á ári, eða þrefalt á við
það, sem var árið 1939. Búist er
við að um 35.000 farþega- og flutn-
ingavélar verði smíðaðar á næsta
ári, hefir ameríkanska smiðjan
Boeing Aircraft Company einna
mest að gera. T. d. hefir breska
flugfélagið British Overseas Air-
ways (BOA) pantað þar sex hálofts-
flugvélar fyrir Atlantshafsleið sina
og alls á smiðjan að smíða 55
svona vélar, fyrir sex félög, og
kosta þær um 75 miljón dollara alls.
Vélarnar, sem BOA fær eiga að
verða tilbúnar næsta haust. Þær
bera 7% tonn.
Arthur Vanderberg ameriski senator-
inn er talinn meðal áhrifamestu
stjórnmálamanna Bandaríkjanna um
þessar mundir og einn af trúnaðar-
mönnum Trumans forseta. En ekki
nægðu áhrif hans samt til þess að
bjarga við málstað Finna á friðar-
ráðstefnunni í París, þar sem hann
var einn af fulltrúum Bandarikjanna.
Hann reyndi af alefli að fá fund-
inn til að lækka skaðabótaupphæð-
ina, sem fíússar gerðu Finnum að
greiða, með vopnahélssamningnum
Í944, en það náði ekki fram að
ganga. Finnar eiga að greiða fíúss-
um 300 miljón dollara virði í vör-
um, samkvœmt verðlaginu sem var
1938.

A. Gasperi, forsœtisráðlierra ítala
hefir nýlega látið svo um mælt í
ræðu, að hann óski þess að vin-
samleg sambúð komist sem fyrst
á milli ítala og Júgóslava, en þess-
ar þjóðir hafa lengi vel elt grátt
skinn, meðal annars út af yfirráð-
unum yfir Trieste og Dalmatíu-
ströndinni. Gasperi hefir nú alveg
nýlega bcðist lausnar frá störfum.
*****
— Ef maður drekkur áfengi verð-
ur sjónin veilcari.
— Jæja. Eg hefi alltaf heyrt að
hún tvöfaldaðist.