Fálkinn - 19.11.1953, Blaðsíða 4

4
FÁLKINN
Stríðið
i
Indo-Kína
kostar Prakka um 50 milljón krónur á dag, og um
tíu þúsund manns hafa fallið.
Tveir innfæddir ferðamenn hafa steikt sér egjr á
pönnu og eru að gæða sér á því.
INDO-KÍNA er frönsk nýlenda i aust-
urhluta Austur-Indlandsskaga. Fyrir
siðari heimsstyrj31(1 ina skiptist þetta
svæði i fimm lönd: Annam, Kambodja,
Tonking, Laos og Coohinkína. Lögðu
Frakkar löndin undir sig smátt og
smátt á árunum 1858—98. Þegar Þjóð-
verjar íhöfðu hertekið Frakkland 1940
gengu frönsku yfirvöldin í Indókina
Vichystjórninni á hönd, og hún gekkst
undir að Japanir fengju að vaða uppi
í landinu og tækju við s'tjórn járn-
brautanna og fengju að ieggja járn-
brautir. ()g árið 1944 lögðu Japanar
allt landið undir sig. Frakkar í Indó-
kína og yfirstéttin yfirleitt tvafði sam-
vinnu við Japana og voru auðsveip þý
þeirra. En hins vegar hóf alþýðan and-
stöðuhreyfingu gegn útlendu böðlun-
um, undir forustu Ho Chi Minh. Frels-
isher hans tóku völdin í mestum 'hluta
Indókina þegar Japanar gáfust upp,
sumarið 1945. Sama ár var stofnað
lýðveldi í lndóldna með Ho Chi Minh
sem forseta, og skirt Viet NAM. Bresk-
ur og indverskur her kom inn í land-
ið að sunnanverðu og kínverskt lið
að norðan til að afvopna japanska
herinn, og síðar kom einnig franskur
her. En andstöðuhreyfingin hóf nú
stríð til að ná fullu sjálfsforræði, og
árið 1940 fékkst franska stjórnin til
að viðurkenna Viet Nam sjálfstætt
lýðveldi. En deilur héldu áfram um
Coahinkína — Frakkar vildu ógjarna
afsala sér yfirráðum sínum þar, ]>vi
að þeir höfðu mikla gúmmíframleiðslu
þar. Þeir settu stjórn þar og viður-
kenndu Cotíhinkína opinherlega sem
sjálfstætt lýðveldi. Þetta vakti gremju
í Viet Nam, og liaustið 1940 gripu
Viet Nam-búar til vopna gegn franska
setuliðinu i Indókína.
Þessi styrjöld hefir verið háð sem
skæruhernaður og Frakkar hafa átt
í vök að verjast. Ho Ohi Minh er eins
konar vasaútgáfa af Mao Tse Tung í
Ivina, og síðan hann hófst til valda,
og enda fyrr, liafa kínverskar her-
sveitir hjálpað Viet Namhúum, þóP að
ekki sé sú hjálp nema smáræði hjá
þeirri, sem Kínverjar hafa veitt Norð-
ur-Kóreu. En það er margt skylt með
Kóreu- og Indókína-stríðinu. Ef
Fra'kkar láta undan í Indókína cr stutt
til Indlands og vestur til Burma og
Indlands.
Frakkar eru ilta staddir fjárhags-
lega og hafa engin efni á að heyja
stríð í Indókina, samtímis því seni
þeir eiga i vök að verjast í Tunis.
Þeir hafa hvað eftir annað skorað á
Brctland og Bandarikin að hjálpa sér,
og það mun vera mála sannast að þeir
geta ekki varið Indókína einir, gegn
sókn Ho Chi Minih.
Um ástandið i Indókina er hægt að
gera sér nokkra 'hugmynd af frásögn
blaðamannsins og Ijósmyndarans
Werner Bischofs, sem fyrir nokkru
fór með járnbraut 400 km. leið frá
Saigon, höfuðborg Cochinkina til
Muong-Man.
KLUKKAN er sex að morgni cr ég
stend á brautarstöðinni í Saigon. Her-
málafulltrúinn segir: — Komið aftur
iim sama leyti á morgun. Þá fcr lestin,
cf heppnin er með. „La -Rafale“,
hraðlestin hefir rekist á sprengju um
100 kílómetra héðan.
Jæja, ])á er mér nauðugur einn kost-
ur að biða.
Þessi járnbrautarleið á merkilegt
að dráttarafl. Hér getur maður feng-
ið reynslu fyrir hverju fólk og flutn-
ingur getur orðið fyrir, og hve mai'gs
konar hlutverkum lestir af þessu tagi
verða að gegna.
Þetta er kynleg lest. Farþegar og
hermenn ganga uppi á þaki er þeir
þurfa að komast milli vagnanna, því
að ómögulegt er að klifra yfir varn-
ingshrúgurnar inni í vagninum. í
matarvagninum er hægt að fá allt
sem nöfnum tjáir að ncfna, meira að
segja kampavín og fínustu rauðvín,
og lestin hefir mikið af vistum, lil
þess að farþegarnir þurfi ekki að
svelta, þó að lestin verði fyrir skæru-
liðaumsát i nokkra daga. Hermenn-
irnir í brynvörðu vögnunum reyta
hænsni og sjóða þau í vatninu frá
eimreiðinni. „Sve>fnvagninn“ er þægi-
legasta vistarveran i þessari lest, þar
eru óþægilegir leðurfóðraðir bekkir.
En nýstárlegast er að skoða IV-
flokks vagnana, þar sem hengikojurn-
ar eru í þyrpingu undir loftinu, en
körfur með fiski, grænmeti og ávöxt-
um eru í stafla undir kojunum. A
hverri stöð er fleira fólki og meiri
varningi troðið inn i vagnana, þang-
að lil gengur fram af farþegunum
og þeir fara að mögla. En þeir eru ekki
virtir svars. Þeim er troðið í einhverja
smuguna milli varningsins — það er
varningurinn sem er verðmæti en ekki
farþegarnir! Fólk setur og horðnr þar
sem það hefir fundið sér skot, þessi
ferð er barátta frá upphafi til enda,
þögul og bitur barátta á hverri stöð.
A eimreiðinni stendur maður og
einblínir fram eftir brautarsporun-
um, sem renna saman út við sjón-
deihlarhringinn. Hann er óvopnaði
lestarstjórinn og hefir e'kki augun af
gljáandi teinunum og verður að taka
eftir ef eitthvað er grunsamlegt og
slöðva lestina ef með þarf. Mennirnir
á cimreiðinni eru i mestri hættu allra
í lestinni, því að sprengjurnar sem
settar eru undir teinana springa þeg-
ar eimreiðin þrýstir á teinnna. Bak
við þá sitja þúsundir manna i far-
þega- eða varningsvögnunum, verka-
menn á leið á vinnustaðinn á næstu
plantekru. Allir mega þeir búast við
vopnaðri árás.
Hcrmenn frá Kambodja sitja uppi
á þaki brynvörðu vagnanna. Þeir
hafa plast-gleraugu til að verjast
koladustinu frá vélinni. Þeir þekkja
hvern metra leiðarinnar, hafa sifelll
gát á 'flækjuskóginum á báða bóga,
bæði dag og nótt. Það er eins og þeir
geti snuðrað um hætturnar ekki síður
en skógardýrin. Þarna þarf engan for-
ingja til að skipa fyrir, þeir gera
sjálfkrafa það sem hægt er að gera.
Eg horfi á þá um stund er við ökum
um hættulegasta kaflann, skógargróð-
urinn er svo nærri leslinni að maður
þorir varla að rétta höndina út um
gluggann. Þá skelfur lestin allt í einu
— sprenging! Lestin heldur enn áfram
nokluir hundruð metra. Allar vélbyss-
urnar fara að smella. Þetta er eins
og þrumuveður eftir molluhita. Frá
öftustu vögnunum heyrast drunnr frá
Bofors-fallbyssum sem hergmála inni
í skóginum.
Svo verður hljótt langa stund. Blöð-
in á hæstu trjánum folakta í golunni,
allir stara. Ungi franski liðsforinginn
tekur fastar um skammhyssuskeftið
og fer burt úr vagninum. Kavnfoodja'
dáti, ekki meira en fimmtán ára, titr-
ar og svitinn rennur niður andlitið
á honum. í næsta vagni stendur her-
maður með byssuna í hendinni. Undir
vagninum okkar er foútur úr teinunum
á foak og hurt — tveggja metra skarð
í línuna og svefnvagn hefir slitnað
lir lestinni, eimreiðin orðið fyrir skot-
um og bilað, tveir vagnar hafa runnið
af sporinu.
En enginn er særður. Hér ríkir
Asíu-ró, enga hræðslu að sjá á and-
litum fólksins. Kínverskur faðir situr
oglhorfir á dóttur sína sem er að leika
sér. —- Þetta er i þriðja skipti sem hún
Icndir í járnforautarslysi, segir liann.
Loftskeyti er sent lil að íáta' vita
hvernig komið er og næsta stöð focðin
að hafa aðra eimreið viðhiina. Eim-
reiðarstjórinn heldur áfram á biluðu
eimreiðinni, slcógurinn meðfram lin-
unni er kannaður og varðsveitir
settar hér og hvar, og foyrjað að moka
ofan í holuna sem sprengjan hafði
grafið. Eftir klukkutíma er komin
aúkalest með nýja teina og vcrkamenn.
Og eftir þrjá tíma eru afsporuðu vagn-
arnir komnir á teinana, og töfin hefir
ekki orðið nema rúmir fjórir timar.
Svo hyrjar rannsóknin á hverjir
hafi gert árásina. Á hverri einustu
stöð cru Viet-nam-menn viðbúnir við
ferma og, afferma vörur. Hver veit
nema einhver þeirra hafi komið
sprengjunni fyrir.
Loks erum við í Muong-Man. Þar
er krökt af hermönnum. Á stöðinni
biður lest, brynvarðir vagnar og vopn-
aðir. En þarna eru oft framin spell-
virki, einu sinni var brautarstöðin
gereyðilögð, og það var franskur liðs-
foringi, kommúnisti, sem stóð fyrir
þvi. Síðan eru allir grunaðir, og hver
maður sem ekki þekkist er rannsak-
aður, jafnvel þó að hann sé í frönsk-
um hershöfðingjahúningi. Hver veit
nema hann sé landráðamaður? *
Svona er umhorfs i vögnunum í lestinni, þar sem allir berjast um stað
til að koma sér fyrir á.