Fálkinn - 12.11.1953, Blaðsíða 5

FÁLKINN
5
eignarrétt lians á upptæku eignunum?
Hvers végna afréð liann að ógilda allt
liið ýtarlega starf frá Niirnberg með
einu pennastriki?
Opinberir Bandarikjalögfræðingar
í Þýskalandi, sem þekkja málið lit í
æsar, telja að ákvörðun McCloys um
lengd fangetsisvistar Krupps, verði að
athugast sérstaklega, án nokkurs sam-
bands við viðurkenninguna á eignar-
rétti hans. Þeir segja að þegar McCloy
fór að athuga dóminn, bafi hann orð-
ið að taka tillit til hins einkennilega
persó n ut eika K rupps.
Sannleikurinn er sá, að maðurinn
fellur alls ekki inn í hlutverkið. Hann
er ekkert skrýmsti heldur meinhægð-
armaður, 4(i ára, sem að visu getur átt
stolt föður síns en alls ekki dugnað
hans. Hann er (i. ættliður og talandi
dæmi um hnignun þýskrar ættar, eins
og Thomas Mann lýsir í „Budden-
brook“.
Krónprinsinn Krupp fénaðist ekk-
ert fyrr en liann var orðinn 28 ára.
Hann lærði verkfræði en fékk ekki
stiiðu hjá föður sínum fyrr en árið
1935. Þremur árum seinna var hann
settur í stjórn fyrirtækisins og þá
fyrst fannst honum skylda að ganga
í nasistaflokkinn. Eftir það var vitan-
lega hrúgað á hann orðum, en hann
virtist ekki gangast upp við það. Hann
kaus heldur að sigta og ganga á skíð-
um eða vera í samvistum við leikara
og listáfótk í Bertiner Kiinstlereck-
Klub. Hann sótti hljómleika, safnaði
málverkum og hagaði sér yfirleitt
öðru vísi, en „blóð- og stálhöfðingja“
frá Ruhr er tamast.
Það voru örlög þessa manns, sem
John McCloy hafði í hendi sér. Sem
eini eigandi Krupp-fyrirtækjanna síð-
an 1943 bar Alfried vitanlega ábyrgð-
ina á þcim glæpum, sem framdir voru
í fyrirtækisins nafni. En hve mikil
var persónuleg sök hans? Hafði hann
nokkurn tímá stolið sjálfur eða mis-
þyrmt nokkrum sjálfur?
„Sönnunargögnin sýndu að Krupp
hafði l'ramið alla sína glæpi við grænt
borð á stjórnarfundum í stofum full-
um af tóbaksreyk — þegar hann þá
var viðstaddur á þessum fundum,"
sagði einn lögfræðingurinn, sem
starfaði að málinu. „Sekt hans var
eigi minni fyrir það, en hún var frem-
ur fólgin i vítaverðri forsónmn á
skyldustörfum, kæruleysi og skap-
festuleysi en á illmennsku. Þetta var
aðal ástæðan til þess að 12 ára refs-
ingunni var breytt. Eins og kunnugt
er má sleppa manni i U.S.A. úr fang-
elsi þegar liann hefir afplánað .þriðj-
ung refsingarinnar.“
Hitt var allt annað mál að Krupp
fékk eignir sínar aftur. Enginn sem
fjallaði um það mál var sérstaklega
vinveittur stálkónginum, en það liefir
verið sagt í Evrópu. Hér var það rétt-
arsjónarmið sem sé: samkvænit engil-
saxneskum venjum er ekki hægt að
refsa sekum manni með þvi að svipta
liann eignum sínum. Formaður rétt-
arins, Andcrson dómari, fann þctta
svo glöggt að liann gerði ápreining
út af því í dóminum 1948. Og að ráði
McCloy tóku flestir af Bandaríkja-
mönmmum söniu aðstöðu. Ef við vitd-
um eignast Kruppsmiðjurnar liefðum
við getað tekið þær upp í skaðabætur
í stríðslokin. Það hefði verið stjórn-
málaleg ákvörðun, cins og þegar tand
er innlimað, og það hefði verið lög-
legt i fyllsta máta. McCloy benti á
að aðrir stríðsglæpamenn liefðu ckki
verið sviptir eignum, og það væri ó-
heiðarlegt misrétti að lialda eignum
Ivrupps.
Því hefir verið haldið fram að Mc
Cloy hafi ekki gert sér ljósar afleið-
ingarnar af ákvörðun sinni. En liann
hcfir svarað því, sér til málsbóta, að
það liáfi verið skylda sín að túlka
lögin, og aðeins lögin: hann gat ekki
tekið tillit hvaða tilfinningar það
mundi vekja hjá bandamönnum.
Hvað gctum við lært af mótsetn-
ingunum í Kruppmálinu? Hvaða af-
stöðu eigum við að taka til Krupps i
framtíðinni og að hve miklu leyti
getum við treyst samningunum, scm
hann undirskrifaði?
Svona er málið í dag: Eignir Krupps
í kola-, 'stál- og járnfyrirtækjum verða
framvegis undir eftirtiti ' trúnaðar-
manna, sem bandamenn kjósa, og
verða það áfram uns friðarsamningar
við þýska sambandslýðveldið koma í
gildi. Eftir þann tíma verður að
treysta orðum Krupps um að hann
selji þessar eignir fyrir 1900.
Þessu fylgir talsverð áhætta. I
fyrsta lagi neitaði þýska stjórnin að
viðurkenna gildi samningsins, svo að
ekki er hægt að búast við að lnin
hjálpi til að honum verði fullnægt.
Það er ljóst að auðkýfingurinn Krupp
getur vísað kaupendum á bug eða
lieimtað verð, sem enginn vill borga.
Ivrupp heldur áfram að verða iðju-
höldur á komandi viðsjárárum. Fer
hann að smíða vopn aftur? Verður
liann vopnasmiðja liins vestræna
endur-vígbúnaðar? Um það hefir eng-
in ákvörðun verið tekin ennl)á, en
Krupp hefir sjálfur sagt að hann neiti
að smiða eina einustu fállbyssu. En
það er kunnugt, að Kruppfólkinu hef-
ir stundum snúist hugur áður.
Auk þess benda breskir athugendur
í Diisseldorf á, að orð hans séu ekki
nærri eins traust og stálið hans. Þeir
minna á, að Gustav gamti Krupp lýsti
því í blaðagrein 1942 hvernig hann
„lék á snuðraranefnd bandamanna“
eftir fyrri heimsstyrjöldina. Hann
setli ekki heldur fyrir sig að hafa
samvinnu við SovjetSamveldið, irieð-
an hann hafði ábatavon af því. í
Nurnbcrgmálunum kom það fram,
að sérfræðingar frá Krúpp voru í
Rússlandi skömmu fyrir 1930 til að
reyna leynilegar gerðir af skriðdrek-
um.
Bretar lialda því fram, að ckkert
i framkomu Krupps bendi á að hann
sé minni stórbokki eða þjóðernis-
hrokagikkur en faðir hans var.
En samt er hann maður annarra
hugsjóna og viðliorfs en Gustav gamli
faðir hans. Síðan hann var tátinn taus
hefir hann liagað sér alveg eins og áð-
ur. Hann hefir ekki sýnt neinn álniga
á að búa í húsi föður síns, Vitla
Huegel í Essen. Hann dvelst tengst-
um á fjölskylduheimili skammt frá
Salzburg i Austurríki, með Berlhu
móður sinni og síðari konunni,
Mörtliu Knauer frá Hollywood í
Kaliforníu, sem hann gifti st i Berchtes-
gaden 19. maí 1952. Hann hefir ckki
tckið virkan þátt i samningum handa-
manna við málaflutningsmenn hans,
viðvikjandi fjárhagsástæðum sinum i
framtíðinni. Hann ann mjög ennþá
hinni gömlu tómstundaiðju sinni,
myndatökum, og þegar hann var síð-
ast á skiðum i Walserdalen, ræddi
hann mikið um kvikmyndatöku við
kvikmyndastjórann Wilhelm Sperber.
Jafnvel eftir að Krupp hefir selt
stálsmiðjur sínar hefir liann ekki
minna en 75.000.000 dollara úr að
spila. — Ef lil vill gefur hann auðævi
Lárétt skýring:
1. norrænn guð, 4. for, 7. beita, 10.
magnast, 12. heilsubrunnar, 15. mynt
(skst), 16. valdi, 18. jórturdýr (þf),
19. upphafsstafir, 20. flýtir, 22. vendi,
23. púl, 24. stcfna, 25. skel, 27. vina-
hót, 29. iðka, 30. norræn gyðja, 32.
peningur, 33. vaxtarbroddur, 35. gabb,
37. þýskt hérað, 38. fokreið, 39.
hlotnast, 40. úttekið, 41. frumtata, 43.
frásögn, 40. þjóðsögupersóna, 48.
kenning, 50. saumaáhöld, 52. erl.
kvenmannsnafn, 53. felldi, 55. málm-
tegund, 56. samtenging, 57. vefnaðar-
vara, 58. ske1!, 60. lærði, 62. tónn, 63.
skordýr, 64. vatnsfallshljóð, 66. átt
(skst.), 67. hófdýrið, 70. samheitnir,
72. augnvökvi, 73. kvöld, 74. tæsing.
Lóðrétt ráðning:
1. tröll, 2. keyrði, 3. kveikur, 4.
andvarp, 5. glíma, 6. vot, 7. tóm, 8.
tveir samlilj. eins, 9. berar, 10. keyra,
11. norrænt flugfélag (skst.), 13. sbr.
7. lóðrétt, 14. bæklingur, 17. syrgja,
18. fótarfar, 21. áframlialdssöm, 24.
mjólkurafurð, 26. siða, 28. borðstokk-
ur, 29. grenja, 30. upplýsa, 31. vargs-
bæQi, 33. myrkraforsetinn, 34. rað-
tala, 36. fljót í Evrópu, 37. þrir sam-
hlj. eins, 41. norrænt kvenmanns-
nafn, 42. Ieyniher (skst.), 44. varúð,
45. lengdarmál, 47. böðlast, 48. nagli,
49. skelin, 51. ávöxtur, 53. endur-
greiða, 54. vinnusamur, 56. draga i
vafa, 57. rústrautt, 59. skel, 61.
meiðsli, 63. félag ísl. Kremlinga (skst.),
sin til líknarstofnana, eins og afkom-
endur amcrískra stríðsgróðamanna
hafa gert. Kannske litur hann sönm
augum á félagsmál og yngri Roche-
fellarnir eða Hcnry Ford yngri.
Það er hugsanlegt að hann geri
þctta, til að eyða einhvorju af
„iskyggilega hreimnum", sem loðir
við nafnið Krupp. En, —- segja böl-
sýnismennirnir — og það eru að mestu
leyti Evrópumenn — það eru líka
mikil líkindi til að hann geri það
ekki. Ef Alfried sjálfur endurreisir
ekki Krupp i stáli, þá geta samverka-
menn haivs gert það í hans nafni. Það
yrði kaldrifjaðri og vonsvikinni Ev-
rópu engin furðufregn, þó að fáni
Krupps blakti yfir Ru.hr árið 1961 —
eða kannske við segjum 1971! *
65. kraftur, 68. komast, 69. gagnstætt:
inn, 71. lik (þf.).
Lausn á síðustu krossgátu.
Lárétt ráðning:
1. Gullfoss, 8. svardagi, 15. alein,
16. káeta, 18. púlið, 19. flík, 20. patt-
inn, 22. kisu, 23. lið, 24. þefa, 25. gaus,
27. Nil, 28. bn, 29. ball, 31. rita, 33.
N'e (Neon), 34. færi, 35. vot, 37. nema,
39. ítali, 41. siður, 43. feðga, 45, kæri,
46. æki, 47. gæs, 49. narr, 50. km, 51.
afi, 52. gjá, 54. le, 55. hnittinn, 58.
Björgvin, 61|. riðar, 62. Negri, 64.
slípa, 65. iðin, 67. trú, 68. klak, 69.
Pó, 71. aðan, 73. hvos, 74. að, 75. asa,
77. inar, 79. ólek, 80. aur, 81. lært,
83. afurðir, 85. Olga, 86. elfan, 88.
angan, 89. stauk, 90. glaðværa, 91. lið-
sinna.
Lóðrétt ráðning:
1. gaflbrík, 2. ullin, 3. Icið, 4. lík,
5. In, 6. skafl, 7. sáta, 8. stig, 9. vanur,
10. rp, 11. dúk, 12. alin, 13. gisin, 14.
iðulegar, 17. ef, 20. pcli, 21. núin, 24.
þari, 26. stef, 29. bæli, 30. roð, 32.
amen, 34. farmiði, 35. VII, 36. tug, 38.
Aðalvík, 40. tækni, 41. skinn, 42. rægji,
44. greip, '46. æfi, 48. sjó, 51. atriði,
53. árslok, 56. taða, 57. net, 58. brú,
59. glas, 60. nauðraka, 63. grá, 66.
Nana, 68. kver, 70. ósæll, 72. nafar,
73. HÍini, 74. augun, 76. arfa, 78. runa,
79. óðal, 80. Alan, 82. tað, 84. rg, 85.
oti, 87. nv, 89. SS.
Áhrifamikil prédikun.
Presturinn i Elisabetli i New Jersey
hafði brugðið sér að heiman á laugar-
degi með alla fjölskyhluna, svo að
húsið stóð tómt. Og þegar hann kom
heim aftur sá hann að innbrots])jófur
hafði verið í húsinu. Þjófurinn liafði
auðsjáanlega ætlað að stela öllu því
skársta af innbúinu, því að þarna var
allt á tjá og tundri. En þegar að var
gáð hafði ekkert horfið. Sunnudags-
ræða prestsins lá á skrifborðinu hans
og bar þess merki að hún hafði verið
lesin. Og nú skildi presturinn hvernig
i ölln lá. Ræðan fjallaði um ráðvendni
og þjófurinn hafði lesið hana og orðið
svo gagntekinn að hann hætti við að
stela!
*